ΟΙ ΕΣΣΑΙΟΙ

Από το λεξικό του FAUSSET

Είναι μια Ιουδαϊκή αίρεση η οποία εφάρμοζε ένα αυστηρά τυπικό ασκητισμό, εμποδίζοντας το γάμο, έχοντας κοινά τα αγαθά, εγκρατείς, επιμελείς και φιλόπονοι, ασκούσαν φιλανθρωπία και ελεημοσύνη, αρνιόταν κάθε είδους όρκο, την δουλεία και τον πόλεμο - όπως η σύγχρονη SOCIETY OF FRIENDS και αντίθετα μ’ αυτήν, αρνιόταν το εμπόριο.

Η ανατολική φιλοσοφία που θεωρεί το σώμα σαν την φυλακή του πνεύματος μάλλον - παρά σαν τον ναό του Πνεύματος - επηρέασε το σεβασμό τους στους νόμους του Μωυσή, οι οποίοι με κάθε τρόπο υψώνουν τον γάμο.

Αποτραβηγμένοι από την κοινωνία με άλλους πιστούς την επαφή με τους οποίους θεωρούσαν μόλυσμα, απέφευγαν το ναό και θυσίαζαν μέσα σε δικούς τους καταυλισμούς.

Το Εν-γαδδί, οι δυτικές ακτές της Νεκράς Θαλάσσης και παρόμοιες ερημικές περιοχές, ήταν τα αγαπημένα τους καταφύγια.

Εμφανίστηκαν 110 χρόνια π.Χ. με τον Ιούδα σαν τον πρώτο που αναφέρεται στην ιστορία, όμως δεν αναφέρθηκαν ποτέ στην Καινή Διαθήκη, με αιτία γι’ αυτό, την απομόνωσή τους από την κοινωνία.

Το όνομά τους έχει ομοιότητα με το «COSHEN», την μυστική πλακέτα που φορούσαν οι ιερείς σtο στήθος, και επίσης με άλλες Εβραϊκές λέξεις που σημαίνουν «μυστικός», «σιωπηλός”.

Οι μυστικιστές ασκητές της Αιγύπτου οι «THERAPEUTE» έχουν πολλές ομοιότητες μαζί τους.

Στο ζήλο τους για το Νόμο έμοιαζαν στους Φαρισαίους, εκτός εκεί όπου ερχόταν σε σύγκρουση με τις ιδιαιτερότητές τους, τον «σαβαταριανισμό» τους και τις αυστηρές ασκήσεις, έτσι ώστε οι απλοί άνθρωποι τους έβλεπαν σαν το ίδιο πράγμα.

Ήταν οι πρόδρομοι της αγαμίας του κλήρου και του αναχωρητικού ασκητισμού. Η μαθητία διαρκούσε ένα έτος και ακολουθούσαν 2 έτη δοκιμής πριν να αναγνωρισtούν σαν μέλη, το οποίο τους έδενε με ένα φοβερό όρκο - ο μόνος που επιτρεπόταν - στην ευσέβεια, δικαιοσύνη, υπακοή, τιμιότητα και μυστικότητα όσο αφορούσε τα βιβλία της αίρεσης και τα ονόματα των αγγέλων. Η αγνότητα και η κοινωνία με το θείο, ήταν ο σκοπός τους.- 

Το όνομά τους προέρχεται από τα Εβραϊκά και δηλώνει κάτι που έχει σχέση με τη λατρεία της αίρεσης και σημαίνει είτε «οι άγιοι, οι ευσεβείς» είτε «οι σιωπηλοί», «οι φωτισμένοι».

Ως προς τις αρχές και την πρακτική της, αυτή η αίρεση ήταν όχι μόνο μακριά από τις απόψεις των Φαρισαίων αλλά και απ’ της ίδιας της συναγωγής. Η προέλευση και το όνομά τους έδειχνε και τη θέση τους απέναντι στην συναγωγή.

Αυτοί ήταν η μόνη αληθινή αίρεση, αυστηροί στο να είναι έξω απ' όλα.

«Εσσαίοι» είναι ο ελληνικός τύπος της Εβραϊκής λέξης που σημαίνει: «Αυτοί που είναι έξω από τα πράγματα».

Όλο το κίνημα αυτό είχε περάσει τα σύνορα του Ιουδαϊσμού, και εμφανιζόταν σε μερικές μορφές του Γνωστικισμού.

Απαγόρευαν την ανάγνωση του Νόμου δημόσια απ’ αυτούς που δεν φορούσαν το λευκό ένδυμα, αλλά κάποιο χρωματιστό.

Τα φυλακτά τους είχαν επικάλυψη από χρυσό για να εξασκούν την πρακτική των Εσσαίων να αντικρύζουν τον ανατέλλοντα ήλιο στις πρωινές τους προσευχές.

Είχαν μυστικές «εξωτερικές» άγιες γραφές δικής τους προέλευσης που διαφύλατταν με ιδιαίτερη προσοχή.

Κατά τον Ιώσηπο Εσσαίοι βρισκόταν σε όλες τις πόλεις της Ιουδαίας συμπεριλαμβανομένης της Ιερουσαλήμ. Οι πλήρως μυημένοι Εσσαίοι ζούσαν σε ξεχωριστές κοινότητες, διατηρούσαν όμως σχέσεις με τα μέλη της αίρεσής τους που ζούσαν στις πόλεις ακολουθώντας τον συνηθισμένο τρόπο ζωής.

ΕΣΣΑΙΟΙ «Θεραπευτές»

Ένα από τα χαρακτηριστικά των Εσσαίων είναι το γεγονός ότι ήταν θεραπευτές με τη βοήθεια θεραπευτικών βοτάνων και γοητειών (μαγικά λόγια). Το όνομα θεραπευτές που δόθηκε από τον Φίλωνα στη συγγενή τους αίρεση στην Αίγυπτο υποστηρίζει αυτή την άποψη.

Η μεγάλη ομοιότητα που υπάρχει μεταξύ των Εσσαίων και των Φαρισαίων κάνει να μην φαίνεται απίθανη η άποψη ότι υπήρξε πράγματι μια αίρεση από την οποία αποσχίστηκαν και οι δύο ομάδες.

Οι Εσσαίοι ήταν μια πραγματική Ιουδαϊκή αίρεση που απέκτησε περισσότερα στοιχεία από τη λατρεία του Ζορωάστρη απ’ ότι οι υπόλοιποι Ιουδαίοι.

Ήταν περί τις 4000 και ζούσαν σε χωριά, εργαζόμενοι σκληρά στην γεωργία και σε παρόμοιες ασχολίες, αφιερώνοντας πολύ χρόνο στην κοινοτική σπουδή ηθικών και θρησκευτικών ζητημάτων συμπεριλαμβανομένης και της ερμηνείας των ιερών κειμένων.

Έδιναν τεράστια προσοχή στην τελετουργική αγνότητα. Είχαν τα πάντα κοινά, δεν έκαναν θυσίες ζώων, διατηρούσαν αγαμία, δεν είχαν σκλάβους, φρόντιζαν όσους από τα μέλη τους ήταν αδύνατον να εργαστούν δεν είχαν όρκους, δεν έπαιρναν μέρος σε πολεμικές η εμπορικές ενέργειες, και γενικά καλλιεργούσαν πολλές ιδιαιτερότητες.

Η διαδικασία της μύησης περιλάμβανε μια 3χρονη μαθητεία. Στο τέλος του πρώτου χρόνου ο μαθητής που είχε ήδη φορέσει το άσπρο ένδυμα του τάγματος, έπαιρνε την άδεια συμμετοχής στα κοινά γεύματα.

Πριν από τη μετάβασή του από τη μαθητεία στην αποδοχή του σαν πλήρες μέλος, ο υποψήφιος ήταν υποχρεωμένος να αποδώσει μια σειρά ιερών όρκων.

Η ημέρα των Εσσαίων άρχιζε πριν την ανατολή του ήλιου με πρωινές προσευχές προς τον ήλιο, σαν να τον παρακινούσαν να ανατείλει.

Έπειτα καταγινόταν ο καθένας με το ορισμένο έργο κάτω από την επίβλεψη του επιμελητή του, ως το μεσημέρι. Το μεσημέρι έπαιρναν ένα μπάνιο και μετείχαν σ’ ένα κοινό, απλό γεύμα, τα μέλη.

Έπειτα φορούσαν ξανά τα ρούχα της δουλειάς και συνέχιζαν να εργάζονται ως το βράδυ οπότε συναθροιζόταν πάλι και είχαν ένα απλό δείπνο.

·      Ήταν καχύποπτοι απέναντι στις γυναίκες.

·     Ήταν δεμένοι με όρκο να φυλάγουν τα ιερά κείμενα της αίρεσης και τα ονόματα των αγγέλων.

·   Έκαναν μαντείες με την βοήθεια των ιερών τους κειμένων.

· Ήταν πολύ αφοσιωμένοι και εγκρατείς και περιφρονούσαν τον γάμο. Περιφρονούσαν την υγεία.

·    Ο καθένας που θα προσχωρούσε στην αίρεση έπρεπε να πουλήσει όλα του τα υπάρχοντα.

·   Όλοι υπάκουαν στον αρχηγό τους σ’ οτιδήποτε διέταζε.

·   Φρόντιζαν να διαβάζουν το Νόμο και τους προφήτες, καθώς και τα έργα άλλων ανδρών της πίστης. 

·   Δεν επιτρέπεται να φανερώσουν τις απόκρυφες διδασκαλίες της αίρεσης.

·    Διδάσκουν την αθανασία των ψυχών και μια κλίμακα αμοιβών και τιμωρίας.

·   Αφιερώνουν αντικείμενα στο ναό, και δεν κάνουν αιματηρές θυσίες. Όριζαν «αγαθούς άνδρες ιερείς» που παραλάμβαναν τον καρπό της εργασίας τους για το σκοπό της διατήρησης και της διατροφής. Θεωρούσαν το λάδι μόλυσμα.

·   Εκλέγουν επιμελητές για την διευθέτηση των κοινών πραγμάτων.

·    Θεωρούν τα σώματα φθαρτά, και τις ψυχές αιώνιες.

·  Πιστεύουν σε κάποιο παράδεισο, συμπεριλαμβανομένων και των «Νήσων των Μακάρων».

·   Ο Ιππόλυτος ισχυρίζεται ότι πίστευαν στην ανάσταση του σώματος. Αποφεύγανε τα πάντα, ιδιαίτερα τον πόλεμο.

·   Πίστευαν ότι τα πάντα συμβαίνουν ακολουθώντας το πεπρωμένο.

Από το λεξικό UNGER’S

Μια Ιουδαϊκή θρησκευτική κοινότητα, παρόλο που διέφερε σε πολλά σημεία από τον παραδοσιακό Ιουδαϊσμό.

1. ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ  Ήταν μια ασκητική κοινότητα ανθρώπων – στην Παλαιστίνη και την Συρία - που μόρφωσαν τα πρώτα κύτταρα του οργανωμένου μοναχισμού στο Μεσογειακό χώρο.

Οι κύριες αποικίες τους ήταν στην περιοχή του βόρειου άκρου της Νεκράς θάλασσας και γύρω από το Εν-γαδδί.

Η εκπληκτική ανακάλυψη μη βιβλικής φιλολογίας ανάμεσα στους φημισμένους παπύρους της νεκράς θαλάσσης, συμπεριλαμβανομένου του «εγχειριδίου πειθαρχίας» και «Σχόλια του Αβακούμ», έριξε πολύ φως στο ζήτημα των προ-χριστιανικών αιρέσεων.

Η αίρεση αυτή που κατείχε και που παρήγαγε τους παπύρους της Νεκράς Θαλάσσης έχει εμφανείς ομοιότητες με τους «Οπαδούς της διαθήκης» στη Δαμασκό, τους «θεραπευτές» της Αιγύπτου και με το «Κίνημα του Ιωάννη του Βαπτιστή».

Ο MILLER BURROWS απέδειξε ότι οι Ιουδαίοι «Οπαδοί της διαθήκης» (αυτός είναι ο όρος που χρησιμοποιεί για τους Εσσαίους) είναι η ίδια Ιουδαϊκή αίρεση όπως οι «Οπαδοί της διαθήκης» της Δαμασκού.

Αυτό το καινούριο υλικό ενισχύει τα γραπτά του Φίλωνα και του Ιώσηπου, που είναι οι βασικές πηγές για την κατανόηση των Εσσαίων.

2. ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ Η προέλευση των Εσσαίων είναι τόσο παράξενη, όσο είναι και το όνομά τους. Πρώτος ο Ιώσηπος τους αναφέρει στον καιρό τον Ιωνάθαν του Μακαβαίου (περί το 150 π.Χ.) και μιλάει καθαρά για κάποιο «Ιούδα τον Εσσαίο» (105-104 π.Χ.)

Αυτό το γεγονός τοποθετεί την προέλευσή τους στον 2^ο αιώνα π.Χ. Είναι άγνωστο αν προήλθαν κανονικά από τον Ιουδαϊσμό, η αν και άλλα στοιχεία - κυρίως ελληνιστικά - είχαν επιρροή επάνω στην προέλευση της αίρεσης.

3. ΟΡΓΑΝΩΣΗ Όλη τους η κοινότητα ήταν οργανωμένη σαν ένα και μόνο σώμα στην κεφαλή του οποίου υπήρχαν οι «επιμελητές» προς τους οποίους τα μέλη όφειλαν υπακοή άνευ όρων.

Όποιος επιθυμούσε να προσχωρήσει στο τάγμα αυτό των μοναχών, έπαιρνε τρία χαρακτηριστικά: Μια αξίνα, μια ποδιά, και ένα άσπρο φόρεμα.

Μετά από το χρόνο της δοκιμής που διαρκούσε ένα χρόνο, επιτρεπόταν να πάρει μέρος στους εξαγνισμούς.

Άλλος ένας χρόνος δοκιμής ακολουθούσε που διαρκούσε 2 χρόνια όπου του επιτρεπόταν να παίρνει μέρος στα κοινά γεύματα, και στη συνέχεια να γίνει πλήρες μέλος μετά την απόδοση ενός τρομακτικού όρκου με τον οποίο έδενε τον εαυτό του με τέλεια ειλικρίνεια με τους αδελφούς και μυστικότητα όσο αφορά στα δόγματα του τάγματος, με τα μη μέλη.

Σαν μέλη γινόταν δεκτά μόνο ενήλικα άτομα. Όμως έπαιρναν και παιδιά και τα κατηχούσαν στις αρχές του Εσσαιϊσμού.

Ο Ιώσηπος αναφέρει ότι οι Εσσαίοι χωριζόταν σε 4 τάξεις ανάλογα με τον χρόνο εισόδου τους. Πρώτη τάξη ήταν τα παιδιά, δεύτερη και τρίτη τάξη ήταν οι δόκιμοι, και τα κανονικά μέλη αποτελούσαν την τέταρτη τάξη.

4. ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ Παραβάσεις των μελών δικαζόταν κανονικά από δικαστήριο το οποίο ποτέ δεν εξέδιδε απόφαση με λιγότερες από 100 ψήφους. Ότι όμως αποφασιζόταν απ’ αυτόν τον αριθμό, ήταν αμετάκλητο.

Αποβολή από το τάγμα, σήμαινε αργός θάνατος, επειδή ένας Εσσαίος ποτέ δεν έτρωγε κάτι παρασκευασμένο από μη Εσσαίους εξαιτίας του φόβου μήπως μολυνθεί.

Ο ισχυρότερος δεσμός που ένωνε τα μέλη ήταν η απόλυτη κοινότητα των αγαθών. Είναι νόμος μεταξύ τους ότι αυτοί που έρχονται πρέπει να κάνουν οτιδήποτε κατέχουν, κοινή ιδιοκτησία του τάγματος.

Έχουν επιμελητές που φροντίζουν για τα κοινά ζητήματα. Εκλέγουν τα κατάλληλα πρόσωπα σαν παραλήπτες και διαμοιραστές των προϊόντων της γης και ιερείς για την προπαρασκευή του άρτου και του φαγητού. Υπήρχε ένα ταμείο για όλους, και κοινά έξοδα, κοινά ρούχα και κοινή τροφή στα κοινά γεύματα.

Οι ανήμποροι και οι ηλικιωμένοι, περιθάλπονταν με κοινή δαπάνη και ειδικοί αξιωματικοί ήταν ορισμένοι σε κάθε πόλη για τις ανάγκες των ταξιδιωτών αδελφών.

Ο ημερήσιος φόρτος εργασίας των μελών ήταν αυστηρά καθορισμένος. Μετά την προσευχή αφηνόταν ελεύθεροι για την εργασία τους κοντά στους επιμελητές. Ξαναμαζευόταν για τους καθαρισμούς και το κοινό γεύμα, μετά το οποίο γυρνούσαν στις εργασίες τους για να μαζευτούν πάλι για το κοινό δείπνο.

Παρόλο που η κύριά τους απασχόληση ήταν η γεωργία, ασκούσαν επίσης κάθε είδους τέχνη, το εμπόριο όμως ήταν απαγορευμένο - επειδή οδηγούσε σε απληστία - και επίσης η κατασκευή όπλων η οποιουδήποτε άλλου εξαρτήματος που θα μπορούσε να πληγώσει άνθρωπο.

5. ΗΘΙΚΗ – ΤΡΟΠΟΙ - ΣΥΝΗΘΕΙΕΣ Ο Φίλων συναγωνίζεται με τον Ιώσηπο στην εξύμνηση των αρετών των Εσσαίων.

Κατά τους μελετητές αυτούς η ζωή τους ήταν εγκρατής, απλή και χωρίς προσποίηση. Κατέκριναν τις επιθυμίες των αισθήσεων σαν αμαρτωλές, απείχαν από το γάμο, αλλά διάλεγαν παιδιά άλλων ανθρώπων όσο ήταν εύπλαστα και κατάλληλα για μάθηση.

Απλώς έτρωγαν και έπιναν όσο χρειαζόταν, αρκούμενοι κάθε μέρα στο ίδιο φαγητό, απορρίπτοντας την αφθονία σαν βλαβερή στο σώμα και την ψυχή. Δεν πετούσαν ρούχα και παπούτσια μέχρι να γίνουν εντελώς άχρηστα, και δεν ζητούσαν να αποκτήσουν τίποτα παραπάνω απ’ ότι ήταν εντελώς απαραίτητο για τη ζωή.

Επιπλέον προς αυτά τα στοιχεία της απλότητας που είδαμε παραπάνω, ας δούμε με προσοχή τα ακόλουθα:

1)    Δεν υπήρχαν σκλάβοι ανάμεσά τους, αλλά όλοι ήταν ελεύθεροι, δουλεύοντας ο ένας για τον άλλο.

2)   Ο όρκος απαγορευόταν και ήταν κάτι περισσότερο κακό απ’ την ψευδορκία «επειδή αυτό που δεν κερδίζει την εμπιστοσύνη χωρίς να αναφερθείς στο Θεό, είναι ήδη κατακριμένο»

3)    Απαγόρευαν το χρίσμα με λάδι.

4)   Καθαρισμός με κρύο νερό ήταν υποχρεωτικός μετά την τακτοποίηση των φυσικών αναγκών, ή την επαφή με κάποιο μη μέλος.

5)   Θεωρούσαν το άσπρο ένδυμα σαν κατάλληλο για όλες τις περιστάσεις.

6)  Υπήρχε απαίτηση για άκρα σεμνότητα: κατά την εκτέλεση των φυσικών αναγκών έσκαβαν με το σκαλιδάκι - που κάθε μέλος είχε - μια τρύπα βάθους ενός ποδιού, σκεπαζόταν με ένα μανδύα (για να μην προσβάλλουν την καθαρότητα του Θεού) έκαναν την ανάγκη τους και ξανασκέπαζαν την τρύπα με χώμα. Κατά το μπάνιο, φορούσαν μια ποδιά γύρω από την μέση τους. Αποφεύγανε να φτύνουν είτε μπροστά, είτε στο δεξί τους χέρι.

7)   Το χαρακτηριστικό γνώρισμα των Εσσαίων ήταν τα κοινά γεύματα, που είχαν τον χαρακτήρα αγιασμένης εορταστικής σύναξης.

Το φαγητό ετοιμαζόταν από ιερείς, ακολουθώντας προφανώς ορισμένες τελετουργίες εξαγνισμού.

Ο Εσσαίος δεν επιτρεπόταν να δοκιμάσει άλλο φαγητό εκτός από αυτό. Η γνώμη ότι οι Εσσαίοι δεν έτρωγαν κρέας και δεν έπιναν κρασί δεν υποστηρίζεται από άλλους μελετητές.

6. ΘΕΟΛΟΓΙΑ Οι Εσσαίοι είχαν στη βάση των πιστεύω τους την Ιουδαϊκή θεώρηση του κόσμου έχοντας μια απόλυτη πίστη.

Δίπλα στο όνομα του Θεού, το όνομα του Μωυσή του νομοθέτη ήταν ένα αντικείμενο σεβασμού σε τέτοιο βαθμό ώστε αν κάποιος βλασφημούσε αυτό το όνομα τιμωρείτο με θάνατο.

·    Στη λατρεία τους διάβαζαν τις άγιες Γραφές και τις εξηγούσαν.

·     Το Σάββατο το τηρούσαν τόσο αυστηρά, ώστε ούτε ένα δοχείο δεν μετακινούσαν από το ένα μέρος στο άλλο, αλλά ούτε εκτελούσαν τις φυσικές λειτουργίες του σώματος.

·     Φαίνεται ότι τηρούσαν την Ααρωνική ιεροσύνη.

·     Είχαν σε υψηλή θέση την «αγγελολογία» τους, επειδή οι νεοφώτιστοι τους έπρεπε να ορκίζονται να κρατούν με προσοχή το μυστικό των ονομάτων των αγγέλων.

Σχετικά με τη διδασκαλία της αθανασίας της ψυχής, ο Ιώσηπος γράφει: «Δίδασκαν ότι τα σώματα είναι φθαρτά, όμως οι ψυχές αθάνατές, και οι ψυχές κατοικούσαν αρχικά στον λεπτό αιθέρα, όμως επειδή εξαπατήθηκαν από τις επιθυμίες των αισθήσεων ενώθηκαν με τα σώματα τα οποία είναι σαν φυλακές - όμως όταν ελευθερωθούν από τα δεσμά των αισθήσεων, θα ανυψωθούν με χαρά ξανά στα ύψη σαν να είχαν ελευθερωθεί από μια μακρόχρονη σκλαβιά».

Για τις καλές ψυχές έχει ετοιμαστεί μια ζωή πέρα απ’ τον ωκεανό όπου ούτε βροχή, ούτε καύσωνας, ούτε καταιγίδες θα μπορούσαν να τις ενοχλήσουν και όπου μόνο ο Ζέφυρος θα πνέει απαλά....

Για τις κακές ψυχές όμως έχει ορισθεί μια σκοτεινή και κρύα περιοχή γεμάτη από ασταμάτητα βασανιστήρια.

Ένα παράξενο φαινόμενο που εμφανίστηκε σε Εβραϊκό έδαφος είναι η ιδιόρρυθμη συμπεριφορά των Εσσαίων σχετικά με τον ήλιο.

Στον ήλιο στρεφόταν όταν προσευχόταν, κι αυτό έρχεται σ’ αντίθεση με την Ιουδαϊκή συνήθεια που υπήρχε να κοιτούν προς την κατεύθυνση του ναού.

Από τη συνήθειά τους αυτή όπως και από διάφορες άλλες γίνεται φανερό ότι η λατρεία του ήλιου ήταν σοβαρό θέμα γι’ αυτούς.

Τελειώνοντας παρατηρούμε αυτή τη φράση, ότι: «Ο Εσσαϊσμός δεν είναι τίποτε άλλο από ένα υπερθετικό βαθμό του Φαρισαϊσμού» και βλέπουμε ότι σε κάθε περίπτωση οι Εσσαίοι είχαν επηρεαστεί σε αρκετό βαθμό από ξένα φιλοσοφικά και θρησκευτικά συστήματα από τα οποία περισσότερο προέχουν ο ΒΟΥΔΙΣΜΟΣ, ο ΠΑΡΣΑΙΣΜΟΣ, ο ΠΥΘΑΓΟΡΑΝΙΣΜΟΣ, και η ΣΥΡΙΑΚΗ ΕΙΔΩΛΟΛΑΤΡΕΙΑ. 

Οι Εσσαίοι εξαφανίστηκαν από την ιστορία μετά από την καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Παρόλο που δεν βρίσκουμε στην Γραφή αναφορές που να τους αναφέρουν άμεσα, μπορούμε να δούμε: Ματθ.ιθ:11,12 και Κολ.β:8,18,23.