«Και τη επαύριον, αφού εξήλθον από Βηθανίας, επείνασε» (Μαρκ.ια:12).
Αισθανόμενος τη φυσική ανάγκη της πείνας, ο Ιησούς είδε στον εξοχικό δρόμο της πορείας Του μια συκιά με πλούσιο φύλλωμα, μας εξιστορεί ο ευαγγελιστής. Κατευθύνθηκε, λοιπόν, προς τα κει, πλησίασε το δένδρο κι αναζητούσε στα κλαδιά «αν τυχόν εύρη τι εν αυτή», για να ικανοποιήσει την πείνα Του (εδ.13). Είχε μεγάλη επιθυμία να βρει στο δένδρο σύκα. Τελικά, δεν βρήκε παρά μόνο φύλλα.
Προσθέτοντας ο ευαγγελιστής την παρατήρηση, «ό γαρ καιρός ουκ ην σύκων», μας αφήνει να εννοήσουμε ότι το φύλλωμα της συκιάς ήταν πρώιμο, αλλιώς η συκιά θα έπρεπε μαζί με το φύλλωμα της να έχει και τον καρπό της. Τα φύλλα ήταν, κατά κάποιον τρόπο μια πρόσκληση στον διαβάτη για να πλησιάσει το δένδρο και ν' απολαύσει τον καρπό του. Ο Ιησούς, βλέποντας τα φύλλα, δέχθηκε την πρόσκληση, όμως η συκιά δεν απάντησε στην προσδοκία Του.
Και τότε ο Ιησούς καταράστηκε το δένδρο: «Μηδείς πλέον εις τον αιώνα να μη φάγη καρπόν από σου» (εδ.14). Η κατάρα έπιασε αστραπιαία: «Και παρευθύς εξηράνθη η συκή» (Ματθ.κα:19).
Το θαύμα αυτό της θείας κρίσης πολλοί το χαρακτηρίζουν σαν το λιγότερο ελκυστικό θαύμα που αναγράφουν τα ευαγγέλια. Και πράγματι, πρόχειρα εξεταζόμενο σαν τέτοιο φαίνεται.
Ένας «κριτικός» -ο Θ. Μάρας- χαρακτηρίζει αυτό το θαύμα σαν «εγκληματικό» και στιγματίζει την ηθική του Ιησού, επειδή στην περίπτωση αυτή «καταράστηκε ένα ζωντανό οργανισμό» (τη συκιά). Μ’ αυτή την ηθική ευαισθησία που προβάλλει ο κ. Μάρας, είναι επόμενο να καταδικάσει τον Ιησού σαν ηθικό αυτουργό για ένα άλλο πιο εγκληματικό θαύμα που διεπράχθη, όταν με την οδηγία Του οι μαθητές Του έπιασαν στα δίκτυα τους τα 153 ψάρια (Ιωαν.κα:11) καταδικάζοντας έτσι σε θάνατο -κατά τον Μάρα-, 153 ζωντανούς οργανισμούς.
Όμως, αν μελετήσουμε προσεκτικά αυτή την ενέργεια του Κυρίου Ιησού, θα διαπιστώσουμε την εξής αλήθεια. Ότι η αγιότητα του χαρακτήρα Του κτυπάει αποφασιστικά την ψευτο-επίδειξη και την υποκρισία, οπουδήποτε αν παρουσιάζεται και σε οποιαδήποτε μορφή.
Ο Κύριος Ιησούς αγανάκτησε, όχι εξ αιτίας της ακαρπίας της συκιάς, επειδή υπάρχουν στη φύση πολλά άκαρπα δένδρα. Εκείνο που εξόργισε τον Ιησού ήταν το απατηλό παρουσιαστικό του δένδρου που με την εξωτερική του εμφάνιση ξεγελούσε τους διαβάτες.
Η συκιά έδειχνε στους έξω ότι είχε κάτι που στην πραγματικότητα δεν το είχε. Μολονότι είχε το φύλλωμα δεν είχε και τον καρπό. Η ίδια δηλαδή υποκριτική συμπεριφορά που έδειχνε στη θρησκευτική του ζωή και ο Ισραήλ, τον οποίον ο προφήτης, συμβολίζει με τη συκιά (Ωσηέ θ:10).
Το θεοκρατικό σύστημα του Ισραήλ με τον άγιο Νόμο του, με το μεγαλοπρεπή Ναό του, με τις θυσίες και τις σχολαστικές τελετουργίες του, με τις παραδόσεις του και την προνομιούχα καταγωγή του, ολόκληρο αυτό το θρησκευτικό σύστημα ήταν σαν τη συκιά με το πλούσιο φύλλωμα, αλλά δίχως τον καρπό, επειδή ο λαός είχε αποδοκιμάσει και απορρίψει το Μεσσία του και Σωτήρα του κόσμου, «Ο λαός ούτος με πλησιάζει με το στόμα αυτών και με τα χείλη με τιμά, η δε καρδία αυτών μακράν απέχει απ' εμού» (Ματθ. ιε:8).
Αυτή, η αποκρουστική εικόνα υποκρισίας παρουσιάστηκε τη στιγμή εκείνη στη συνείδηση του Ιησού, ενώ έψαχνε το φύλλωμα της συκιάς «μήπως βρει καρπό». Η αγανάκτηση Του εκδηλώθηκε αποφασιστικά και άμεσα, επειδή η ψεύτικη και υποκριτική επίδειξη πρέπει να χτυπιέται σκληρά, άσχετα αν το φαινόμενο αυτό παρουσιάζεται στη φύση, στον Ισραήλ ή ακόμα στην πνευματική ζωή του ανθρώπου.
Όταν το επόμενο πρωί, ο Ιησούς και η συντροφιά Του ξαναπέρασαν από το ίδιο μέρος, η καταραμένη συκιά δεν ήταν παρά ένα πεθαμένο κούτσουρο, (Μαρκ.ια:20).
Το θέαμα προξένησε στον Πέτρο, τέτοια εντύπωση που πληροφόρησε τον Διδάσκαλο για το κατάντημα της συκιάς, «Ραββί, ίδε, η συκή, την οποίαν κατηράσθης, εξηράνθη» (εδ.21).
Αυτή η παρατήρηση πρόσφερε στον Κύριο την ευκαιρία να ξεχωρίσει στους μαθητές Του την υποκριτική πίστη από την αληθινή: «έχετε πίστιν Θεού» τους παρότρυνε με έντονη έκφραση.
Ποια είναι αυτή η «πίστη Θεού;»
Αυτή η «πίστη Θεού», που κρύβει το μυστικό της θείας δύναμης, δεν είναι πίστη επίδειξης, δεν είναι πίστη υποκρισίας, ούτε τυπικισμού.
Η «πίστη Θεού» που ενεργεί στον κόσμο του πνεύματος μεγαλεία και θαυμάσια, είναι η τελεία εμπιστοσύνη μας στις υποσχέσεις του Θεού καθώς και η υπακοή μας στο λόγο Του.
Είναι η πίστη της ποιότητας που απαιτεί ο Θεός και που προκαλεί τα θαυμαστά «ενεργήματα δυνάμεων»: «όστις είπη προς το όρος τούτο, Σηκώθητε και ρίφθητι εις την θάλασσαν, και δεν διστάση εν τη καρδία αυτού, αλλά πιστεύση ότι εκείνα τα οποία λέγει γίνονται, θέλει γείνει εις αυτόν ό,τι εάν είπη» (εδ.23).
Η κυριαρχούσα δύναμη μέσα στο Σύμπαν είναι η θέληση του Θεού και μόλις ο άνθρωπος ανακαλύψει το μεγάλο μυστικό πώς να συμπλέξει τη θέληση του με αυτή τη δύναμη των δυνάμεων (τη θέληση του Θεού), τότε ανεβάζει την πίστη του στα υπέροχα ύψη της παντοδυναμίας. Τότε μπορεί να δώσει διαταγή ακόμα και στο βουνό να πέσει στη θάλασσα, -και να γίνεται, (εδ.22-23).
Αυτή την ίδια ποιότητα πίστης, την «πίστη του Θεού», επέδειξε και ο Ιησούς, «εν ταις ημέραις της σαρκός αυτού, αφού μετά κραυγής δυνατής καί δακρύων προσέφερε δεήσεις καί ικεσίας προς τον δυνάμενον να σώση αυτόν εκ θανάτου καί εισηκούσθη δια την ευλάβειαν αυτού» (Εβρ.ε:7).
Η τελεία εμπιστοσύνη Του στις υποσχέσεις του Πατέρα (Εβρ.β:13) καθώς και η τελεία υπακοή Του στο θέλημα του Πατέρα, Τον ανέδειξαν «αρχηγόν καί τελειωτήν της πίστης», που καλεί κι εμάς να τελειοποιήσουμε, αν θέλουμε να επιτύχουμε στην πνευματική μας ζωή τα υπεράνθρωπα και τα παντοδύναμα έργα, «εάν έχετε πίστιν Θεού... πάντα δυνατά τω πιστεύοντι» (Ματθ.κα:22).
Όλα τα έργα του ανθρώπου ο Κύριος Ιησούς τα απόρριψε και τα καταδίκασε. Όλα, εκτός από ένα: την πίστη του. Αυτή την επαίνεσε, την ύψωσε και τη θαύμασε. «Ώ γύναι μεγάλη σου ή πίστη- γεννηθήτω σοι ως θέλεις», είπε στην Χαναναία γυναίκα (Ματθ.ιε:28).
Δεν είναι λοιπόν η αληθινή πίστη δώρο που μας δίδεται έτοιμο από το Θεό, είναι ηθικό έργο που καλούμαστε να το αυξήσουμε και να το τελειοποιούμε, με τη συνεχή υπακοή μας στο θέλημα του Κυρίου: «Τούτο είναι το έργον του Θεού, να πιστεύσετε» (Ιωάν.ς:29). Καθώς ο άνθρωπος Ιησούς, δια της υπακοής Του στον Πατέρα ανέβασε την ανθρώπινη πίστη στα ύψη της παντοδυναμίας, έτσι κι εμείς, μιμούμενοι Αυτόν, οφείλουμε να τελειοποιούμε την πίστη μας δια μέσου της υπακοής μας σ' Αυτόν, μέχρι ακόμα και του σημείου της παντοδυναμίας: «Ει έχετε πίστιν Θεού, αμήν λέγω υμίν ότι ος αν είπη τω όρει τούτω "Αρθητι καί βλήθητι εις την θάλασσαν καί μη διακριθή εν τη καρδία αυτού αλλά πιστεύη ότι ο λαλεί γίνεται, έσται αύτώ» (Μαρκ.ια:23).
ΤΟ ΔΙΔΑΓΜΑ
Όσο η καρποφόρα πίστη δοξάζει το Θεό με τα θαυμαστά της κατορθώματα, τόσο η άκαρπη πίστη, δηλαδή η πίστη των εξωτερικών επιδείξεων, Τον εξοργίζει. Αυτή η απατηλή μορφή πίστης παρουσιάζεται με την εμφάνιση ότι υπηρετεί τάχα το Θεό, ενώ στην πραγματικότητα Τον αρνείται.
Ήταν η μορφή πίστης του αρχαίου Ισραήλ που ο Κύριος την κτύπησε με κρίση και με όλεθρο. Ήταν η μορφή της υποκριτικής συμπεριφοράς των Φαρισαίων, που έδειχναν μεν εξωτερική ευσέβεια, χωρίς όμως και να την συνοδεύουν με την ηθική τους διάθεση (Μάρκ.ζ:6).
Είναι τέλος, η άκαρπη «χριστιανική» πίστη της σημερινής εποχής μας που φανερώνεται είτε με θρησκευτικές γνώσεις, είτε με συναισθηματικές εξάρσεις, είτε με θρησκευτικούς τυπικισμούς, αλλά δίχως να συνοδεύεται κι από τη διάθεση υπακοής στο θέλημα του Θεού.
Το φύλλωμα λοιπόν δίχως τον καρπό, προκαλεί την οργή του Θεού: «είδον την συκήν έξηραμμένην εκ ριζών» (Μάρκ.ια:21).
