Έχεις ποτέ αισθανθεί ένοχος επειδή έκανες το σωστό; Μήπως
ντρέπεται γι’ αυτό που είσαι ή για κάτι που οι γονείς σου έχουν κάνει; Σου έχουν
φερθεί με αγένεια επειδή στάθηκες υπέρ της αλήθειας και δεν ικανοποίησες τις
προσδοκίες κάποιου; Αυτά είναι παραδείγματα τοξικής ντροπής.
Η τοξική ντροπή είναι ένα άκαμπτο παλτό που μας πασάρουν αυτοί
που θέλουν να ελέγχουν συνέχεια τη ζωή μας, το οποίο δεν έχουμε κανένα λόγο να
φορέσουμε. Οι περισσότεροι από μας το φοράμε πριν συνειδητοποιήσουμε τι συνέβη,
κι έτσι είναι δύσκολο να καταλάβουμε από πού προήλθε. Αν αφήσουμε ανεξέλεγκτες
τέτοιες ντροπές θα δημιουργήσουν βάρη στο γάμο μας, θα καταστρέψουν την
οικογένειά μας και μπορεί να διαλύσουν ακόμη και την υγεία μας.
Είναι φυσικό να αισθανόμαστε ντροπή όταν κλέβουμε κάτι ή
λέμε ένα ψέμα – αυτή είναι λύπη από το Θεό. Η υγιής ντροπή μας συγκρατεί από το
να βγούμε στο δρόμο γυμνοί, αλλά η τοξική ντροπή είναι μια παραποίηση της
ταυτότητάς μας. Προέρχεται από το Σατανά που είναι ο κατήγορος των αδελφών και
συχνά έρχεται από άλλους ανθρώπους.
Για να διευκρινίσουμε
τη διαφορά μεταξύ ενοχής και ντροπής:
- Η ενοχή έχει να κάνει με τη συμπεριφορά μας.
- Η ντροπή έχει να κάνει με την ταυτότητά μας.
Ένας τρόπος για να διευθετήσουμε αυτή τη διαφορά είναι να
διερευνήσουμε γιατί αισθανόμαστε έτσι όπως αισθανόμαστε. Μήπως επειδή κάναμε
κάτι λάθος; Ή αισθανόμαστε άσχημα για τον εαυτό μας επειδή δεν ανταποκριθήκαμε στις προσδοκίες των
άλλων;
Η τοξική ντροπή επιτίθεται στην ταυτότητά μας σαν παιδιά του
Θεού. Όταν κάποιος είναι προσβλητικός, λέει πράγματα όπως, «εντάξει, αν ήσουν
ένας καλύτερος χριστιανός, σύζυγος, άντρας (βάλε ότι θέλεις εδώ), κλπ.» ή «Δεν
ήταν δουλειά σου να το κάνεις αυτό». Οι άνθρωποι που προσπαθούν να μας
φορτώσουν με τοξική ντροπή, συνήθως «φοράνε» μια επικριτική στάση. Μπορεί να
είναι αναστατωμένοι επειδή πήραμε ένα δρόμο που λίγοι τον διαλέγουν και θέλουν
να μας ντροπιάσουν που δεν είμαστε, δεν κάνουμε και δεν λέμε ό, τι ήθελαν.
Αν δεν αισθανόμαστε αρκετά καλά λόγω του τρόπου που άλλοι
μας αντιμετώπισαν ή αισθανόμαστε ένοχοι γιατί δεν εκπληρώσαμε τις προσδοκίες
τους, πιθανότατα έχουμε να κάνουμε με τοξική ντροπή.
Τα καλά νέα είναι ότι ο Ιησούς ήρθε να ελευθερώσει όλους
τους αιχμαλώτους, συμπεριλαμβανομένων –
ιδιαίτερα θα έλεγα - εκείνων που ντρέπονται για την ταυτότητά τους. Μπορούμε να
ακολουθήσουμε το παράδειγμα του Ιησού. Μπορούμε να είμαστε σταθεροί και ευγενικοί,
αλλά δεν έχουμε λόγο να «φορέσουμε» την τοξική ντροπή.
