Πιστεύω πως
δεν υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που να αμφισβητήσουν ότι η ζωή είναι μια πάλη,
ένας συνεχής αγώνας. Για μερικούς ο αγώνας είναι έντονος, για άλλους λιγότερο
έντονος, για όλους όμως είναι οπωσδήποτε μια αδιάκοπη πάλη.
Το γεγονός
αυτό το διαπιστώνουμε τόσο στην κοινωνική ζωή όσο και στην ιστορία, που είναι
γεμάτη από διαμάχες και συγκρούσεις. Κάθε γενιά επαναλαμβάνει την ίδια ιστορία
-πόλεμοι, αιματοχυσίες και βάσανα.
Αλλά και η
χριστιανική ζωή είναι ένας έντονος αγώνας. Ο αγώνας του Χριστιανού είναι
πολύπλευρος. Ο πιστός έχει να αντιμετωπίσει εχθρικές δυνάμεις σε τρία μέτωπα:
είναι ο κόσμος, είναι η σάρκα, δηλαδή ο εαυτός του και είναι ο διάβολος. Και
από τα τρία αυτά μέτωπα ισχυρές δυνάμεις προσπαθούν να τον κλονίσουν και να τον
οδηγήσουν σε πνευματική ήττα.
Ο πρώτος
εχθρός του Χριστιανού είναι ο κόσμος. Ο απόστολος
Ιωάννης στην Α΄ Επιστολή του (β:15-17) αναφέρεται σ' αυτό τον εχθρό του
πνευματικού ανθρώπου με τα λόγια: "Μη αγαπάτε τον κόσμο ούτε όσα είναι
στον κόσμο· Αν κάποιος αγαπά τον κόσμο η αγάπη του Πατέρα δεν είναι μέσα του·
γιατί κάθε τι που είναι στον κόσμο -η επιθυμία της σάρκας, η επιθυμία των
ματιών και η αλαζονεία του βίου, δεν είναι από τον Πατέρα, αλλά από τον
κόσμο..."
Ποιος είναι
αυτός ο κόσμος που μας λέει ο Ιωάννης να μη τον αγαπάμε; Σίγουρα δεν είναι το
κοσμικό σύμπαν που το έχει στολίσει ο Δημιουργός με τόσες ομορφιές... Είναι
αλήθεια ότι και σ' αυτό τον κόσμο αντανακλά η συνέπεια και η κατάρα της
αμαρτίας. Όμως μπορούμε να διακρίνουμε αυτό που έβλεπε ο Δαβίδ όταν τραγουδούσε
την ομορφιά της φύσης: Οι ουρανοί διηγούνται τη δόξα του Θεού.
Ευφραίνεται ο
άνθρωπος που εξερευνά και απολαμβάνει τα μεγαλεία της δημιουργίας: Τα βουνά και
τα δάση, τα ποτάμια και τις ακρογιαλιές, τον έναστρο ουρανό, και τα μυρωμένα
λουλούδια. Ο φυσικός κόσμος όχι μόνο δεν είναι εχθρικός στον πνευματικό
άνθρωπο, αλλά τον φέρνει πιο κοντά σ' Εκείνον που τον έπλασε.
Ούτε είναι ο
κόσμος των ανθρώπων ανάμεσα στους οποίους ζει και κινείται ο πιστός. Δεν είναι
εχθροί μας οι συνάνθρωποί μας. Ο Θεός τους αγαπά και ζητά και από μας να τους
αγαπάμε. Τόσο αγάπησε ο Θεός τον κόσμο ώστε έδωκε τον μονάκριβο υιό του ώστε
καθένας που πιστεύει σ' αυτόν να μη χάνεται, αλλά να έχει ζωή αιώνια... Η
αγάπη του Θεού προς όλους τους ανθρώπους υπαγορεύει και σ' εμάς να τους
αγαπούμε.
Ποιος λοιπόν
είναι "ο κόσμος" που δεν πρέπει να αγαπούμε γιατί είναι ο υπ' αριθμ.
ένα εχθρός μας; Είναι το σύνολο του κοσμικού φρονήματος που αντιβαίνει στο
θέλημα του Θεού. Εγωιστικές αρχές, ελατήρια θολά, αξίες αρνητικές που επικρατούν
στον κόσμο. Κάθε σύστημα σκέψεως, συμπεριφοράς και ζωής που δεν αποδίδει στο
Θεό τη θέση που Του ανήκει. Είναι το πνεύμα που εξαπατά τον άνθρωπο και τον
κάνει να πιστέψει πως δεν έχει ανάγκη από το Δημιουργό του. Κοσμικό είναι ακόμα
το φρόνημα που τον κάνει να πιστέψει ότι μπορεί να τα καταφέρει μόνος του, ότι
δεν έχει ανάγκη τους αδελφούς του με αποτέλεσμα να μην τους τιμά και να μη τους
σέβεται.
Το πνεύμα αυτό
μπορεί να διαβρώσει την τέχνη, τη λογοτεχνία και μουσική, την επιστήμη, τα
πολιτικά συστήματα, τα μέσα ψυχαγωγίας σε βαθμό επικίνδυνο. Και αυτή τη
διάβρωση την έκαμε και την κάνει. Με το πρόσχημα της τέχνης τάχα το κοσμικό
πνεύμα κάνει θραύση. Στο όνομα της επιστήμης διαδίδονται αυθαίρετες θεωρίες και
στην πολιτική σφαίρα από παντού ομολογείται πως επικρατεί ο αχαλίνωτος αριβισμός
και η παραπλάνηση του λαού.
Υπάρχουν τρία
στοιχεία που μπορούν να παρασύρουν τον άνθρωπο του Θεού και να τον αχρηστέψουν.
Τα τρία αυτά στοιχεία τα επισημαίνει ο απ. Ιωάννης στην Α΄ Επιστολή του: Είναι
η επιθυμία της σάρκας, η επιθυμία των οφθαλμών και η αλαζονεία του βίου. Όλες
οι επιθυμίες του σαρκικού ανθρώπου δεν είναι βέβαια αμαρτωλές. Η αχαλίνωτη όμως
και ανεξέλεγκτη ικανοποίηση έξω από τα νόμιμα όρια καταστρέφουν τον πνευματικό
άνθρωπο. Για παράδειγμα: Με την ευλογία του Θεού και με την ευχαριστία σ'
Εκείνον, απολαμβάνουμε την τροφή. "Παν κτίσμα Θεού είναι καλόν και
ουδέν απορρίψιμον, όταν λαμβάνηται μετά ευχαριστίας" (Α΄ Τιμ.δ:4).
Όταν όμως γίνεται κατάχρηση που καταντά σε λαιμαργία, όταν ο άνθρωπος γίνεται
κοιλιόδουλος, διαπράττει μια από τις επτά θανάσιμες αμαρτίες. Καταστρέφει και
τη σωματική του υγεία και αδυνατίζει το πνεύμα του.
Η επιθυμία των
οφθαλμών είναι επίσης ένας εχθρός του πνευματικού ανθρώπου. Το θέαμα που
προκαλεί και μολύνει. Πόσο σκληρή γλώσσα μεταχειρίστηκε ο Κύριος για να μας
προφυλάξει από τον κίνδυνο: εάν ο
οφθαλμός σου σε σκανδαλίζει έκβαλε αυτόν... Δεν εννοούσε βέβαια να βγάλουμε
τα μάτια μας, αλλά να τα προφυλάσσουμε. Είναι τα παράθυρα της ψυχής. Και το
πονηρό βλέμμα παραλύει τον πνευματικό άνθρωπο.
Το τρίτο
στοιχείο είναι η αλαζονεία του βίου. Η τάση δηλαδή να επιδεικνύει ο άνθρωπος
τον εαυτό του, την αξία του, τα επιτεύγματά του. Η επίδειξη ακόμα και της
πνευματικότητας είναι όλεθρος και μαραίνει την πνευματική ζωή του ανθρώπου.
Σκουλήκι είναι που καταστρέφει. Ένας πνευματικός άνθρωπος με ζήλο και
δραστηριότητα χάνεται γιατί σχηματίζει μεγάλη ιδέα για τον εαυτό του και
παραξενεύεται γιατί οι άλλοι δεν τον παραδέχονται. Λέει ο Παύλος στο κεφ.ιβ της
προς Ρωμαίους εδ.3: "Λέγω, δια της χάριτος της εις εμέ δοθείσης, προς
πάντα όστις είναι μεταξύ σας, να μη φρονή υψηλότερα παρ' ό,τι πρέπει να φρονή,
αλλά να φρονή ώστε να σωφρονή..."
Ο κόσμος
λοιπόν είναι ο εχθρός ενάντια στον οποίο αγωνίζεται ο πιστός. Υπάρχει όμως ένας
άλλος πιο φοβερός εχθρός του πνευματικού ανθρώπου. Και αυτός είναι μέσα του.
Ποιος είναι αυτός ο εχθρός; Ο παλαιός, ο φυσικός άνθρωπος, το εγώ του. Ο Παύλος
το διατυπώνει (Ρωμ.ζ:17) «η αμαρτία η κατοικούσα εν εμοί...» «τον νόμον της αμαρτίας, τον όντα εν τοις μέλεσί μου».
Δεν είναι
βέβαια ο σωματικός οργανισμός, η σάρκα. Είναι το κέντρο της προσωπικότητάς μας,
η καρδιά, η θέλησή μας. Μέσα από την καρδιά βγαίνουν οι πονηροί διαλογισμοί, τα
ακάθαρτα αισθήματα και όλα όσα μολύνουν τη ζωή. Μέσα μας λοιπόν είναι ένας
ύπουλος εχθρός, ο παλαιός άνθρωπος, που συνεχώς αντιστρατεύεται στην ουράνια
κλήση μας -και στο νέο άνθρωπο που ο Χριστός έχει δημιουργήσει μέσα μας με την
αναγέννηση. Είναι από τη μια μεριά το εγώ, ο σαρκικός άνθρωπος και από την άλλη
ο νέος άνθρωπος. Η σάρκα, ο παλαιός άνθρωπος, επιθυμεί εναντία του Πνεύματος
και το Πνεύμα εναντία της σαρκός (Γαλάτ.ς:17) ταύτα δε αντίκεινται προς άλληλα
ώστε εκείνα τα οποία θέλετε, να μη πράττετε... Όταν ο Παύλος επισημαίνει αυτή
την πάλη λέει: Ταλαίπωρος άνθρωπος εγώ, ποιος θα με ελευθερώσει από αυτό το
σώμα του θανάτου; (Ρωμ.ζ:22-23). Ευχαριστώ το Θεό δια Ιησού Χριστού - επιτυγχάνω
τη νίκη.
Ο τρίτος
εχθρός του Χριστιανού - πιο ισχυρός και πιο φοβερός, είναι ο διάβολος. Βρίσκεται
πίσω από τον κόσμο και πίσω από τον σαρκικό άνθρωπο. Είναι ύπουλος και πολυμήχανος.
Το να γνωρίζεις τον εχθρός σου και τα σχέδιά του αποτελεί προϋπόθεση να
νικήσεις στον αγώνα εναντίον του. Στην τελευταία ανάλυση η πάλη μας, όπως το
διαβάσαμε στην προς Εφεσίους επιστολή του απ. Παύλου, «δεν είναι εναντίον
εις αίμα και σάρκα, αλλ' εναντίον εις τας αρχάς, εναντίον εις τας εξουσίας,
εναντίον εις τους κοσμοκράτορας του σκότους του αιώνος τούτου, εναντίον εις τα
πνεύματα της πονηρίας εν τοις επουρανίοις...».
Ο διάβολος που
είναι εχθρός του Θεού και εχθρός του ανθρώπου κάνει ό,τι μπορεί για να
αποσπάσει τον πιστό από τη σχέση του με το Θεό. Από τον ανοιχτό διωγμό έως την
προσποιητή εμφάνισή του, που τον κάνει να παρουσιάζεται σαν «άγγελος φωτός» δηλητηριάζει τη ζωή του
πιστού. Εκμεταλλεύεται όχι μόνο τις αδυναμίες του, αλλά και τις αρετές του. Με
τις αδυναμίες τον αποθαρρύνει και τον εκθέτει. Με τις αρετές του τον φουσκώνει
και τον εξουδετερώνει...
Φυσικά οι
δυνατότητές του είναι περιορισμένες και ελέγχονται από το Θεό. Και γι' αυτό ο
πιστός στον αγώνα του ξέρει ότι όσο δυνατός και αν είναι ο εχθρός του, ο Κύριός
του είναι δυνατότερος. «Μεγαλύτερος είναι εκείνος που είναι μέσα σας, παρά
εκείνος που είναι στον κόσμο» (Α΄ Ιωάν.δ:4).
Με οποιοδήποτε
λοιπόν τρόπο και με οποιαδήποτε μέσα και αν του επιτεθεί ο πονηρός, ο πιστός
έχει εξασφαλισμένη τη νίκη αν εμπιστευθεί όχι στις δικές του δυνάμεις, αλλά στη
δύναμη του αναστημένου Κυρίου του. Οπλισμένος με τη μάχαιρα του Πνεύματος, που
είναι ο λόγος του Θεού, και με όλη την πανοπλία που του παρέχει αντιστέκεται
αποτελεσματικά τόσο στην άμυνα όσο και στην επίθεση. «Αντιστάθητε εις τον
διάβολον και θέλει φύγει από σας...» (Ιακώβ.δ:7). Όταν βέβαια όχι μόνο δεν
αντιστέκεσαι αλλά προσκαλείς και φιλοξενείς τον εχθρό, δεν είναι παράξενο ότι
χάνεις τη μάχη. «Μη δίδετε τόπο στο διάβολο»!... (Εφεσ.δ:27). Αν ο
Αρχιμήδης είπε "δος μοι πα στω και ταν γαν κινήσω" - κάτι ανάλογο
ψιθυρίζει ο διάβολος: Δώσε μου μια μικρή θέση στη σκέψη σου, στη φαντασία σου,
στην καρδιά σου, στα λόγια σου και όλα θα τα ανατρέψω...
Ο πιστός όμως,
με όλη τη δική του αδυναμία, αντιμετωπίζοντας όλες τις εχθρικές δυνάμεις,
προχωρεί νικηφόρα στην πάλη του:
Τι είναι αυτό
που τον μάχεται; Θλίψη ή στενοχώρια; Διωγμός ή πείνα; Γυμνότης, κίνδυνος ή
μάχαιρα;
Εις πάντα
ταύτα όχι μόνο νικά, αλλά υπερνικά, «δια του αγαπήσαντος ημάς...» Προχωρεί
με την πεποίθηση ότι «ούτε θάνατος ούτε ζωή, ούτε άγγελοι ούτε αρχαί ούτε
δυνάμεις, ούτε παρόντα ούτε μέλλοντα, ούτε ύψωμα ούτε βάθος, ούτε κάποια άλλη
κτίσις θα μπορέσει να τον χωρίσει από την αγάπη του Χριστού...»!
