Α. Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ
Η επιστολή
αυτή μοιάζει πολύ με την τρίτη επιστολή του Ιωάννη. Ήταν σύντομα προσωπικά
γράμματα σε φίλους, τα οποία διαφυλάχτηκαν για χάρη της Εκκλησίας. Ήταν
γραμμένα αναμφίβολα στο καθιερωμένο φύλλο παπύρου της εποχής εκείνη και κάθε
ένα απ’ αυτά είχαν έκταση μίας σελίδας. Και τα δύο αυτά τα σύντομα γράμματα
γράφτηκαν περίπου την ίδια εποχή και σχεδόν σίγουρα γράφτηκαν στην Έφεσο.
Ο σκοπός της
δεύτερης αυτής επιστολής ήταν να προειδοποιήσει (τους πιστούς) κατά της αίρεσης
και της κοινωνίας (τους) με τους ψευδοδιδασκάλους. Τη συγκεκριμένη αυτή εποχή
στην ιστορία της Εκκλησίας υπήρχαν πολλοί πλανόδιοι κήρυκες. Αυτοί
περιπλανούνταν από εκκλησία σε εκκλησία και ζούσαν από τις δαπάνες των τοπικών
συναθροίσεων. Πολλές φορές ήταν ψευδοδιδάσκαλοι, οι οποίοι εκζητούσαν να υποσκάψουν
τις θεμελιώδεις διδασκαλίες. Ο Ιωάννης τους προειδοποίησε ενάντια σ’ αυτούς
τους ψευδοδιδασκάλους.
Β. Ο ΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΣ
Ο συγγραφέας
της επιστολής αυτής αυτοαποκαλείται “ο πρεσβύτερος”. Βέβαια, δεν ήταν άλλος από
τον Απόστολο Ιωάννη, ο οποίος έγραψε το ευαγγέλιο, την πρώτη επιστολή του
Ιωάννη και το βιβλίο της Αποκάλυψης.
Οι Πρεσβύτεροι
ήταν αξιωματούχοι της εκκλησίας, οι οποίοι είχαν ταχθεί να διακονούν σε μια
τοπική συνάθροιση. Ο όρος δεν χρησιμοποιείται εδώ με αυτήν την έννοια. Η λέξη
δεν αναφέρεται σε έναν αξιωματούχο, αλλά μάλλον στην έννοια του όρου με το
φυσικό νόημα του. Η λέξη “πρεσβύτερος” μπορεί εδώ να μεταφραστεί σαν “ο παλιός
(αρχαίος)” ή “ο ηλικιωμένος”. Ο Ιωάννης έγραψε την επιστολή αυτή από τη θέση
της ηλικίας, στην οποία βρισκόταν, και της εμπειρίας του. Εδώ έχουμε τον Ιωάννη
έναν ηλικιωμένο άγιο, έναν από τους τελευταίους Χριστιανούς του πρώτου αιώνα.
Ήταν ένας από τους τελευταίους μαθητές του Χριστού “εν σαρκί”, και σ’ αυτό
αποδίδει την εξουσία του να μιλάει.
Γ. Η ΕΚΛΕΚΤΗ ΚΥΡΙΑ
Ο Ιωάννης
απηύθυνε την επιστολή αυτή στην “εκλεκτήν
Κυρίαν, και προς τα τέκνα αυτής”. Μελετητές της Βίβλου δεν έχουν σταθεί ικανοί
να καθορίσουν την ερώτηση σχετικά με την ταυτότητα αυτής της εκλεκτής κυρίας.
Υπάρχουν δύο επεξηγήσεις, μια από τις οποίες πρέπει να είναι η σωστή. Και οι
δύο δίνονται εδώ, παρόλο που ο συγγραφέας πιστεύει, ότι η δεύτερη είναι
πιθανότατα η σωστή.
1. Μια τοπική Εκκλησία κοντά στην Έφεσο
Έχουμε
συμπεράνει, ότι η εκλεκτή κυρία είναι μια εκκλησία, γιατί αγαπήθηκε από όλους,
όσους γνώρισαν την αλήθεια. Αυτό θα ήταν δύσκολα αληθινό, αν ήταν ένα άτομο.
Επίσης αναφέρεται στην επιστολή αυτή στον πληθυντικό.
Αν είναι μια
εκκλησία, τότε τα παιδιά της θα ήταν οι Χριστιανοί, οι οποίοι έκαναν τη λατρεία
σ’ αυτήν την τοπική συνάθροιση. Η εκλεκτή αδελφή της, θα ήταν μια άλλη τοπική
συνάθροιση, πιθανόν στην Έφεσο, όπου έκανε τη λατρεία ο Ιωάννης.
Πρέπει να
γίνει αποδεκτό, ότι αυτή η εξήγηση θα μπορούσε να είναι σωστή, γιατί η εκκλησία
είναι γένους θηλυκού, όπως είναι η νύφη του Χριστού.
2. Μια άγνωστη Κυρία.
Η απλότητα της
επιστολής αυτής θα μπορούσε να οδηγήσει ένα άτομο στην άποψη, ότι αυτή
απευθυνόταν σε ένα πρόσωπο. Η Ελληνική λέξη εδώ, που χρησιμοποιείται αντί του
“lady” είναι “Κυρία”. Αυτός (ο τύπος) δεν ήταν άγνωστος, ώστε να αποτελεί ένα
κατάλληλο όνομα. Είναι πιθανό να γράφτηκε η επιστολή στην εκλεκτή Κυρία.
Πρέπει να ήταν
μια σημαντική κυρία, που να κατοικούσε κοντά στην Έφεσο, πολύ γνωστή στην
κοινότητα. Πολύ πιθανόν να ήταν το σπίτι της μέρος συνάντησης της τοπικής
εκκλησίας. Είχε μια αδελφή, η οποία είχε πεθάνει, αλλά τα παιδιά της
παρακολουθούσαν τη συνάθροιση του Ιωάννη. Τα παιδιά της εκλεκτής κυρίας είχαν
φαινομενικά επισκεφτεί τα ξαδέλφια τους και έτσι ο Ιωάννης είχε γνωριστεί μαζί
τους. Έχοντας γνωρίσει τα παιδιά, ο Ιωάννης έγραφε στη μητέρα τους το γράμμα αυτό.
Δ. Ο ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
Η διατύπωση
του χαιρετισμού είναι ενδιαφέρουσα. Σε άλλες επιστολές οι χαιρετισμοί δίνονται
με τη μορφή μιας προσευχής. Εδώ ο χαιρετισμός είναι μια δήλωση: “Είη μεθ’ υμών χάρις, έλεος και ειρήνη”.
Ο Ιωάννης δεν προσεύχεται ώστε να λάβουν αυτά τα δώρα της χάρης του Θεού, τους
διαβεβαιώνει ότι θα τα λάβουν.
Ε. ΑΓΑΠΗ ΚΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ
Β΄ Ιωάννου 3: “Είη μεθ’ υμών χάρις, έλεος, ειρήνη, παρά
Θεού Πατρός, και παρά Κυρίου Ιησού Χριστού του Υιού του Πατρός, εν αληθεία και
αγάπη.”
Στην επιστολή
αυτή η αγάπη και η αλήθεια είναι στενά συνδεδεμένες. Είναι “εν αληθεία”, που ο
πρεσβύτερος αγαπά την εκλεκτή κυρία και εξαιτίας της αλήθειας γράφει αυτήν την
επιστολή.
Η αλήθεια μας
υπαγορεύει τον τρόπο που πρέπει να αγαπάμε. “Αγάπη” είναι η λέξη της
Χριστιανικής αγάπης. Η αγάπη αυτή πάντα θα εκζητά το ύψιστο καλό των άλλων.
Είναι αξιοσημείωτο, ότι ο Ιωάννης γράφει με αγάπη για να τους προειδοποιήσει. Η
λέξη “αλήθεια” χρησιμοποιείται πέντε φορές στα πρώτα τέσσερα εδάφια.
ΣΤ. ΠΡΟΕΙΔΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΥ ΑΠΕΙΛΗΤΙΚΟΥ ΚΙΝΔΥΝΟΥ
Β΄ Ιωάννου 4-9
Ο Ιωάννης
υπενθύμισε στην κυρία την εντολή να αγαπάει ο ένας τον άλλο. Στο εδάφιο 5, η
εντολή είναι να αγαπάμε, στο εδάφιο 6 η αγάπη υπακούει στις εντολές Εκείνου. Η
αγάπη δεν είναι μόνο ένα απαλό συναίσθημα χωρίς κατεύθυνση. Η αγάπη αντίθετα
αποκαλύπτεται σε μια υγιή αρχή, η οποία μας προκαλεί να κάνουμε το δίκαιο (το
σωστό).
Ο Ιωάννης
προειδοποίησε την κυρία κατά της αίρεσης, που εξαπλωνόταν, η οποία ήταν μια
άρνηση της ενσάρκωσης. Τη νουθέτησε να προσέχει τον εαυτό της στο εδάφιο 8. “Προσέχετε εις εαυτούς, δια να μην χάσωμεν
εκείνα τα οποία εργάσθημεν...”
Μετά τη
νουθέτησε να εξετάζει τους άλλους με βάση την εμμονή τους στην αλήθεια. Η
διδαχή του Χριστού είναι η αλήθεια της ενσάρκωσης. Εκείνοι, οι οποίοι αρνούνται
αυτήν την αλήθεια δεν έχουν τον Θεό, εκείνοι, οι οποίοι μένουν σ’ αυτήν την
αλήθεια έχουν και τον Πατέρα και τον Υιό.
Ο Ιωάννης
αποκάλεσε αυτούς, οι οποίοι αρνήθηκαν αυτήν την αλήθεια πλάνους. Ένας τέτοιος
άνθρωπος ήταν τόσο πλάνος όσο και αντίχριστος.
Ζ. ΚΑΝΕΝΑΣ ΣΥΜΒΙΒΑΣΜΟΣ
Β΄ Ιωάννου
10-13
Δεν πρέπει να
υπάρχει κανένας συμβιβασμός με την ψευδοδιδασκαλία. Δεν έπρεπε να δίνεται
φιλοξενία σ’ αυτούς τους ψευδοδιδασκάλους. Μια άρνηση της φιλοξενίας θα
βοηθούσε στο σταμάτημα της εξάπλωσης της αίρεσης. Δεν έπρεπε μόνο να μην τους προσκαλούν
στο σπίτι τους, αλλά και να μην τους αποδίδουν χαιρετισμό στον δρόμο. Με το να
λένε σε κάποιον “το χαίρειν” τον ενθάρρυναν και γίνονταν κοινωνοί στις
ψευδοδιδασκαλίες του.
Θα ήταν
λανθασμένη αγάπη να προσκαλέσουμε έναν τέτοιο άνθρωπο στα σπίτια μας. Για χάρη
της αλήθειας, πρέπει να τους αρνούμαστε την είσοδο. Την παραίνεση, που δίνεται
στην εκλεκτή κυρία πρέπει να θυμάται η εκκλησία αυτές τις έσχατες ημέρες των
ευρέως εξαπλωμένων αιρέσεων.
