Λόγω ενός συνδυασμού παραγόντων όπως το φαινόμενο Ελ Νίνιο και ανέμων που έπνεαν προς τα βόρεια, οι θερμοκρασίες στον Αρκτικό Κύκλο έφτασαν έως και 20 βαθμούς πάνω από το κανονικό, επιβραδύνοντας δραματικά το σχηματισμό θαλάσσιου πάγου στα τέλη του 2016.
Στα μέσα Νοεμβρίου για αρκετές ημέρες, η θερμοκρασία στον Βόρειο Πόλο ήταν 0 βαθμοί Κελσίου, 20 ολόκληρους βαθμούς πάνω από τα κανονικά επίπεδα, ενώ η μέση θερμοκρασία του αέρα ήταν 9 με 12 βαθμούς Κελσίου πάνω από το κανονικό.
Αυτήν την εποχή του έτους, ο θαλάσσιος πάγος που είχε λιώσει το καλοκαίρι θα έπρεπε να επεκτείνεται κατά χιλιάδες τετραγωνικά χιλιόμετρα την ημέρα, αντίθετα όμως συνέχιζει να λιώνει λόγω του θερμού αέρα.
Σύμφωνα με το αμερικανικό Εθνικό Κέντρο Δεδομένων Χιονιού και Πάγου, η έκταση του θαλάσσιου πάγου των Οκτώβριο ήταν μόλις 6,4 εκατομμύρια τετραγωνικά χιλιόμετρα, η μικρότερη που έχει καταγραφεί ποτέ.
Σύμφωνα με την Βαλερί Μασόν Ντελμότ, ερευνήτρια του Εργαστηρίου Κλιματικών και Περιβαλλοντικών Επιστημών στο Παρίσι, ένας από τους λόγους που ανέβασαν τη θερμοκρασία ήταν οι θερμοί άνεμοι που έπνεαν προς τα βόρεια από την Δυτική Ευρώπη και τη δυτική ακτή της Αφρικής.
Ένας δεύτερος παράγοντας ήταν το φαινόμενο Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό, το οποίο κόπασε νωρίτερα έχοντας αυξήσει τη θερμοκρασία της ατμόσφαιρας κατά μερικά δέκατα του βαθμού.
Τα φαινόμενα αυτά είναι παροδικά, μακροπρόθεσμα όμως ο κύριος παράγοντας που μειώνει την έκταση του πάγου είναι η κλιματική αλλαγή.
Η μέση θερμοκρασία στην Αρκτική αυξάνεται δύο φορές ταχύτερα από ό,τι στον υπόλοιπο κόσμο.