Ο θανατηφόρος κίνδυνος του πλούτου

Ιακώβου ε:1-6

Ο Κύριός μας έθεσε μια πολύ σημαντική πνευματική αρχή: Κανένας δούλος δεν μπορεί να δουλεύει δύο κυρίους· επειδή, ή τον έναν θα μισήσει, και τον άλλον θα αγαπήσει· ή στον έναν θα προσκολληθεί, και τον άλλον θα καταφρονήσει. Δεν μπορείτε να δουλεύετε το Θεό και το μαμμωνά (Λουκ.ις:13). Κανείς δε μπορεί να είναι αφοσιωμένος σε δύο πρόσωπα, σε δύο αρχές, σε δύο συστήματα τα οποία εξ’ ορισμού είναι αντίθετα μεταξύ τους.

Εξαιτίας αυτής της αρχής, ο Χριστός δίδαξε: «Μη θησαυρίζετε εις εαυτούς θησαυρούς επί της γης, όπου σκώληξ και σκωρία αφανίζει και όπου κλέπται διατρυπούσι και κλέπτουσιν. Αλλά θησαυρίζετε εις εαυτούς θησαυρούς εν ουρανώ, όπου ούτε σκώληξ ούτε σκωρία αφανίζει και όπου κλέπται δεν διατρυπούσιν ουδέ κλέπτουσιν· επειδή όπου είναι ο θησαυρός σας, εκεί θέλει είσθαι και η καρδία σας» (Ματθ.ς:19-21).

Το πώς βλέπει κάποιος τα χρήματα και την περιουσία, το πώς τα χειρίζεται, πως τα χρησιμοποιεί και τα αντιμετωπίζει φανερώνει την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η καρδιά του. Αυτό που αγαπώ σ’ αυτό δίνομαι, με αυτό ασχολούμαι, όσο κι αν προσπαθώ να το συγκαλύψω. Θα μου βγαίνει με διάφορους τρόπους, απρόσμενους. Δεν μπορεί να γίνει αλλιώς.

Η επιστολή Ιακώβου, μας προμηθεύει συνέχεια με τεστ για να ελέγξουμε τη γνησιότητα της πίστης μας. Με βάση τα αποτελέσματα επιβεβαιώνονται ή διαψεύδονται τα λόγια μας. Χτίζοντας στη διδασκαλία του Χριστού, παρουσιάζει μια ακόμη δοκιμασία γνησιότητας: το πώς βλέπει κάποιος το χρήμα. Τα πρώτα έξι εδάφια είναι στην πραγματικότητα μια πολύ αυστηρή επιτίμηση, η αυστηρότερη σε όλη την επιστολή.

Ο λόγος του Θεού κυριολεκτικά εναντιώνεται σε αυτούς που ισχυρίζονται πως λατρεύουν το Θεό, ενώ στην πραγματικότητα λατρεύουν το χρήμα. Μας καλεί η Γραφή να εξετάσουμε εμείς την κατάσταση της καρδιάς μας υπό το φως του πως νοιώθουμε για τα υπάρχοντά μας.

Προσοχή εδώ. Η Αγία Γραφή δε διδάσκει πως η κατοχή περιουσίας ή πλούτου είναι αμαρτωλή από μόνη της. Ο Μωυσής υπενθύμισε στους Ισραηλίτες, στη δεύτερη γενιά που θα έμπαινε στη γη της επαγγελίας: «Αλλά θέλεις ενθυμείσθαι Κύριον τον Θεόν σου· διότι αυτός είναι, όστις σε δίδει δύναμιν να αποκτάς πλούτη» (Δευτ.η:18).

Στην πραγματικότητα, όλοι μας έχουμε στην κατοχή μας αγαθά στον ένα ή στον άλλο βαθμό! Και όλοι όσοι είμαστε εδώ, σε σχέση με κάποιους είμαστε φτωχοί, αλλά σε σχέση με πολλούς περισσότερους είμαστε πλούσιοι.

Αυτό που είναι λάθος είναι η αγάπη για το χρήμα. Ρίζα όλων των κακών είναι η φιλαργυρία…. Ο ίδιος Θεός που μας δίνει τα πάντα πλούσια να τα απολαμβάνουμε, ο ίδιος Θεός μας προειδοποιεί πως η αγάπη για το χρήμα, μας οδηγεί σε μεγάλο πόνο: «Διότι ρίζα πάντων των κακών είναι η φιλαργυρία, την οποίαν τινές ορεγόμενοι απεπλανήθησαν από της πίστεως και διεπέρασαν εαυτούς με οδύνας πολλάς» (Α΄ Τιμ.ς:10).

Προειδοποιούμαστε τόσο από τον Παύλο όσο και από τον Ιάκωβο πως η αγάπη για το χρήμα οδηγεί σε κακή χρήση. Κακή χρήση σημαίνει ένα πράγμα: για μένα. Για τις δικές μου ανάγκες. Για τους δικούς μου σκοπούς.

Είναι τόσο σκληρή η γλώσσα που χρησιμοποιεί ο Ιάκωβος που πολλοί νομίζουν πως απευθύνεται σε ανθρώπους εκτός της Εκκλησίας. Η επιστολή όμως απευθύνεται σε πιστούς, σε ανθρώπους που βρίσκονται μέσα στην Εκκλησία. Πάντα θα βρίσκονται άνθρωποι μέσα στην Εκκλησία που θα λένε πως είναι του Χριστού αλλά δε είναι. Μήπως αυτό δε συμβαίνει πάντα; Πόσοι άνθρωποι εύκολα ομολογούν πίστη, αλλά η καθημερινή τους ζωή, άλλα λέει.

Αυτές οι τόσο έντονες προειδοποιήσεις ξέρετε λένε κάτι. Λένε πως όλοι μας είμαστε ικανοί να πέσουμε σε τέτοιες αμαρτίες. Λένε πως κανείς μας δεν μπορεί να διαβάσει κάτι από την Αγία Γραφή ή να ακούσει ένα κήρυγμα και να πει, α, εγώ αυτό δεν πρόκειται να το κάνω ποτέ. Εγώ δεν πρόκειται ποτέ να εκμεταλλευτώ κανένα, εγώ δεν πρόκειται να αδικήσω τον εργάτη μου. Η ταπεινή στάση είναι να πει κάποιος: εγώ δεν πρέπει να το κάνω ποτέ αυτό.

Ξεκινά λοιπόν, με μια έντονη ανακοίνωση για την επικείμενη κρίση ενάντια σε όλους όσους πλούτισαν χρησιμοποιώντας κακούς τρόπους: «Έλθετε τώρα οι πλούσιοι, κλαύσατε ολολύζοντες διά τας επερχομένας ταλαιπωρίας σας» (Ιάκ.ε:1).  

Προσέξτε, ακούστε καλά, αυτό σημαίνει το «ελάτε τώρα». Το ίδιο ακριβώς «ελάτε τώρα» είπε και πιο πριν σε όσους έλεγαν πως βαστάνε το μέλλον στα χέρια τους, όταν λένε θα πάμε εκεί ένα χρόνο, θα εμπορευτούμε, θα κερδίσουμε, βγάζοντας το Θεό από την εικόνα.

«Κλάψτε», είναι η εντολή. Κλαίμε, όταν είμαστε πολύ λυπημένοι για κάτι. Το κλάμα ακούγεται σε περιπτώσεις θανάτου (π.χ. Μάρκ.ε:38-39, Λουκ.ζ:13, η:52, Ιωάν.ια:31, 33, κ:11, Πράξ.θ:39), όπως είναι αναμενόμενο. Επίσης σε περιπτώσεις έντονης ντροπής και ενοχής. O Πέτρος έκλαψε πικρά όταν κατάλαβε τι έκανε αρνούμενος το Χριστό (Ματθ.κς:75). Η γυναίκα που έπλυνε τα πόδια του Χριστού με τα δάκρυά της και τα σκούπιζε με τα μαλλιά της και τα άλειφε με μύρο, επίσης έκλαιγε όταν το έκανε (Λουκ.ζ:38). Το κλάμα δηλαδή, συνοδεύει συνήθως τη μετάνοια. Στο προηγούμενο κεφάλαιο διαβάσαμε, «Κακοπαθήσατε και πενθήσατε και κλαύσατε· ο γέλως σας ας μεταστραφή εις πένθος και η χαρά εις κατήφειαν» (Ιάκ.δ:9). Ο άνθρωπος που έρχεται σε συναίσθηση της αμαρτίας του κλαίει.

Και είναι σημαντικό, ας το κρατήσουμε αυτό παρενθετικά στο μυαλό μας, να ζητούμε από τον Κύριο να μας χαρίζει όχι συναισθηματικά δάκρυα, αλλά να μας δώσει τη χάρη να δούμε και να βλέπουμε την αμαρτία μας, σε όλη της την ασχήμια και αυτή η συντριβή να μας οδηγεί σε εξομολόγηση που επειδή θα είναι γνήσια, θα έχει και δάκρυα. Είναι ένα αίτημα αυτό που κανείς δεν το ξεπερνάει ποτέ. Να ζητάει από το Θεό τη χάρη να ζει την πραγματική μετάνοια.

Επιστρέφουμε στο κείμενο. Εδώ βάζει και μια άλλη λέξη. Μια λέξη που χρησιμοποιείται στην Καινή Διαθήκη μόνο εδώ: «κλαύσατε ολολύζοντες». Δηλαδή κλάψτε γοερά, φωναχτά, πέρα από το συνηθισμένο. Οι προφήτες ζητούν από το λαό να θρηνήσουν με αυτό τον τρόπο επειδή οι συνέπειες της αμαρτίας φτάνουν επάνω τους. Και συνήθως σ’ αυτές τις περιπτώσεις δεν θα υπάρχει περίπτωση διαφυγής: Ολολύζετε, επειδή η ημέρα του Κυρίου πλησίασε· θάρθει σαν όλεθρος από τον Παντοδύναμο (Ησαΐας ιγ:6). Είναι πολλές οι προφητικές αναφορές (Ησαΐας ιε:3, ις:7, κγ:1, Ιερεμίας μη:20, Ιεζεκιήλ κα:12, Αμώς η:3, Ζαχαρίας ια:2).  Έρχεται η μέρα του Κυρίου, η ώρα της κρίσης του. Κλάψτε και ολολύξτε. Κλάψτε γοερά, θρηνείστε.

 

Έτσι και εδώ ο Ιάκωβος δίνει το λόγο: «Έλθετε τώρα οι πλούσιοι, κλαύσατε ολολύζοντες διά τας επερχομένας ταλαιπωρίας σας» (Ιάκ.ε:1). Έρχονται ταλαιπωρίες, δυσκολίες, θλίψεις, προβλήματα, στεναχώριες. Υπερβολικά μεγάλη δυστυχία θα έρθει επάνω στους πλούσιους που με κακία πλούτισαν, όταν θα σταθούν μπροστά στον Κύριο την ημέρα της κρίσης. Ο Χριστός είπε: «Πλην ουαί εις εσάς τους πλουσίους, διότι απηλαύσατε την παρηγορίαν σας. Ουαί εις εσάς, οι κεχορτασμένοι, διότι θέλετε πεινάσει. Ουαί εις εσάς, οι γελώντες τώρα, διότι θέλετε πενθήσει και κλαύσει» (Λουκ.ς:24-25). Και πιο μετά τους είπε μια σοκαριστική ιστορία για τον πλούσιο και το φτωχό Λάζαρο για να δώσει μια εικόνα για τις επερχόμενες ταλαιπωρίες. Στέκεται από μακριά ο πλούσιος που υποφέρει και λέει στον Αβραάμ: «Πάτερ Αβραάμ, ελέησόν με και πέμψον τον Λάζαρον, διά να βάψη το άκρον του δακτύλου αυτού εις ύδωρ και να καταδροσίση την γλώσσαν μου, διότι βασανίζομαι εν τη φλογί ταύτη· είπε δε ο Αβραάμ· Τέκνον, ενθυμήθητι ότι απέλαβες συ τα αγαθά σου εν τη ζωή σου, και ο Λάζαρος ομοίως τα κακά· τώρα ούτος μεν παρηγορείται, συ δε βασανίζεσαι» (Λουκ.ις:24-25).

Γράφει στην προς Εβραίους πως κάθε παρακοή έλαβε δίκαιη ανταπόδοση (Εβρ. β:2). Το ίδιο ουσιαστικά υπόσχεται για το τέλος. Θα έρθει μια ώρα λέει η Γραφή που καθένας θα λάβει σύμφωνα με αυτά που έπραξε. Ό,τι σπείρω σ’ αυτή τη ζωή, αυτό και θα θερίσω και σ’ αυτή και στην επόμενη. Ελάτε, τώρα, οι πλούσιοι, κλάψτε γοερά για τις επερχόμενες ταλαιπωρίες σας (Ιάκ.ε:1).

Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους θα κριθούν αυτοί οι άνθρωποι; Ποιες είναι οι αμαρτίες οι οποίες προηγήθηκαν; Είναι τέσσερις και θα τις δούμε μία-μία, ώστε να προσπαθήσουμε με τη χάρη του Θεού να τις αποφύγουμε.

Η πρώτη είναι στα εδάφια 2 και 3. Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ιμάτιά σας έγιναν σκωληκόβρωτα. Το χρυσάφι σας και το ασήμι σας σκούριασε, και η σκουριά τους θα είναι ως μαρτυρία εναντίον σας, και θα φάει τις σάρκες σας σαν φωτιά· θησαυρίσατε για τις έσχατες ημέρες (Ιάκ.ε:2-3). Το να συσσωρεύει κάποιος, να αποθηκεύει, να μαζεύει και να μαζεύει ήταν και είναι από τις πιο διαδεδομένες αμαρτίες.

Εννοείται βέβαια πως ως χριστιανοί πρέπει να φροντίσουμε την οικογένειά μας. Το ζητάει ο Θεός: Αν, όμως, κάποιος δεν προνοεί για τους δικούς του, μάλιστα για τους οικείους, αρνήθηκε την πίστη, και είναι χειρότερος από έναν άπιστο (Α΄Τιμ.ε:8). Το να μην φροντίζω την οικογένειά μου όταν μπορώ και πρέπει να το κάνω, με καθιστά άνθρωπο χειρότερο και από κάποιον που δεν πιστεύει.

Πέρα από αυτό όμως, αυτά που μας δίνει ο Θεός, μας τα εμπιστεύεται για την επέκταση της βασιλείας Του. Καθώς, λοιπόν, κυριολεκτικά καταδικάζει την πρακτική, του να μαζεύει κάποιος, το κάνει δείχνοντας ποιοι ήταν οι τρεις τρόποι με τους οποίους ο πλούτος μαζεύονταν εκείνη την εποχή, εκτός από τη αγορά γης και σπιτιών.

Ο πλούτος σας σάπισε. Η φράση αυτή μας οδηγεί να σκεφτούμε την συνεχή αποθήκευση φαγητών. Εκτός της Καινής Διαθήκης το ρήμα «σήπω» (σαπίζω) χρησιμοποιούνταν για το σάπιο ξύλο, το σάπιο κρέας και το σάπιο φρούτο. Κατηγορεί λοιπόν ο λόγος του Θεού κατά πάσα πιθανότητα την άχρηστη συσσώρευση φαγητού, το οποίο αναπόφευκτα σαπίζει από ένα σημείο κι ύστερα.

Όπως ο άφρονας πλούσιος της παραβολής (Λουκ.ιβ:16-21) ο οποίος πίστευε πως μπορεί να χτίσει μεγαλύτερες αποθήκες για να βάλει μέσα τον καρπό από τα χωράφια. Και τι θα πετύχαινε με αυτό; Και θα πω στην ψυχή μου: Ψυχή μου, έχεις πολλά αγαθά αποταμιευμένα για πολλά χρόνια· αναπαύου, φάε, πιες, ευφραίνου (Λουκ.ις:19). Αυτός ο πλούτος σάπισε λέει η Γραφή. Ήταν άχρηστη αυτή η αποθήκευση. Ενώ αντί να τα κρατά όλα για τον εαυτό του θα μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει για να χορτάσει αρκετούς πεινασμένους. Αυτός ο πλούτος τροφών στην αποθήκη ήταν άχρηστος.

Ο δεύτερος τρόπος να μαζεύεις πλούτο ήταν τα ρούχα. Ήταν σύμβολο κοινωνικής θέσης σε κάθε εποχή, σε όλη την έκταση της Αγίας Γραφής (Γέν.με:22, Ιησούς του Ναυή ζ:21, Κριτές ιδ:12, Β΄ Βασιλέων ε:5, 22, Πράξεις κ:33). Θυμάστε τα λόγια του Χριστού όταν τους μιλούσε για τον Βαπτιστή; Αλλά τι βγήκατε τότε να δείτε; Άνθρωπο ντυμένο με ρούχα πολυτελή; Μα εκείνοι που φορούν πολυτελή ρούχα, στα παλάτια των βασιλιάδων βρίσκονται (Ματθ.ια:8). Μιλάμε για ρούχα κεντημένα, που επάνω τους μπορεί να είχαν και πολύτιμα πετράδια.

Είναι όμως άχρηστο να τα μαζεύεις. Τα ιμάτιά σας έγιναν σκωληκόβρωτα διαβάσαμε. Τα έφαγε ο σκόρος δηλαδή. Είναι άχρηστο να τα μαζεύεις και αυτά χαλάνε. Ποιος είναι ο τελικός σκοπός, να ταΐζουμε τον σκώρο;

Τρίτο, ο πλούτος μαζεύονταν με το χρυσάφι και το ασήμι. Ακόμη και αυτό όμως σκουριάζει. Το χρυσάφι σας και το ασήμι σας σκούριασε. Μπορεί να το εννοεί κυριολεκτικά καθώς τα νομίσματα ήταν μίγματα στην πραγματικότητα τις περισσότερες φορές και οι προσμίξεις σκουριάζουν, χάνει την λάμψη του, χάνει την αξία του έτσι το νόμισμα. Ή μπορεί ακόμη να το εννοεί μεταφορικά εννοώντας πως την ημέρα της κρίσης ο πλούτος θα είναι άχρηστος στο Θεό μπροστά. Δεν θα μπορέσει κανείς να ελευθερωθεί από την κρίση του Θεού με το χρήμα.

Συχνά μιλά η Γραφή γι' αυτό. Ο προφήτης Ησαΐας λέει πως από τον φόβο του Θεού εκείνη την ημέρα θα ρίξουν τα ασημένια και χρυσά είδωλα στους τυφλοπόντικες και τις νυχτερίδες (Ησαΐας β:20-21). Ο Ιεζεκιήλ γράφει πως θα πετάνε το χρυσάφι στο δρόμο σαν να είναι ακαθαρσία (Ιεζ.ζ:19).

Όλος αυτός ο πλούτος, είναι άχρηστο να τον μαζεύει κανένας. Είτε είναι φαγητό, είτε ρούχα, είτε χρήμα. Είναι ανόητο επειδή είναι προσωρινός. Λέει στις Παροιμίες: Μην αγωνίζεσαι να γίνεις πλούσιος, μ’ αυτό ας μην απασχολείται ο νους σου. Μόλις στρέψεις τα μάτια σου στον πλούτο, χάνεται. Κάνει φτερά και σαν αετός στον ουρανό πετάει (Παροιμίες κγ:4-5).

Αυτή είναι η πρώτη αμαρτία: η άχρηστη συσσώρευση πλούτου. Ο πλούτος σας σάπισε, και τα ιμάτιά σας έγιναν σκωληκόβρωτα. Το χρυσάφι σας και το ασήμι σας σκούριασε. Και προσέξτε, αφού εξηγήσει την αμαρτωλή ματαιότητα του να συσσωρεύει κανείς πλούτο, περιγράφει την κρίση του Θεού σε αυτούς που μαζεύουν: και η σκουριά τους θα είναι ως μαρτυρία εναντίον σας και θα φάει τις σάρκες σας σαν φωτιά (Ιάκ.ε:2-3). Τα σάπια και πεταμένα τρόφιμα, τα σκωροφαγωμένα ρούχα, τα σκουριασμένα νομίσματα θα είναι μια περιγραφική μαρτυρία της κατάστασης της καρδιάς τους. Η πλεονεξία, ο εγωισμός, το ότι αναλώθηκαν μόνο για εδώ, αυτά θα τους κρίνουν. Και σαν τη φωτιά θα τους κατακάψει. Η φωτιά συμβολίζει την τελική και αναπόφευκτη κρίση. Είναι μια εικόνα της κόλασης.

Και το γεγονός πως η φωτιά θα καταφάει τη σάρκα, αποκαλύπτει πως η κόλαση είναι ένας τόπος βασάνου. Όπως το είπε και ο Χριστός με τον φτωχό Λάζαρο και τον πλούσιο. Μια από τις πιο δυσάρεστες αλλά αληθινές διδασκαλίες της Αγίας Γραφής είναι πως η κόλαση είναι ένας τόπος συνειδητής, φυσικής, και αιώνιας τιμωρίας (Ματ.γ:12, κε:41, Μάρκος θ:43-48, Β΄ Θεσ.α:9, Αποκ. ιδ:11).

Και το πιο ειρωνικό από όλα είναι η τελευταία φράση: θησαυρίσατε για τις έσχατες ημέρες (Ιακ.ε:3). Το να ζεις ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη έλευση του Χριστού, είναι να ζεις στις έσχατες μέρες. Και όταν κάποιος ζει στο τέλος του κόσμου, και μαζεύει λες κι ο κόσμος δεν θα τελειώσει ποτέ, αυτό είναι η επιτομή της ανοησίας.

Είναι ανοησία λοιπόν, είναι κακό, είναι άχρηστο, είναι αμαρτία το να μαζεύει κάποιος πλούτο. Δείχνει που είναι η καρδιά του. Εκεί που είναι και ο θησαυρός του. Ο πλούτος φθείρεται και θα είναι και μάρτυρας, ο φθαρμένος πλούτος του ποιοι πραγματικά είμαστε.

Πάλι να προσέξουμε το εξής. Ακούγοντας αυτή την περικοπή, διαβάζοντας την, είναι πάρα πολύ εύκολο να θεωρήσουμε πως δεν μας αφορά. Αυτό θα ήταν παγίδα. Μας προκαλεί ο λόγος του Θεού να σκεφτούμε και να εξετάσουμε που είναι η καρδιά μας. Μας προκαλεί να δούμε αν το ψυγείο μας είναι πιο μεγάλο από αυτό που χρειάζεται η οικογένεια μας. Μας προκαλεί να ανοίξουμε τις ντουλάπες μας, τις παπουτσοθήκες μας, τα πατάρια μας. Πόσα ρούχα έχουμε και δεν τα φοράμε. Πόσα παπούτσια. Μας προκαλεί να ξανακοιτάξουμε τα πορτοφόλια μας.

Εφόσον είναι αλήθεια πως ό, τι έχουμε είναι του Κυρίου, το ερώτημα μας δεν μπορεί να είναι πόσα να δώσω στον Κύριο, αλλά πόσα να κρατήσω για τις δικές μου ανάγκες και της οικογένειάς μου. Η αναγεννημένη καρδιά ψάχνει να βρει τρόπους, όχι να δικαιολογήσει το να δώσει λιγότερα, αλλά πώς να μπορέσει να δώσει περισσότερα.

Η δεύτερη αμαρτία των πλουσίων είναι πως ο πλούτος αποκτήθηκε με άδικα μέσα. Δέστε, ο μισθός των εργατών που θέρισαν τα χωράφια σας, τον οποίο στερήθηκαν από σας, κράζει· και οι κραυγές αυτών που θέρισαν έφτασαν στα αυτιά τού Κυρίου, του Σαβαώθ (Ιάκ.ε:4). 

 

Αντί ως πιστοί άνθρωποι να είναι γενναιόδωροι, όπως προστάζει η Γραφή, εκμεταλλεύτηκαν τους εργάτες τους. Τους κράτησαν τους μισθούς τους. Στο Λευιτικό ακόμη λέει: Δεν θα διανυχτερεύσει ο μισθός τού μισθωτού σου μαζί σου μέχρι το πρωί (Λευιτικό 19:13). Δηλαδή, το μεροκάματο του εργάτη μην το κρατάς ούτε μια μέρα. Στο Δευτερονόμιο το ξαναλέει, Δεν θα αδικήσεις μισθωτό, φτωχό και ενδεή από τους αδελφούς σου ή τους ξένους σου, που είναι στη γη σου, μέσα στις πύλες σου. Θα του δώσεις τον μισθό του αυθημερόν, πριν ο ήλιος δύσει επάνω του· επειδή, είναι φτωχός, και έχει την ελπίδα του σ' αυτόν· για να μη βοήσει εναντίον σου στον Κύριο, και γίνει σε σένα αμαρτία (Δευτ.κδ:14-15).

Απλά λόγια: όταν ο άλλος εξαρτάται από το μεροκάματό του και ελπίζει να το πάρει για να το δώσει στην οικογένειά του, είναι αμαρτία να μην του το δώσεις [τι λένε οι άνθρωποι; Με χρειάζεται, που θα βρει αλλού δουλειά; ας φύγει]. Αν έτσι σκέφτομαι, αν το κάνω αυτό, θα προσευχηθεί στον Κύριο να δει αυτή την αδικία. Και ο Κύριος θα την δει. Οι κραυγές των δικών του φτάνουν στα αυτιά του.

Αυτό ακριβώς το καυτηρίασαν και οι προφήτες: Ουαί σ' αυτόν που οικοδομεί το σπίτι του όχι με δικαιοσύνη, και τα υπερώα του όχι με ευθύτητα· αυτόν που μεταχειρίζεται την εργασία του πλησίον του χωρίς μισθό, και δεν του αποδίδει τον μισθό τού κόπου του (Ιερεμ.κβ:13).

Δεν είναι δυνατόν να είμαι αναγεννημένος, και να έχω ανθρώπους στη δούλεψή μου και να μην τους πληρώνω στην ώρα τους και με το παραπάνω. [Το τι πρέπει να κάνει ο εργαζόμενος είναι και αυτό ένα κεφάλαιο. Τώρα όμως, εξετάζουμε τον εργοδότη]. Δεν είναι δυνατόν, να μην τους δίνω και το ΙΚΑ τους σωστό, ή να τρώω τα επιδόματα. Ζούμε σε μια κοινωνία που ανέχεται πια την αδικία. Σε ένα βαθμό τη θεωρεί φυσιολογική και αναμενόμενη. Δεν μπορεί να είναι έτσι στα παιδιά του Θεού.

Ακόμη και στο δάσκαλο που βοηθάει το παιδί μου σπίτι και εκεί πρέπει να είμαι τυπικός. Και ιδιαίτερα αδελφοί τα χαλάμε πολλές φορές όταν τυχαίνει ο εργάτης να είναι και πιστός αδελφός. Εκεί θεωρούμε πως ε, δεν πειράζει, την άλλη εβδομάδα. Ενώ δεν θα το κάναμε για κάποιον που δεν γνωρίζουμε καλά.

Είναι τρομακτική η προειδοποίηση όταν μαζεύω πλούτο εκμεταλλευόμενος στον ένα ή τον άλλο βαθμό τον εργάτη. Ο Θεός θα ακούσει την κραυγή τους και δεν θα την αφήσει αναπάντητη.

Η τρίτη αμαρτία, είναι ότι πλούτος ξοδεύτηκε για προσωπικές απολαύσεις. Ζήσατε μέσα σε απολαύσεις επάνω στη γη, και σπαταλήσατε· θρέψατε τις καρδιές σας σαν σε ημέρα σφαγής (Ιάκ.ε:5).

Αφού μαζέψατε πλούτο που πάει χαμένος. Αφού τα καταφέρατε με άδικα μέσα, στη συνέχεια τον ξοδέψατε λέει για πάρτη σας. Η λέξη που χτυπά πιο έντονα από τις άλλες είναι η λέξη «σπαταλήσατε». Σπάταλος είναι αυτός που ξοδεύει πιο πολλά από αυτά που πραγματικά χρειάζεται. Σπάταλος είναι αυτός που δεν αρνείται στον εαυτό του τίποτα.

Όμως το να μη στερώ, να μη θέλω να στερήσω τον εαυτό μου από οτιδήποτε με οδηγεί να βγω εκτός ελέγχου σε κάθε τομέα της ζωής μου. Δεν έχω μάθει να λέω εγώ στον εαυτό μου «όχι». Και όποιος ζει έτσι, σιγά-σιγά δεν μπορεί πια, είναι ανίκανος να δει τις ανάγκες των άλλων, τις ανάγκες στο έργο του Θεού. Τρέφει τον εαυτό του αποκλειστικά.

Και εδώ έρχεται η ειρωνεία. Ο άνθρωπος που ζει έτσι, βαδίζει στην καταστροφή. Τρέφει λοιπόν τον εαυτό του, σαν το ζώο που το πάνε για σφάξιμο (σύγκρινε με Ιερ.μς:21). Η εικόνα των σφαγμένων ζώων ήταν μια εικόνα που χρησιμοποίησαν οι προφήτες για την τελική κρίση (Ησαΐας λδ:5-8, Ιερ.ν:26-27, Ιεζ.λθ:17-19). Για τους άπιστους στη Βαβυλώνα, γράφει ο Ιερεμίας, πως ο Θεός θα τους κατεβάσει σαν αρνιά σε σφαγή, σαν κριάρια μαζί με τράγους (να:40).

Το ίδιο ακριβώς λέει και στον Ιάκωβο. Γιατί; Επειδή το τι είναι ο κάθε άνθρωπος δεν εξαρτάται από τα λόγια του, αλλά από τις πράξεις του. Ο άνθρωπος που λέει ότι είναι πιστός-αναγεννημένος αλλά ζει σαν άπιστος, είναι άπιστος. Και αν δεν μετανοήσει το τέλος θα είναι αιώνια καταστροφή.

Στο λαό του Θεού απευθύνθηκαν ο προφήτης Αμώς όταν είπε, Ακούστε τούτο, εσείς που ρουφάτε τους πένητες, και αφανίζετε τους φτωχούς τού τόπου, λέγοντας: Πότε θα περάσει ο μήνας, για να πουλήσουμε γεννήματα; Και το σάββατο, για να ανοίξουμε σιτάρι, μικραίνοντας το εφά, και μεγαλώνοντας τον σίκλο, και νοθεύοντας τα ζύγια τής απάτης; Για να αγοράσουμε τους φτωχούς με ασήμι, και τον πένητα για ένα ζευγάρι υποδήματα, και να πουλήσουμε τα σκύβαλα του σιταριού; (Αμώς η:4-6).

Όταν όλοι το κάνουν και έχει φτάσει να είναι αυτό το φυσιολογικό, άρα κανένας δε θα μου πει τίποτα, τότε το σκέφτεται το μυαλό. Είμαστε ικανοί για το καλύτερο και για το χειρότερο. Και έχουμε την απίστευτη ικανότητα να δικαιολογήσουμε στους εαυτούς μας τα πάντα. Να τα ρίξουμε στις περιστάσεις, στο ότι δε βγαίνουμε αλλιώς. Στο ότι, ναι μπορεί να τον αδικώ τώρα, αλλά μετά θα του κάνω ένα δώρο. Ότι μπορεί να εκμεταλλεύομαι τον υπάλληλο αλλά αφού έχω μεγαλύτερα έσοδα, ε, θα δώσω πιο πολλά στην Εκκλησία. Η καρδιά μας, είναι ότι πιο απατηλό μπορεί να υπάρξει.

Για αυτό στο δικό του το λαό απευθύνθηκε και ο Ησαΐας όταν είπε, Λουστείτε, καθαριστείτε· αποβάλετε την κακία των πράξεών σας μπροστά από τα μάτια μου· σταματήστε πράττοντας το κακό,

μάθετε να πράττετε το καλό· εκζητήστε κρίση, κάντε ευθύτητα στον καταδυναστευμένο, να κρίνετε τον ορφανό, προστατεύστε τη δίκη τής χήρας (Ησαΐας α:16-17). Και μετά έρχεται το γνωστό εδάφιο, Ελάτε τώρα, και ας διαδικαστούμε, λέει ο Κύριος· αν οι αμαρτίες σας είναι σαν το πορφυρούν, θα γίνουν άσπρες σαν χιόνι· αν είναι ερυθρές σαν κόκκινο, θα γίνουν σαν άσπρο μαλλί (Ησαΐας α:18). Για τέτοιες αμαρτίες μιλάει. Αν είμαι του Χριστού είμαι δίκαιος άνθρωπος.

Έχω αναφερθεί στο ανέκδοτο που κυκλοφόρησε πριν από χρόνια σε διάφορες εκδοχές για κάποιον που έχασε το γαϊδούρι του. Κάποια στιγμή το είδε ένας γείτονας να βόσκει στο χωράφι ενός ευαγγελικού. Του λέει «πήγαινε πάρτο, είναι καλός άνθρωπος, θα σου το δώσει». Αυτός δεν πήγε. Όταν τον ξαναβρήκε τον ρώτησε, αν πήγε, αυτός είπε όχι και τον ρωτάει γιατί; Και αυτός απάντησε. «Δεν πάω, γιατί όχι μόνο δε θα μου το δώσει, αλλά γιατί τώρα θα μου βρει κι εδάφιο από τη Γραφή γιατί πρέπει να το κρατήσει». Για αυτό θα είμαστε γνωστοί; Ή γιατί είμαστε δίκαιοι;

Η τέταρτη αμαρτία είναι πως ο πλούτος αυτός αποκτήθηκε όχι απλά με άδικα μέσα, αλλά με φονικά μέσα, με άγριο τρόπο, ακόμη και με τη βία: καταδικάσατε, φονεύσατε τον δίκαιο· δεν σας αντιστέκεται (Ιάκ.ε:6). Αυτή είναι και η τελική κατάληξη της κατηφόρας που παίρνει ο άνθρωπος. Και δεν είναι η πρώτη φορά που το λέει. Στο προηγούμενο κεφάλαιο όταν έλεγε πως οι επιθυμίες μας προκαλούν τσακωμούς, έγραψε πως όταν δεν ικανοποιηθούν αυτά που θέλουμε τότε τι κάνουμε; Επιθυμείτε, και δεν έχετε· φονεύετε και φθονείτε, και δεν μπορείτε να επιτύχετε· μάχεστε και πολεμάτε, αλλά δεν έχετε, επειδή δεν ζητάτε (Ιάκ.δ:2). Όταν δεν γίνεται το δικό μας είμαστε ικανοί να φτάσουμε στα άκρα.

Και για αυτά είμαστε όλοι ικανοί. Και οι θρησκευόμενοι και οι μη-θρησκευόμενοι. Είμαστε ικανοί να σύρουμε τους ανθρώπους στα δικαστήρια, είμαστε ικανοί να λαδώσουμε τους δικαστές. Είμαστε ικανοί να κάνουμε τα στραβά μάτια αν πρόκειται να αποκτήσουμε περισσότερα, αδιαφορώντας για την αδικία που λαβαίνει χώρα.

Ιδιαίτερα όταν ο άλλος είναι δίκαιος άνθρωπος, και θέλει να κάνει αυτό που ο Χριστός θέλει, είναι εύκολο να τον εκμεταλλευτείς. Όταν δε θέλει να μπλέξει σε διαμάχες, δε θέλει να συνεργαστεί για κάποια αδικία στην επιχείρηση, δε θέλει να πηγαίνει κόντρα. Τότε είναι εύκολο να προβεί κάποιος σε βίαιες ενέργειες που γονατίζουν τον άλλο.

Ο πλούτος μπορεί να είναι ευλογία. Μπορεί να είναι ένα δώρο από το Θεό. Μας τον δίνει όμως, για να έχουμε την ευκαιρία να βοηθήσουμε κι άλλους. Για να είναι κάποιος ελεύθερος από την αιχμαλωσία αυτή, πρέπει να είναι πλούσιος σε πίστη κάποιος. Πλούσιος κατά Θεό.

Για τον πολύ κόσμο, το είπαμε και στην αρχή, έχουμε πολλά. Μας δίνει ο Θεός δώρα, για να τα διαχειριστούμε για τη Βασιλεία του. Αν πρόκειται ο πλούτος να χρησιμοποιηθεί για να γίνει ευλογία και όχι να οδηγήσει σε καταδίκη τότε (1) δεν πρέπει να συσσωρεύεται γιατί αχρηστεύεται. (2) Δεν μπορεί να ξοδεύεται για τις δικές μας απολαύσεις. (3)Δεν μπορεί να έχει αποκτηθεί με άδικα ή με (4) βίαια μέσα.

Τι παραγγέλλει ο Θεός; Στους πλουσίους αυτού τού κόσμου να παραγγέλλεις να μη υψηλοφρονούν ούτε να ελπίζουν στην αβεβαιότητα του πλούτου, αλλά στον ζωντανό Θεό, που μας τα δίνει όλα, πλούσια, για απόλαυση· να αγαθοεργούν, να πλουτίζουν σε καλά έργα, να είναι ευμετάδοτοι, κοινωνικοί, θησαυρίζοντας στον εαυτό τους ένα καλό θεμέλιο στο μέλλον, για να απολαύσουν την αιώνια ζωή (Α΄ Τιμ.ς:17-19). Όλους που είμαστε εδώ μας αφορά το εδάφιο αυτό. Να δω όλα όσα μου έχει χαρίσει ο Θεός, όχι μόνο ως ευκαιρία προσωπικής απόλαυσης, όχι μόνο ως ευλογία για πάρτη μου. Αλλά ως προνόμιο να υπηρετήσω περισσότερο. Να προσφέρω περισσότερο. Άραγε μπορούμε να πούμε πως στο σπίτι μας δεν έχουμε πιο πολλά από ότι χρειαζόμαστε; Ας πούμε τέρμα στη μιζέρια.

Σε ένα κόσμο που η αδικία είναι το φυσιολογικό. Σε ένα κόσμο που παρά τις πιο πρόσφατες τεχνολογικές βελτιώσεις και την εντυπωσιακή αύξηση της παραγωγικότητας, 1.3 δις άνθρωποι - περίπου το ένα πέμπτο της ανθρωπότητας εξακολουθούν να ζουν σήμερα σε συνθήκες απόλυτης φτώχειας, στερούμενοι επαρκούς τροφής, καθαρού νερού και της στοιχειώδους υποδομής για περίθαλψη και εκπαίδευση, εμείς πρέπει να κινηθούμε ενσυνείδητα, προς μια ζωή απλή, για να μπορούμε να προσφέρουμε. Να ευχαριστούμε ενσυνείδητα το Θεό για τα όσα έχουμε.

Και να ζητήσουμε χάρη, για να μπορούμε με αυτά που μας χαρίζει ο Θεός να πλουτίζουμε σε καλά έργα. Για ό, τι μας έχει χαρίσει θα δώσουμε λόγο. Θυμάστε την παραβολή των ταλάντων. Οι δύο δούλοι που διπλασίασαν αυτά που τους έδωσε ο Κύριός τους με τα τάλαντά τους, το παραπάνω που απέκτησαν στον Κύριο το έδωσαν.

Ο Θεός να μας δώσει την πίστη, να μας δώσει τα μάτια, την καρδιά να την πλατύνει, να δούμε πως μπορούμε με χαρά. Ο καθένας μας ότι αν ευπορεί ας το χρησιμοποιήσει για τη βασιλεία του Θεού.