ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Αυτή η επιστολή, μαζί μ’
αυτή του Ιακώβου, γράφτηκε για Εβραίους Χριστιανούς. Του Ιακώβου γράφτηκε για
τους Εβραίους της διασποράς, ενώ αυτή για τους Εβραίους Χριστιανούς της
Ιερουσαλήμ.
Γράφτηκε πριν καταστραφεί
η Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ. κι ενώ ο ναός ήταν ακόμα στη θέση του με όλη του τη
μεγαλοπρέπεια. Οι τελετουργίες και οι θυσίες συνέχιζαν να γίνονται. Πιθανή
ημερομηνία που γράφτηκε η επιστολή είναι μεταξύ 62 και 68 μ.Χ.
Είναι γραμμένη με
εύγλωττο ύφος και καλύπτει ένα πολύ σημαντικό μέρος της Γραφής. Είναι σαν
ερμηνευτικά σχόλια στο βιβλίο του Λευιτικού κι εξηγεί τη σημασία των Εβραϊκών
τελετουργιών. Σ’ αυτή την επιστολή διδασκόμαστε ότι έχουμε ξεφύγει από το
βασίλειο των σκιών κι έχουμε έρθει σ’
αυτό της πραγματικότητας. Φανερώνει ότι ο χριστιανισμός δεν είναι απλά μια
θρησκεία πρόληψης αλλά συμμετοχής.
Η επιστολή είναι ανώνυμη
και γι’ αυτό δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι για την ταυτότητα του συγγραφέα.
Έχουν προταθεί σαν συγγραφείς ο Λουκάς, ο Βαρνάβας και ο Απολλώς. Ωστόσο,
υπάρχουν μερικά δυνατά επιχειρήματα για να καταλήξει κανείς ότι η επιστολή
είναι γραμμένη απ’ τον απόστολο Παύλο:
1. Ο
συγγραφέας είχε σχέσεις με τον Τιμόθεο (ιγ:23). Ο Πέτρος, ο Ιωάννης, ο Ιάκωβος,
ο Λουκάς δεν αναφέρουν πουθενά τον Τιμόθεο. Μόνο ο Παύλος αναφέρεται συχνά σ’
αυτόν.
2. Ήταν
σε δεσμά (ι:34 & ιγ:19)
3. Έγραψε
από την Ιταλία (ιγ:24)
4. Ήταν
Εβραίος πολύ εξοικειωμένος με την Εβραϊκή ιστορία και θρησκεία
5. Οι
διδασκαλία και ο τρόπος παρουσίασης μοιάζει μ’ αυτόν των άλλων επιστολών του
Παύλου
Με ασφάλεια λοιπόν μπορούμε να καταλήξουμε ότι ο Παύλος έχει
γράψει κι αυτή την επιστολή. Μερικοί ισχυρίζονται ότι ο Παύλος αρχικά έγραψε
αυτή την επιστολή στα Εβραϊκά κι αργότερα μεταφράστηκε από κάποιον άλλο,
πιθανόν το Λουκά, στα Ελληνικά. Αυτό δικαιολογεί και τη διαφορά, αν υπάρχει,
στον τρόπο χρήσης της γλώσσας. Αυτή η υπόθεση μπορεί να γίνει αποδεχτή.
Ο απόστολος Παύλος έγραψε την επιστολή αυτή, γιατί οι
Ισραηλίτες Χριστιανοί είχαν μια μεγάλη παγίδα μπροστά τους, να επιστρέψουν στο
νόμο του Μωυσή.
Αυτοί ήταν συνηθισμένοι στην παράδοση, στους ιερείς, στο ναό,
στις θυσίες, στα αίματα στους ραντισμούς, στις γιορτές και ξαφνικά έρχεται ο
Χριστός. Καταργούνται όλα αυτά γιατί εκπληρώνονται στο πρόσωπο του Χριστού, και
τώρα πια δεν είναι υποχρεωμένοι να κάνουν τίποτε απ' όλα αυτά. Είναι ελεύθεροι.
Σε πολλούς κακοφαινόταν αυτό και ιδιαίτερα στους Ιούδαίζοντες.
Αυτούς που τραβούσαν τους Χριστιανούς πίσω στην Ιουδαϊκή παράδοση.
Κάτι ανάλογο συμβαίνει και σήμερα όταν κηρύττουμε τον Ιησού
Χριστό. Δέχεται ο άνθρωπος, αλλά είναι η παράδοση από πίσω με τα πετραχήλια, και
τα άμφια, τα λιβάνια, τα κεριά και τις εικόνες.
Ο Θεός μας βγάζει μέσα απ' την παράδοση, όπως έβγαλε και
τους Ιουδαίους, γιατί με το Χριστό καταργούνται όλα αυτά.
ΤΟ ΘΕΜΑ ΤΗΣ ΕΠΙΣΤΟΛΗΣ
Το θέμα της επιστολής
έχει δύο πτυχές:
1. Να
υψώσει τον Ιησού Χριστό σαν την πλήρη αποκάλυψη του Θεού και να Τον κρατήσει
υψωμένο τόσο ώστε να τραβήξει όλη την προσοχή τους.
2. Να
προειδοποιήσει τους Εβραίους Χριστιανούς για την αποστασία. Εξαιτίας των
διωγμών η εκκλησία υπέφερε και εξαιτίας της παλιάς θρησκείας των Εβραίων που
ήταν μπροστά στα μάτια τους στην Ιερουσαλήμ, υπήρχε ένας συνεχής πειρασμός να
επιστρέψουν στον Ιουδαϊσμό.
Ο συγγραφέας θέλει να δείξει ακόμα την υπεροχή της Κ. Δ. σε
σχέση με την Π. Δ. Να φανερώσει την Κ. Δ. που έκανε ο Θεός στο πρόσωπο του
Χριστού, πόσο υπέροχη, θαυμαστή και ανώτερη είναι από την Π. Δ. που έκανε ο Θεός
με το αίμα των μόσχων των τράγων και τους ανθρώπινους ιερείς.
Στην Π. Δ. έχουμε θυσίες ζώων. Στην Κ. Δ. έχουμε τη θυσία
του Χριστού του Γιου του Θεού. Μία και μόνη. Στην Π. Δ. έχουμε ναό κτισμένο από
πέτρες, ξύλα και χρυσό. Στην Κ. Δ. έχουμε τους αγίους που είναι ο ναός του Θεού.
Στην Π. Δ. έχουμε σύμβολα της παρουσίας του Θεού, όπως την κιβωτό
της Διαθήκης. Στην Κ. Δ. έχουμε την κατοίκηση του Θεού μέσα μας. Στην Π. Δ. έχουμε
ανθρώπους ιερείς. Στην Κ. Δ. έχουμε ένα μέγα Αρχιερέα.
Αυτή τη σύγκριση κάνει συνέχεια ο Παύλος.
Τα κύρια εδάφια είναι:
δ:11 Μην κοιτάς πια σε τύπους σε μέρες σε γιορτές, κοίτα
στην ουσία και η ουσία είναι να μπεις στην παρουσία του Θεού.
η:6 Μιλάει για τη μεσιτεία του Χριστού, και πόσο
ανώτερος είναι σαν μεσίτης από κάθε άλλο ανθρώπινο ιερέα.
ι:19-20 Δεν χρειάζεσαι πλέον ιερέα να φέρει τη θυσία
σου μέσα στα Άγια, γιατί έχουμε τον Ιησού Χριστό. Πάμε κατευθείαν μέσα στα Άγια
εμείς οι ίδιοι δια του αίματος του Ιησού Χριστού.
Ο καινούργιος δρόμος που χάραξε ο Ιησούς για να μπούμε μέσα
στα Άγια των Αγίων είναι το καταπέτασμα δηλαδή η σάρκα Του, που σχίσθηκε στα
δύο.
ι:36-38 Αν ο Θεός σε καλέσει και Τον ακολουθήσεις, γευθείς
το φώς, την ομορφιά και το μεγαλείο Του, αλλά κάτι σε τραβήξει πίσω, η ψυχή του
Θεού δεν ευαρεστείται.
Η επιστολή αυτή είναι ένα τρομερό επιχείρημα κατά των Καλβινιστών
που λένε: αφού σώθηκες, τελείωσε. Θα πας στον ουρανό ότι κι αν κάνεις. Λάθος. Εδώ
λέει ότι πίστεψαν είδαν την επαγγελία του Θεού, αλλά επειδή απείθησαν, ο Θεός
τους έκοψε, όπως διαβάζουμε και στην προς Ρωμαίους για την ελιά και τους
κλάδους.
Ο Παύλος μιλάει σε Εβραίους που έχουν για Θεό τον Πατέρα, τον
Γιάχβε. Αυτός ήταν το Πνεύμα το Άγιο, Αυτός μίλησε δια των προφητών. Στον
Εβραϊκό νου υπάρχει ένας Θεός. Ένα πρόσωπο, ένα Πνεύμα, το οποίο είναι αιώνιο
αυθύπαρκτο προϋπάρχον παντοδύναμο και πανταχού παρόν.
Αυτό που θέλει να αποδείξει ο Παύλος είναι ότι ο Χριστός
είναι ο Λόγος του Θεού, η έκφραση, η κατοίκηση και η φανέρωση του Θεού στον άνθρωπο.
Από τώρα και στο εξής δεν μπορείς να δεις το Θεό, παρά μόνο δια Ιησού Χριστού.
Αυτό είναι το μυστήριο της ευσεβείας, ότι ο Θεός φανερώθηκε
εν σαρκί.
Λέξεις κλειδιά
Θα μελετήσουμε πέντε
τέτοιες λέξεις:
1. Ανώτερος, καλύτερος
Αυτή είναι η πιο
σημαντική λέξη κλειδί της επιστολής. Όλη η επιστολή είναι μια σειρά αντιθέσεων
ανάμεσα στα καλά πράγματα του Ιουδαϊσμού και τα καλύτερα του χριστιανισμού. Ο Ιησούς Χριστός είναι ανώτερος
απ’ τους αγγέλους (α:4). Ακόμα διαβάζουμε για μια καλύτερη ελπίδα (ζ:19), μια
ανώτερη διαθήκη (η:6), μια ανώτερη θυσία (θ:23), και μια καλύτερη ανάσταση
(ια:35).
2. Τελειότητα
Αυτή η λέξη με το
αντίστοιχο ρήμα της και επίθετο συναντάται 11 φορές (ς:1).
3. Αιώνιος
Κι αυτή η λέξη συναντάται
αρκετές φορές (ε:9 ς:2 θ:12
ιγ:20).
4. Ουρανός ή ουρανοί
Δίνεται προσοχή στο
γεγονός ότι η πραγματικότητα της χριστιανικής πίστης δεν βρίσκεται στη Γη.
5. Κοινωνοί
Η επιστολή διδάσκει ότι η
χριστιανική πίστη είναι θέμα ενεργούς εμπειρίας.
Προτροπές και
προειδοποιήσεις
1. Προειδοποιήσεις
Υπάρχουν μερικά
προειδοποιητικά εδάφια στην επιστολή:
β:1-4 Να μην
είμαστε απρόσεκτοι ούτε αμελείς
γ:7 - δ:13 Να
μην είμαστε άπιστοι
ε:11 - ς:20 Να
μην εκπέσουμε
ι:26 - 39 Να
μην καταφρονήσουμε
ιβ:15 - 29 Να
μην εκτραπούμε
2. Προτροπές
Υπάρχουν μερικές
προτροπές που απευθύνονται σ’ «εμάς». Όλες αυτές είναι μια θαυμάσια σειρά
βιβλικών μελετών που πρέπει «εμείς» να μελετήσουμε με σοβαρότητα.
δ:1 ας φοβηθώμεν
δ:11 ας σπουδάσωμεν
δ:16 ας πλησιάζωμεν μετά παρρησίας
ς:1 ας φερώμεθα προς την τελειότητα
ι:22 ας
πλησιάζωμεν μετά αληθινής καρδίας
ι:23 ας
κρατώμεν την ομολογίαν
ι:24 ας
φροντίζωμεν περί αλλήλων
ιβ:1 ας απορρίψωμεν παν βάρος
ιβ:1 ας τρέχωμεν μεθ’ υπομονής
ιγ:13 ας εξερχώμεθα έξω
ιγ:15 ας αναφέρωμεν θυσίαν αινέσεως
