Το μεγάλο μας φταίξιμο!

Το να διαβάσει κανείς σωστά τις μέρες μας και να καταλάβει σωστά το τι συμβαίνει γύρω μας, καθώς και το γιατί όλων αυτών, είναι δύσκολη και κρίσιμη υπόθεση. Πολλοί προβληματίζονται, αρκετοί καταγράφουν ή και αναλύουν τα γεγονότα, τις εξελίξεις γύρω μας και μερικοί τολμούν να προτείνουν λύσεις ή να μοιράζουν και ευθύνες. Το γιατί των ημερών μας ελάχιστοι μπορούν να το αντιληφθούν και να μας πείσουν ότι το κατέχουν. Αυτό όμως είναι το κρισιμότερο όλων. Από αυτό κρέμονται οι λύσεις, οι σωστές κατευθύνσεις, τα ακριβή συμπεράσματα και η εκτίμηση των προεκτάσεων και των συνεπειών.

Στις μέρες μας το σωστό διάβασμα των γεγονότων, οι σωστές απαντήσεις λείπουν ή σπανίζουν. Και όπως είναι φυσικό, το επόμενο βήμα είναι  η επικίνδυνη επανάληψη των ίδιων λαθών, οι ίδιες συνέπειες, που όμως  έχουν αθροιστικό χαρακτήρα, γι' αυτό και τα περιθώρια ολοένα και στενεύουν δραματικά.

Η περιοχή που μας απασχολεί φαίνεται ότι είναι ειδική και περιορισμένη, αλλά αυτή η αντίληψη είναι τελείως λάθος. Ο κόσμος της πίστης στον Ιησού Χριστό, η ζωντανή Εκκλησία του Χριστού επάνω στη γη ούτε ειδικό θέμα είναι, ούτε περιορισμένου ενδιαφέροντος. Είναι το "αλάτι της γης" και το "φως του κόσμου" (Ματθ.ε:13,14).

Επηρεάζει την Ιστορία, γράφει Ιστορία και έχει δύναμη και ισχύ δοσμένη από τον ίδιο τον Κύριο των δυνάμεων. Δεν είναι ούτε μικρό, ούτε χωρίς ενδιαφέρον το αλάτι να διαφθαρεί και το φως του κόσμου ν’ αρχίσει να αμαυρώνεται. Τι θα βάλουμε στη θέση τους, πώς θα πορευτεί ο κόσμος μας επάνω στη γη χωρίς αυτά;

Μην ψάχνεις για υπαίτιους, δες τι έχεις κάνει εσύ! Το θέμα δεν είναι να κρυβόμαστε ή να παραποιούμε καταστάσεις, να "φτιάχνουμε" ομολογίες και να "αισθανόμαστε" την παρουσία του Θεού!

Όμως το θέμα μας είναι άλλο. Πώς και γιατί φτάσαμε εδώ που βρισκόμαστε σήμερα; Τι φταίει και είμαστε χωρίς δύναμη, χωρίς αποτελέσματα, χωρίς ορίζοντα;

Μπορούμε να διαβάσουμε σωστά την κατάστασή μας και να αντιληφθούμε τις αιτίες που μας οδήγησαν εδώ; Δύσκολο και κρίσιμο έργο, αλλά πρέπει να γίνει. 

Έχουμε στη διάθεσή μας την αλήθεια του Ευαγγελίου και την αλήθεια του Πνεύματος του Θεού. Και έχουμε και καρδιά που θέλει την αλήθεια, χωρίς ενδοιασμούς και φόβους για το κόστος. Είναι ίσως το μεγαλύτερο και σοβαρότερο θέμα, αν θέλουμε να δούμε "τις βροχές" να ξανάρχονται στη γη μας, τον Κύριο να ευλογεί και να μεγαλουργεί και τους εαυτούς μας να είμαστε ευλογημένοι Του και να το απολαμβάνουμε.

Τρεις είναι οι βασικότερες αιτίες της έκπτωσης, της φθοράς, της αλλοίωσης της ζωής και της πορείας της Εκκλησίας στη γη μας, και στις μέρες μας πιο ειδικά.

• Α. Τελειώσαμε πολύ γρήγορα τον Ιησού Χριστό.
• Β. Κλείσαμε πολύ γρήγορα το Ευαγγέλιο.
• Γ. Αφήσαμε πολύ γρήγορα το σταυρό.

Αυτές οι τρεις θεμελιώδεις αιτίες εφαρμόζονται ακριβώς οι ίδιες και στον κόσμο μας έξω και ερμηνεύουν όλα τα γεγονότα και τις εξελίξεις μεταξύ των ανθρώπων γύρω μας. Η κατάληξη αυτής της πτωτικής πορείας είναι για μεν την εκκλησία επί της γης η Λαοδίκεια, "ταλαίπωρος, ελεεινός, φτωχός, τυφλός και γυμνός" (Αποκ.γ:17), για δε τον υπόλοιπο κόσμο μας ο μακρύς τραγικός κατάλογος των χαρακτηριστικών των ανθρώπων των κακών καιρών του τέλους: "Φίλαυτοι, φιλάργυροι, αλαζόνες, υπερήφανοι, βλάσφημοι" (Β΄ Τιμ.γ:2-5).

Α. Τελειώσαμε πολύ γρήγορα το Χριστό!

Η έννοια αυτή είναι παρμένη από τα μαθητικά μας χρόνια. Ο δάσκαλος αλλά και οι γονείς μας γνώριζαν πολύ καλά το επίπεδό μας και τις δυνατότητές μας. Όταν λοιπόν έβαζαν ένα δύσκολο κομμάτι να διαβάσουμε ή ένα προχωρημένο πρόβλημα να λύσουμε κι εμείς "πεταγόμαστε έτοιμοι... διαβασμένοι" σε 10΄της ώρας, το μόνο σίγουρο ήταν ότι δε διαβάσαμε, δεν ασχοληθήκαμε σοβαρά, δεν ενδιαφερθήκαμε όπως έπρεπε. Τα αποτελέσματα τα γνωρίζουμε όλοι και μάλιστα έρχονταν πολύ σύντομα, την άλλη μέρα.

Τελειώσαμε πολύ γρήγορα το Χριστό. Ασχολούμαστε με άλλα γύρω απ' Αυτόν, οργανώνουμε τσάγια, συνέδρια νέων, θέατρα, συναυλιες, γενέθλια, δαπανούμε, σχεδιάζουμε, εμπλουτίζουμε, επεκτείνουμε. Τελειώσαμε πολύ γρήγορα το Χριστό για να Τον έχουμε μάθει, να Τον έχουμε αποκτήσει, για να Τον ζούμε. Αυτό φανερώνει το ότι ασχολούμαστε όλο και περισσότερο γι' Αυτόν και όχι μ' Αυτόν. Ο Ιησούς Χριστός στη ζωή και τη διακονία πολλών μοιάζει με ένα βιβλίο κλειστό, που έχει μείνει έτσι καιρό και έχει αρχίσει να πιάνει και λίγη σκόνη. Είμαστε σίγουροι ότι το τελειώσαμε, το μάθαμε, δε χρειάζεται να ανατρέχουμε σ' αυτό. Τα δυο τρία πραγματάκια που νομίσαμε ότι είναι και που θέλει ο Χριστός, τα ξέρουμε νομίζουμε και προχωράμε σε άλλες περιοχές. Για έναν όμως που ξέρει και έχει αποκάλυψη Θεού, πείρα και κρίση σωστή, η αλήθεια είναι μία. Δεν καταλάβαμε τι πραγματικά είναι και τι θέλει ο Ιησούς από τη ζωή μας. Είναι τόσο μεγάλο και σοβαρό και δύσκολο κεφάλαιο ο Ιησούς Χριστός, ώστε ο λίγος χρόνος που Του αφιερώσαμε στη ζωή μας και ο λίγος χώρος που του δώσαμε στην καρδιά μας το φανερώνουν περίτρανα, δεν καταλάβαμε τι είναι ο Ιησούς Χριστός, αλλά ούτε και ενδιαφερόμαστε να το μάθουμε. Τα φορτώνουμε στην προσευχή μας και τα επαναλαμβάνουμε μηχανικά: "Κύριε κάνε με σαν τον εαυτό Σου, Κύριε να ζήσω τον Ιησού Χριστό, Κύριε έλα να κατοικήσεις μέσα μου..." … και ησυχάζουμε… τώρα εγώ τα είπα, θα γίνουν μόνα τους.

Δυστυχώς είμαστε εκτεθειμένοι και η αλήθεια και η πραγματικότητα, που είναι πολύ διαφορετική, είναι εναντίον μας και θα αποκαλυφθεί. Στην Καινή Διαθήκη λέει "ριζωμένοι, θεμελιωμένοι, στερεοί και μη μετακινούμενοι" (Εφες.γ:18, Κολ.α:23). Αυτή είναι η σχέση του πιστού με τον Ιησού Χριστό και αυτή η κατάσταση δεν αποκτιέται με το να ασχολούμαστε με το Χριστό πρόχειρα, επιπόλαια, βιαστικά, ανάμεσα στις άλλες υποθέσεις μας.

Διαβάζουμε με έκπληξη:

να κατοικήσει ο Χριστός δια της πίστεως στις καρδιές μας (Εφες.γ:17)

να μορφωθεί μέσα μας ο Χριστός (Γαλ.δ:19)

να ντυθούμε τον Χριστό (Ρωμ.ιγ:14)

να μη ζούμε πια εμείς, αλλά να ζει ο Χριστός μέσα μας  (Γαλ.β:20)

να αυξηθούμε στο μέτρο της ηλικίας του Ιησού Χριστού (Εφες.δ:13)

Λένε ότι για να γίνεις γιατρός πρέπει να σπουδάσεις τουλάχιστον 12 χρόνια, αλλά και όλη σου τη ζωή να προσθέτεις γνώσεις και εμπειρίες. Πώς θα σας φαινόταν αν συναντούσατε κάποιον σε μια συναναστροφή και σας έλεγε ότι τελείωσε την Ιατρική σε δύο χρόνια και τώρα πλέον εδώ και χρόνια ασχολείται με επιχειρήσεις, διαβάζει φιλολογία, παρακολουθεί συχνά το χρηματιστήριο και ότι του αρέσουν τα ταξίδια στον κόσμο; Είναι απλό, ο άνθρωπος δεν είναι γιατρός, ούτε ήταν ποτέ, ούτε ασχολήθηκε ποτέ σοβαρά.

Από το πόσο βιαστικά "ξεμπερδέψαμε" με τα "βασικά του Χριστού", από το πόσο αναλογικά ελάχιστα τώρα πια ασχολούμαστε με την αγάπη Του, τη ζωή Του, τις υποσχέσεις Του σε σχέση με τα υπόλοιπα της ζωής μας εδώ κάτω, καταλαβαίνει κανείς  εύκολα και απλά ότι ο Χριστός είναι ακόμα στη θεωρία της ζωής μας, στα συναισθήματά μας, στις γνώσεις μας, στη θρησκεία μας.

Αυτή είναι δυστυχώς η πρώτη και μεγάλη αιτία της έκπτωσης των πιστών του Χριστού στις μέρες μας. Λίγος Χριστός δεν είναι Χριστός. Άκαρπος και θεωρητικός Χριστός δεν είναι Χριστός.

Η εκκλησία της Λαοδίκειας είχε τελειώσει πολύ γρήγορα με το Χριστό και είχε προχωρήσει... Έτσι νόμιζε. Ο Κύριος απ' έξω να καλεί και να περιμένει (Αποκ.γ:20). Το ίδιο και η εκκλησία των Σάρδεων, που μόνο το όνομα είχε ότι ζούσε αλλά ήταν νεκρή (Αποκ.β:1). Το ίδιο και η φουσκωμένη και παραμορφωμένη εκκλησία της Κορίνθου (Α΄ Κορ.ε:2). Τώρα το μεγάλο θέμα της ήταν τα χαρίσματα και οι θορυβώδεις εκδηλώσεις του Αγίου Πνεύματος. Έτσι νόμιζαν.

Τελειώσαμε πολύ γρήγορα το Χριστό. Τα αποτελέσματα, οι συνέπειες; Αυτό που βλέπουμε και ζούμε κάθε μέρα. Το όνομα έχεις ότι ζεις.

Όπως συνέβη στους φυσικούς γονείς του Κυρίου όταν Τον άφησαν στο ιερό να διδάσκει. Είχαν προχωρήσει μόνοι. (Λουκ.β:41-48) χωρίς τον Ιησού, γιατί νόμιζαν ότι είναι μαζί τους. Αυτό είναι το τραγικό μας κατάντημα. Μόνοι, χωρίς τον Ιησού... και νομίζουμε ότι είναι μαζί μας, κι εμείς μαζί Του...

Υπάρχει όμως και άλλη αιτία, δεύτερη, εξίσου τραγική με την πρώτη, με τις ίδιες ολέθριες συνέπειες.

Β. Κλείσαμε πολύ γρήγορα το Ευαγγέλιο!

Το κλείσαμε γιατί νομίσαμε ότι μάθαμε ό,τι είχε να μας πει, το καταλάβαμε και τώρα μπορούμε μόνοι μας. Τραγικό λάθος. Θα μπορούσε να μας αποκαλέσει κάποιος "Χριστιανούς του κλειστού Ευαγγελίου". Καθόμαστε μεταξύ μας, κουβεντιάζουμε, ανταλλάσσουμε απόψεις, γνώμες, εμπειρίες. Ο λόγος του Θεού είναι δίπλα, σιωπηλός, περιττός ίσως.

Κλείσαμε το Ευαγγέλιο βιαστικά και χαράζουμε δικούς μας δρόμους. Έχουμε γνώμη, έχουμε άποψη, έχουμε απόφαση. Στην Αγία Γραφή διαβάζουμε ρητή την εντολή του Κυρίου: «δεν θα εκκλίνεις ούτε δεξιά ούτε αριστερά» (Δευτ.κη:14).

Εμείς τα κάναμε και τα δύο. Και δεξιά και αριστερά πήγαμε. Στην πραγματικότητα προτάσσουμε τη λογική μας, τη γνώμη μας, την πείρα μας, την άποψή μας. Έτσι βαδίζουμε, έτσι αποφασίζουμε. Στην ουσία ακολουθούμε το δικό μας θέλημα και δεν ακολουθούμε το θέλημα του Κυρίου. Δεν μπορούσαμε να  κάνουμε μεγαλύτερο λάθος.

Μαζευόμαστε στο όνομα του Κυρίου, ασχολούμαστε με τις υποθέσεις του Κυρίου, αγωνιζόμαστε, αναζητούμε λύσεις, αλλά με τη λογική μας, με την άποψή μας και όχι με ταπείνωση και σεβασμό απόλυτο στην  οδηγία του Κυρίου.

Γιατί φτάσαμε εδώ; Γιατί δεν έχουμε πρόοδο, δύναμη, αποτελέσματα, ευλογία Θεού; Μα γιατί κλείσαμε βιαστικά το Ευαγγέλιό Του, το βάλαμε στην άκρη, το έχουμε θεωρητικά κάπου στο μυαλό μας, αλλά στην πράξη κάνουμε το δικό μας λογικό και αρεστό θέλημα. Διαβάζουμε στην Αγία Γραφή "μη αγαπάτε τον κόσμον" και μετά την κλείνουμε και λέμε "δεν εννοεί αυτό, δεν εννοεί το άλλο, δεν είναι για μας..."

Διαβάζουμε ότι είναι "στενή και τεθλιμμένη η οδός και για λίγους" και μετά κλείνουμε τον άγιο λόγο του Θεού και μονολογούμε "ναι, αλλά πόσο στενός είναι ο δρόμος, τι εννοεί στενός και... γιατί είναι στενός;"

Ανοίγουμε το Ευαγγέλιο με ασέβεια και το κλείνουμε με εγωισμό. Το κλείνουμε βιαστικά, γιατί πιστέψαμε ότι μπορούμε μόνοι μας, τα καταφέρνουμε καλύτερα.

Εσύ τι λες γι’ αυτό το θέμα; Μα, το θέμα δεν είναι τι λέω εγώ, αλλά τι λέει ο λόγος του Θεού!

Είναι καλό να θυμηθούμε ότι το βιβλίο Του ο Κύριος μας το έδωσε γατί περιέχει τα πάντα για τη ζωή μας. Έχει όλα τα απαραίτητα και αναγκαία για να προσανατολιστούμε σωστά και να ζήσουμε ακριβώς όπως αρέσει στο Θεό.

Κλείνουμε ένα βιβλίο και το βάζουμε στην άκρη, όταν δεν μας χρειάζεται πια, όταν νομίζουμε ότι μας έδωσε ό,τι είχε να μας δώσει και ότι μπορούμε μόνοι μας πλέον. Δεν κλείνεις ποτέ το χάρτη όταν είσαι σε ξένη χώρα και ψάχνεις το δρόμο σου για να μη χαθείς, αντίθετα τον ακολουθείς κατά γράμμα και δεν παρεκκλίνεις "δεξιά ή αριστερά".

Θα έπρεπε η Αγία μας Γραφή να είναι συνεχώς μπροστά μας, ανοιχτή, ενεργός, απόλυτος οδηγός στη ζωή μας. Δυστυχώς, πολλές έννοιες έχουν αλλοιωθεί για να μπορούμε να ζήσουμε.

Αντί για αυτήν την ευλογημένη θέση της ταπείνωσης και πίστης στον αιώνιο λόγο του Θεού, εμείς κάνουμε ό,τι μας φαίνεται καλό και αρεστό. Μπήκαν ξένα στοιχεία ανάμεσά μας, μπήκε η νοοτροπία του κόσμου μέσα μας, αντιγράφουμε συστήματα και πρακτικές του κόσμου, ενώ το Ευαγγέλιο του Θεού κείτεται κλειστό δίπλα μας.

Γιατί φτάσαμε εδώ που φτάσαμε; Γιατί βρισκόμαστε ανήμποροι, αβοήθητοι, ασύμφωνοι, χωρισμένοι; Γιατί σκύψαμε στον καθρέφτη της Αγίας Γραφής αλλά μετά δεν ασχοληθήκαμε πια, λησμονήσαμε τον καθαρισμό μας, τον αγιασμό μας.

Βρισκόμαστε ξανά στη θέση που περιγράφεται για το λαό του Θεού πριν χιλιάδες χρόνια: "Έκαστος έπραττε το αρεστόν εις τους οφθαλμούς αυτού" (Κριτ.κα:25).

Γ. Αφήσαμε πολύ γρήγορα το σταυρό!

Ίσως είναι τούτο το τελευταίο, το τραγικότερο απ' τα τραγικά. Νομίσαμε πως καταλάβαμε τι είναι ο σταυρός του Ιησού Χριστού, είπαμε ευχαριστώ, ξαναείπαμε ευχαριστώ, κηρύξαμε για το αίμα, το αναλύσαμε, το πιστέψαμε και τελειώσαμε. Δεν ανεβήκαμε όμως στο σταυρό για να πεθάνουμε κι εμείς. Δε μείναμε στο σταυρό, δεν ταυτιστήκαμε με το σταυρό. Μείναμε στη θεωρία, στην ανάλυση, στη θεώρηση.

Αποτέλεσμα; Γέμισε ο τόπος από ζωντανούς, ενώ θα έπρεπε να είναι γεμάτος από πεθαμένους. Πεθαμένους για να ζήσουν το θαύμα, την ευλογία, τη δόξα. Ο ζωντανός έχει εγωισμό. Αυτό είναι το κύριο, το θεμελιώδες χαρακτηριστικό του. Οι εκκλησίες μας, οι κοινωνίες μας, τα σπίτια, οι πιστοί σπαράσσονται από τον εγωισμό και τους εγωισμούς.

"Έχθραι, έριδες, ζηλοτυπίαι, θυμοί, μάχαι, διχοστασίαι, αιρέσεις..." (Γαλ.ε:20). Γι' αυτό μας συμβούλεψε ο Κύριος: "έλα στο σταυρό Μου να πεθάνεις για να ζήσεις". Εμείς νομίζουμε ότι ο σταυρός του Χριστού είναι για να συγχωρεί και να ξανασυγχωρεί τις αμαρτίες μας. Έτσι μας βολεύει καλύτερα.

Αφήσαμε το σταυρό πολύ γρήγορα, πολύ νωρίς, γιατί πιστέψαμε ότι τον τελειώσαμε, ότι τα μάθαμε, ότι πήραμε ό,τι έπρεπε να πάρουμε. Να το τραγικό μας λάθος. Ακριβώς το αντίθετο είναι αυτό που μας κάλεσε ο Κύριος να ζήσουμε μαζί Του.

Να πάρουμε ο καθένας το σταυρό του και μ' αυτόν να ακολουθούμε τον Κύριο, αφού έχουμε απαρνηθεί τον εαυτό μας (Ματθ.ις:24)!

Το μεγάλο ζητούμενο από όλους στις μέρες μας, ο μεγάλος στόχος είναι να ακολουθήσουν το Χριστό ζωντανοί. Όμως είναι νόμος απόλυτος και χωρίς εξαίρεση.

Μόνο πεθαμένοι μπορούν να ζήσουν. Μόνο πεθαμένοι μπορούν να ακολουθήσουν και να ζήσουν τη ζωή Του. Μόνο συσταυρωμένοι και συναναστημένοι θα συμβασιλεύσουν!

Ξεχάσαμε πολύ γρήγορα το σταυρό, τον συνηθίσαμε. Χωρίς σταυρό όμως, υπάρχει εγωισμός και φιλαυτία. Τώρα περιφέρουμε τον εγωισμό μας, τα είδωλά μας, τις επιθυμίες μας, που γίνονται πηγή μόλυνσης.

Δ. Πού οδηγούν όλα αυτά;

Εμείς οι άνθρωποι είμαστε υπεύθυνοι για το μέρος μας και ο Κύριος για το δικό Του μέρος. Εμείς τελειώσαμε πολύ γρήγορα το Χριστό, κλείσαμε βιαστικά και το Ευαγγέλιο, αφήσαμε το σταυρό στην άκρη και συνεχίσαμε χωρίς αυτόν. Αυτά κάναμε εμείς. Τι έκανε ο Κύριος; Τίποτα. Σεβάστηκε τις θέσεις μας, τις αποφάσεις μας. Αυτό το τίποτα του Κυρίου σημαίνει ότι δε μας ευλόγησε και δεν μπορεί να μας ευλογήσει. Δεν έχουμε την ευλογία Του στη ζωή μας. Είμαστε μόνοι και παλεύουμε μόνοι. Μόνοι με τις επιλογές μας. Δεν υπακούσαμε, δεν εκτελέσαμε, δε μείναμε, δεν αυξηθήκαμε, δεν προσέξαμε, δε θελήσαμε.

Δεν μας ευλογεί ο Θεός, γιατί Τον αφήσαμε και ακολουθήσαμε δικούς μας δρόμους, με δική μας ευθύνη. Θύματα αμέτρητα αυτών των επιλογών μας μέσα στα ίδια μας τα σπίτια, τα παιδιά μας, οι νέοι μας, οι εκκλησίες μας, το έργο μας, η ζωή μας, η μαρτυρία μας.

Μπορούμε να κάνουμε κάτι; Όχι κάτι, τα πάντα μπορούμε να κάνουμε, ώστε να ελευθερωθούν οι καταιγίδες των ευλογιών του Κυρίου, που δεσμεύονται, που περιορίζονται αχρησιμοποίητες εξ αιτίας της δικής μας ανομίας και αθέτησης.

Να επιστρέψουμε και να μείνουμε στο σταυρό, συσταυρωμένοι και συναναστημένοι μαζί με το Χριστό. Να μπορούμε να το πούμε και να το λέμε κάθε μέρα: "Δεν ζω πλέον εγώ, ζει μέσα μου ο Ιησούς Χριστός!"

Να ανοίξουμε την Αγία Γραφή και να την κρατήσουμε ανοιχτή, να μην κάνουμε βήμα χωρίς το φως της, την οδηγία της, και να προσέχουμε να περπατούμε ακριβώς.

Να καλέσουμε τον Ιησού Χριστό να μορφωθεί μέσα μας, να ντυθούμε το Χριστό, να κατοικήσει ο Χριστός διά της πίστεως στις καρδιές μας (Εφες.γ:17-19).

Αν καταλάβουμε με ταπείνωση την άμεση ανάγκη αυτών των βημάτων, αν το θελήσουμε γνήσια και ειλικρινά με όλη μας την καρδιά, τότε θα γίνουμε και θα είμαστε οι ευλογημένοι του Κυρίου σε ό,τι "επιβάλουμε το χέρι μας". Τότε θα μας συναντήσει ο Κύριος και θα μας πει "ρίψατε το δίκτυον εις τα δεξιά..." (Ιωάν.κα:6, Λουκ.ε:4) και είναι βέβαιο ότι θα γεμίσουν τα δίχτυα μας, η βάρκα μας, η ζωή μας, το σπίτι μας με ευλογίες άμετρες και ζηλευτές, γιατί όταν ευλογεί ο Κύριος τα παιδιά Του πάντα έτσι γίνεται, και η δική μας η βάρκα ξεχειλίζει, αλλά και όλες οι γύρω τόσο, που δεν μπορούν να σηκώσουν άλλο.