Έχουμε συνηθίσει να λέμε ότι ο γιορτασμός των
Χριστουγέννων είναι ειδωλολατρία. Όμως, υπάρχουν «Χριστιανοί», που δεν γιορτάζουν
τα Χριστούγεννα, και ησυχάζουν μ’ αυτό, αλλά κάνουν ένα σωρό άλλα πράγματα, ίσως
πολύ χειρότερα! Βέβαια, αυτό πάλι δεν μας δίνει την άδεια να κάνουμε το πρώτο,
αλλά πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, γιατί ο διάβολος «περιέρχεται ζητών τίνα να καταπίη»!
Ένας χαλασμένος κι αποτυχημένος κόσμος, ο κόσμος
μας. Εκεί τον κατάντησε η αμαρτία, χωρίς να υπάρχει ελπίδα από μόνος του ούτε
με κάτι άλλο να αλλάξει, κι επομένως μόνο ο Θεός, αν ήθελε, θα το μπορούσε.
Αυτός και το θέλησε, διότι Αυτός είναι Αγάπη, και
το μπόρεσε διότι είναι Παντοδύναμος. Και, όπως οι Γραφές μας λένε,
πραγματοποίησε Σωτηρία με την ύψιστη από μέρους Του θυσία, ώστε όποιος μετανοήσει
για τις αμαρτίες του και πιστέψει πως ο Χριστός τις συγχώρεσε, να σώζεται και
μάλιστα αιώνια. Στην Εκκλησία Του έδωσε την αποστολή να φέρει με το κήρυγμα και
με τη δύναμη του Πνεύματος που θα τη συνόδευε την αλλαγή που χρειάζεται ο κόσμος,
σε άτομα και σε πλήθη.
Δυστυχώς, όμως, - πρέπει να το πούμε -, στις μέρες
μας η Εκκλησία σε ένα της μεγάλο ποσοστό λατρεύει ένα είδωλο που λέγεται
Κόσμος. Είναι δε τόσο απασχολημένη με το να τον μιμείται, ώστε δεν έχει χρόνο
ούτε και δύναμη να τον αλλάξει. Το τρίπτυχο δε αυτής της ειδωλολατρίας, τόσο
για τους απίστους όσο και για τους τυχόν πιστούς, είναι Χρήμα - Καλοπέραση -
Δόξα.
Το φτηνό πνεύμα του σημερινού κηρύγματος είναι: «Δέξου
το Χριστό. Αυτό είναι όλο». Όμως, αυτό δεν είναι όλο. Δεν τονίζεται δηλαδή πως
αμέσως μετά την επιστροφή του αμαρτωλού πρέπει να επακολουθήσει η πλήρης
αφιέρωσή του στον Κύριο και η διαρκής τήρηση των απαιτήσεων του Θεού για τη ζωή
του.
Καταστάσεις πορνείας, διαζυγίων, μνησικακίας,
απάθειας στις ανάγκες των άλλων, δογματικών διαμαχών, πνευματικού ανταγωνισμού
για επικράτηση και ρηχότητας είναι τόσο χειροπιαστές μέσα στην Εκκλησία, όσο
είναι και στον κόσμο. Ο μόνος τρόπος να σταματήσει αυτό το κατρακύλισμα και του
κόσμου και το δικό μας είναι η διαπίστωση και η άρνηση όλων αυτών, πάντα βέβαια
με την ενέργεια του Πνεύματος.
Τα κεφάλαια κδ-λβ της Εξόδου έχουν κάτι να μας πουν
πάνω στο θέμα τούτο. Ο Μωυσής βρίσκεται στην έρημο με το λαό Ισραήλ, μετά την
έξοδό τους απ' την Αίγυπτο. Ο Κύριος με σημεία και θαυμάσια τους απελευθέρωσε
και τους έφερε μέχρις εδώ, για να τους φέρει τελικά στην υποσχεμένη στον Αβραάμ
γη, όπου θα πραγματοποιούσαν το μεγάλο σκοπό της ζωής τους, να γεννηθεί ο
Σωτήρας του κόσμου, ο Χριστός. Ο Θεός θεώρησε αναγκαίο – στο μεταξύ - να τους
εξαγγείλει τον άγιο Νόμο Του που θα 'πρεπε να διέπει τη ζωή τους, παρ' όλο που
ήξερε πως σαν σαρκικοί άνθρωποι που ήσαν δεν θα μπορούσαν να τον εκτελέσουν.
Όμως, έπρεπε να τον ξέρουν, έπρεπε να τους γνωστοποιήσει τον τρόπο και τα μέσα
της λατρείας τους προς Αυτόν, την ανελλιπή τήρηση κάποιων εορτών και ιδίως του
Σαββάτου, κι όλα αυτά μέσω των αποκαλύψεων που θα 'δινε στον δούλο Του τον
Μωυσή, τον οποίο είχε εκλέξει για μεσολαβητή.
Τον κάλεσε στο όρος Σινά για να του παραδώσει το
πολύτιμο αυτό υλικό, όπου και τον κράτησε σαράντα ολόκληρα μερόνυχτα. Δεν ήσαν
λίγα εκείνα που θα του δίδασκε, ούτε και απλά. Ζήτημα αν κάποιος άλλος θα 'ταν
εξίσου ικανός να τα συγκρατήσει στο νου του, αν σκεφτούμε ακόμα πως στο
διάστημα των ημερών αυτών ο Μωυσής ούτε έφαγε ούτε ήπιε.
Απ' τις πρώτες βδομάδες, όταν οι Ισραηλίτες είδαν
πως ο Μωυσής δεν επέστρεφε, θα υπέθεσαν πως τον έφαγαν άγρια θηρία, ή πως είχε
πεθάνει από πείνα και δίψα. Πήγαν λοιπόν στον Ααρών τον αδελφό του Μωυσή και
του ζήτησαν να τους φτιάξει αυτός κάποιο θεό να λατρεύουν και να τον έχουν συγχρόνως
οδηγό και προστάτη τους. Ο Ααρών κατά ακατανόητο για το πνευματικό του ανάστημα
τρόπο, ενέδωσε στην απαίτησή τους, κι αφού τους ζήτησε να του παραδώσουν ό,τι
χρυσό είχαν, κατασκεύασε μ' αυτά ένα μοσχάρι, το τοποθέτησε στο μέσο του
στρατοπέδου και τους το παρέδωσε για να 'ναι στο εξής ο θεός που ζητούσαν.
Αμέσως αυτοί το 'ριξαν στο γλέντι, στο τρελό
τραγούδι, στον έξαλλο χορό και σε άσεμνα παιχνίδια. Πόσο εύκολα λοξοδρόμησαν
απ' την ευσέβεια και το φόβο προς τον αληθινό Θεό, στην ειδωλολατρία και την
ηθική παραλυσία!
Ο Κύριος είδε κι άκουσε όσα γίνονταν στο στρατόπεδο
και πριν ο Μωυσής κατέβει με τις πλάκες του Νόμου στα χέρια, τον ενημέρωσε για
τα συμβαίνοντα εκεί κάτω, και εξέφρασε την έξαψη του θυμού Του με τα λόγια: "Είδον
τον λαόν τούτον, και ιδού, είναι λαός σκληροτράχηλος· τώρα λοιπόν άφες με,
και... θέλω εξολοθρεύσει αυτούς και θέλω σε καταστήσει έθνος μέγα. Και ικέτευσεν
ο Μωυσής Κύριον τον Θεόν αυτού και είπε, Διατί, Κύριε, εξάπτεται η οργή σου
εναντίον του λαού σου τον οποίον εξήγαγες εκ γης Αιγύπτου... δια τι να είπωσιν
οι Αιγύπτιοι... με πονηρίαν εξήγαγεν αυτούς δια να θανατώση αυτούς; επίστρεψον
από της εξάψεως της οργής σου και μεταμελήθητι... Και μετεμελήθη ο Κύριος περί
του κακού, το οποίον είπε να κάμη κατά του λαού αυτού. Και στραφείς ο Μωυσής
κατέβη εκ του όρους και αι δύο πλάκες του μαρτυρίου ήσαν εν ταις χερσίν
αυτού" (Εξοδ.λβ:9-15).
Ο Μωυσής θα συνταράχτηκε όταν κατεβαίνοντας την
πλαγιά του βουνού αντίκρισε το μοσχάρι και το άνομο πανηγύρι που γινόταν
ολόγυρά του κι άκουσε τα έξαλλα τραγούδια του λαού που υμνούσαν τον καινούργιο
θεό τους. Μόλις έξι βδομάδες πριν, είχε αφήσει πίσω του έναν λαό σκληροτράχηλο,
ναι, όμως και πνευματικά ευαίσθητο, και με το φόβο του Θεούς την καρδιά του.
Άγιος θυμός τον κατέλαβε όταν αντίκρισε το μοσχάρι που του θύμισε την Αίγυπτο
και τα είδωλά της, κι ακόμα όταν διαπίστωσε πως ο ίδιος ο Ααρών το 'χε φτιάξει.
Δεν κρατήθηκε. Πέταξε απ' τα χέρια του τις Πλάκες του Νόμου πάνω στα βράχια κι
αυτές, κυριολεκτικά κομματιάστηκαν. Αυτό ήταν κάτι που δεν του επιτρεπόταν να
κάμει.
Όλων τα μάτια έκθαμβα στράφηκαν και καρφώθηκαν
επάνω στο Μωυσή, περιμένοντας να δουν τη συνέχεια. Σε λίγες ώρες, με
υπεράνθρωπες προσπάθειες του Μωυσή και κάποιων συνεργών τους "... αφού
έλαβεν τον μόσχον, τον κατέκαυσεν και συντρίψας εωσού ελεπτύνθη, έσπειρεν επί
το ύδωρ και επότισεν τους υιούς Ισραήλ" (λβ:20). Με την ενέργεια τούτη
του Μωυσή, ο Θεός αποκάλυπτε και διακήρυττε πως Αυτός και μόνο Αυτός θα 'πρεπε
να λατρεύεται απ' το λαό Του, κατά την πρώτη εντολή Του που αν δεν ετηρείτο, ο
λαός Του θα μεταβαλλόταν σε ειδωλολάτρη λαό. "Μην έχης άλλους θεούς
πλην εμού. Μη κάμης εις σεαυτόν είδωλον, μηδέ ομοίωμα τινός, όσα είναι εν τω
ουρανώ άνω, ή όσα εν τη γη κάτω, ή όσα εν τοις ύδασιν υποκάτω της γης. Μη
προσκυνήσης αυτά μηδέ λατρεύσης αυτά" (Εξοδ.κ:3-5). Παραβαίνοντας δε ο
λαός την πρώτη αυτή εντολή, θα παρέβαινε όλο το Νόμο.
Στην Καινή Διαθήκη λέγεται πως ταύτα δε πάντα
εγράφησαν προς νουθεσίαν ημών, εις τους οποίους τα τέλη των αιώνων έφθασαν.
Ώστε ο νομίζων ότι ίσταται, ας βλέπη μη πέση" (Α΄ Κορ.ι:11-12). Γράφει
δε στη συνέχεια ο Παύλος στο εδάφιο 14: "Δια τούτο, αγαπητοί μου, φεύγετε από της ειδωλολατρίας", με τη
λέξη "ειδωλολατρία" εννοώντας εκείνο που κι ο Ιωάννης εννοεί, όταν αναφέρει
την επιθυμίαν της σαρκός και την επιθυμίαν των οφθαλμών και την αλαζονείαν του
βίου, στην Α΄ Επιστολή του, β:16, τα οποία θεωρεί είδωλα και για τους
χριστιανούς. "Τεκνία, φυλάξατε
εαυτούς από των ειδώλων" (ε:21).
Μ' αυτά τα λόγια του βιβλίου του Θεού
καταδεικνύεται πως η Εκκλησία μπορεί κι αυτή να πέσει βαθμηδόν σε κάθε είδους
ειδωλολατρία, αν δεν προσέχει να μένει στον Χριστό τον Κύριο και στο θέλημά
Του. Κι αν η εποχή που ζούσε ο Παύλος εθεωρείτο "τέλη των αιώνων",
όπως παραπάνω διαβάσαμε, πόσο μάλλον θα πρέπει να θεωρείται τέτοια η σημερινή,
μετά δηλαδή από δυο χιλιάδες περίπου χρόνια; Άλλωστε τα όσα συμβαίνουν σήμερα
ολόγυρά μας στον κόσμο και μέσα στην Εκκλησία, όλα μας καλούν σε ζωή προσοχής,
αγρυπνίας και προσευχής, και όλα φωνάζουν πως "ο Κύριος είναι
πλησίον".
"Ιδού έρχομαι ταχέως... Και το Πνεύμα και η
Νύμφη λέγουσιν Ελθέ. Και όστις ακούει ας είπη Ελθέ" (Αποκ.κβ:12, 17).
Η ιστορία του χρυσού Μόσχου που λάτρευσαν οι
Ισραηλίτες σαν θεό στην έρημο Έξοδ.κδ-λβ, παρέχει αξιόλογα μαθήματα αυτοεξέτασης
στους λάτρες του Θεού του εικοστού πρώτου αιώνα.
Δεν είναι διόλου απίθανο, όπως συνέβηκε στο λαό του
Θεού της Παλαιάς Διαθήκης - από λάτρες του αληθινού Θεού να γίνουν ειδωλολάτρες
- το ίδιο να συμβεί και στο λαό του Θεού της Καινής Διαθήκης που είναι η
Εκκλησία. Κι αυτό πολλές φορές είναι χειροπιαστό στις τάξεις των πιστών, σε
όσους δε ζουν τη ζωή της πλήρους αφιέρωσης στον Κύριο.
Το να περιμένει ο πιστός με υπομονή το Θεό να
εκπληρώσει τις υποσχέσεις Του σ' αυτόν είναι βασικό, θεμελιώδες, είναι κάτι που
ο Κύριος το απαιτεί. Όταν ο Κύριος κάλεσε το Μωυσή στο όρος για να του
παραδώσει το Νόμο Του και να του δώσει κάθε πληροφορία γύρω απ' τη ζωή και την
πορεία του λαού, δεν τους έκαμε γνωστό για πόσο καιρό τον ήθελε. Δεν ήταν
ανάγκη να ξέρουν, διότι εκτός των άλλων θα επαναπαύονταν σ' αυτό και δε θα
μάθαιναν έτσι να ζουν μόνο δια πίστεως στην πιστότητα του Θεού, όπως θα έπρεπε.
Αυτοί, αφού πέρασαν μερικές βδομάδες και είδαν πως
ο Μωυσής δεν επέστρεψε, άρχισαν να ανυπομονούν φοβούμενοι πως δε θα ξαναγύριζε.
Γι' αυτό κι εύκολα άλλαξαν νοοτροπία για τη λατρεία τους στον Θεό. Όμως
θεωρείτο απαραίτητο να γίνεται λατρεία στο Θεό ή σε κάποιον άλλο οιονδήποτε
θεό. Βλέπετε έτσι έφτιαξε ο Θεός τον άνθρωπο, να 'χει μέσα του μια λατρευτική
τάση. Θέλει να λατρεύει κάποιον, κάτι, διότι νιώθει στη ζωή υποδεέστερος κάποιας
δύναμης ανώτερης απ' αυτόν. Κι όταν δεν λατρεύσει τον Αληθινό Θεό και Δημιουργό
Του, θα λατρεύσει κάποιον ψεύτικα, κάποιο Είδωλο δηλαδή. Συμβαίνει δε ώστε, αν
λατρεύσει είδωλο, να το λατρεύσει με μεγαλύτερο πάθος και με κάθε είδους θυσία,
απ' ό,τι θα λάτρευε τον αληθινό Θεό.
Η ανυπομονησία του λαού, λοιπόν, τον έσπρωξε να
πιέσει τον Ααρών, τον αδελφό του Μωυσή, να τους κατασκευάσει έναν άλλο θεό, τον
οποίον στο εξής να λατρεύουν. Έτσι οδηγήθηκαν στην πιο μεγάλη που θα μπορούσαν
να διαπράξουν αμαρτία.
Απ' το γεγονός τούτο βγαίνει πως όχι μόνο απλοί
πιστοί, αλλά και πνευματικοί ηγέτες του αναστήματος του Ααρών, μπορεί να
καταντήσουν ειδωλολάτρες. Η Γραφή περιέχει και άλλες τέτοιες περιπτώσεις, μια
εκ των οποίων - η πιο φανταχτερή και δραματική - είναι εκείνη του βασιλιά
Σολομώντα. Ενός βασιλιά που υπήρξε ο ενδοξότερος του λαού Ισραήλ, που άφησε
πίσω του προ της πτώσης του μια εμπειρία ζωής σοφίας, ευημερίας, ταπείνωσης και
προσωπικών συνεντεύξεων με τον Θεό, ο οποίος όμως κατάντησε να λατρεύει τα είδωλα
"των παλλακών του", να χτίσει ναούς γι' αυτά και να μείνει μνημειώδες
το άδοξο τέλος του. Αλλά κι έξω απ' τη Γραφή, στα χρόνια μετά από εκείνα της
Καινής Διαθήκης, δηλαδή στην ιστορία της Εκκλησίας των είκοσι αιώνων που
επακολούθησαν, υπήρξαν πολλά τέτοια κρούσματα. Πολλά απ' αυτά τα ξέρουμε, και
τ' άλλα που τα 'χει καταγράψει ο Ουρανός, είθε ποτέ να μην τα μάθουμε.
Τις θυσίες που εμείς οι πιστοί καλούμαστε να
κάνουμε για τον Κύριο, αν ξεπέσουμε αντικαθιστώντας Τον με κάποιο είδωλο, θα
τις κάνουμε τότε για λανθασμένους σκοπούς. Ό,τι έγινε στην έρημο με τις θυσίες
στο χρυσό Μόσχο. Χρόνο, χρήμα, υπηρεσία θα τα καταθέτουμε στους βωμούς κάποιων
ειδώλων μας, σε μεγάλη μας πνευματική ζημία, σε ζημία της σωτηρίας ψυχών, σε υποτίμηση
και βλασφημία του προσώπου του Κυρίου.
Η ειδωλολατρία ανταποκρίνεται απόλυτα στις
επιθυμίες της σαρκός. Σ' αυτήν η σάρκα βρίσκει την ικανοποίησή της. Στην Έξοδο λβ:4-6
διαβάζουμε: "Και λαβών ο Ααρών εκ
των χειρών αυτών (τα χρυσά αυτών) διεμόρφωσεν αυτά με εργαλείον εγχαρακτικόν
και έκαμεν αυτά μόσχον... και ότε είδεν τούτο ο Ααρών ωκοδόμησε θυσιαστήριον...
και σηκωθέντες ενωρίς την επαύριον, προσέφεραν ολοκαυτώματα και έφεραν
ειρηνικάς προσφοράς· και εκάθισεν ο λαός να φάγη και να πίη και εσηκώθησαν να
παίζωσι". Εδώ ακριβώς έχουμε το ανάλογο τρίπτυχο της Καινής Διαθήκης,
που ο Ιωάννης στην Α΄ επιστολή βου, 2:16 αναφέρει: "την επιθυμίαν της σαρκός και την επιθυμίαν των οφθαλμών και την
αλαζονείαν του βίου, η οποία δεν είναι εκ του Πατρός, αλλά εκ του κόσμου".
Η ειδωλολατρία είναι τόσο απατηλή που μπορεί ν'
αναμιχθεί με τη λατρεία του αληθινού Θεού. Αυτό που ο Ααρών δέχτηκε κατ'
απαίτηση του λαού, ν' αναμίξει τον Θεό με τα είδωλα, δημιούργησε την
ψευδαίσθηση σ' αυτούς πως δεν υπάρχει καμιά διαφορά μεταξύ αυτών των δυο. Εδώ
μπορεί να καταντήσει κι ο πιστός του Χριστού αν δεν προσέξει να τηρήσει την
πρώτη εντολή του Θεού, "θέλεις αγαπήσει Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της
ψυχής σου και εξ όλης της καρδίας σου και εξ όλης της διανοίας σου" (Ματθ.κβ:37).
Ειδωλολατρία και ανηθικότητα πάνε χέρι με χέρι.
Μόλις ο λαός απέκτησε τον καινούργιο του θεό, το χρυσό μοσχάρι, την ίδια ώρα
άρχισε το ξεφάντωμα. Ακολούθησε ένα πανηγύρι από τρελά τραγούδια, από άσεμνους
χορούς, από άνομες ενέργειες. Έτσι κι οι Κορίνθιοι της Καινής Διαθήκης, έχοντας
ξεπέσει απ' την πρώτη τους αγάπη μετά την επιστροφή τους απ' τα είδωλα και τη
βρώμικη ζωή που ζούσαν, ξαναγύρισαν σε κάποιο βαθμό σ' αυτή. Γράφει ο Παύλος:
"Εφανερώθη εις εμέ... ότι είναι
έριδες μεταξύ σας, ότι τρώγετε ειδωλόθυτα.. ότι είναι μεταξύ σας πορνεία ήτις
ουδέ μεταξύ των εθνών ονομάζεται..." (Α΄ Κορ.α:11 και ε:1).
Η ειδωλολατρία μας σπρώχνει να γυρίσουμε στον
κόσμο, εκεί απ' όπου προήλθαμε. Ο Κύριος στην προσευχή Του που διαβάζουμε στο ιζ
κεφάλαιο του Ευαγγελίου του Ιωάννη, λέει για τους μαθητές Του και για όλους
εμάς τους δικούς Του, πως κάποτε ήμασταν στον κόσμο, αλλά τώρα δεν ανήκουμε πια
στον κόσμο, απλώς βρισκόμαστε μέσα στον κόσμο, σαν απεσταλμένοι Του, για να
δώσουμε το Ευαγγέλιο.
Ο Στέφανος, (Πράξ.ε), ενώ απολογιόταν στο συνέδριο
που τον δίκαζε, αναφέρθηκε στο λαό Ισραήλ, λέγοντας: "Εις τον οποίον
(Χριστό) οι πατέρες ημών δεν ηθέλησαν να υπακούσουν, αλλά απέβαλον και
εστράφησαν εν ταις καρδίαις αυτών εις Αίγυπτον, ειπόντες προς τον Ααρών, Κάμε
εις ημάς θεούς..." (εδ.39,40). Ό,τι ακριβώς μπορεί να συμβεί και με
μας τους πιστούς του Χριστού. Ενώ, δηλαδή ζούμε έξω απ' την Αίγυπτο, έξω απ' τη
ζωή της αμαρτίας απ' την οποία ο Κύριος μας απελευθέρωσε, η καρδιά μας να επιθυμεί
πάλι "τα σκόρδα και τα κρεμμύδια της Αιγύπτου", υποβιβάζοντας
έτσι το Θεό στη συνείδησή μας και αντικαθιστώντας Τον με είδωλα.
Στην Έξ.λβ:8 διαβάζουμε: "Οι Ισραηλίτες
εξετράπησαν ταχέως" από της λατρείας του Θεού στην ειδωλολατρία. Μια
τέτοια παρέκκλιση μπορεί επίσης να συμβεί "ταχέως" σε κάποιο
χριστιανό, απότομα, μέσα σε μια στιγμή. Η ανθρώπινη καρδιά τόσο εύκολα
"σκληρύνεται δια της απάτης και της αμαρτίας" και χάνει την ισορροπία
της απ' τη ζωή της υπακοής της στον Κύριο! Γι' αυτό ο λόγος του Θεού μας
προειδοποιεί: "Προσέχετε, αδελφοί, να μη υπάρχη εις μηδένα από σας
πονηρά καρδία απιστίας, ώστε να αποστατήση από Θεού ζώντος, αλλά προτρέπετε
αλλήλους καθ' εκάστην ημέραν, ενόσω ονομάζεται το σήμερον" (Εβρ.γ:12).
Εκείνο που βγαίνει απ' όσα είπαμε παραπάνω είναι πως είδωλο μπορεί να
γίνει, και για τον άπιστο και για τον πιστό, οιοδήποτε πρόσωπο ή πράγμα ή ιδέα
που να είναι ο κύριος στόχος της προσοχής μας και της αγάπης μας και για το
οποίο είμαστε έτοιμοι να κάνουμε θυσίες. Κι από κείνο που ξεκινήσαμε, σ' αυτό
κι ας καταλήξουμε: "Μη έχης άλλους θεούς πλην εμού· μη κάμης εις
σεαυτόν είδωλον" (Έξ.λβ:3-4), στη γλώσσα της Παλαιάς Διαθήκης, και στη
γλώσσα της Καινής: "Δια τούτο, αγαπητοί μου, φεύγεται από της
ειδωλολατρίας" (Α΄ Κορ.ι:14). Ο Κύριος ευλογών ας μας ευλογήσει,
διανοίγοντας την διάνοιά μας αυτό να το αφομοιώσουμε.
