Ένας βασικός λόγος που ο Κύριος Ιησούς είπε
την παραβολή του Ασώτου (Λουκ.ιε:11-32) ήταν για ν’ απαντήσει στη νοοτροπία των
Φαρισαίων που Τον κατέκριναν επειδή συναναστρέφονταν με αμαρτωλούς. Η παραβολή, ωστόσο, είναι αποκαλυπτική για το
πώς ένας σοφός πατέρας μπορεί ν’ αντιμετωπίσει οικογενειακά προβλήματα όπως τον
αδελφικό ανταγωνισμό, τις συνέπειες της προσωποληψίας και το πρόβλημα της τάσης
των νέων να χωρίζονται από τους γονείς «φτιάχνοντας τη δική τους ζωή».
Αδελφικός
Ανταγωνισμός
Έτσι ονομάζεται ο αδιάκοπος ανταγωνισμός
που εκδηλώνεται από τ’ αδέλφια προκειμένου να επιτύχουν την εύνοια των γονέων ή
άλλων ενηλίκων. Αυτή η κατάσταση συχνά οδηγεί σε ζήλια. Στην παραβολή του
Ασώτου, η ζήλια του μεγαλύτερου αδελφού είναι ολοφάνερη. Κατά τη γνώμη του, η
γιορτή υποδοχής για τον μικρότερο αδελφό, που οργάνωσε ο πατέρας τους, ήταν
άδικη. Τέτοιες ζήλιες μπορούν να προκαλέσουν τραγωδίες. Θυμηθείτε πως ο Κάιν
σκότωσε τον Άβελ ακριβώς από ζήλια.
Γονείς,
Η προσωποληψία από μέρους των γονέων μπορεί
να μην είναι πάντα τόσο φανταστική, όπως εκείνη της παραβολής, αλλά να υπάρχει
στην πραγματικότητα. Συχνά η αγάπη που εκδηλώνουμε δεν είναι ίδια για όλα τα παιδιά
μας, ακόμα και όταν εμείς δεν το καταλαβαίνουμε. Για παράδειγμα, δεν είναι
ευκολότερο ν’ αγαπούμε ένα παιδί που, όπως ο πρεσβύτερος γιος της παραβολής,
«μας υπηρετεί και ποτέ δεν παράκουσε εντολή μας» (εδ.29) παρά ν’ αγαπήσουμε ένα
παιδί που είναι επαναστατικό και πεισματάρικο; Και άλλοι παράγοντες μπορούν να
μας επηρεάζουν. Ο Ιακώβ, καθώς διαβάζουμε, αγαπούσε τον Ιωσήφ περισσότερο από
τα υπόλοιπα αδέλφια του, επειδή ήταν το παιδί των γηρατειών του. (Γεν.λζ:3). Ο
Ισαάκ αγαπούσε τον Ησαύ, τον τραχύ τύπο που του ‘φερνε κυνήγι, ενώ η Ρεββέκα
προτιμούσε τον σπιτικό τρόπο του Ιακώβ (Γεν.κε:28). Όπως φαίνεται και από τη
Βιβλική εξιστόρηση, τέτοιες προσωποληψίες από μέρους των γονέων έχουν καταστροφικά
αποτελέσματα στις οικογενειακές σχέσεις. Δόλος, έχθρα, απομάκρυνση και
αποξένωση γέμισαν τις οικογένειες του Ισαάκ και του Ιακώβ. Παρόμοιες κακές
συνέπειες βλέπουμε και σήμερα σε οικογένειες όπου οι γονείς εκδηλώνουν προσωποληψία.
Αλλά μπορεί επίσης να συμβαίνει και το
αντίθετο της ευνοϊκής προσωποληψίας. Κάποιο παιδί, ιδιαίτερα αν ο ερχομός του
στον κόσμο δεν ήταν επιθυμητός, μπορεί να δοκιμάσει αυτού του είδους την
συμπεριφορά. Μικρότερα παιδιά, που ήρθαν στην οικογένεια αντίθετα από τον
οικογενειακό προγραμματισμό, συμβαίνει να αντιμετωπίζονται - κακώς - σαν ένα
επιπλέον ανεπιθύμητο βάρος και να αντιμετωπίζονται διαφορετικά από τα άλλα
παιδιά, που είχαν γεννηθεί προηγουμένως. Επίσης, όταν η προγαμιαία σύλληψη ενός
παιδιού σταθεί αφορμή για την σύναψη γάμου, συχνά αυτό αντιμετωπίζεται
διαφορετικά από τα παιδιά που έρχονται στη συνέχεια, ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο
γάμος δεν είναι ιδανικός. Οι συνέπειες του ανεπιθύμητου μπορεί να εκδηλωθούν
ακόμα και στην περίπτωση που ένας από τους γονείς παντρεύεται ξανά. Δεν είναι
γεμάτα τα παραμύθια από θλιβερές ιστορίες παιδιών που είχαν μητριά ή πατριό;
Το χειρότερο, ανάρμοστη μεταχείριση παιδιών
που εκδηλώνεται από γονείς οι οποίοι χαίρουν εκτίμησης μέσα σε χριστιανικούς
κύκλους, δυστυχώς, ίσως είναι πιο συχνό φαινόμενο απ’ όσο το φανταζόμαστε και
στο σημείο αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη ευαισθησία από τη Χριστιανική κοινότητα.
Σε περιπτώσεις προσωποληψίας ή αδικίας, ο ένας σύζυγος έχει υποχρέωση να
βοηθήσει τον άλλο να δει τι ακριβώς συμβαίνει. Και κάθε γονέας πρέπει να έχει
τη σοφία που απαιτείται για ν’ αντιμετωπιστεί μια τέτοια ανεπιθύμητη κατάσταση.
Όταν, όμως, ο σύντροφος δεν μπορεί να επιτύχει σ’ αυτή την προσπάθεια, τότε το
πρόβλημα καθίσταται υπευθυνότητα της εκκλησιαστικής κοινότητας (Ματθ.ιη:15-17).
Τέτοια αμαρτία δε μπορεί να αγνοηθεί με την δικαιολογία ότι δεν είναι δική μας
υπόθεση!
Παιδιά,
Όταν διαπιστωθεί πως ο γονέας σας
προσωποληπτεί, δεν πρέπει να σκυθρωπάσετε και να κάνετε σκηνές όπως έκανε ο
μεγαλύτερος αδελφός του άσωτου. Ούτε πρέπει να αρχίσετε να κοροϊδεύετε, όπως
έκανε ο Ισμαήλ, ούτε να μισήσετε, όπως έκανε ο Ησαύ, ούτε να σκοτώσετε, όπως
έκανε ο Κάιν. Όταν νιώσετε ότι γίνεται κάποια διάκριση σε βάρος σας, δεν πρέπει
ν’ αντιδράσετε με τον τρόπο του πρεσβύτερου γιου ώστε να αναγκάσετε τους γονείς
να έρθουν να σας βρουν για να μάθουν τι συμβαίνει. Αντίθετα, πρέπει να πάτε
κατευθείαν σ’ εκείνους και να τους πείτε τη στενοχώρια σας. Πλησιάζοντάς τους
θα διαπιστώσετε ότι σας αγαπούν και δεν είχαν πρόθεση να σας λυπήσουν. Να είστε
πρόθυμοι να δεχτείτε τις εξηγήσεις που οι γονείς θα σας δώσουν, επειδή αυτές
μπορεί να είναι τόσο βάσιμες όπως κι εκείνες που δόθηκαν από τον πατέρα της
παραβολής.
Οι γονείς, κανονικά, επιθυμούν να φέρονται
στα παιδιά τους δίκαια και σωστά, όμως είναι αδύνατο να τους
φέρονται ίσα. Για παράδειγμα, ένα από τα παιδιά μπορεί να χρειάζεται
μακρόχρονη και δαπανηρή οδοντιατρική θεραπεία, κάτι που δεν χρειάζεται στα
υπόλοιπα. Ή, το ένα παιδί χρειάζεται τέσσερα χρόνια για ανώτερες σπουδές του,
ενώ το άλλο χρειάζεται πέντε χρόνια. Πώς είναι δυνατόν γι’ αυτούς τους γονείς
να φερθούν στα παιδιά τους ίσα; Επίσης, το μεγαλύτερο παιδί συνήθως μεγαλώνει
σε καιρούς που ο μισθός του πατέρα δεν είναι αρκετά μεγάλος, ενώ στο σπίτι
υπάρχουν ακόμα πολλές ανάγκες. Αργότερα, όταν έρχεται η σειρά για τα μικρότερα
αδέλφια, συνήθως οι μισθοί είναι μεγαλύτεροι και οι ανάγκες της οικογένειας
λιγότερες. (Βέβαια, για διάφορους λόγους, αυτό, μπορεί να συμβεί και με την
αντίθετη φορά). Είναι δυνατό, λοιπόν, αυτά τα δυο αδέλφια να έχουν τις ίδιες
εμπειρίες;
Κάτι
για Όλους:
Σαν παιδιά του Θεού γνωρίζουμε πως κι
Εκείνος δε μας μεταχειρίζεται ίσα, πάντως μας μεταχειρίζεται καλά.
Αν, όμως ζηλεύουμε κάποιον Χριστιανό αδελφό μας, επειδή ο Θεός χάρισε σ’ αυτόν
μια συγκεκριμένη ευλογία, χωρίς να κάνει το ίδιο και σ’ εμάς, αυτό θα ήταν μια
συγκαλυμμένη βλασφημία σε βάρος του Θεού. Με τέτοια στάση, είναι σαν να
κατηγορούμε το Θεό για αδικία!
Η ζήλια στις οικογένειές μας ή στις
εκκλησίες μας, πρέπει ν’ αντιμετωπιστεί με ευγένεια και συμπάθεια. Αυτό είναι
που έκανε και ο πατέρας της παραβολής μας όταν, εξηγώντας στον πρεσβύτερο γιο
τις έκτακτες συνθήκες εκείνης της ώρας, επαναβεβαίωσε την αγάπη του με τα
λόγια: «Τέκνον, συ πάντοτε μετ’ εμού
είσαι, και πάντα τα εμά σα είναι». Βλέπετε, δεν έκανε όπως εμείς
συνηθίζουμε να επιπλήξει, δηλαδή, το γιο του που είχε το θράσος ν’ αμφισβητήσει
την ορθότητα των πράξεων του πατέρα!
Η
ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΤΗΤΑΣ
Καθώς το άτομο περνά από την εφηβεία στην
ενηλικίωση, ωθείται ν’ ανακαλύψει και να αποδείξει ποιος και τί είναι, χωρίς
εξάρτηση από τον πατέρα και τη μητέρα του. Ακόμα και όταν αυτό συμβαίνει χωρίς
αμαρτωλούς τρόπους, δεν αποκλείεται να προκληθεί στενοχώρια στους γονείς και ασυνεννοησία.
Η μητέρα του Ιησού είπε κάποτε: «Τέκνον,
δια τι έπραξας εις ημάς ούτως; ιδού ο πατήρ σου και εγώ καταλυπούμενοι σε
εζητούμεν.» (Λουκ.β:41-52). Και ο Ιησούς δεν είχε άλλη εκλογή παρά να
υποστηρίξει την ξεχωριστή Του προσωπικότητα απαντώντας: «Δεν ηξεύρετε ότι πρέπει να ήμαι εις τα του Πατρός μου; Και αυτοί δεν
ενόησαν τον λόγον». Ωστόσο, αν και δεν Τον κατάλαβαν, ο Ιησούς τους
ακολούθησε πίσω στη Ναζαρέτ «και ήτο
υποτασσόμενος εις αυτούς».
Νεαρέ μας φίλε, μη νομίσεις πως δεν
ήταν δύσκολο για Εκείνον να ζήσει τα υπόλοιπα δεκαοχτώ χρόνια της ζωής Του σαν
μαραγκός, αν και πάντοτε γνώριζε ποιος ήταν και ποιος ο προορισμός Του!
Περιμένει, λοιπόν και από σένα ν’ ακολουθήσεις το δικό Του παράδειγμα, υπομένοντας
τους γονείς σου.
Αλλά κι εσείς γονείς, θα θέλατε να
κρατήσετε τα παιδιά κοντά σας, δεκαοκτώ ολόκληρα χρόνια, απλά και μόνο επειδή
δε μπορείτε να τα καταλάβετε; Ο πατέρας στην παραβολή μας ήταν πιο σοφός απ’
αυτό: Βοήθησε το παιδί του να ακολουθήσει το δρόμο που διάλεξε, αν και γνώριζε
πως δεν ήταν καθόλου εύκολος. Χρειάζεται να είμαστε κι εμείς το ίδιο σοφοί,
βοηθώντας τ’ αγόρια και τα κορίτσια μας, «να ξεκολλήσουν από τη φούστα της
μαμάς» και ν’ αναπτύξουν τη δική τους προσωπικότητα. Ύστερα, αν κάνουν και
κάποιο λάθος - όπως έγινες με τον άσωτο - θα τους είναι πιο εύκολο να
επιστρέψουν σ’ εμάς αφού η συμπεριφορά μας δε θα τους έχει κλείσει για πάντα το
δρόμο του γυρισμού.
Τα
επαναστατικά παιδιά μας δημιουργούν περισσότερους κεφαλόπονους και προβλήματα.
Όμως, οι συμβουλές μας και η πειθαρχία δεν πρέπει να παρέχεται με κριτικό
τρόπο. Δεν ωφελεί να τους επιβάλλουμε τη δική μας συνείδηση και σοφία, πράγμα
που τους εξωθεί σε ανταρσία. Πρέπει να είμαστε υπομονετικοί μαζί τους,
ιδιαίτερα μάλιστα αυτή την εποχή, που είναι εξίσου κουραστική και για τα
παιδιά. Όμως, πέρα από ό,τι κάνουμε ή λέμε, μερικά παιδιά έχουν την τάση να
συμπεριφερθούν όπως ο άσωτος της παραβολής. Θα απορρίψουν τη σοφία μας και θα
πάνε κατευθείαν προς τις παγίδες, που εμείς βλέπουμε, θα θεωρήσουν τις ιδέες
μας απαρχαιωμένες - και δεν αποκλείεται να έχουν κάποιο δίκιο - και θ’ απορρίψουν
το δικό μας «τρόπο ζωής», ακολουθώντας το δικό τους, που πιθανόν να
είναι «άσωτος» όπως κι εκείνος του νέου της παραβολής. Τα σκληρά μαθήματα που
περίμεναν το νεαρό γιο, αναμφίβολα ήταν γνωστά στον πατέρα, όμως,
αναγνωρίζοντας πως μόνο παθαίνοντας θα μπορούσε να μάθει, ο πατέρας, γεμάτος
αγάπη και καλοσύνη, του έδωσε, ό,τι ζήτησε - χωρίς καυγάδες, χωρίς μούτρα, χωρίς
μελαγχολία, χωρίς «τύψεις».
Μήπως και ο Ουράνιος Πατέρας μας, δεν
αναγκάζεται, μερικές φορές, να μας δίνει τα αιτήματά μας, ακόμα και όταν
γνωρίζει πως θα μας φέρουν ψυχική λύπη; (Ψαλμ.ρς:13-15).
Το φαινόμενο του άσωτου γιου είναι
παγκόσμιο αλλά και γονείς που έδειξαν στα παιδιά τους καλοσύνη και αγάπη, όπως
ο πατέρας της παραβολής, (ειδικά όταν εγκαρτέρησαν στην προσευχή για κάποιο
«άσωτο») μπορεί στο τέλος να γευτούν τα ίδια ευτυχή αποτελέσματα. Πόση χαρά,
στ’ αλήθεια δοκιμάζουμε όταν τα παιδιά μας, αφού για κάποιο διάστημα είχαν
απομακρυνθεί από μας, ξαναγυρνούν και πάλι κοντά μας! Μάλιστα, καθώς έχουν πια
ωριμάσει και αλλάξει τη συμπεριφορά τους, μπορούμε τώρα να έχουμε τέτοιες
σχέσεις που ποτέ πριν δεν είχαμε γνωρίσει.
Το φαινόμενο του άσωτου μπορεί επίσης να
εξηγήσει την απουσία νέων, που συναντιέται σε μερικές εκκλησίες. Παιδιά που
έχουν ανατραφεί με παιδεία και νουθεσία Κυρίου (Εφ.ς:4) μπορεί, καθώς
μεγαλώνουν, να εκδηλώσουν επαναστατική διάθεση και τάση ν’ απομακρυνθούν από
την εκκλησία. Ακόμα μπορεί και να πέσουν σε παγίδες της αμαρτωλής ζωής. Καθώς
όμως απογοητεύονται από τα «ξυλοκέρατα» αυτού του κόσμου, τελικά πολλά
μετανοούν και επιστρέφουν στον Ουράνιο Πατέρα και στη Χριστιανική κοινότητα. Η
μετάνοια και η επιστροφή προκαλεί μεγάλη χαρά στον Θεό και σ’ εμάς, όμως, μέχρι
εκείνη τη στιγμή ο δικός μας αγώνας πρέπει να είναι με προσευχή, αγάπη και υπομονή!
Βλέποντας
τα Πράγματα «απ’ έξω»
Ποια είναι η συμπεριφορά μας όταν βλέπουμε
το παιδί του Χριστιανού αδελφού (ή του γείτονα), να φεύγει από το σπίτι, σαν
τον άσωτο; Μήπως καυχόμαστε για τον εαυτό μας ενώ ψάχνουμε να βρούμε πού οι
άλλοι γονείς «έκαναν λάθη» (ιδιαίτερα όταν τα δικά μας παιδιά είναι από τα
«καλά παιδιά»);
Υποθέστε ότι κάποιος ξένος παρατηρητής
έβλεπε τον Αδάμ και την Εύα - τα παιδιά του Θεού - να επαναστατούν εναντίον Του
και να φεύγουν απ’ Αυτόν. Υποθέστε επίσης αυτόν τον παρατηρητή να συλλογίζεται:
«Σκέφτομαι τα λάθη που θα έκανε ο Θεός! Αν τους είχε διδάξει σωστά, ποτέ δε θα
έφευγαν από κοντά Του. Σίγουρα Εκείνος τους «χάλασε» - τους έδωσε τα πάντα!»
Αλλά αυτές οι σκέψεις, δίκαια, θα
χαρακτηρίζονταν βλάσφημες!
Ας καταλάβουμε λοιπόν, πως κι εμείς
βλασφημούμε τον αδελφό ή τον γείτονα όταν σκεφτόμαστε με τέτοιο τρόπο γι’
αυτούς! Ο Πλάστης δημιούργησε την ανθρωπότητα με τη δυνατότητα εκλογής να κάνει
το καλό ή το κακό και, χωρίς αυτό να οφείλεται σε λάθος του Θεού, ο άνθρωπος
προτίμησε να κάνει το κακό. Έτσι, όταν προσπαθούμε να βρούμε αιτίες για να
κατηγορήσουμε τους άλλους γονείς, γινόμαστε εμείς ένοχοι για τις κακές
μας σκέψεις. Οι γονείς των «ασώτων» έχουν αρκετό πόνο στην καρδιά και δεν
χρειάζεται να προσθέσουμε άλλο με τις δικές μας απερίσκεπτες κατηγορίες.
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ
Διακρίσεις - θετικές ή αρνητικές - για
κάποιο παιδί μας είναι αμαρτία που όλοι μπορεί να έχουμε περιπέσει. Ας είμαστε
πρόθυμοι, αν αυτό συμβαίνει, να αναγνωρίσουμε το λάθος μας.
Τα παιδιά δεν πρέπει να είναι τόσο βιαστικά
να κατηγορούν τους γονείς τους για κακή συμπεριφορά, αλλά πρέπει να πουν το
παράπονό τους κατευθείαν σ’ αυτούς και μόνο όταν δε βρουν ανταπόκριση και η
αδικία συνεχίζεται, να ζητήσουν βοήθεια από άλλους.
Σαν παρατηρητές, ποτέ δεν πρέπει να
ψάχνουμε να βρούμε ποιος είναι υπεύθυνος για την κακή πορεία κάποιου «άσωτου».
Αντί να κρίνουμε, μπορούμε να δείξουμε αγάπη, μπορούμε να έχουμε υπομονή
και, οι πιο πολλοί από μας, μπορούμε να προσευχόμαστε.
