ΓΕΝΝΗΣΗ ΚΑΙ ΠΑΙΔΙΚΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΟΥ ΙΗΣΟΥ

Κείμενο: Ματθαίος  κεφ. 1 & 2   Λουκάς    κεφ. 1 & 2

A. O ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΜΟΣ

Ο Θεός προόριζε τον γιο Του να γεννηθεί από μια γυναίκα, ώστε να ζήσει σαν άνθρωπος.

Γέν.γ:15   «Και έχθραν θέλω στήσει αναμέσον σου και της γυναικός και αναμέσον του σπέρματός σου και του σπέρματος αυτής αυτό θέλει σου συντρίψει την κεφαλήν, και συ θέλεις κεντήσει την πτέρνα αυτού»

Γαλ.δ:4   «Οτε όμως ήλθε το πλήρωμα του χρόνου εξαπέστειλεν ο Θεός τον Υιόν αυτού, όστις εγεννήθη εκ γυναικός και υπετάγη εις τον νόμον».

Η Μαρία, παρθένος  της Ναζαρέτ, εκλέχτηκε για την τιμή να γίνει η μητέρα του Γιου του Θεού. Έξι μήνες μετά από την αγγελική προσφώνηση, ότι επρόκειτο να γεννηθεί ο Ιωάννης ο Βαπτιστής, ένας άγγελος πληροφόρησε τη Μαρία ότι θα γινότανε η μητέρα του Λυτρωτή. Το άγιο Πνεύμα θα την επισκίαζε και το παιδί που θα γεννιότανε θα ήταν ο Γιος του Θεού.  Η Μαρία είχε ευνοηθεί από τον Θεό με το προνόμιο που επιθυμούσαν οι Εβραίες μητέρες να τους δοθεί η τιμή να γεννήσουν τον Μεσσία.

Η Μαρία ήταν αρραβωνιασμένη με έναν πολύ ευσεβή άνθρωπο, που το όνομά του ήταν Ιωσήφ. Όταν αυτός κατάλαβε ότι η γυναίκα του ήταν έγκυος, αποφάσισε να τη διώξει, αλλά άγγελος τον πληροφόρησε ότι το παιδί θα γεννιόταν «εκ πνεύματος αγίου» από την Παρθένο Μαρία.

Β. Η ΓΕΝΝΗΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΗΡΑ

1.  Ημερομηνία

Η ημερομηνία της γέννησης του Κυρίου ήταν θαυμάσια κανονισμένη. Ο Παύλος έγραψε ότι ο Ιησούς γεννήθηκε «στο πλήρωμα του χρόνου» (Γαλ.δ:4).  Ο Θεός ποτέ δεν αργοπορεί ούτε έρχεται νωρίς.  Είναι πάντοτε πολύ ακριβής.

Όπως φαίνεται, ο Θεός δεν ήθελε να είναι γνωστή η ακριβής ημερομηνία, εξαιτίας της τάσης να λατρεύουν τις άγιες ημέρες και τοποθεσίες. Πάντως μπορούμε να έχουμε περίπου μια ιδέα της χρονολογίας της γέννησης του Ιησού. Ο Αύγουστος διέταξε γενική απογραφή του πληθυσμού της Αυτοκρατορίας. Αυτό είχε κανονισθεί να γίνει το 8 π.Χ., αλλά είναι γνωστό ότι η απογραφή στην Αίγυπτο έγινε το 6 π.Χ. και πολύ πιθανά στην Παλαιστίνη το 5 π.Χ. Ο Ηρώδης πέθανε το 4 π.Χ. και ο Ηρώδης ζούσε όταν γεννήθηκε ο Χριστός. Ο Ιωάννης άρχισε τη διακονία του το 15ο έτος της βασιλείας του Τιβέριου στην ηλικία των τριάντα ετών κι έτσι η γέννησή του πέφτει στο 5 π.Χ. Πιθανότατα ο Ιωάννης γεννήθηκε την άνοιξη του 5 π.Χ. και ο Χριστός έξι μήνες αργότερα, το φθινόπωρο του ίδιου χρόνου.

Δεν γνωρίζουμε την ημέρα και το μήνα της γέννησής του. Έγινε ενώ τα  κοπάδια έβοσκαν στο ύπαιθρο. Επομένως θα έπρεπε να είναι αργά  το καλοκαίρι ή νωρίς το φθινόπωρο, όχι αργότερα από τον Οκτώβριο.

Η 25η Δεκεμβρίου ήταν η  ημερομηνία της Ρωμαϊκής ειδωλολατρικής γιορτής των Σατουρναλίων.  Μέρα κραιπάλης και ακολασίας. Ήταν μέρα που δεν γίνονταν εκτελέσεις εγκληματιών και οι φίλοι δίνανε δώρα ο ένας στον άλλο. Αυτή την ημέρα οι σκλάβοι ήταν ελεύθεροι.  Οι χριστιανοί επωφελούνταν απ’ αυτή τη γιορτή για να γιορτάσουν τη γέννηση του Κυρίου.

2.  Τοποθεσία

Κατά την απογραφή  υπήρχε διαταγή για όλους τους Εβραίους να πάνε να εγγραφούν στην πόλη που γεννήθηκαν. Ο Ιωσήφ και η Μαρία, απόγονοι του Δαυίδ, κατάγονταν από τη Βηθλεέμ. Αυτό ήταν για να επαληθευτεί η προφητεία.

Μιχαίας ε:2  «Και συ Βηθλεέμ, Εφραθά, η μικρά ώστε να ήσαι μεταξύ των χιλιάδων  του Ιούδα, εκ σου θέλει εξέλθει εις εμέ ανήρ δια να είναι ηγούμενος εν τω Ισραήλ».

Η Βηθλεέμ βρίσκεται έξι μίλια ανατολικά της Ιερουσαλήμ. Ήταν μια ωραία πόλη περιτριγυρισμένη από πεζούλια καλυμμένα με αμπέλια και οπωροφόρα δέντρα. ‘Ήταν η πατρίδα του βασιλιά Δαυίδ.  Κοντά σ’ αυτή  την πόλη πέθανε η Ραχήλ κατά τον τοκετό. Ήταν επίσης η πόλη της Ρουθ και του Βοόζ.

Όταν έφτασαν στη Βηθλεέμ τη βρήκαν γεμάτη από κόσμο που είχε έρθει για την απογραφή. Δεν υπήρχε μέρος να μείνουν και έτσι αναγκάστηκαν να πάνε εκεί, όπου στεγάζονταν ζώα.

3.  Οι ύμνοι των αγγέλων

Στις πεδιάδες ανατολικά της Βηθλεέμ, ταπεινοί Ιουδαίοι βοσκοί έβοσκαν τα κοπάδια τους. Σ’ αυτούς ο Θεός αποκάλυψε το θαύμα του.

Άγγελος  ξαφνικά παρουσιάστηκε μπροστά τους και λάμψη φωτός τους περικύκλωσε. Ο άγγελος καθησύχασε τους φόβους τους και τους ανήγγειλε τα χαρμόσυνα νέα: «Ευαγγελίζομαι εις εσάς χαράν μεγάλην, ήτις θέλει είσθαι εις πάντα τον λαόν διότι σήμερον εγεννήθη εις εσάς εν πόλει Δαβίδ σωτήρ, όστις είναι Χριστός Κύριος» (Λουκ.β:10-11).

Οι βοσκοί πήγαν γρήγορα στη Βηθλεέμ όπου βρήκαν το νεογέννητο μέσα στη φάτνη ακριβώς όπως τους είχε πει ο Άγγελος. Η Μαρία δεν είχε κανένα να τη βοηθήσει. Η ίδια τύλιξε το παιδί στα σπάργανα και το τοποθέτησε στη φάτνη. Οι βοσκοί  έκαναν γνωστό αυτό που άκουσαν για το νεογέννητο παιδί.  Όλοι έμειναν έκπληκτοι, αλλά η Μαρία τα θυμότανε με αγάπη και τα συλλογιζότανε πολύ.

4. Οι γενεαλογία του Ιησού.

Οι γενεαλογίες του Ιησού αναφέρονται μέσα στις σύντομες αφηγήσεις των Ευαγγελίων και έχουν σκοπό να φανερώσουν τη βασιλική καταγωγή Του από το Δαβίδ σαν τον Μεσσία των Εβραϊκών προφητειών και την ευρύτερη ανθρώπινη σχέση Του με όλο το ανθρώπινο γένος, γι’ αυτό αρχίζουν από την αρχή. Είναι αξιόλογο να συγκρίνουμε τις γενεαλογίες που καταγράφονται από το Ματθαίο και το Λουκά.

Γράφοντας για τους Εβραίους, φυσικό ήταν ο Ματθαίος να ενδιαφέρεται να παραθέσει το γεγονός ότι ο Ιησούς ήταν από το βασιλικό σπέρμα.  Έτσι, εντόπισε το οικογενειακό δένδρο από τον Ιωσήφ, τον σύζυγο της Μαριάμ, στον Δαβίδ και πίσω στον Αβραάμ, τον πατέρα της Εβραϊκής φυλής. Ο Ματθαίος χρησιμοποίησε την καταγωγή του Ιωσήφ γιατί η βασιλική καταγωγή ήταν πάντα μέσω της μεριάς του πατέρα.

Η γενεαλογία στο Ματθαίο βρίσκεται στην αρχή του Ευαγγελίου για να θεσπίσει την ισχύ της βασιλικής Εβραϊκής καταγωγής του Ιησού, πριν αναφερθούν οποιαδήποτε άλλα γεγονότα της ζωής Του. Ο Ματθαίος έδωσε τις διαδοχικές γεννήσεις όπως έγιναν.  Όμως, δεν κατέγραψε ακριβώς τα στοιχεία, αλλά διάλεξε τα ονόματα γιατί είχε κάποιο σκοπό.  Κατά τον ίδιο τρόπο, αντίθετα με τα Εβραϊκά έθιμα, ονόμασε 4 γυναίκες (Θάμαρ, Ραχάβ, Ρούθ και Βήθ-σαβεέ). Τρεις απ’ αυτές τις γυναίκες ήταν ένοχες για αισχρή αμαρτία και δυο ήταν ξένες. Τα ονόματα αυτών των γυναικών φανερώνουν τον Χριστό με το φύλο και τις εθνικές διακρίσεις της γενιάς καθώς και με την αμαρτωλή ανθρωπότητα, σαν τον Σωτήρα τους. Μερικοί από τους άνδρες που αναφέρονται ήταν επίσης περιβόητοι αμαρτωλοί.

Η κληρονομικότητα του Ιησού είναι ένας δεσμός ελπίδας για την αμαρτωλή γενιά.  Έζησε χωρίς αμαρτία σε πείσμα της κληρονομιάς Του. Σαν άνθρωπος, έπρεπε να αγωνιστεί ενάντια στις τάσεις του κακού όπως κάθε άλλος άνθρωπος.  Και βγήκε νικητής!  Η αφηγηματική και επιλεκτική γενεαλογία του Ματθαίου ξεφούσκωσε την υπερηφάνεια των Εβραίων αδελφών Του-αυτοί οι περήφανοι Φαρισαίοι αδελφοί είχαν πρόσφατα διακηρύξει για τον Ιησού ότι ήταν ανάξιος και άξιος θανάτου.  Όμως, Αυτός ήταν ανώτερος απ’ τους καλύτερους των πατέρων, και ακόμα ήταν από τη βασιλική γραμμή.

Ο Λουκάς φανέρωσε ότι ο Ιησούς ανήκε σ’ όλη την ανθρώπινη φυλή. Παρ’ όλο που νόμιζαν ότι ο Ιησούς ήταν γιος του Ιωσήφ, όμως δεν ήταν. Έτσι ο Λουκάς εντοπίζει τη γενεαλογία μέσα από τη Μαριάμ. Γράφοντας για τους εθνικούς, ο Λουκάς τόνισε ότι ο Ιησούς ήταν ο ιδανικός άνθρωπος, ένας γιος του Αδάμ, δημιουργημένος από τον Θεό.

Η γενεαλογία στο Λουκά έρχεται σαν ένα διάλειμμα μετά την καταγραφή της γέννησης και της νηπιακής ηλικίας του Ιησού και τη διακονία του Ιωάννη, που ήταν ένας πρόλογος για το σωτήριο έργο του Χριστού. Ο Λουκάς επικεντρώνει την προσοχή μας πάνω στον Ιησού, το πρόσωπο της ύψιστης σημασίας της αφήγησης και το Σωτήρα όλου του ανθρώπινου γένους. Δίνει τη φυσική σειρά αίματος του Ιησού μέσω της Μαριάμ και του πατέρα της Ηλί, μέχρι τον βασιλιά Δαβίδ-μέσω του γιου του Νάθαν-μέχρι τον Αδάμ, τον γιο του Θεού.

Και στις δυο γενεαλογίες, η παρθενογέννηση φυλάσσεται με προσοχή. Ο Ματθαίος λέει: «Ιακώβ δε εγέννησε τον Ιωσήφ τον άνδρα της Μαρίας, εξ ής εγεννήθη Ιησούς ο λεγόμενος Χριστός» (Ματθ.α:16). Ο Λουκάς γράφει: «και αυτός ο Ιησούς.....ων (καθώς ενομίζετο) υιός Ιωσήφ» (Λουκ.γ:23).

Μια ενδιαφέρουσα πλευρά βρίσκεται στο Ματθ.α:12 και στον Ιερ.κβ:28-30.  Μια από τις κρίσεις που προφέρθηκαν πάνω στο βασιλιά Ιωακείμ (Ιεχωνίας) ήταν «διότι δεν θέλει εκ του σπέρματος αυτού άνθρωπος καθήμενος επί του θρόνου του Δαβίδ, και εξουσιάζων πλέον επί του Ιούδα». Η φράση «Ιεχωνίας εγέννησε Σαλαθιήλ», απλά σημαίνει ότι ο προηγούμενος βασιλιάς κληροδότησε το δικαίωμα της κυβέρνησης στον Σαλαθιήλ. Προσέξτε ότι στο Λουκ.γ:27 ο Σαλαθιήλ αναφέρεται σαν γιος του Νηρί από τον οίκο του Νάθαν. Στο θάνατο του Ιωακείμ, το νόμιμο δικαίωμα του θρόνου του Δαβίδ προφανώς πέρασε από τους κληρονόμους του Σολομώντα στους κληρονόμους του Νάθαν.

Αντίθετα με το Ματθαίο και το Λουκά, ο Μάρκος δεν δίνει μεγάλη σημασία στο γενεαλογικό δένδρο του Μεσσία.  Κυρίως ενδιαφερόταν για το πρακτικό αποτέλεσμα της ζωής του Ιησού καθότι ο Ρωμαίος αναγνώστης δεν θα θεωρούσε και τόσο σημαντική τη γενεαλογία. Τα σπουδαία έργα του Ιησού θα Τον φανέρωναν σαν τον Παντοδύναμο Θεό, τον Υιό του Θεού, και αυτό ήταν το βασικό θέμα. Ο Ματθαίος απ’ την άλλη μεριά, καθορίζει το ποιος είναι σε σχέση με το Εβραϊκό έθνος και την Μεσσιανική ελπίδα ευρύτερα. Ο Ιωάννης ασχολήθηκε με τον φιλοσοφικό κόσμο και φανέρωσε ποιος είναι ο Ιησούς στην κοσμική σκηνή, γυρνώντας πίσω στους αιώνες έγραψε ποιος ήταν, πώς ήταν και ότι είναι ο Δημιουργός και Λυτρωτής. Ο Λουκάς Τον συνέδεσε με ολόκληρο το γένος άσχετα με φυλετικές, εθνικές, κοινωνικές διαιρέσεις και διαφορές φύλου.

Γ. ΠΕΡΙΤΟΜΗ ΚΑΙ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΣΤΟ ΝΑΟ

Όταν πέρασαν οκτώ μέρες, σύμφωνα με το νόμο του Μωυσή (Λευιτ.ιβ:3) έγινε η περιτομή του Ιησού. Τότε του έδωσαν το όνομα Του. Συνήθως οι γονείς διάλεγαν τα ονόματα των παιδιών τους, αλλά ο Θεός μέσω του Γαβριήλ του έδωσε το όνομα Ιησούς - που σημαίνει Γιάχβε-Σωτήρας.

Ο εξαγνισμός των γονιών και η λύτρωση του πρώτου παιδιού σύμφωνα με το Νόμο γινότανε  σαράντα μία μέρες μετά τη γέννηση (Λευιτ.ιβ:6). Κατά την παρουσίαση στο Ναό οι πλούσιοι έφερναν ένα αρνί και οι φτωχοί δύο μικρά περιστέρια. Της Μαρίας το δώρο έδειχνε πως τα οικονομικά τους ήταν σε άσχημη κατάσταση.

Στην Ιερουσαλήμ ζούσε ένας ευσεβής άνθρωπος με το όνομα Συμεών. Σ’ αυτόν  τον ηλικιωμένο άνδρα είχε αποκαλυφθεί ότι δεν θα πέθαινε χωρίς να δει τον Μεσσία.   

Όταν ο Ιωσήφ και η Μαρία μπήκαν στο Ναό για να παρουσιάσουν τον Ιησού στον ιερέα, ο Συμεών πήρε στην αγκαλιά του  τον Ιησού και δόξασε το Θεό. Τα χρόνια της προσευχής και της υπομονετικής προσμονής αμείφθηκαν επιτέλους. Η μελέτη των προφητειών του επέτρεψε να δει τον Λυτρωτή του, που καρτερούσε, εκεί όπου άλλοι ζητούσαν μόνο ένα προσωρινό Βασιλιά.

Ο ύμνος του Συμεών (Λουκ.β:29-30) μπορεί να διαιρεθεί σε τρεις στροφές:

1. Αναγνώριση της προσέγγισης του τέλους της ζωής του με ευχαριστίες και προσευχές για ένα ειρηνικό τέλος.
2. Διακήρυξη του Βρέφους - Σωτήρα, Παγκόσμιο Φως για όλα τα Έθνη και η αληθινή δόξα του Ισραήλ.
3. Προφητεία για τα μαρτύρια στο Γολγοθά και την προσωπική λύπη της Μαρίας.

Η προφήτης Άννα, της φυλής του Ασήρ μεγάλης οικογένειας, μετά από γάμο επτά ετών έμεινε χήρα για ογδόντα τέσσερα χρόνια. Δηλαδή ήταν πάνω από εκατό χρονών. Τόσο πολύ συγκινήθηκε από τα λόγια του Συμεών που άρχισε ευχαριστίες και ύμνους στο Θεό και μίλησε για το βρέφος Ιησού.

Δ. Ο ΕΡΧΟΜΟΣ ΤΩΝ ΜΑΓΩΝ

Στην Ιερουσαλήμ ήρθαν Λόγιοι που ζητούσαν να μάθουν που μπορούσαν να βρουν τον Βασιλιά των Εβραίων, του οποίου η γέννηση είχε αγγελθεί από ένα παράξενο άστρο. Οι άντρες αυτοί ήταν σπουδαστές επιστημών και ειδικά της αστρολογίας και της θρησκείας. Ήταν από την Ανατολή και πιθανότατα από την Περσία, Αραβία και Βαβυλωνία.

Όταν ρώτησαν για το μέρος της γέννησης του Ιησού, ο βασιλιάς Ηρώδης κάλεσε τους ιερείς και τους Λόγιους οι οποίοι τον πληροφόρησαν ότι ο βασιλιάς γεννήθηκε στη Βηθλεέμ. Ο Ηρώδης αμέσως σχεδίασε την καταστροφή Του και έδωσε εντολή στους Μάγους να τον ειδοποιήσουν μόλις Τον βρουν.  Αυτοί όμως προειδοποιήθηκαν στο όνειρό τους και επέστρεψαν στη χώρα τους από άλλο δρόμο, ενώ οι γονείς του Ιησού ειδοποιήθηκαν από Άγγελο και διέφυγαν στην Αίγυπτο.

Ο Ιωσήφ και η Μαρία δεν ήταν πλέον στο στάβλο, αλλά ζούσαν σε σπίτι.  Όταν έφυγαν από τον Ηρώδη, οι Μάγοι είδαν ξανά το άστρο που τους οδήγησε στο σπίτι.  Μπήκαν μέσα και είδαν το βρέφος με τη μητέρα Του και το προσκύνησαν. Έπειτα πρόσφεραν στο Θείο Βρέφος χρυσό και ακριβά μπαχαρικά. Το λιβάνι ήταν αρωματικό κόμμι (γόμα). Σμύρνα ήταν κι αυτό κόμμι που το χρησιμοποιούσαν στην Ανατολή σαν άρωμα, μπαχαρικό, φάρμακο και για βαλσάμωμα.

Όταν οι Μάγοι δεν επέστρεψαν ο Ηρώδης θύμωσε και διέταξε να θανατωθούν όλα τα μωρά στην Βηθλεέμ κάτω των δύο ετών.

Ε. ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ

Λίγα γνωρίζουμε για τα παιδικά χρόνια του Ιησού. Υπάρχουν δύο εδάφια που μιλούν για την εξέλιξη και ανάπτυξή Του.

Λουκ.β:40  «Το δε παιδίον ηύξανε και εδυναμούτο κατά το πνεύμα πληρούμενον σοφίας και χάρις Θεού ήτο επ’ αυτό».

Λουκ.β:52  «Και ο Ιησούς προέκοπτεν εις σοφίαν και ηλικίαν και χάριν παρά Θεώ και ανθρώποις».

Η Εβραϊκή μόρφωση του παιδιού άρχιζε στο σπίτι. Μόλις το παιδί άρχιζε να μιλάει, η μητέρα του άρχιζε να το διδάσκει το ΣΕΜΑ (Δευτ.ς:4,9  Αριθμ.ια:13-21   ιε:37-41). Ο πατέρας ήταν υπεύθυνος για τη διδασκαλία του ΤΟΡΑ. Τώρα μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα ότι ο Ιωσήφ και η Μαρία με μεγάλη υπευθυνότητα και προσοχή ανέτρεφαν το παιδί τους. Η κανονική μόρφωση άρχισε στην ηλικία των έξι στην τοπική συναγωγή. Από τα έξι μέχρι τα δέκα το σπουδαιότερο κείμενο-βιβλίο ήταν η Παλαιά Διαθήκη.

Μόνο μια φορά μαθαίνουμε για τις μέρες των παιδικών του χρόνων. Τότε που συνόδεψε τους γονείς του στην Ιερουσαλήμ το Πάσχα των Εβραίων. Ήταν δώδεκα χρόνων. Όταν οι γονείς του ξεκίνησαν το ταξίδι του γυρισμού για τη Ναζαρέτ, ανακάλυψαν ύστερα από μια ολόκληρη μέρα ότι ο Ιησούς είχε μείνει πίσω.  Επέστρεψαν πίσω και Τον βρήκαν την τρίτη μέρα να κάθεται στο Ναό στα πόδια των σοφών δασκάλων.  Όλοι τους έμειναν έκπληκτοι με τις γνώσεις και τη σοφία του δωδεκάχρονου παιδιού.

Η απάντηση που έδωσε στη μητέρα Του αποκάλυψε ότι ακόμα και τότε γνώριζε την ταυτότητα και την αποστολή του.

Λουκ.β:49  «Δεν ηξεύρετε ότι πρέπει να ήμαι εις τα του Πατρός μου;».

Πρέπει να τονιστεί ότι έδειχνε υποταγή και υπακοή στους γονείς Του (εδ.51)