Στην προσπάθειά τους να δημιουργήσουν εμβόλιο κατά της ελονοσίας για εγκύους, οι ερευνητές από τα πανεπιστήμια της Κοπεγχάγης και της Βρετανικής Κολομβίας (UBC), διαπίστωσαν ότι οι «οπλισμένες» πρωτεΐνες της ελονοσίας στοχεύουν και σκοτώνουν καρκινικά κύτταρα. Σύμφωνα με δημοσίευση των ειδικών στην επιθεώρηση «Cancer Cell», οι δοκιμές σε ανθρώπους θα μπορούσαν να ξεκινήσουν σε τέσσερα χρόνια.
Ελπιδοφόρα ανακάλυψη
Στο εργαστήριο, οι επιστήμονες δημιούργησαν μια πρωτεΐνη η οποία χρησιμοποιείται από το παράσιτο της ελονοσίας για την προσκόλλησή του στον πλακούντα και προσέθεσαν σε αυτήν μια τοξίνη. O συγκεκριμένος συνδυασμός, της πρωτεΐνης της ελονοσίας και της τοξίνης φάνηκε να ανιχνεύει τα καρκινικά κύτταρα, από τα οποία στην συνέχεια απορροφάται, με αποτέλεσμα η τοξίνη να απελευθερώνεται στο εσωτερικό τους οδηγώντας έτσι στον θάνατό τους. Η ελπιδοφόρα διαδικασία πραγματοποιήθηκε σε καλλιέργειες κυττάρων και σε ποντίκια που έπασχαν από καρκίνο.
«Εδώ και δεκαετίες, οι επιστήμονες αναζητούν κοινά σημεία ανάμεσα στην ανάπτυξη του πλακούντα και στην ανάπτυξη ενός καρκινικού όγκου» εξηγεί ο δρ Αλί Σαλάντι από το Τμήμα Ανοσολογίας και Μικροβιολογίας του Πανεπιστημίου της Κοπεγχάγης. «Ο πλακούντας, είναι ένα όργανο το οποίο μέσα σε λίγους μήνες, από λίγα μόλις κύτταρα αναπτύσσεται σε ένα σχετικά ξένο περιβάλλον δημιουργώντας ένα ολοκληρωμένο όργανο βάρους σχεδόν ενός κιλού και προσφέρει στο έμβρυο οξυγόνο και τροφή. Κατά κάποιο τρόπο, και οι καρκινικοί όγκοι κάνουν το ίδιο – αναπτύσσονται επιθετικά σε ένα σχετικά ξένο περιβάλλον».
Αποτελεσματική αντικαρκινική θεραπεία ενόψει;
Η ομάδα του δρος Σαλάντι βρισκόταν στην διαδικασία δοκιμών ενός εμβολίου κατά της ελονοσίας σε ανθρώπους, όταν ανακάλυψε ότι ένα μόριο σακχάρου που εντοπιζόταν στον πλακούντα, εντοπιζόταν και στα καρκινικά κύτταρα. Αμέσως, ο δανός επικεφαλής επικοινώνησε με τον δρ Μαντς Ντόγκαρντ, πρώην συμφοιτητή του και επικεφαλής του Εργαστηρίου Μοριακής Παθολογίας στο Κέντρο Προστάτη του Βανκούβερ, που ανήκει στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας, στον Καναδά. Τα εντυπωσιακά αποτελέσματα που προέκυψαν από την συνεργασία των δύο επιστημονικών ομάδων, θα μπορούσαν σύμφωνα με τους ειδικούς να αποτελέσουν την βάση για την δημιουργία μιας αποτελεσματικής θεραπείας κατά του καρκίνου.
«Εξετάσαμε την δράση του συγκεκριμένου μορίου σακχάρου και στις δύο περιπτώσεις. Στον πλακούντα, για παράδειγμα, συμβάλλει στην ταχεία ανάπτυξή του. Τα πειράματά μας έδειξαν ότι το ίδιο συνέβαινε και στην περίπτωση των καρκινικών κυττάρων. Συνδυάζοντας στην συνέχεια το παράσιτο της ελονοσίας με τα καρκινικά κύτταρα, είδαμε ότι το παράσιτο αντιδρούσε απέναντι στα καρκινικά κύτταρα σαν να επρόκειτο για τον πλακούντα με αποτέλεσμα να προσκολλάται σε αυτά» αναφέρει ο δρ Σαλάντι.
Εντυπωσιακά αποτελέσματα σε ποντίκια
Από τις δοκιμές των επιστημόνων στις οποίες συμπεριελήφθησαν δείγματα από χιλιάδες τύπους καρκίνου – από καρκίνο του εγκεφάλου μέχρι διαφόρους τύπους λευχαιμίας – φάνηκε ότι η πρωτεΐνη της ελονοσίας μαζί με την τοξίνη ήταν σε θέση να επιτίθενται επιτυχώς σε ποσοστό άνω του 90% αυτών. Η πρωτοποριακή θεραπεία δοκιμάστηκε σε ποντίκια τα οποία «κουβαλούσαν» τρεις τύπους ανθρώπινων καρκινικών όγκων: λέμφωμα non-Hodgkin, καρκίνο του προστάτη και μεταστατικό καρκίνο των οστών. Και στις τρεις περιπτώσεις χρησιμοποιήθηκαν ποντίκια ως ομάδα ελέγχου.
Στην περίπτωση του καρκίνου του προστάτη, οι όγκοι εξαφανίστηκαν σε δυο από τα συνολικά έξι τρωκτικά που έλαβαν την θεραπεία, έναν μήνα μετά την χορήγηση της πρώτης δόσης του φαρμάκου. Τέλος, στην περίπτωση του μεταστατικού καρκίνου των οστών, πέντε από τα έξι ποντίκια που είχαν λάβει την θεραπεία παρέμεναν ζωντανά οκτώ εβδομάδες αργότερα, συγκριτικά με κανένα ποντίκι από την ομάδα ελέγχου.
«Διαχωρίσαμε την πρωτεΐνη της ελονοσίας, η οποία προσδένεται στο μόριο σακχάρου και στην συνέχεια προσθέσαμε σε αυτήν μια τοξίνη. Διενεργώντας στην συνέχεια δοκιμές σε ποντίκια, αποδείξαμε ότι ο συνδυασμός πρωτεΐνης-τοξίνης είναι σε θέση να σκοτώνει τα καρκινικά κύτταρα» υπογραμμίζει ο δρ Ντόγκαρντ.
«Φαίνεται ότι η πρωτεΐνη της ελονοσίας προσκολλάται στον καρκινικό όγκο χωρίς να επηρεάζει άλλους ιστούς» εξηγεί από την πλευρά του ο διδακτορικός φοιτητής Τόμας Μάντελ Κλάουσεν, ο οποίος εργάζεται στο εν λόγω πρόγραμμα τα τελευταία δύο χρόνια. «Από τις δοκιμές μας φάνηκε, ότι τα ποντίκια που είχαν λάβει δόσεις του συνδυασμού πρωτεΐνης-τοξίνης, εμφάνιζαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά επιβίωσης σε σχέση με τα ποντίκια που δεν είχαν λάβει θεραπεία. Συγκεκριμένα είδαμε ότι τρεις δόσεις είναι αρκετές για να “φρενάρουν” την ανάπτυξη του καρκινικού όγκου, ακόμα και για να τον οδηγήσουν στην συρρίκνωσή του».
Η ελπιδοφόρα θεραπεία παρόλα αυτά, δεν θα ήταν κατάλληλη για εγκύους. «Η τοξίνη θεωρεί ότι ο πλακούντας είναι ένας καρκινικός όγκος, γεγονός που σημαίνει ότι θα προσπαθήσει να τον εξολοθρεύσει – όπως ακριβώς θεωρεί ότι ένας καρκινικός όγκος είναι ο πλακούντας» τονίζει ο δρ Σαλάντι.
Σε τέσσερα χρόνια οι κλινικές δοκιμές
Σε συνεργασία με τους επιστήμονες που βρίσκονται πίσω από την εντυπωσιακή ανακάλυψη, το Πανεπιστήμιο της Κοπεγχάγης δημιούργησε την εταιρεία βιοτεχνολογίας VAR2pharmaceuticals, ι οποία πρόκειται να προχωρήσει στις κλινικές δοκιμές.
«Το σενάριο των κλινικών δοκιμών σε ανθρώπους, θα μπορούσε να τεθεί σε εφαρμογή, το νωρίτερο, σε τέσσερα χρόνια. Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το κατά πόσο κάτι τέτοιο θα λειτουργήσει και στον ανθρώπινο οργανισμό και αν ο ανθρώπινος οργανισμός θα είναι σε θέση να αντέξει τις απαιτούμενες δόσεις της θεραπείας χωρίς την εμφάνιση παρενεργειών. Είμαστε παρόλα αυτά αισιόδοξοι, καθώς η πρωτεΐνη φαίνεται ότι προσδένεται μόνο στο μόριο σακχάρου που εντοπίζεται αποκλειστικά στον πλακούντα και στην συνέχεια στα καρκινικά κύτταρα» καταλήγει ο δρ Σαλάντι.
Ειρήνη Βενιού-BHMAScience
