Εδώ θα εξετάσουμε διάφορες μεταφορικές
εκφράσεις που συναντάμε στη Βίβλο για να εξοικειωθούμε μ’ αυτές και να μάθουμε
πώς θα μπορέσουμε να κατανοήσουμε σωστά καθένα απ’ αυτά τα σχήματα λόγου. Το κυριότερο
πράγμα που πρέπει να θυμόμαστε ως προς τον σκοπό της μελέτης αυτής είναι ότι
υπάρχουν εδάφια μέσα στη Γραφής τα οποία δεν ερμηνεύονται πεζά.
Θα εξετάσουμε σχήματα λόγου όπως μεταφορές,
προσωποποιήσεις, ειρωνείες, υπερβολές, αλληγορίες, αινίγματα, τύπους, σύμβολα,
παραβολές, παρομοιώσεις, αποστροφές, αντιθέσεις, παροιμίες κι Εβραϊσμούς.
Πολλά απ’ αυτά τα σχήματα συναντώνται παράλληλα, έτσι
ώστε, π.χ. μία ιστορία να είναι αλληγορία μαζί και τύπος ή μπορεί να
περιλαμβάνει ακόμη ειρωνεία, υπερβολή κι αντίθεση.
1. Μεταφορά
Μεταφορά είναι η σύγκριση μεταξύ δύο ανόμοιων
πραγμάτων, η οποία εκφράζεται χωρίς τις λέξεις σύγκρισης, “όμοια, όπως, ως”,
κ.λ.π.
Παραδείγματα
Όταν ο Κύριος είπε, “Εγώ είμαι η άμπελος η
αληθινή” χαρακτήρισε τον εαυτό Του με αυτό που αποτελεί το κύριο γνώρισμα της
αμπέλου κι όταν είπε στους μαθητές,
“Σεις είσθε τα κλήματα” τους
απέδωσε κάποια γνωρίσματα που χαρακτηρίζουν τα κλήματα. Για τη σωστή ερμηνεία αυτού του σχήματος πρέπει να αναρωτηθούμε, τί
είναι αυτό που χαρακτηρίζει την άμπελο και ποιος είναι ο κύριος σκοπός που
εξυπηρετεί. Η απάντηση αποτελεί την
ερμηνεία του σχήματος αυτού. Τί σκοπό
εξυπηρετεί η άμπελος; Μεταφέρει χυμούς και δίνει ζωή στα κλήματα ώστε να κάνουν σταφύλια. Αυτό λοιπόν χαρακτηρίζει
το Χριστό με πνευματική έννοια, δηλαδή σαν την αληθινή άμπελο (ο κορμός της
αμπέλου) μεταδίδει ζωή και δύναμη στους πιστούς, ώστε όπως τα κλήματα φέρνουν
καρπό έτσι κι αυτοί να φέρουν καρπό στη ζωή τους.
Ακολουθώντας την ίδια πορεία μπορούμε να
ερμηνεύσουμε κι άλλες ανάλογες εκφράσεις, π.χ. “Εγώ είμαι η θύρα”, “Εγώ είμαι η
οδός”, “Εγώ είμαι ο άρτος”, “Σεις είσθε το φως, το άλας, οικοδομή Θεού”,
“Υπάγετε και είπετε εις την αλώπεκην ταύτην”, “Το φως του σώματος είναι ο
οφθαλμός”, “Ο Ιούδας είναι σκύμνος λέοντος”, “Συ είσαι ο βράχος και το φρούριό
μου”, “Ο Κύριος είναι ήλιος και ασπίς”, “Και ο οίκος Ιακώβ θέλει είσθαι πυρ και
ο οίκος Ιωσήφ φλόξ, ο δε οίκος Ησαύ ως καλάμη και θέλουσι εξαφθεί κατ’ αυτών
και καταφάγει αυτούς...” (Ιωαν.ιε:1, ι:9, ιδ:6, ς:51, Ματθ.ε:13, 14, Α’ Κορ.γ:9,
Λουκ.ιγ:32, Ματθ.ς:22, Γεν.μθ:9, Ψαλμ.οα:3, Αβδ.18).
2. Αλληγορία
Είναι η έκθεση ή περιγραφή κάποιου πράγματος
κάτω απ’ την εικόνα κάποιου άλλου. Η αλληγορία είναι μία εκτεταμένη μεταφορά ή
μία σειρά μεταφορών που παρουσιάζονται σαν μία ιστορία. Είναι ιστορία
πραγμάτων, ανθρώπων ή γεγονότων που αντιπροσωπεύουν άλλα πράγματα, ανθρώπους (ή
λαούς) ή γεγονότα με τέτοιο τρόπο ώστε η πεζή ερμηνεία της ιστορίας είναι
αδύνατο να αποδώσει σωστά αυτά για τα
οποία γίνεται λόγος. Ωστόσο, το νόημα
είναι πάντοτε πραγματικό.
Η λέξη αλληγορία προέρχεται απ’ το αλληγορεύω
= άλλος + αγορεύω που σημαίνει: μιλάω
έτσι ώστε να υπονοώ κάτι άλλο. Ορισμένες φορές η αλληγορία συνοδεύεται
απ’ την ερμηνεία της.
Παραδείγματα
Ο Ιησούς είπε: “Εγώ είμαι ο άρτος ο ζών ο καταβάς εκ του ουρανού. Εάν τις φάγει εκ
τούτου του άρτου θέλει ζήσει εις τον αιώνα. Και ο άρτος δε τον οποίον εγώ θέλω
δώσει είναι η σάρξ μου, την οποία εγώ θέλω δώσει υπέρ της ζωής του κόσμου”.
“Όστις
τρώγει την σάρκα μου και πίνει το αίμα μου έχει ζωήν αιώνιον...”
Αυτή η αλληγορία ερμηνεύεται απ’ το ίδιο το περιεχόμενο των
εδαφίων όπου βρίσκεται (Ιωάν.ς:51-65).
Ο ψαλμωδός αναφέρει μία άλλη αλληγορία
(Ψαλμ.π:8-13) που αναφέρεται στους Ισραηλίτες, την έξοδό τους απ’ την Αίγυπτο
στη γη Χαναάν και την ιστορία τους κάτω απ’ την εικόνα μιας αμπέλου με τις
ρίζες και τα κλήματά της, η οποία αφού μετακομίστηκε σήκωσε κλήματα και σκέπασε
τη γη, ύστερα όμως κατακόπτεται απ’ τους αγριόχοιρους και κατατρώγεται απ’ τα
ζώα του αγρού (τα αγριογούρουνα και τα ζώα του αγρού συμβολίζουν τις δυνάμεις
των εθνικών).
Ο Σολομώντας έγραψε το Άσμα Ασμάτων, το οποίο
είναι μία ασυνήθιστη αλληγορία γιατί η ιστορία αυτή είναι κατά ένα μέρος
αληθινή και κατά ένα μέρος φανταστική. Δεν είναι τελείως φανταστική ιστορία,
δηλαδή, με σκοπό να φανερώσει μία αληθινή, όπως είναι οι
περισσότερες αλληγορίες.
Ο Σολομώντας κι η αγαπημένη του ήταν υπαρκτοί
χαρακτήρες σ’ αυτή την ιστορία, επειδή όμως ο Θεός χρησιμοποίησε την αγάπη τους
για να περιγράψει την ανυπέρβλητη αγάπη
του Χριστού προς την εκκλησία , η ιστορία εξυψώνει το Σολομώντα πολύ πάνω απ’
τον πραγματικό του χαρακτήρα. Το ίδιο ισχύει και για την αγαπημένη του
Σουναμίτισσα.
Ο όρος αλληγορία χρησιμοποιείται στους
Γαλ.δ:24 όπου η Αγαρ αντιπροσωπεύει το όρος Σινά, το οποίο συμβολίζει το Νόμο,
την Π.Δ. κι επομένως τα παιδιά της
συμβολίζουν τον Ισραήλ κάτω απ’ την Π.Δ.
Η Σάρα αντιπροσωπεύει την Ιερουσαλήμ, η οποία
συμβολίζει το Πνεύμα, την Κ.Δ. κι επομένως τα παιδιά της αντιπροσωπεύουν αυτούς
που αναγεννώνται απ’ το Πνεύμα του Θεού.
Είναι μία σύνθετη και πολύπλοκη αλληγορία που περιλαμβάνει αρκετές μεταφορές.
3. Προσωποποίηση
Το σχήμα αυτό χρησιμοποιείται όταν άψυχα
πράγματα προσωποποιούνται κι αποδίδονται σ’ αυτά ιδιότητες κι ενέργειες
προσώπων.
“...Τα
όρη και οι λόφοι θέλουσι αντηχήσει έμπροσθέν σας υπό αγαλλιάσεως και πάντα τα
δένδρα του αγρού θέλουσιν επικροτήσει τας χείρας” (Ησ.νε:12).
Μία άλλη προσωποποίηση βλέπουμε στους
Ψαλμ.πε:10-11 όπου γίνεται λόγος για το πλήθος των ευλογιών στο βασίλειο του Μεσσία με τους παρακάτω
όρους, “Έλεος και αλήθεια συναπηντήθησαν,
δικαιοσύνη και ειρήνη εφιλήθησαν. Η αλήθεια εκ της γης θέλει αναβλαστήσει και δικαιοσύνη εξ ουρανού θέλει κύψει”.
4. Ειρωνεία
Είναι άγνοια
επιτηδευμένη (προσποιητή) για να προκαλέσει (να ερεθίσει) κάποιον
αντίπαλο. Η ιδιαιτερότητα της ειρωνείας βρίσκεται στο γεγονός ότι το αληθινό
νόημα που εννοείται είναι αντίθετο απ’ αυτό που φαινομενικά εκφράζεται. Αυτό το
σχήμα χρησιμοποιείται όταν εκφράζεται το αντίθετο απ’ αυτό που θέλουμε να
πούμε, πάντοτε όμως με τέτοιο τρόπο ώστε η πραγματική έννοια να φαίνεται
καθαρά.
Παραδείγματα
Ο προφήτης Ηλίας χρησιμοποιεί το σχήμα αυτό
στο όρος Κάρμηλος όταν λέει στους ιερείς του ψεύτικου θεού Βάαλ: “Και περί την μεσημβρίαν ο Ηλίας
μυκτηρίζων...” (Α’ Βασ.ιη:27).
Επίσης βλέπουμε τον ίδιο τον Κύριο απ’ το
στόμα του Ησαΐα να μιλάει ειρωνικά στα είδωλα και σ’ αυτούς που τα λατρεύουν,
προκαλώντας τα ν’ αναγγείλουν τα
μέλλοντα και να φανερώσουν τί θα συμβεί (Ησ.μα:21-24). Εννοείται, φυσικά, ότι
τα είδωλα είναι άφωνα και δεν πρόκειται ποτέ να κάνουν κάτι τέτοιο.
5. Υπερβολή
Είναι μία χονδροειδής μεγαλοποίηση με
σκοπό να δοθεί έμφαση. Στην υπερβολή δεν
υπάρχει δόλος παρ’ όλο που αυτή η ίδια είναι ένα καθαρό ψέμα. Είναι, όμως, τόσο
έντονη η μεγαλοποίηση κι η αντίθεση σε σχέση με τις πραγματικές καταστάσεις που
ο καθένας καταλαβαίνει ότι λέγεται για να δοθεί έμφαση κι ένταση σ’ ένα επιχείρημα.
Ο όρος προέρχεται από το υπέρ+βάλλω που
σημαίνει το “ρίπτειν επέκεινα (πέραν) του σημείου” στο οποίο έφτασαν οι προηγούμενοι.
Παραδείγματα
Αριθ.ιγ:33,
Δευτ.α:28. Ο Ιησούς συχνά χρησιμοποιούσε υπερβολές. Μίλησε για την καμήλα
που περνάει μέσα από την τρύπα μιας βελόνας, για δοκάρια στα μάτια και για
ανθρώπους που καταπίνουν την κάμηλο.
6. Αίνιγμα
Το αίνιγμα είναι λόγος ασαφής, σκοτεινός,
αποκρύπτει την αλήθεια και δίνει μόνο υπαινιγμούς για τη λύση του.
Στους λόγους του Αγούρ (Παρ.λ:29) ανάμεσα στ’
άλλα μας δίνεται κι ένα αίνιγμα, η λύση του οποίου ακολουθεί στα επόμενα
εδάφια.
7. Παρομοίωση
Είναι σύγκριση μεταξύ δύο, στην ουσία, όμοιων
πραγμάτων κι εκφράζεται απευθείας με τη χρησιμοποίηση των συγκριτικών λέξεων
”καθώς, ως, όπως, όμοια” κ.λ.π.
Η Βίβλος είναι γεμάτη από πλήθος ωραίες
παρομοιώσεις, οι οποίες είναι σαν τα παράθυρα σ’ ένα σπίτι που αφήνουν το φως
να μπαίνει μέσα κι επιτρέπουν σ’ αυτούς που βρίσκονται μέσα να κοιτάζουν έξω,
στο θαυμαστό λόγο του Θεού μας.
Η μεταφορά υποθέτει ότι ο αναγνώστης ή ο
ακροατής θα καταλάβουν την ομοιότητα που εκφράζεται γι’ αυτό και καλεί κάτι με
το όνομα κάποιου άλλου πράγματος. Ο Ιησούς ονόμασε τον Ηρώδη “αλεπού” κι αυτό
είναι μεταφορά. Αν έλεγε ότι ο Ηρώδης είναι σαν αλεπού τότε θα χρησιμοποιούσε
παρομοίωση. Σ’ αυτή όμως την περίπτωση η έκφραση θα έχανε τη δύναμή της. Η λέξη
“αλεπού” ταίριαζε τόσο καλά σ’ εκείνο τον πανούργο βασιλιά που δεν ήταν ανάγκη
να ειπωθεί ότι ήταν σαν αλεπού.
Η παρομοίωση κάνει σύγκριση μεταξύ δύο πραγμάτων διακριτικά, ενώ
η μεταφορά την αφήνει να εννοηθεί.
Παραδείγματα
Ψαλμ.ργ:11, 12, 13. Μία άλλη σειρά
παρομοιώσεων είναι στον Ησ.νε. Το κεφάλαιο αυτό αρχίζει και τελειώνει με
μεταφορές, ενώ στα εδάφια 8-11 έχουμε παρομοιώσεις σπάνιας ομορφιάς.
Η εικόνα που βλέπουμε σ’ αυτή την παρομοίωση
είναι γεμάτη υπαινιγμούς. Όπως η βροχή και το χιόνι είναι οι κύριοι παράγοντες
της αύξησης των αγαθών της γης και κατά συνέπεια της χαράς του θερισμού, έτσι και
με το λόγο του Θεού, το χώμα της καρδιάς του ανθρώπου μαλακώνει, ανανεώνεται
και γίνεται γόνιμο και καρποφόρο. Αυτό το λόγο δίνει ο προφήτης του Θεού, ο
οποίος είναι όπως ο σπορέας και ο σπόρος που σκορπά φέρνει μαζί του τον άρτο
που τρέφει την ψυχή, διότι κάθε λόγος
που εξέρχεται από το στόμα του Θεού
είναι άρτος και ζωή (Δευτ.η:3).
Ένα άλλο θαυμαστό ζεύγος παρομοιώσεων
βρίσκουμε στον Ιερ.κγ:29 κι έχει να κάνει με τη δύναμη του λόγου του Θεού.
(Σύγκρινε την παρομοίωση αυτή με την δυναμική εκείνη μεταφορά που βλέπουμε
στους Εβρ.δ:12).
Ακόμα Ησ.νζ:20, νη:11, α:18, Ιάκ.α:6. Οι
παρομοιώσεις της Βίβλου είναι σαν υπέροχα καλλιτεχνήματα που συνοδεύουν τις
αλήθειες του Θεού, χωρίς τη βοήθεια των οποίων με δυσκολία θα τις ξεχωρίζαμε κι
εύκολα θα τις ξεχνούσαμε.
8. Αποστροφή
Μοιάζει πολύ με την προσωποποίηση. Είναι
σύνθετη λέξη, αποτελείται από το από+στρέφω και φανερώνει τη στροφή του ομιλητή
απ’ τους άμεσους ακροατές σ’ ένα πρόσωπο
ή πράγμα που είναι φανταστικό ή απουσιάζει. Όταν η αναφορά γίνεται σ’ ένα απρόσωπο
αντικείμενο τότε το σχήμα της προσωποποίησης και της αποστροφής συσχετίζονται (ενώνονται) π.χ.
Α’ Κορ.ιε:55.
Παραδείγματα
Ψαλμ.ριδ:5-8, Ιερ.μζ:6. Μία απ’ τις πιο
γνωστές και δυνατές αποστροφές στη Γραφή είναι η κραυγή του λυπημένου Δαβίδ για
τον επαναστάτη κι ανυπάκουο γιο του Αβεσσαλώμ στη Β’ Σαμ.ιη:33.
Ακόμη Δευτ.γ:21 και Ιερ.κβ:29 όπου βλέπουμε
ένα τρόπο έκφρασης γεμάτο έμφαση που απαιτεί προσοχή και σοβαρότητα σ’ ό,τι πρόκειται να λεχθεί.
Μία απ’ τις πρώτες φορές που συναντάται αυτό
το σχήμα λόγου είναι στους Αριθ.κα:29 όπου η κατεστραμμένη γη του Μωάβ
προσωποποιείται και γίνεται λόγος σ’ αυτή σα να ήταν παρούσα.
Στον φημισμένο ύμνο της Δεβόρρας και του
Βαράκ οι απόντες κι υποδουλωμένοι βασιλείς αναφέρονται σαν να ήταν παρόντες
στους Κριτ.ε:3.
Η απιστία, η αδιαφορία κι η αντίθεση στις πόλεις όπου ο Χριστός μεγαλούργησε Τον
έκανε να αναφωνήσει μ’ αυτό τον τρόπο στο Ματθ.ια:20-23. Ποιος δεν καταλαβαίνει
την αγωνία του Σωτήρα μας όταν έκλαψε για την Ιερουσαλήμ στο Ματθ.κγ:37!
Σ’ αυτά τα τελευταία παραδείγματα η αποστροφή
κι η προσωποποίηση είναι ενωμένες.
9. Αντίθεση
Αυτή η λέξη προέρχεται από το αντί+τίθημι που
σημαίνει τοποθετώ κάτι αντίθετα σε κάτι άλλο. Αυτό το σχήμα είναι πολύ
αποτελεσματικό και το συναντάμε σε πολλά
σημεία μέσα στις Γραφές. Ο, τι είναι
κακό και λανθασμένο λειτουργεί
σαν δείκτης του καλού και του
αληθινού.
Παραδείγματα
Ο αποχαιρετισμός του Μωυσή (Δευτ.κζ-λγ)
αποτελείται από μία αξιοσημείωτη σειρά αντιθέσεων κι αντιπαραβολών, π.χ. στο
λ:15 έχουμε μία διπλή αντίθεση όπως και στο εδ. 19.
Στην επί του όρους ομιλία ο Ιησούς
παρουσιάζει πολλές αντιθέσεις.
Στο Ματθ.ζ:13, 14 έχουμε μία δυνατή τετραπλή
αντίθεση. Στα εδάφια 17, 18 το κακό δέντρο με τους σαπρούς καρπούς του
αντιπαραβάλλεται με το καλό δέντρο και τους καλούς καρπούς του. Στα εδ. 24-27
φανερώνεται η διαφορά μεταξύ σοφού κι άσοφου ανθρώπου με την πολλαπλή εκείνη
αντίθεση. Τέλος, ο Κύριάς μας δίνει την
δυνατή διδασκαλία Του στα κεφ. Ματθ.κδ-κε με μία εξαιρετικά σφοδρή αντιθετική
κλίμακα (κε:31-46).
Στη Β’ Κορ.γ:6-18 ο απόστολος Παύλος
αντιπαραθέτει την Π. Δ. με την Κ. Δ., το Νόμο με το Ευαγγέλιο, χρησιμοποιώντας
μία αξιόλογη σειρά αντιθέσεων που μπορούν να τοποθετηθούν σε παράλληλες στήλες.
Στη Ρωμ.ς:23 ο Παύλος φέρνει σε αντίθεση τον
“θάνατο” με την “αιώνια ζωή”, “τον μισθό της αμαρτίας” με το “δώρο του Θεού”.
Στη Β’ Κορ.ς:8-10 δίνει άλλη μία σειρά
αντιθέσεων που σχετίζονται με την πείρα του και στα εδάφια 14-16 δείχνει την
πτώση ενός χριστιανού που δένεται με τον κόσμο, με καλοδιαλεγμένες αντιθέσεις.
Στην Α’ Κορ.ιε:35-38 τελειώνει το ισχυρό
επιχείρημά του για την ανάσταση με μία ομοβροντία αντιθέσεων.
10. Παροιμία
Η λέξη προέρχεται απ’ το παρά+οίμος. Όπως
χρησιμοποιείται σήμερα σημαίνει: “Σύντομο απόφθεγμα εκφράζον αλήθεια εκ μακράς πείρας εξηγημένη”. Το βιβλίο των
Παροιμιών περιέχει μεγάλη ποικιλία αινιγμάτων και παροιμιών.
Με την έννοια του αινίγματος η λέξη «παροιμία»
χρησιμοποιείται δύο φορές στο Ιωάν.ις: 25, 29. Στο Ιωάν. ι:6 έχουμε την ίδια
λέξη (παροιμία στο κείμενο) ενώ η μετάφραση του Βάμβα έχει τη λέξη «παραβολή».
Μερικές παροιμίες μπορεί να είναι συντετμημένες παραβολές ή μεταφορές, άλλες
μπορεί να είναι παρομοιώσεις, ενώ τέλος
κάποιες άλλες επεκτείνονται ακόμη και σε αλληγορίες.
Ο σκοπός των παροιμιών είναι αυτός που
αναφέρεται στις Παρ.α:2-6.
Παραδείγματα
«...ιατρέ
θεράπευσον σεαυτόν»
(Λουκ.δ:23). Αυτό πρέπει να λεγόταν στη Ναζαρέτ. Ίσως να αφορούσε τους γιατρούς
που ήταν άρρωστοι κι οι οποίοι προσπαθούσαν να θεραπεύσουν άλλους που είχαν την
ίδια ασθένεια.
Ο Ιησούς όμως ήξερε ότι οι παλιοί γνωστοί Του
στη Ναζαρέτ, εξαιτίας της απιστίας τους, θα Του έλεγαν σαν ποίημα αυτή την
παροιμία, αν δεν μπορούσε να κάνει σημεία και τέρατα στη Ναζαρέτ, όπως είχαν ακούσει ότι έκανε σε
άλλα μέρη, στην Καπερναούμ κι αλλού. Έτσι τους απάντησε για να αμυνθεί, πριν
προλάβουν να του πουν αυτή την παροιμία,
με μία άλλη λέγοντας «...ουδείς προφήτης
είναι δεκτός εν τη πατρίδι αυτού». Αυτό φαίνεται ότι είναι η σύντομη ερμηνεία
της παροιμίας «...δεν είναι προφήτης
άνευ τιμής ειμή εν τη πατρίδι αυτού και μεταξύ των συγγενών και εν τη οικία αυτού» (Μάρκ.ς:4).
Ο Πέτρος χρησιμοποιεί με φανερή αποτελεσματικότητα δύο εικόνες γνωστές
σε όλους εναντίον των αποστατών «διδασκάλων», οι οποίοι εργάζονταν
καταστρεπτικά εκείνο τον καιρό, κάνοντάς
τες παροιμία «...ο κύων επέστρεψε εις το
ίδιον αυτού εξέραμα και ο χοίρος λουσθείς επέστρεψε εις το κύλισμα του βορβόρου»
(Β’ Πέτρ.β:22).
Η ερμηνεία αυτής της παροιμίας είναι εύκολη
και παραδείγματα που φανερώνουν αυτή την αλήθεια δεν είναι δύσκολο να βρεθούν
ακόμη και στις μέρες μας.
(Σύγκρινε το Παρ.κς:11 όπου το πρώτο μέρος
αυτής της παροιμίας αναφέρεται στον άφρονα και την αφροσύνη του).
Συμβουλές
Πρέπει να δώσουμε μεγάλη προσοχή στην
ερμηνεία των παροιμιών κι ιδιαίτερα σ’ αυτές που δεν είναι εύκολες στην
κατανόηση και την ερμηνεία τους, γιατί
συνδέονται με καταστάσεις και συνήθειες που είναι χαμένες κι άγνωστες σε
μας.
Παροιμίες μπορεί να είναι παρομοιώσεις,
μεταφορές, παραβολές, αλληγορίες κι είναι καλό πρώτα να γνωρίζουμε σε ποια απ’
αυτές τις κατηγορίες ανήκει η παροιμία που θέλουμε να ερμηνεύσουμε. Διάφορα
σχήματα λόγου μπορεί να συγχωνευθούν για να σχηματίσουν μία παροιμία π.χ. στις
Παρ.α:20 η σοφία προσωποποιείται και φωνάζει, σε μία παροιμία με σχήμα παραβολής
όπου έχουμε και την ερμηνεία της. Δες ακόμη Εκκλ.θ:13-18.
Μελέτησε το περιεχόμενο, το οποίο είναι
κλειδί για την ερμηνεία καθώς κι αυτά που αναφέρθηκαν στην παραπάνω συμβουλή.
Όταν κάθε ειλικρινής προσπάθεια αποτυγχάνει
για την διαφώτιση του νοήματος, τότε είναι καλύτερα να μην καταλήξουμε σε
κάποιο συμπέρασμα μέχρι να έρθει περισσότερο
φως πάνω στο θέμα που μας ενδιαφέρει παρά να βγάλουμε βιαστικά κι επιπόλαια
συμπεράσματα από ανυπομονησία.
Μην χρησιμοποιείς σαν βασικά στοιχεία
αποδείξεις επιχειρημάτων, διδασκαλιών παροιμίες ή άλλες γραφές των οποίων το
νόημα δε μπορείς να προσδιορίσεις, μόνο και μόνο επειδή οι λέξεις που
χρησιμοποιούνται ευνοούν τη διδασκαλία σου.
Αν έχεις τη δυνατότητα μελέτησε άλλους καλούς
και σοβαρούς ερμηνευτές που γνωρίζουν τις αρχαίες γλώσσες και μπορούν να σου
δώσουν πορίσματα μελετημένα.
Πριν και μετά από κάθε περίπτωση προσευχήσου
για περισσότερο φως.
