Η Γραφή - λένε μερικοί - όχι μόνο είναι γεμάτη από
«αντιφάσεις» αλλά περιέχει και «λάθη».
Ένα από τα «λάθη» που αναφέρουν συχνότερα οι αρνητές
κριτικοί, βρίσκεται στο Ευαγγέλιο του Ματθαίου, κζ:9,10: «Τότε επληρώθη το ρηθέν δια Ιερεμίου του Προφήτου λέγοντος: Και έλαβον
τα τριάκοντα αργύρια, την τιμήν του τετιμημένου...»
Το εδάφιο που αναφέρει εδώ ο Ευαγγελιστής Ματθαίος,
βρίσκεται στις προφητείες της Παλαιός Διαθήκης που φέρουν το όνομα του Ζαχαρία
(ια:11,13). Φαίνεται σε πρώτη ματιά σαν να 'κανε λάθος ο Ευαγγελιστής και ν'
απέδωσε στον Ιερεμία προφητεία που, στην πραγματικότητα, είχε κάμει ο Ζαχαρίας.
Ακόμη και ο Καλβίνος νόμισε ότι ο Ευαγγελιστής Ματθαίος είχε κάνει λάθος:
«Ομολογώ - λέει - ότι δεν ξέρω πως μπήκε εδώ το όνομα του
Ιερεμία, ούτε θα κάνω τον κόπο να εξετάσω. Το εδάφιο δείχνει φανερά ότι
γράφτηκε κατά λάθος το όνομα του Ιερεμία αντί του Ζαχαρία, γιατί στον Ιερεμία
δεν βρίσκουμε καμιά τέτοια προφητεία ή κάποια παρόμοια».
Πρώτα-πρώτα σε μερικά χειρόγραφα δεν υπάρχει η λέξη
«Ιερεμίας» αλλά το εδάφιο λέει: «Τότε επληρώθη το ρηθέν δια του προφήτου» χωρίς
ν' αναφέρεται ποιος ήταν ο προφήτης. Ένα μάλιστα χειρόγραφο αναφέρει «Ζαχαρίας»
και όχι «Ιερεμίας».
Οι Γουέστκοτ και Χόρτ δεν παραδέχονται ούτε το ένα ούτε το
άλλο κείμενο, αλλά μόνο εκείνο που αναφέρει ο «Ιερεμίας». Μερικά από τα αρχαιότερα
και καλύτερα χειρόγραφα παραλείπουν τη λέξη «Ιερεμίας». Ώστε το φαινομενικό
λάθος, εδώ, μπορεί να οφείλεται σε λάθος του αντιγραφέα.
Όλοι όμως οι καλύτεροι κριτικοί του κειμένου παραδέχονται σαν
ορθό εκείνο που περιέχει τη λέξη «Ιερεμίας». Εάν λοιπόν στο Ευαγγέλιο, όπως
γράφτηκε αρχικά από τον Ευαγγελιστή Ματθαίο, αναφέρεται ο Ιερεμίας, δεν ήταν
αυτό λάθος;
Δεν είμαστε καθόλου υποχρεωμένοι να το θεωρήσουμε σαν λάθος.
Ότι τα λόγια αυτά, ή παρόμοια με αυτά, βρίσκονται στις προφητείες της Παλαιάς
Διαθήκης που φέρνουν το όνομα του Ζαχαρία, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, μα αυτό
δεν σημαίνει ότι δεν τα είπε ο Ιερεμίας, διότι είναι γνωστό ότι οι νεότεροι
προφήτες της Παλαιός ,Διαθήκης ανέφεραν συχνά προφητείες αρχαιότερων προφητών
Λόγου χάρη, ο ίδιος ο Ζαχαρίας (α:4) αναφέρει προφητεία που
είναι γνωστή σαν προφητεία του Ιερεμία (Βλ.Ιερ.ια:11),και στο εδάφιο που
εξετάζουμε τώρα, ο Ζαχαρίας μπορεί να ανέφερε προφητεία του Ιερεμία. Το βιβλίο
του Ιερεμία, όπως το έχουμε σήμερα, δεν αναφέρει πουθενά ότι την προφητεία αυτή
την είπε ο Ιερεμίας, μα δεν υπάρχει κανένας λόγος για να μας κάνει να νομίσουμε
πως στο βιβλίο του Ιερεμία έχουμε όλες τις προφητείες του, και ο Ζαχαρίας μπορεί
να ήξερε προφητείες του Ιερεμία που δεν ήταν γραμμένες στο βιβλίο του Ιερεμία.
Επίσης πρέπει να σημειωθεί ότι ο ίδιος ο Ζαχαρίας λέει «Δεν
είναι ούτοι οι λόγοι, τους οποίους ο Κύριος ελάλησε διά των προτέρων προφητών;»
(Ζαχ.ζ:7). Είναι προφανές λοιπόν ότι ο Ζαχαρίας θεωρούσε πως ήταν μέρος της
αποστολής του να υπενθυμίσει τις προφητείες προγενέστερων προφητών. Θα είχε
ιδίως την τάση να υπενθυμίζει προφητείες του Ιερεμία, γιατί οι Εβραίοι
συνήθιζαν να λένε πως «το πνεύμα του Ιερεμία ήταν επάνω στο Ζαχαρία».
Ώστε βλέπουμε ότι αυτό το «λάθος» του Ευαγγελιστή Ματθαίου,
που τόσο διατυμπανίζεται, δεν φαίνεται να ναι καθόλου λάθος, όταν το εξετάσουμε
βαθύτερα. Θα 'πρεπε ίσως να προσθέσουμε ότι ένα από τα αμφισβητούμενα ζητήματα
από τους κριτικούς, είναι το εάν τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου του Ζαχαρία
αποτελούν πραγματικά μέρος των προφητειών του. Δεν υπάρχει τίποτα μέσα στα ίδια
τα κεφάλαια που να δείχνει πως είναι προφητείες του Ζαχαρία.
Είναι αλήθεια ότι για πολλούς αιώνες θεωρούνταν πως ήταν
δικές του προφητείες, αλλά μερικοί υποστηρίζουν πως ήταν του Ιερεμία.
Αυτό όμως είναι ζήτημα που αφορά τους κριτικούς. Αν
αποδειχτεί πως έτσι είναι, αυτό θα 'ταν μια πρόσθετη επιβεβαίωση της ακρίβειας
του Ευαγγελιστή Ματθαίου, αλλά και αν δεν είναι έτσι, εάν ο Ζαχαρίας έγραψε την
προφητεία αυτή (ια:11-13) όπως την έχουμε στη Βίβλο, αυτό δεν είναι απόδειξη
πως δεν μπορούσε ο Ιερεμίας να 'χει κάμει παρόμοια προφητεία, στην οποία ν'
αναφέρθηκε ο Ζαχαρίας, και την οποία ν' ανέφερε επίσης και ο Ματθαίος με
ακρίβεια. Οι κριτικοί πρέπει να ερευνήσουν το ζήτημα περισσότερο, αν θέλουν ν'
αποδείξουν πως ο Ματθαίος έκανε λάθος.
