Πρόκειται για κείμενο που περιέχει ομιλία του "μεγάλου" Βασιλείου (όχι του..canta claus) που εκφωνήθηκε το 370 μ.Χ.
Μιλώντας κατά των αρειανιστών, των ευνομιανών και των ανόμοιων (πολύ σωστα) λέει ότι είναι επηρεασμένοι απο την εθνική θρησκεία εφόσον πιστεύουν οτι ο Υιός είναι θεός-κτίσμα προσκυνούν και θεολογούν δια της λατρείας της κτίσεως και όχι του Κτίστου, εισάγουν αυτομάτως τα δόγματα των εθνικών (οι οποίοι είχαν ειδωλολατρία). Εκείνο που παραλείπει φυσικά να πει είναι οτι όχι μόνο τα περί κτίσματος αλλά και η πολυθεία είναι ένα άλλο χαρακτηριστικό εκείνων που έχουν επηρεαστεί από την εθνική θρησκεία όπως το τριαδικό ημι-αρειανικό δόγμα (του οποίου τυπικός εκπρόσωπος είναι ο ίδιος).
Στον αντίποδα και στο αντίθετο "άκρο"(κατά Βασίλειον) από τους πιο πάνω βρίσκονται οι σαβελλιανοί και τροπικοί μοναρχιανιστές όπως μας ονομάζει (Αν μη τι άλλο υπάρχει μια έφεση στην εφεύρεση ορολογιών από τους καθεστωτικούς). Οι "σαβελλιανοί" κατα Βασίλειον αρνούμενοι το "θεός εκ Θεού" αναβιώνουν τον ιουδαισμό.
Σε τι όμως είναι ισραηλίτες οι μονοθειστές; Στα έθιμα και στον νόμο; Oχι βέβαια (είναι γνωστό οτι έχουμε κατηγορηθεί για το αντίθετο). Ο Βασίλειος θεωρεί οτι είμαστε ισραηλίτες ως προς το "δόγμα" της Ενότητας του Θεού (οτι ο Κύριος έχει πολλούς τρόπους εμφάνισης, Είναι όμως Μία Οντότητα-Υπόσταση ή Πρόσωπο).
Στην ουσία δηλαδή ο Βασίλειος (σε αντίθεση με διάφορους σημερινούς λάιτ "αναγεννημένους" που ασχολούνται με την διακίνηση απίθανων δογμάτων) ομολογεί οτι γνωρίζει ποιός είναι ο Θεός στον οποίο πίστευε ο Ισραήλ και ποιοί είναι στην Καινή Διαθήκη ο νέος Ισραήλ(η εκκλησία Του).
