Επαναλήψεις
του Θεού ή ΚΥΡΙΟΥ
Αποτελεί, μήπως, απόδειξη των πολλών προσώπων
του Θεού η επανάληψη των λέξεων Θεός ή ΚΥΡΙΟΣ στο ίδιο εδάφιο, όπως είναι οι
τριπλές επαναλήψεις (Αρ.ς:24-26, Δευτ.ς:4) και οι διπλές επαναλήψεις (Γέν.ιθ:24,
Δαν.θ:17, Ωσηέ α:7); Μία ανάγνωση αυτών των εδαφίων θα μας δείξει ότι δεν υπαινίσσονται
ότι υπάρχουν πολλά πρόσωπα στη Θεότητα. Ας τα αναλύσουμε με συντομία.
Το Αρ.ς:24-26 είναι απλά μία τριπλή ευλογία.
Το Δευτ.ς:4 λέει ότι ο Θεός είναι ένας. Δύο από τις επαναλήψεις σ’ αυτό το
εδάφιο είναι το «ΚΥΡΙΟΣ ο Θεός». Σημαίνει, μήπως, ότι κάθε φορά που εμφανίζεται
η φράση «ΚΥΡΙΟΣ ο Θεός» δηλώνεται πως ο Θεός έχει δύο πρόσωπα; Φυσικά όχι.
Απλά, μ’ αυτό τον τρόπο, γίνεται σαφές ότι ο Θεός ταυτίζεται μόνο με τον ΚΥΡΙΟ
(τον Γιάχβε), ο οποίος λατρευόταν από τον Ισραήλ. Έχουμε ήδη συζητήσει το
Γέν.ιθ:24 σ’ αυτό το κεφάλαιο. Στο Δαν.θ:17 ο προφήτης μιλάει για τον Θεό στο
τρίτο πρόσωπο και στον Ωσηέ α:7 ο Θεός μιλάει για τον εαυτό Του στο τρίτο
πρόσωπο. Αυτό δεν είναι ασυνήθιστο, γιατί και στην Κ. Διαθήκη ο Ιησούς
αναφέρθηκε στον εαυτό Του, μιλώντας στο τρίτο πρόσωπο (Μάρκ.η:38).
Ανακεφαλαιώνοντας, σ΄ όλα τα εδάφια της
Γραφής όπου επαναλαμβάνονται οι λέξεις Θεός
ή ΚΥΡΙΟΣ ή κάποιο άλλο όνομα του Θεού ακολουθείται η κοινή, φυσική χρήση των
λέξεων αυτών. Κανένα από αυτά δεν φανερώνει ότι υπάρχουν πολλά πρόσωπα στη Θεότητα.
Το
Πνεύμα του ΚΥΡΙΟΥ
Ένας αριθμός εδαφίων στην Π. Διαθήκη
αναφέρουν το Πνεύμα του ΚΥΡΙΟΥ. Αυτό δεν παρουσιάζει κάποιο πρόβλημα, γιατί ο
Θεός είναι Πνεύμα. Η φράση «Πνεύμα του ΚΥΡΙΟΥ» απλά τονίζει, δίνοντας έμφαση,
ότι ο Θεός είναι, πραγματικά, Πνεύμα. Ακόμα, δίνει έμφαση στο έργο του ΚΥΡΙΟΥ
ανάμεσα στους ανθρώπους και πάνω σε άτομα. Δεν υπονοεί πολλά πρόσωπα, όπως δεν
υπονοούνται πολλά πρόσωπα όταν μιλάμε για το πνεύμα του ανθρώπου. Πραγματικά,
αυτό το κάνει σαφές ο ΚΥΡΙΟΣ όταν λέει το «πνεύμα μου» (Ησ.νθ:21).
Ο
ΚΥΡΙΟΣ ο Θεός και το Πνεύμα Του
Αυτή η φράση βρίσκεται στον Ησ.μη:16 και δεν
σημαίνει δύο πρόσωπα, με τον ίδιο τρόπο που δεν σημαίνουν το ίδιο αυτό πράγμα
οι φράσεις «ο άνθρωπος και το πνεύμα του» ή «ο άνθρωπος κι η ψυχή του».
Για παράδειγμα, ο άφρονας πλούσιος μιλούσε
στην ψυχή του (Λουκ.ιβ:19), αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι τον αποτελούσαν δύο
πρόσωπα. Το «ΚΥΡΙΟΣ ο Θεός» σημαίνει την ολότητα της ύπαρξης του Θεού σ’ όλη
Του τη δόξα και το μεγαλείο, ενώ η λέξη το «πνεύμα του» αναφέρεται στην πλευρά
Του, με την οποία έχει έρθει σ’ επαφή ο προφήτης και η οποία είχε κινηθεί πάνω
στον προφήτη. Το ακριβώς επόμενο εδάφιο (Ησ.μη:17) αναφέρεται στον «Άγιο του
Ισραήλ», ενώ το Ησ.ξγ:7-11 μιλάει για το «Πνεύμα του ΚΥΡΙΟΥ». Είναι φανερό ότι
δεν υπάρχει καμία προσωπική διαφοροποίηση ανάμεσα στον ΚΥΡΙΟ και το Πνεύμα.
(Δες κεφ.4 για περισσότερα παραδείγματα από την Κ. Διαθήκη στα οποία το κ α ι
δεν σημαίνει διάκριση ανάμεσα στα πρόσωπα). Ο ΚΥΡΙΟΣ είναι ένα Πνεύμα και το
Πνεύμα του ΚΥΡΙΟΥ απλά είναι ο Θεός που ενεργεί.
Ο
Παλαιός των Ημερών και ο Υιός του Ανθρώπου
Ο Δανιήλ σε μια όραση (Δαν.ζ:9-28), είδε δύο
μορφές. Η πρώτη ονομάζεται ο Παλαιός των Ημερών. Φορούσε ένα ένδυμα λευκό σαν
χιόνι, τα μαλλιά Του ήταν σα μαλλί, ο θρόνος Του ήταν σα φωτιά και οι τροχοί
ήταν σα φωτιά. Κάθισε πάνω στο θρόνο και έκρινε χιλιάδες και χιλιάδες ανθρώπων.
Μετά ο Δανιήλ είδε «έναν όμοιο με Υιό ανθρώπου» ο οποίος ερχόταν στον Παλαιό
των Ημερών. Σ’ αυτόν τον άνθρωπο δόθηκε μία αιώνια εξουσία πάνω σ’ όλους τους
ανθρώπους και μια αιώνια βασιλεία. Μερικοί τριαδικοί ερμηνεύουν αυτή την όραση
σαν τον Θεό Πατέρα και τον Θεό Υιό. Ας το μελετήσουμε, ωστόσο, από πιο κοντά.
Στο Βιβλίο της Αποκάλυψης γίνεται φανερό ότι
ο Παλαιός των Ημερών δεν είναι άλλος από τον Ιησού Χριστό. Η Αποκ.α:12-18
περιγράφει τον Ιησού ντυμένο μ’ ένα χιτώνα, με μαλλιά λευκά σαν χιόνι, μάτια σα
φλόγες πυρός και πόδια σα χαλκολίβανο, πυρωμένο σε φούρνο. Ακόμα, πολλά εδάφια
εξηγούν ότι ο Ιησούς Χριστός ο Υιός του ανθρώπου θα είναι ο κριτής όλων των
ανθρώπων (Ματθ.κα:31-32, Ιωάν.ε:22, 27, Ρωμ.β:16, Β΄Κορ.ε:10). Ακόμα είναι ο
Ιησούς που θα καθίσει στο θρόνο(κεφ.4). Στην όραση του Δανιήλ το κέρατο (ο
αντίχριστος) θα κάνει πόλεμο μέχρι να έρθει ο Παλαιός των Ημερών (Δαν.ζ:21-22)
αλλά εμείς ξέρουμε ότι ο Ιησούς Χριστός θα επιστρέψει στη Γη και θα καταστρέψει
τα στρατεύματα του αντίχριστου (Αποκ.ιθ:11-21). Συνοψίζοντας, βλέπουμε ότι ο
Ιησούς ταιριάζει με την περιγραφή του Παλαιού των Ημερών στο Δαν.ζ. Αν ο
Παλαιός των Ημερών στο Δαν. ζ είναι ο Πατέρας, τότε ο Ιησούς πρέπει να είναι ο
Πατέρας.
Στο Δαν.ζ:13 κάποιος όμοιος με Υιό ανθρώπου
έρχεται στον Παλαιό των Ημερών και παίρνει την εξουσία απ’ Αυτόν. Ποιος είναι
αυτός; Η σκηνή αυτή φαίνεται να είναι μία όραση ενός ανθρώπου που
αντιπροσωπεύει τους αγίους του Θεού. Αυτή η εξήγηση είναι πιθανότατα αυτή που
ταιριάζει περισσότερο μ’ αυτό το κεφάλαιο. Ο Δανιήλ έλαβε την ερμηνεία αυτής
της όρασης απ’ την αρχή του εδ.16. Το εδ.18 λέει ότι οι άγιοι του Υψίστου θα πάρουν
την βασιλεία. Το εδ.26-27 λέει ότι η βασιλεία κι η εξουσία (οι ίδιες λέξεις με
το εδ.13) θα δοθούν στους άγιους του Υψίστου και η βασιλεία Του θα είναι αιώνια,.
Φυσικά, το εδ.27 καταλήγει λέγοντας ότι όλες οι εξουσίες υπόκεινται στο Θεό.
Το Δαν.ζ:16-28 μας δίνει την ερμηνεία του
ζ:9-14. Με τους δικούς του όρους, το κεφάλαιο φανερώνει «τον όμοιο με υιό
ανθρώπου» σαν συμβολισμό των αγίων του Θεού. Θα πρέπει ακόμα να έχουμε στο νου
μας ότι στην Π. Διαθήκη το «υιός του ανθρώπου» μπορεί να αναφέρεται σε
οποιονδήποτε άνθρωπο (Ιεζ.β:1) ή στο ανθρώπινο γένος γενικά (Ψαλμ.η:4, ρμς:3,
Ησ.να:12). Στον Ψαλμό π:17 η φράση δηλώνει έναν άνδρα στον οποίο ο Θεός έχει
δώσει εξουσία και δύναμη. Έτσι η εξήγηση ότι το «υιός του ανθρώπου» αντιπροσωπεύει
του αγίους ταιριάζει με τη χρήση της φράσης σε άλλα εδάφια της Γραφής.
Κάποιοι ταυτίζουν τη φράση απ’ τον Δανιήλ «όμοιος με υιό ανθρώπου» με τον Ιησού
Χριστό, επειδή κι ο Ιησούς ονόμαζε τον εαυτό Του Υιό του ανθρώπου. Ωστόσο, αυτή
η ταύτιση αγνοεί την εξήγηση που δίνει το ίδιο το βιβλίο του Δανιήλ στο
κεφάλαιο ζ. Αν ο Δανιήλ αναφερόταν στο Χριστό, γιατί δεν Τον αποκαλεί Μεσσία
όπως έκανε στο θ:25; Επίσης, ακόμα κι αν το «Υιός του ανθρώπου» του Δανιήλ
αναφερόταν στον Ιησού Χριστό, δεν θα χρειαζόταν να είναι ένας «όμοιος με υιό
ανθρώπου». Στην πραγματικότητα, ο τρόπος έκφρασης θα μπορούσε να δηλώνει ότι ο
άνδρας στην όραση του Δανιήλ δεν είναι ο Ιησούς, αλλά κάποιος σαν Αυτόν, δηλαδή
οι άγιοι ή η εκκλησία. Ξέρουμε ότι οι άγιοι είναι υιοί του Θεού, συγκληρονόμοι
με το Χριστό, αδέλφιά Του, σύμμορφοι της εικόνας Του και όμοιοι με Αυτόν (Ρωμ.
η:17, 29, Α΄ Ιωάν.γ:1-2).
Οπωσδήποτε, πρέπει να θυμόμαστε ότι η όραση
του Δανιήλ ήταν προφητική και δεν περιέγραφε μία πραγματική κατάσταση της
εποχής του. Αν υποθέσουμε ότι ο άνδρας στο ζ του Δανιήλ είναι ο Ιησούς Χριστός,
τότε η όραση φανερώνει, κυρίως, τους δύο ρόλους του Ιησού, σαν Πατέρας κι Υιός.
Δεν μπορεί να διδάσκει δυο πρόσωπα γιατί ο Παλαιός των Ημερών ταυτίζεται με τον
Ιησού ως προς τη θεϊκή Του φύση. Στο μεγαλύτερο μέρος του αυτό το κομμάτι
σκιαγραφεί τη διπλή φύση και ρόλο του Ιησού, όπως κι η όραση στο ε της
Αποκάλυψης, με Αυτόν που κάθεται στο θρόνο (ο Θεός σ’ όλο Του το μεγαλείο) και
το Αρνίο (ο Ιησούς με την ανθρώπινη φύση Του που προσφέρθηκε θυσία). (Δες κεφ.9
για την πλήρη εξήγηση αυτού του σημείου απ’ την Αποκάλυψη).
Καταλήγοντας, το «όμοιος με τον Υιό του
ανθρώπου» ή το «όμοιος με υιό ανθρώπου» στο ζ του Δανιήλ συμβολίζουν τους
άγιους που θα κληρονομήσουν τη βασιλεία του Θεού. Αν αυτό αναφέρεται στον Ιησού
Χριστό, τότε αναφέρεται στην ανθρώπινη φύση Του, όπως το Παλαιός των Ημερών αναφέρεται
στη θεία φύση Του.
Συνεταίρος
του Γιάχβε
Στο Ζαχ.ιγ:7, ο ΚΥΡΙΟΣ μιλάει για τον Μεσσία
και τον αποκαλεί «άνδρα συνέταιρο». Το κλειδί για να κατανοήσουμε αυτό το
εδάφιο της Γραφής είναι το γεγονός ότι ο ΚΥΡΙΟΣ περιγράφει έναν «άνδρα». Αυτό
σημαίνει, ότι αναφέρεται στον άνθρωπο Ιησού Χριστό, λέγοντας ότι αυτός ο άνδρας
θα ήταν συνεταίρος Του, δηλ. κάποιος που θα βρισκόταν πολύ κοντά Του. Αυτό το
εδάφιο δεν δείχνει ένα Θεό που αποκαλεί έναν άλλο Θεό «συνεταίρο Θεό» Του. Μόνο
ο αναμάρτητος άνθρωπος Ιησούς Χριστός μπορούσε να πλησιάσει το Άγιο Πνεύμα του
Θεού και να βρεθεί πραγματικά κοντά στο Θεό. Γι’ αυτό το Α΄ Τιμ.β:5 λέει «Διότι είναι είς Θεός, είς και μεσίτης Θεού
και ανθρώπων, άνθρωπος Χριστός Ιησούς, όστις έδωκεν εαυτόν αντίλυτρον υπέρ
πάντων, μαρτυρίαν γενομένην εν ωρισμένοις καιροίς». Φυσικά, μέσω του Χριστού, όλοι μπορούμε να έχουμε κοινωνία με
το Θεό.
Συμπέρασμα
Η Π. Διαθήκη δεν διδάσκει ούτε υπαινίσσεται
ότι υπάρχουν πολλά πρόσωπα στη θεότητα. Μπορούμε να εξηγήσουμε με ικανοποιητικό
τρόπο όλα τα εδάφια της Π. Διαθήκης τα οποία χρησιμοποιούνται από κάποιους
τριαδικούς για να υποστηρίξουν την τριάδα, εναρμονίζοντάς τα και ταιριάζοντας
τα με πολλά άλλα εδάφια που αναμφισβήτητα και απόλυτα φανερώνουν μονοθεϊσμό.
Οπωσδήποτε οι Εβραίοι δεν είχαν καμία δυσκολία να δεχτούν ολόκληρη την Π.
Διαθήκη σαν το λόγο του Θεού και την ίδια στιγμή να μένουν σταθεροί στην πίστη
τους για τον ένα, αδιαίρετο Θεό. Από την αρχή ως το τέλος, δίχως καμία
αντίφαση, η Π. Διαθήκη διδάσκει την όμορφη αλήθεια για τον ένα Θεό.
