Σύμφωνα με τον Πλούταρχο :«νύκτωρ δε κατιόντες εις τας οδούς των ειλώτων τον αλισκόμενον απέσφαττον. πολλάκις δε και τους αγρούς επιπορευόμενοι τους ρωμαλεωτάτους και κρατίστους αυτών ανήρουν.»
Δηλαδή οι νέοι Σπαρτιάτες, στα πλαίσια της στρατιωτικής τους εκπαίδευσης, κρύβονταν στην ύπαιθρο με οπλισμό και βράδια βγαίναν από τις κρυψώνες τους και δολοφονούσαν όποιον είλωτα πετύχαιναν μπροστά τους. Αυτό ονομάζονταν "κρυπτεία".
Επρόκειτο για μια τακτική άγριας και διαρκούς τρομοκρατίας εναντίον των ειλώτων, αλλά και εξόντωσης των ικανότερων από αυτούς, προκειμένου να αποτραπεί η πιθανότητα μιας ακόμα εξέγερσης εναντίον των Σπαρτιατών.
Σύμφωνα με όσα δήλωσε ο εκπρόσωπος του κόμματος των ναζί :«..Και αναμένουμε τη στιγμή της μεγάλης αντεπίθεσης, βαδίζοντας στα χνάρια της αρχαίας κρυπτείας, που έπληττε αθόρυβα, μέσα στο απόλυτο σκότος και τη σιωπή, τους εσωτερικούς εχθρούς της πόλεως».
Η νεοναζιστική εκδοχή της κρυπτείας συνίσταται σε κακοποίηση των πολιτικών τους αντιπάλων, και εγκληματικές επιθέσεις και μαχαιρώματα σε μεμονωμένους μετανάστες "εν κρυπτώ". Οποιος δεν κάνει τα στραβά μάτια στο φασιστικό μπουλούκι έχει την ίδια τύχη.Τελικός στόχος η κατάληψη της εξουσίας και η εξόντωση των εθνικών, κοινωνικών και θρησκευτικών μειονοτήτων.
Για τις επιθέσεις αυτές αποποιούνται επισήμως κάθε ευθύνης. Ακόμα σύμφωνα με μια παραλλαγή της ίδιας τακτικής ίσως και να αντιλαμβάνονται την κρυπτεία και σαν κρύψιμο πίσω από τις δυνάμεις καταστολής, όπως έγινε πρόσφατα έξω από την ΑΣΟΕΕ.
Για τις επιθέσεις αυτές αποποιούνται επισήμως κάθε ευθύνης. Ακόμα σύμφωνα με μια παραλλαγή της ίδιας τακτικής ίσως και να αντιλαμβάνονται την κρυπτεία και σαν κρύψιμο πίσω από τις δυνάμεις καταστολής, όπως έγινε πρόσφατα έξω από την ΑΣΟΕΕ.
Η παρομοίωση των εν κρυπτώ επιθέσεων σε ξένους με την κρυπτεία είναι ατυχής αφού οι είλωτες στην αρχαία Σπάρτη ήταν οι ντόπιοι οι οποίοι,«κατάντησαν ξένοι στον ίδιο τους τον τόπο». Γι’ αυτό και παρατηρούμε στην αρχαία Σπάρτη μεγάλες εξεγέρσεις των ειλώτων, κι αυτός είναι και ο βασικός λόγος που το καθεστώς της Σπάρτης ανέπτυξε στρατοκρατικό χαρακτήρα.