ΣΧΗΜΑΤΑ
ΛΟΓΟΥ (συνέχεια)
13. Σύμβολο
Είναι σημείο, σχήμα ή αντικείμενο με το
οποίο υποδηλώνονται κατά συνθήκη ορισμένες έννοιες, πράγματα ή γεγονότα.
Η λέξη προέρχεται από το συν+βάλλω, δηλαδή
το να βάλλεις, να ρίξεις δύο πράγματα μαζί ώστε το ένα να αντιπροσωπεύει το
άλλο. Η Βίβλος είναι γεμάτη από σύμβολα. Οι προφητείες του Δανιήλ και σχεδόν
όλη η Αποκάλυψη είναι γραμμένα σε συμβολική γλώσσα.
Ο Βιβλικός συμβολισμός είναι, από πολλές
απόψεις, ένα απ’ τα δυσκολότερα αντικείμενα για τον μελετητή. Πνευματικές
αλήθειες, προφητείες κι αόρατα, αιώνια πράγματα συμβολίζονται “αινιγματωδώς” με
“καλυμμένα” σύμβολα. Φαίνεται ότι είναι ευχαρίστηση του υψίστου να κρύβει μ’
αυτό τον τρόπο πολλά από τα άγιά Του.
Εξαιτίας αυτού του “κρυμμένου” χαρακτήρα
των συμβόλων ο ερμηνευτής πρέπει να βαδίζει με διάκριση και προσοχή, εκτεταμένη
μελέτη κι έρευνα, με λογική και σωστή σειρά σε κάθε πτυχή της μελέτης του και
να ζητάει, πάνω απ’ όλα, την οδηγία του
Αγίου Πνεύματος, του συγγραφέα της Βίβλου.
Παραδείγματα
Ο λέων θεωρείται ο βασιλιάς των ζώων του
δάσους. Έτσι βρίσκουμε στις Γραφές τη βασιλική μεγαλειότητα να συμβολίζεται με
το λιοντάρι.
Με τον ίδιο τρόπο η πανουργία κι η πονηριά
αντιπροσωπεύονται στον όφι (Ματθ.ι:16). Επίσης βλέπουμε ότι το κέρας, εξαιτίας
του τρόπου που χρησιμοποιείται απ’ τα
ζώα συμβολίζει τη δύναμη και την εξουσία
(Ματθ.ις:19, Λουκ.α:69, Αποκ.ιγ:1, 11).
Όταν θυμηθούμε ότι οι πύλες των αρχαίων
πόλεων χρησίμευαν σαν φρούρια μαθαίνουμε
ότι στη συμβολική γλώσσα αντιπροσωπεύουν δύναμη, βασιλεία κι εξουσία
(Ματθ.ις:18).
Όσον αφορά σε συμβολικές πράξεις που
συμβολίζουν το θάνατο του αμαρτωλού ως προς τον κόσμο και την είσοδό του στη
νέα ζωή δια μέσου της πνευματικής αναστάσεως έχουμε το βάπτισμα, την κατάδυση
κι ανάδυση από το νερό.
Το ίδιο συμβολίζει σ’ εμάς, όπως
γνωρίζουμε, η πνευματική κοινωνία με τον Ιησού κι η συμμετοχή μας στη θυσία
Του, με το δείπνο του Κυρίου (Ρωμ.ς:3 & Α’ Κορ.ια:23-26).
14. Παραβολή
Είναι ένα είδος αλληγορίας που
παρουσιάζεται με τη μορφή ιστορίας κι αναφέρεται σε φυσικές πράξεις και πιθανές καταστάσεις με αντικειμενικό σκοπό να φανερώσει μία
αλήθεια.
Ο Ιησούς φανέρωσε πολλές κύριες αλήθειες
στα πρόβατά Του. Οι λύκοι δεν καταλαβαίνουν την γλώσσα των προβάτων, ούτε του
ποιμένα, έτσι το φως για τους αποστόλους δεν ήταν και φως για τους εχθρούς του
Χριστού.
Κανείς δεν χρησιμοποίησε τις παραβολές τόσο
άμεσα, τόσο πολύ και με τέτοια αποτελεσματικότητα όπως ο Κύριος Ιησούς. Αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος για να διδάξει
αλήθειες στους μαθητές Του μπροστά στους εχθρούς Του, οι οποίοι έψαχναν να
βρουν ευκαιρία να Τον κατηγορήσουν και να
Τον καταδικάσουν απ’ τα ίδια Του τα λόγια. Αυτές οι παραβολές είναι σαν “κολλιτσίδες” που γαντζώνονταν στη
μνήμη του ακροατή κι εύκολα έμεναν εκεί για περισσότερη σκέψη.
Καθώς οι εχθροί του Κυρίου δεν ήταν
σίγουροι για την ερμηνεία τους δεν μπορούσαν να τις χρησιμοποιήσουν σαν όπλα
εναντίον Του. Κρυφά όμως ο Κύριος εξηγούσε στους αποστόλους το κρυμμένο νόημα
(Ματθ.ιγ:10-17). Ορισμένες φορές οι εχθροί Του καταλάβαιναν ότι τα λόγια του
Κυρίου ταίριαζαν απόλυτα σ’ αυτούς.
Παραδείγματα
Στο Λουκ.ιη:1-7 ο
Κύριος αναφέρεται στην αλήθεια ότι είναι αναγκαίο να προσευχόμαστε πάντοτε και
να μην αποκάμουμε, παρ’ όλο που κάποιες φορές η απάντηση αργεί να έρθει. Για να
φανερώσει αυτή την αλήθεια και να την χαράξει βαθιά μέσα στην καρδιά μας έδωσε την παραβολή του
άδικου κριτή και της χήρας.
Þ Άλλες παραβολές
είναι οι ιστορίες του σπορέα (Ματθ.ιγ), του χαμένου πρόβατου, της χαμένης
δραχμής και του άσωτου γιου (Λουκ.ιε).
Όσο αφορά στη σωστή κατανόηση των
παραβολών πρέπει να θυμόμαστε τα εξής:
1. Είναι αναγκαίο να
ερευνούμε τις αλήθειες που απεικονίζει η παραβολή.
2. Μόνο τα κύρια
χαρακτηριστικά της παραβολής πρέπει να λαμβάνονται υπ’ όψιν και να απορρίπτονται
όσα υπάρχουν μόνο για να στολίσουν και να ολοκληρώσουν την αφήγηση. Ο ίδιος ο
Ιησούς όταν ερμήνευε τις δικές Του παραβολές έκανε ακριβώς το ίδιο. Στο
Λουκ.ια:5-8 ο Κύριος διευκρινίζει την αλήθεια ότι είναι αναγκαίο να
προσευχόμαστε με επιμονή και καρτερία χρησιμοποιώντας το παράδειγμα αυτού που
χρειαζόταν τρία ψωμιά.
Εδώ
καταλαβαίνουμε ότι αυτός που ζητούσε το ψωμί αντιπροσωπεύει τον
χριστιανό που ζητά με θέρμη απ’ τον Κύριο κι ότι ο άνθρωπος της οικίας αντιπροσωπεύει
το Θεό. Δεν θα ήταν όμως παράλογο να υποστηρίξουμε ότι η απροθυμία του ανθρώπου
της οικίας (που δεν ήθελε να σηκωθεί για να μην ενοχλήσει τη γυναίκα και τα
παιδιά του) έχει κάποια αναφορά στο
πρόσωπο του Θεού;
Όλα αυτά στην παρένθεση είναι στοιχεία που
κοσμούν και συμπληρώνουν την παραβολή την οποία ο Κύριος άφησε έξω απ’ τη
διδαχή Του. Γι’ αυτό είναι καλό να δίνουμε προσοχή μόνο στο σύνολο της
παραβολής και στα κύρια μέρη της, παραλείποντας τις μικρολεπτομέρειες.
3. Μην ξεχνάς ότι η
παραβολή όπως και τα άλλα σχήματα λόγου εξυπηρετεί στο να διευκρινίσει τις
διδασκαλίες κι όχι να τις δημιουργήσει.
