Το βιβλίο των Ψαλμών συχνά αναφέρεται σαν
«Το Υμνολόγιο των Εβραίων.» Η Εβραϊκή Βίβλος αρχικά δεν είχε δώσει κάποιο
γενικό τίτλο στο βιβλίο αυτό, αλλά οι Εβραίοι το ονόμαζαν «Τεχιλλίμ» που
σημαίνει Ύμνοι. Στο αντίγραφο της Μετάφρασης των Εβδομήκοντα του 4ου αιώνα βρίσκουμε
τον τίτλο «Ψαλμοί» για το βιβλίο αυτό και υπότιτλο το «Βίβλος των Ψαλμών»
(Βιβλίο των Ψαλμών.) Είναι, λοιπόν, απ’ την Ελληνική μετάφραση των Εβδομήκοντα
που το βιβλίο αυτό ονομάστηκε «Το Βιβλίο των Ψαλμών».
2. Η ΚΑΤΑΤΑΞΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Α.
Είναι ένα από τα 5 ποιητικά Βιβλία της Π. Διαθήκης.
Στη Γραφή μας τα βιβλία της Π. Διαθήκης
κατατάσσονται ως εξής:
1.
Τα
17 Ιστορικά βιβλία (από τη Γένεση ως την Εσθήρ)
2. Τα
5 Ποιητικά βιβλία (από τον Ιώβ ως το Άσμα Ασμάτων του Σολομώντα)
3.
Τα
17 Προφητικά βιβλία (από τον Ησαΐα ως το Μαλαχία)
Β.
Είναι ένα από τα 4 Βιβλία Σοφίας της Π. Διαθήκης
Αυτά τα βιβλία είναι:
1.
Iώβ
2.
Οι
Ψαλμοί
3.
Οι
Παροιμίες
4.
Ο
Εκκλησιαστής
Αυτά τα βιβλία έχουν θέμα τους σωστούς
στόχους στη ζωή και την συμπεριφορά που οδηγεί στην επίτευξη αυτών των στόχων.
Γ.
Είναι ένα από τα 11 Βιβλία της Π. Διαθήκης, τα οποία ονομάζονται «Οι
Γραφές».
Στην Εβραϊκή Γραφή τα βιβλία της Π.
Διαθήκης κατατάσσονται ως εξής:
1.O Νόμος (Τορά), 5
βιβλία: Γένεσις, Έξοδος, Λευιτικό, Αριθμοί, Δευτερονόμιο
2. Οι Προφήτες
(Νεμπχιίμ), 8 βιβλία:
·
Οι
παλιότεροι προφήτες, 4 βιβλία: Ιησούς του Ναυή, Κριτές, Α και Β Σαμουήλ, Α και
Β Βασιλέων
·
Οι
νεότεροι προφήτες, 4 βιβλία: Ησαίας, Ιερεμίας, Ιεζεκιήλ και οι Μικροί Προφήτες
3. Οι Γραφές, 11
βιβλία:
·
Τα
Ποιητικά βιβλία, 3 βιβλία: Ιώβ, Ψαλμοί, Παροιμίες
·
Οι
Κύλινδροι (Μεγκιλόθ), 5 βιβλία: Ρουθ, Εσθήρ Εκκλησιαστής, Άσμα Ασμάτων και οι
Θρήνοι του Ιερεμία.
·
Τα
Ιστορικά βιβλία, 3 βιβλία: Δανιήλ, Έσδρας, Νεεμία, Α και Β Χρονικών.
Το βιβλίο των Ψαλμών ανήκει στην κατηγορία
των Γραφών
3. ΟΙ ΣΥΓΓΡΑΦΕΙΣ ΤΩΝ ΒΙΒΛΙΩΝ:
Α.
Είναι γνωστοί οι συγγραφείς 100 Ψαλμών.
1. 75 αποδίδονται στον
Δαβίδ
2. 10 αποδίδονται
στους γιούς του Κορέ
3. 12 αποδίδονται στον
Ασάφ
4. 2 αποδίδονται στον
Σολομώντα
5. 1 αποδίδεται στον
Εθάν
6. 1 αποδίδεται στον
Αμάν
7. 1 αποδίδεται στον
Μωυσή
Β.
Δεν είναι γνωστοί οι συγγραφείς 50 Ψαλμών.
4. ΤΑ ΜΕΡΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Από τα αρχαία χρόνια «Το Βιβλίο των Ψαλμών»
είχε διαιρεθεί σε 5 μικρότερα βιβλία, από τα οποία το καθένα έκλεινε με
Δοξολογία.
Α. Βιβλίο 1ο - Ψαλμοί α - μα
Β. Βιβλίο 2ο - Ψαλμοί μβ - οβ
Γ. Βιβλίο 3ο - Ψαλμοί ογ - πθ
Δ. Βιβλίο 4ο - Ψαλμοί 90 - ρς
Ε. Βιβλίο 5ο - Ψαλμοί ρζ - ρν
5. Η ΦΥΣΗ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Α.
Οι Ψαλμοί καταγράφουν τις προσευχές, τους ύμνους και τις εξομολογήσεις
του Δαβίδ κι άλλων Εβραίων αγίων.
Β.
Οι Ψαλμοί ψάλλονταν με τη συνοδεία μουσικής
Γ.
Οι Ψαλμοί χρησιμοποιούνταν στην λατρεία μέσα στο Ναό των Εβραίων
6. Η ΣΠΟΥΔΑΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Α. Οι Εβραίοι της Π. Διαθήκης
χρησιμοποιούσαν τους Ψαλμούς στις δημόσιες συναθροίσεις τους, για τη λατρεία
καθώς και στις ατομικές προσευχές τους.
7. Η ΑΞΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Α.
Ιστορική Αξία: ολόκληρη σχεδόν η ιστορία του Ισραήλ αναφέρεται στους
Ψαλμούς.
Β.
Θρησκευτική Αξία: μας αποκαλύπτουν πολλά πράγματα που αφορούν την σχέση
του ανθρώπου με το Θεό.
Γ.
Ηθική Αξία: μας αποκαλύπτουν πολλά πράγματα που αφορούν την σχέση του
ανθρώπου με το συνάνθρωπό του.
Δ.
Λατρευτική Αξία: oταν τους διαβάζουμε διεγείρεται μέσα μας πνεύμα
λατρείας.
Ε.
Προφητική Αξία: μας αποκαλύπτουν πολλά πράγματα που αφορούν τους
τελευταίους καιρούς και την χιλιετή βασιλεία.
ΣΤ. Θεολογική Αξία: μας διδάσκουν πράγματα
που αφορούν την προσωπικότητα του Θεού, ότι είναι Αιώνιος, Παντοδύναμος,
Παντογνώστης και Αγιος. Οι Ψαλμοί μεταχειρίζονται 9 διαφορετικούς τίτλους για
τον Θεό, οι οποίοι αποκαλύπτουν κάποιες ιδιότητες του χαρακτήρα Του.
8. Η ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Στην ερμηνεία των Ψαλμών πρέπει πάντοτε να
θυμόμαστε ότι στο βιβλίο αυτό προβάλλεται η άποψη των Εβραίων και όχι η
χριστιανική. Δεν αναφέρεται σε μας με την ιδιότητα των παιδιών του Θεού, ούτε ο
Θεός αναφέρεται σαν ο Πατέρας των πιστών. Το Αγιο Πνεύμα δεν θεωρείται μόνιμο
απόκτημα του πιστού. Οι ευλογίες που είχε υποσχεθεί ο Θεός και περίμεναν οι
άνθρωποι ήταν γήινες ευλογίες (υλικά πλούτη, μακροζωία και πολυάριθμες
προσφορές.) Οι προσευχές που αναθεματίζουν, των Ψαλμών αναθέματος είναι
συνηθισμένες προσευχές για τον πιστό της Παλαιάς Διαθήκης, επειδή η
απελευθέρωση και η ευλογία εξαρτιόταν από την καταστροφή των εχθρών του και οι
ευλογίες ήταν γήινες κι όχι ουράνιες.
9. ΤΑ ΚΥΡΙΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ:
Α. Το ύφος του: Είναι ποιητικό βιβλίο
Β. Τα περιεχόμενά του: Είναι πολύ γνωστά
Γ. Η έλξη του: Παγκόσμια
Δ. Η θεοπνευστία του: Αναμφίβολη
Ε. Η ευγλωττία του: Αξεπέραστη
ΣΤ. Η αποκάλυψη της
Ανθρώπινης Φύσης: Aσύγκριτη
10. TAΞIΝΟΜΗΣΗ ΤΩΝ ΨΑΛΜΩΝ (ΠΕΝΤΕ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ)
Α.
ΨΑΛΜΟΙ - ΥΜΝΟΙ
1. Το καθοριστικό στοιχείο για να χαρακτηριστεί
ύμνος ένας ψαλμός είναι ότι ψαλλόταν τις άγιες ημέρες στο Ναό
2. Γενικό σχεδιάγραμμα του Ψαλμού - Ύμνου
α. Αρχίζει με προτροπή ή πρόσκληση προς τους
ανθρώπους να δοξολογήσουν τον Κύριο
β. Το κυρίως σώμα του ψαλμού περιλαμβάνει τον
λόγο της δοξολογίας, ο οποίος γενικά απορρέει από το ποιός είναι ο Θεός και τι
Αυτός έχει κάνει
γ. Καταλήγει με μια γενική πρόσκληση για δοξολογία
3. Η επίδραση που ασκεί στον άνθρωπο ο Ψαλμός -
Υμνος α. Η ομορφιά αυτών των ψαλμών
βρίσκεται στην ικανότητά τους να εστιάζουν την προσοχή μας πάνω σ’Αυτόν που
είναι Αξιος να δοξάζεται
4. Παραδείγματα: Ψαλμός η, ιθ, λγ, μς, μη, ξε,
ξζ, ος, πδ, πζ, ρ, ργ, ρδ, ρε, ρια, ριγ, ριδ, ρλε, ρλς, ρμε, ρμς, ρμζ, ρμη,
ρμθ, ρν.
Β.
ΨΑΛΜΟΙ ΜΕΤΑΝΟΙΑΣ
1. Γενικά σ’ αυτούς τους ψαλμούς κυριαρχεί η
θλίψη για την αμαρτία και τις συνέπειές της.
2. Εκφράζουν βαθιά μετάνοια και ζητούν την
ανανέωση της Θείας ευλογίας.
3. Η επίδραση που ασκεί στον άνθρωπο α. Μας φανερώνουν πώς πρέπει να κρατάμε τις
καρδιές μας μπροστά στο Θεό β. Μπορούμε,
πραγματικά, να βάλουμε τους εαυτούς μας στη θέση του Ψαλμωδού που υποφέρει
4. Παραδείγματα: Ψαλμός ς, λβ, λη, να, ρβ, ρλ,
ρμγ
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Τρεις απ’ αυτούς (λη, να, ρλ)
είναι στην πραγματικότητα προσευχές μετάνοιας ενώ οι υπόλοιποι εκφράζουν θλίψη
για συγκεκριμένες περιστάσεις
Γ.
ΨΑΛΜΟΙ ΣΟΦΙΑΣ
1. Περιλαμβάνουν εξηγήσεις στο δίλημμα της
ευημερίας των ασεβών και αποφθέγματα (γνωμικά), παροιμίες και σοφές συμβουλές
για καθένα που επιδιώκει να ζει με ευσέβεια
2. Επίδραση των Ψαλμών Σοφίας. Μας εμπνέουν να
εμπιστευόμαστε τον Θεό ακόμα και μέσα στις πολύπλοκες κατάστασεις της ζωής
3. Παραδείγματα: Ψαλμός α, λζ, μθ, ογ, ριβ, ρκζ,
ρκη
ΣΗΜΕΙΩΣΗ:
Οι λζ, μθ και ογ αναφέρονται στην ευημερία των ασεβών ενώ οι υπόλοιποι
παρέχουν συμβουλές στους ευσεβείς.
Δ.
ΨΑΛΜΟΙ ΑΝΑΘΕΜΑΤΟΣ
1. Είναι, επίσης, γνωστοί σαν ψαλμοί κατάρας
2. Χαρακτηρίζονται από αναθέματα (κατάρες) που
εκστομίζονται από τον Ψαλμωδό κατά των εχθρών του Θεού.
3. Η επίκληση γίνεται πάντοτε στο όνομα και για
το σκοπό του Θεού.
4. Οι παρακλήσεις του Ψαλμωδού συμβαδίζουν μ’
ό,τι θα μπορούσε να περιμένει απ’ τον Θεό.
5. Επίδραση στον άνθρωπο του Ψαλμού αναθέματος
Εγείρει μέσα μας αγανάκτηση κατά της ασέβειας.
6. Παραδείγματα: Ψαλμός λε, ξθ, ρθ
E.
ΨΑΛΜΟΙ ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΑΣ
1. Η ποιότητα της λατρείας πάντοτε συνδέεται με
την στάση καρδιάς που έχει ο καθένας μπροστά στο Θεό
2. Επίδραση στον άνθρωπο: Δημιουργεί πνεύμα
ευχαριστίας μέσα στην καρδιά μας
3. Παραδείγματα: Ψαλμός λ, λβ, λδ
