Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι τα αρπακτικά ζώα όπως οι κουκουβάγιες και τα αιλουροειδή έχουν μάτια που κοιτούν προς τα εμπρός προκειμένου να εκτιμούν με μεγαλύτερη ακρίβεια την απόσταση μέχρι το υποψήφιο θύμα. Αντίθετα, τα φυτοφάγα ζώα όπως οι λαγοί έχουν μάτια που κοιτούν προς το πλάι. Δεν μπορούν να εκτιμήσουν τις αποστάσεις με μεγάλη ακρίβεια, έχουν όμως μεγάλο οπτικό πεδίο και μπορούν έτσι να εντοπίζουν έγκαιρα τους θηρευτές.
Γιατί όμως ορισμένα ζώα έχουν κόρες σε σχήμα σχισμής; Το 1942, ο αμερικανός οπτομέτρης Γκόρντον Ουόλς διατύπωσε τη θεωρία ότι οι κόρες με αυτό το σχήμα μπορούν να διαστέλλονται και να συστέλλονται ανάλογα με τις συνθήκες του φωτισμού περισσότερο από ό,τι οι κυκλικές κόρες. Για παράδειγμα, οι ανθρώπινες κόρες μεταβάλλουν το μέγεθός τους μέχρι 15 φορές, ενώ τα σχιστά μάτια της γάτας αυξομειώνονται κατά 135 φορές και του σαμιαμιδιού 300 φορές.
Τέτοιες σχιστές κόρες απαντώνται συνήθως σε ζώα που δραστηριοποιούνται και τη μέρα και τη νύχτα, και πρέπει να βλέπουν καλά σε συνθήκες χαμηλού φωτισμού χωρίς όμως να τυφλώνονται από τον μεσημεριανό ήλιο, εξηγεί ο Μάρτιν Μπανκς, οπτομέτρης του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Μπέρκλεϊ.
Παρόλα αυτά, η υπόθεση αυτή δεν εξηγεί γιατί οι σχιστές κόρες είναι είτε κάθετες είτε οριζόντιες. Γιατί δεν βλέπουμε ζώα με διαγώνιες σχισμές; Η απάντηση ήρθε από την ανάλυση δεδομένων για 214 χερσαία ζώα. Τα ζώα με κάθετες σχισμές είναι συνήθως αρπακτικά χαμηλού αναστήματος που κυνηγούν την ημέρα και τη νύχτα και στήνουν ενέδρα στη λεία τους, αναφέρει η ομάδα του Μπανκς στην επιθεώρηση Science Advances.
Ο βασικός τρόπος με τον οποίο ένα αρπακτικό εκτιμά την απόσταση μέχρι το στόχο, εξηγούν οι ερευνητές, είναι οι μικρές διαφορές στη θέση των αντικειμένων στις εικόνες που μεταδίδουν τα δύο μάτια (αν φέρετε το δάχτυλο κοντά στο πρόσωπο και το κοιτάξετε με το ένα μάτι θα δείτε ότι βρίσκεται σε ελαφρώς διαφορετική θέση από ό,τι αν το κοιτάξετε με το άλλο μάτι). Ο εκτίμηση αποστάσεων με αυτήν την τεχνική είναι πιο εύκολη όταν το ζώο κοιτάζει κάθετες γραμμές, εξηγεί ο Δρ Μπανκς.
Αντίθετα, τα ζώα με κόρες σε σχήμα οριζόντιας σχισμής τείνουν να είναι είδη που βόσκουν και πρέπει να επαγρυπνούν για θηρευτές, έδειξε η ανάλυση. Το σχήμα αυτό περιορίζει το εκτυφλωτικό φως που έρχεται από τον ουρανό και δίνει στο ζώο μια πανοραμική εικόνα του γύρω χώρου, ειδικά αν τα μάτια κοιτούν προς το πλάι όπως στα πρόβατα.
Αυτό όμως, δημιουργεί ένα ερώτημα; πως γίνεται να διατηρούνται παράλληλες με το έδαφος οι σχισμές όταν το ζώο βόσκει σκυφτό;
Παρατηρώντας διάφορα φυτοφάγα ζώα στο ζωολογικό κήπο, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ζώα όπως τα πρόβατα και τα άλογα μπορούν να περιστρέφουν τα μάτια: Όταν το ζώο σκύβει το ένα μάτι περιστρέφεται δεξιόστροφα και το άλλο αριστερόστροφα ώστε να διατηρούν σταθερό τον προσανατολισμό σε σχέση με το έδαφος.
Τα ευρήματα αυτά δείχνουν να εξηγούν το σχήμα της κόρης σε πολλά ζώα, δεν εξηγούν όμως το κυκλικό σχήμα της κόρης σε άλλα ζώα όπως ο άνθρωπος.
Η ανάλυση έδειξε ότι το πλεονέκτημα στην εκτίμηση των αποστάσεων που δίνουν οι κατακόρυφες σχισμές παύει να ισχύει όταν το ύψος των ματιών από το έδαφος υπερβαίνει τα 40 περίπου εκατοστά.
Πιθανώς αυτός είναι ο λόγος που τα μικρόσωμα αιλουροειδή όπως η γάτα έχουν σχιστά μάτια, ενώ τα μεγαλόσωμα όπως η τίγρη και το λιοντάρι έχουν στρογγυλές κόρες όπως ο άνθρωπος.
