Παραλληλισμοί
μεταφορικού λόγου
Ορισμένες φορές είναι ανάγκη να καταφεύγουμε
σε παραλληλισμούς για να καταλάβουμε αν ένα κείμενο πρέπει να το πάρουμε με την
πεζή ή την μεταφορική του έννοια.
Για παράδειγμα, μερικές φορές, βλέπουμε το
Θεό να παρουσιάζεται απ’ τους προφήτες σαν κάποιος που κρατάει ένα ποτήρι κρασί
στο χέρι, από το οποίο θέλει να δώσει να πιουν αυτοί που σκοπεύει να τιμωρήσει,
ώστε να πέσουν κάτω μεθυσμένοι και ζαλισμένοι (Ναούμ γ:11, Αββ.β:16,
Ψαλμ.οε:8). Αυτή η εικόνα του Θεού την οποία συναντάμε περιληπτικά και χωρίς
πολλές εξηγήσεις σε ορισμένα κείμενα, σκιαγραφείται με σαφήνεια στις παράλληλες
Γραφές, στον Ησ.να:17, 22, 23 όπου βλέπουμε ότι το ποτήρι είναι η οργή, ο θυμός
κι η δίκαιη αγανάκτηση του Κυρίου. Εκεί βλέπουμε ακόμη ότι η μέθη κι η ζάλη
συμβολίζουν την καταστροφή και την αβάσταχτη τιμωρία.
Σχετικά με τον μεταφορικό λόγο είναι αναγκαίο
να θυμόμαστε εδώ ότι κάποια ομοιότητα ή εξίσωση μεταξύ δύο πραγμάτων, προσώπων
ή πράξεων αιτιολογούν και δικαιολογούν
τη σύγκριση και τη χρησιμοποίηση του σχήματος του μεταφορικού λόγου. Ακριβώς επειδή υπάρχει, λοιπόν, κάποια
συσχέτιση μεταξύ της μεταφορικής σημασίας μιας λέξης και της αντίστοιχης πεζής,
δεν είναι αναγκαίο, ούτε δυνατό κάθε έννοια που περικλείεται στην μεταφορική
σημασία να βρίσκεται και στην πεζή.
Για τον ίδιο λόγο, όταν ο Κύριος αποκαλεί
τους μαθητές Του πρόβατα, είναι λογικό να μην αποδώσουμε κάθε φυσική ιδιότητα
που έχουν τα πρόβατα στην αντίστοιχη πεζή
έννοια που είναι οι μαθητές. Σε περιπτώσεις σαν αυτή η κοινή λογική
είναι αρκετή για να καθορίσει τα σημεία
και την έκταση της σύγκρισης
μεταξύ των δύο σχημάτων.
Έτσι μαθαίνουμε ότι όταν ο Χριστός ονομάζεται
“Αμνός” αυτό αντιστοιχεί με την πραότητα του χαρακτήρα Του και τον προορισμό
Του να θυσιαστεί πάνω στο σταυρό, ακριβώς σαν ένα αρνί χωρίς ψεγάδι, όπως ήταν
διατεταγμένο στους Ισραηλίτες.
Με τον ίδιο τρόπο καταλαβαίνουμε με ποια
έννοια η αμαρτία ονομάζεται “χρέος”, η απολύτρωση “πληρωμή του χρέους”, η
συγχώρεση “αφαίρεση του χρέους ή της ενοχής”.
Είναι γεγονός ότι η σημασία τέτοιων εκφράσεων
δεν θα πρέπει να φέρεται στα άκρα. Παρ’ όλο που ο Χριστός πέθανε για τους
αμαρτωλούς αυτό δεν σημαίνει ότι όλοι οι αμαρτωλοί είναι σωσμένοι ή ότι
πρόκειται να σωθούν και παρ’ όλο που ο Χριστός εκπλήρωσε όλο το Νόμο για εμάς,
αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε το δικαίωμα να ζούμε στην αμαρτία. Αν κι είναι
φανερό ότι ο άνθρωπος είναι νεκρός στην αμαρτία δεν πρέπει να το πάρουμε με τέτοιο
τρόπο ώστε να πούμε ότι δεν πρόκειται να μετανοήσει και να συγχωρεθεί η αμαρτία
του ή ακόμη ότι θα είναι χωρίς ενοχή αν ακούσει το Ευαγγέλιο χωρίς να κάνει
τίποτα, στη συνέχεια.
