Η δεύτερη έλευση του Χριστού είναι ένα από τα θεμελιώδη
δόγματα της Αγίας Γραφής. Ο Ιησούς τόνισε ότι, «θα έρθει πάλι» (Ιωάν.ιδ:3). Τα
ερωτήματα που είχαν οι πιστοί στο πέρασμα των αιώνων ήταν πάντα «Πότε»; και «Πώς»; Οι απαντήσεις σ’ αυτά τα ερωτήματα χωρίζουν τους
Χριστιανούς σε διάφορες εσχατολογικές απόψεις. Ορισμένοι πιστεύουν ότι θα έρθει
πριν από τη Μεγάλη Θλίψη. Ορισμένοι πιστεύουν ότι θα επιστρέψει κατά τη
διάρκεια της Μεγ. Θλίψης και μερικοί μετά από αυτήν. Ορισμένοι πιστεύουν ότι θα
έρθει στο τέλος της οικονομίας της εκκλησία και μερικοί νομίζουν ότι θα έρθει
μετά τη χιλιετία.
Μία από τις πιο παράξενες ερμηνείες των Εσχατολογικών είναι
η άποψη ότι ο Ιησούς έχει ήδη έρθει ξανά!
Όχι, δεν μιλάω για τους μάρτυρες του Ιεχωβά που πιστεύουν ότι ο Ιησούς
επέστρεψε το 1914. Μιλάω για μια άποψη που ονομάζεται «πρετερισμός», και διδάσκει ότι ο Ιησούς επέστρεψε το 70 μ.Χ.,
όταν ο Ρωμαϊκός στρατός κατέστρεψε την Ιερουσαλήμ.
Μπορεί να σκέφτεστε ότι κανένας λογικός άνθρωπος δεν μπορεί
να πιστεύει πραγματικά ότι ο Ιησούς ήδη ξαναήρθε. Καλά, θα εκπλαγείτε όταν
καταλάβετε ότι τόσο στο εξωτερικό, όσο και στη χώρα μας υπάρχουν άνθρωποι που
πιστεύουν αυτά τα πράγματα…!
Έχω διαβάσει διάφορα εσχατολογικά σενάρια που ήρθαν και
παρήλθαν τα τελευταία 30 χρόνια. Ορισμένα διαρκούν μερικές βδομάδες και κάποια
λίγα χρόνια. Αλλά κανένα δεν είχε πιο
ύπουλες επιπτώσεις από αυτή την ιδέα ότι ο Ιησούς επέστρεψε κι εμείς χάσαμε την
ευκαιρία! Στην πραγματικότητα, η Αγία
Γραφή μας προειδοποιεί: (Β’ Πέτρ.γ:3-4)
τούτο πρώτον γνωρίζοντες, ότι θέλουσιν
ελθεί εν ταις εσχάταις ημέραις εμπαίκται, περιπατούντες κατά τας ιδίας αυτών
επιθυμίας και λέγοντες· Που είναι η υπόσχεσις της παρουσίας αυτού; διότι αφ' ης
ημέρας οι πατέρες εκοιμήθησαν, τα πάντα διαμένουσιν ούτως απ' αρχής της
κτίσεως.
Τι είναι ο
Πρετερισμός;
Ο όρος «πρετερισμός» προέρχεται από τη Λατινική λέξη «praeter»
που σημαίνει παρελθόν. Έτσι, οι «πρετεριστές» πιστεύουν ότι οι Βιβλικές προφητείες
έχουν εκπληρωθεί στο παρελθόν. Ως εκ
τούτου, βλέπουν τα πιο σημαντικά προφητικά εδάφια της Αγίας Γραφής, όπως την
επί του όρους ομιλία και το βιβλίο της Αποκάλυψης, ότι έχουν ήδη εκπληρωθεί. Ο
«πρετερισμός» είναι το ακριβώς αντίθετο του φουτουρισμού, της άποψης δηλαδή ότι
οι κύριες βιβλικές προφητείες είναι να εκπληρωθούν στο μέλλον.
Οι ακραίοι πρετεριστές, που προτιμούν να αποκαλούν τους
εαυτούς τους «συνεπείς πρετεριστές», πιστεύουν ότι όλη η Βιβλική προφητεία
εκπληρώθηκε το 70 μ.Χ. με την καταστροφή της Ιερουσαλήμ. Βλέπουν αυτό το
γεγονός σαν την δεύτερη έλευση του Χριστού και απορρίπτουν κάθε πίστη σε
μελλοντική επιστροφή του Κυρίου. Έτσι,
αρνούνται μια μελλοντική σωματική ανάσταση των πιστών και την κυριολεκτική επιστροφή
του Χριστού στη γη. Οι ακραίοι
πρετεριστές πιστεύουν ότι είμαστε ήδη στο «Νέο ουρανό»! Η άποψή τους δεν είναι μόνο γελοία, αλλά
είναι αιρετική και τους κατατάσσει στους ψευδοδιδασκάλους.
Ο πρετερισμός διδάσκει, ότι ο νόμος εκπληρώθηκε το 70 μ.Χ.
και τελείωσε η Διαθήκη του Θεού με τον Ισραήλ. Ο «νέος ουρανός και η νέα γη»
για τα οποία μιλάει η Αποκ.κα:1, για τους πρετεριστές, είναι μια περιγραφή του
κόσμου στο πλαίσιο της Καινής Διαθήκης. Ακριβώς όπως ένας Χριστιανός γίνεται
«νέο κτίσμα» (Β’ Κορ.ε:17), έτσι και ο κόσμος υπό την Καινή Διαθήκη είναι μια
«νέα γη».
Διδάσκουν ότι κάθε γεγονός που συνήθως συνδέεται με τις
έσχατες μέρες — η δεύτερη έλευση του Χριστού, η Μεγάλη Θλίψη, η ανάσταση των
νεκρών, η τελική κρίση — έχει ήδη συμβεί. (Στην περίπτωση της τελικής κρίσης,
λένε ότι ακόμα είναι στη διαδικασία να εκπληρωθεί).
Οι μετριοπαθείς πρετεριστές, ισχυρίζονται ότι εξακολουθούν
να πιστεύουν σε μια μελλοντική Δεύτερη Έλευση, αλλά επιμένουν ότι η επί του
όρους ομιλία και το βιβλίο της Αποκάλυψης, έχουν ήδη εκπληρωθεί στο παρελθόν.
Ως εκ τούτου, απορρίπτουν βασικές έννοιες όπως: η αρπαγή της εκκλησίας, η
επταετής Μεγάλη Θλίψη, ο Αντίχριστος, η μεταστροφή των Ισραηλιτών, η μάχη του Αρμαγεδδώνα,
η Χιλιετής Βασιλεία, το δέσιμο του Σατανά στην άβυσσο.
Σε αντίθεση με τη βασική πίστη των προχιλιαστών, οι
μετριοπαθείς πρετεριστές πιστεύουν ακόμα ότι ο Θεός έχει τελειώσει με το
βιβλικό Ισραήλ. Δεν βλέπουν προφητικό
μέλλον για εθνικό Ισραήλ. Το γεγονός ότι
το κράτος του Ισραήλ που υπάρχει σήμερα έχει κατηγορηθεί σαν «ατύχημα της
ιστορίας» που διαπράχτηκε από «αγνοούντες προχιλιαστές», όταν υποστήριξαν την
διακήρυξη του Balfour
που τελικά οδήγησε στο σχηματισμό του σύγχρονου κράτους του Ισραήλ το
1948. Ενώ οι περισσότεροι πρετεριστές
επιμένουν ότι δεν είναι αντισημίτες, η θεολογία τους σίγουρα κλίνει προς αυτήν
την κατεύθυνση. Ένα από τα σύμβολα αυτής
της κίνησης είναι το έργο ενός καλλιτέχνη που δείχνει τις σιγοκαίουσες στάχτες
της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ., λες και χαίρονται για την καταστροφή της Άγιας πόλης.
Τι πιστεύουν οι πρετεριστές
Κατά κανόνα, οι μετριοπαθείς πρετεριστές, συνδέουν το πιστεύω
τους με ένα μεταχιλιαστικό όραμα κατά το οποίο η εκκλησία γίνεται ο νέος «Ισραήλ»
που πρέπει να φέρει τη Βασιλεία στη γη προκειμένου να προετοιμάσει τον κόσμο
για την επιστροφή του Χριστού. Οι
περισσότεροι πρετεριστές πιστεύουν τα εξής:
1. Ο Νέρων ήταν ο Αντίχριστος. Δεν θα υπάρξει κανένας μελλοντικός
Αντίχριστος.
2. Η Μεγάλη Θλίψη έχει τελειώσει. Αυτό συνέβη όταν ο Ρωμαϊκός στρατός
πολιόρκησε την Ιερουσαλήμ το 66-70 μ.Χ..
3. Ο Χριστός «επέστρεψε» εν νεφέλαις το 70 μ.Χ. για
να βεβαιώσει την καταστροφή της Ιερουσαλήμ από το Ρωμαϊκό στρατό. Η Επιστροφή
του Ιησού στη γη, ήταν μια «πνευματική» επιστροφή, όχι φυσική.
4. Ο Θεός αντικατέστησε τον Ισραήλ της Παλαιάς Διαθήκης
με την εκκλησία. Ως εκ τούτου, όλες οι Βιβλικές
υποσχέσεις στον Ισραήλ ανήκουν τώρα στην εκκλησία.
5. Ο Αρμαγεδδώνας συνέβη ήδη το 70 μ.Χ. Η πτώση της «Βαβυλώνας» αναφέρεται στην
καταστροφή της Ιερουσαλήμ από τους Ρωμαίους.
6. Ο Σατανάς είναι ήδη δεμένος στην άβυσσο και δεν
μπορεί να εμποδίσει την εξάπλωση του Ευαγγελίου. Το εικοστό κεφάλαιο της Αποκάλυψης
έχει ήδη εκπληρωθεί.
7. Είμαστε ήδη στη χιλιετία, αλλά όχι κυριολεκτικά. Κάποιοι πρετεριστές εξισώνουν ολόκληρη την οικονομία
της Εκκλησίας με τη χιλιετία. Τα 1.000 χρόνια δεν είναι κυριολεκτικά αλλά αλληγορικά,
ακόμα κι αν αναφέρονται έξι φορές στην Αποκάλυψη ιθ-κ.
Οι βασικές αξιώσεις του πρετερισμού αναπαύονται σε εδάφια
που μιλάνε για το σύντομο ερχομό του Χριστού (Αποκ.α:1), ή «Αληθώς σας λέγω, δεν θέλει παρέλθει η γενεά
αύτη, εωσού γείνωσι πάντα ταύτα» (Ματθ.κδ:34).
Επιμένουν ότι αυτά πρέπει να
σχετίζονται και να περιορίζονται στον πρώτο αιώνα. Αντίθετα, οι προχιλιαστές
πιστεύουν ότι επίκειται ο ερχομός του Χριστού και ως εκ τούτου, θα μπορούσε να
συμβεί ανά πάσα στιγμή.
Όμως, αυτό που λέει ο Ιησούς, είναι ότι η γενιά που θα δει
την αρχή του τέλους, θα δει και το τέλος.
Όταν αρχίσουν τα σημεία, θα προχωρήσουν γρήγορα, δεν θα τραβήξουν για πολλές
γενεές. Αυτό θα συμβεί μέσα σε μία
γενιά.
Εσφαλμένη λογική
Οι πρετεριστές επιμένουν ότι υπερασπίζονται την Αγία Γραφή,
κάνοντας τις προφητείες της να εκπληρώνονται κατά το παρελθόν. Με αυτό τον
τρόπο, δεν μπορούν να κατηγορηθούν για ψευδείς αξιώσεις για το μέλλον. Με άλλα
λόγια, η ερμηνευτική μεθοδολογία τους θα μπορούσε να ονομαστεί: «κράτησε ένα αντίγραφο
ασφαλείας και πέτα το»! Περιορίζοντας τις
προφητείες σε παρελθοντολογική εκπλήρωση, εκμηδενίζουν οποιαδήποτε πραγματική
ανάγκη για τα εσχατολογικά. Ωστόσο, η
εσφαλμένη και σαθρή λογική τους, τους αφήνει να υποστηρίζουν μια σειρά από
γελοία συμπεράσματα που αψήφησε όλη η ιστορία της Βιβλικής ερμηνείας.
Για παράδειγμα, η ιδέα ότι ο Σατανάς είναι ήδη «Δεμένος»
αντικρούεται σαφώς από τη δήλωση του Πέτρου: «Εγκρατεύθητε, αγρυπνήσατε· διότι ο αντίδικός σας διάβολος ως λέων
ωρυόμενος περιέρχεται ζητών τίνα να καταπίη» (Α’ Πετρ.ε:8). Ο απόστολος Παύλος
αναφέρεται στο Σατανά σαν «τον άρχοντα
της εξουσίας του αέρος, του πνεύματος το οποίον ενεργεί την σήμερον εις τους
υιούς της απειθείας» (Εφες.β:2).
Κάποιος θα δυσκολευόταν να πείσει τον Πέτρο και τον Παύλο, ότι ο Σατανάς
ήταν ήδη δεμένος με τη δύναμη του Σταυρού. Αν ο Σατανάς είναι σήμερα δεμένος,
γιατί τα έθνη ακόμα εξαπατώνται;
Αν είμαστε ήδη στη χιλιετία, γιατί υπάρχουν ακόμα πόλεμοι
στον κόσμο; Πότε «Ο λύκος και το
αρνίον θέλουσι βόσκεσθαι ομού, και ο λέων
θέλει τρώγει άχυρον ως ο βούς»;
Πότε τα έθνη «θέλουσι σφυρηλατήσει
τας μαχαίρας αυτών διά υνία και τας λόγχας αυτών διά δρέπανα δεν θέλει σηκώσει
μάχαιραν έθνος εναντίον έθνους, ουδέ θέλουσι μάθει πλέον τον πόλεμον»; Αν
τα 1.000 χρόνια είναι συμβολικά, μήπως και η Βασιλεία του Χριστού είναι μόνο
συμβολική; Αν ο Θεός έσπασε την αιώνια διαθήκη με το Ισραήλ, πώς ξέρουμε ότι
δεν θα σπάσει τη διαθήκη της αιώνιας ζωής μαζί μας;
Αν ο Θεός έχει τελειώσει με το έθνος Ισραήλ, γιατί ο Παύλος
ρωτά: «Μήπως απέρριψεν ο Θεός τον λαόν
αυτού»; Και γιατί απαντά τόσο
κατηγορηματικά, «Μη γένοιτο»! (Ρωμ.ια:1); Γιατί ρώτησε ο Παύλος για τον Ισραήλ, «Μήπως έπταισαν διά να πέσωσι»; Και γιατί
απαντά πάλι: «Μη γένοιτο»! (Ρωμ.ια:11);
Γιατί ο Παύλος αναφέρει ότι «ότι
τύφλωσις κατά μέρος έγεινεν εις τον Ισραήλ, εωσού εισέλθη το πλήρωμα των εθνών»
(Ρωμ.ια:25); Γιατί πίστευε ότι, «πας ο
Ισραήλ θέλει σωθή» (Ρωμ.ια:26) αν ο Θεός έχει ήδη τελειώσει με τον Ισραήλ;
Τα προβλήματα με αυτή τη θέση είναι πολλά. Η Διαθήκη του
Θεού με τον Ισραήλ είναι αιώνια (Ιερεμ.λα:33-36), και θα υπάρξει μια μελλοντική
αποκατάσταση του Ισραήλ (Ης.ια:12).
Αν η εκκλησία αντικαθιστά τον Ισραήλ, και γίνεται η βασιλεία
του Θεού στη γη, γιατί οι μαθητές ρώτησαν τον Ιησού κατά την ανάληψη: «Κύριε,
τάχα εν τω καιρώ τούτω αποκαθιστάνεις την βασιλείαν εις τον Ισραήλ»; (Πράξ.α:6).
Αυτή θα ήταν η τέλεια ευκαιρία για τον Ιησού να πει στους μαθητές ότι τελείωσε
με τον Ισραήλ, και ότι αυτοί ήταν ο νέος «Ισραήλ». Αλλά δεν το έκανε! Τους είπε απλά: «Δεν ανήκει εις εσάς να γνωρίζητε τους χρόνους ή τους καιρούς, τους
οποίους ο Πατήρ έθεσεν εν τη ιδία αυτού εξουσία» (Πράξ.α:7).
Ο απόστολος Παύλος προειδοποίησε εκείνους που, όπως ο Υμέναιος και ο Φιλητός ψευδώς διδάσκουν «ότι έγεινεν ήδη η ανάστασις, και ανατρέπουσι
την πίστιν τινών» (Β’ Τιμ.β:17-18).
Πρακτικές επιπτώσεις
Λόγω της εξάπλωσης αυτής της διδασκαλίας, ποιμένες και
δάσκαλοι πρέπει να είναι έτοιμοι να υπερασπιστούν την πίστη για τα γεγονότα των
τελευταίων ημερών από αυτή την επίθεση.
Όσοι πιστεύουν ότι ο Χριστός ήδη ήρθε το 70 μ.Χ. δύσκολα μπορούν να
υπακούσουν εντολή του Κυρίου μας: «Αγρυπνείτε
λοιπόν, διότι δεν εξεύρετε ποία ώρα έρχεται ο Κύριος υμών» (Ματθ.κδ:42).
Αυτή η πλάνη:
1. Καταστρέφει το κυριολεκτικό νόημα της Βίβλου. Μόλις
αρχίσεις να συμφωνείς ότι ο προφητικός λόγος δεν μπορεί να ληφθεί κυριολεκτικά,
δεν είσαι μακριά από το να μη δέχεσαι ούτε την υπόλοιπη Γραφή κυριολεκτικά. Οι
πρετεριστές ακολουθούν το επικίνδυνο μονοπάτι του φιλελευθερισμού που άρχισε με
την άρνηση των προφητειών και σύντομα απέρριψε την κυριολεκτική ερμηνεία της δημιουργίας,
του κατακλυσμού, της παρθενικής γέννησης του Χριστού, τον αντιπροσωπευτικό Του
θάνατο και τη σωματική ανάσταση.
2. Διαστρεβλώνει την υπόσχεση της Δευτέρας παρουσίας. Τοποθετώντας την επιστροφή του Χριστού στο
παρελθόν στερεί την εκκλησία από την ελπίδα και προσμονή των μελλόντων. Έχουμε αφεθεί πάνω στη γη, προσπαθώντας να «κάνουμε
το καλύτερο που μπορούμε», χωρίς καμία πραγματική ελπίδα θεϊκής μεσολάβησης.
Αφήνει την εκκλησία να προσπαθεί να «κερδίσει τη Βασιλεία» χωρίς τον Βασιλιά.
3. Μειώνει την ελπίδα του πιστού. Αναιρεί τις βιβλικές
εντολές να «αγρυπνεί» και να «είναι έτοιμος» για τον ερχομό του Χριστού. Περιορίζει τις νουθεσίες προς τους πιστούς
του πρώτου αιώνα πριν από το 70 μ.Χ.
Στην πραγματικότητα, περιορίζει κάθε Βιβλική εντολή σχετικά με την
επιστροφή του Χριστού. Η φράση «μέχρι της ελεύσεως αυτού» θα πρέπει να
περιορίζεται στο 70 μ.Χ. Στην
πραγματικότητα, πώς μπορούμε να έχουμε το δείπνο του Κυρίου «καταγγέλλοντας τον
θάνατον του Κυρίου, μέχρι της ελεύσεως αυτού» (Α’ Κορ.ια:26); Πρέπει να
σταματήσουμε να κάνουμε το δείπνο του Κυρίου, επειδή ήρθε το 70 μ.Χ.;
4. Στερεί τον Ισραήλ από το μέλλον του. Οι πρετεριστές επιμένουν ότι ο Θεός έχει
τελειώσει με τον Ισραήλ. Πολλοί από αυτούς διδάσκουν ότι είναι στην
πραγματικότητα ο Ιησούς, Αυτός που σπάει τη Διαθήκη με τον Ισραήλ στο Δαν.θ:26-27. Στην ουσία, οι πρετεριστές τοποθετούν τον Ιησού
σαν εχθρό του Ισραήλ και μετά λένε ότι δεν είναι αντισημίτες. Στην πραγματικότητα διδάσκουν ότι η «Βαβυλώνα»
της Αποκ.ιζ-ιη είναι η Ιερουσαλήμ! Ως εκ
τούτου, η πτώση της Ιερουσαλήμ το 70 μ.Χ. αντιπροσωπεύει τον απόλυτο θρίαμβο
του Χριστού πάνω στην απιστία.
5. Αρνείται τη δύναμη του Χριστού. Ενώ οι περισσότεροι πρετεριστές
θα επιμένουν ότι υπερασπίζονται τη δύναμη του Χριστού, στην πραγματικότητα την αρνούνται.
Προσπαθούν να «κερδίσουν τη Βασιλεία» χωρίς Βασιλιά. Και επιτρέψτε μου να
προσθέσω, ότι αγωνίζονται μια χαμένη μάχη!
Η πίστη μας δέχεται επιθέσεις όσο ποτέ πριν. Δεν προσπαθούμε να κυριαρχήσουμε
πάνω στον κόσμο, αλλά η εκκλησία θα
συνεχίσει να αυξάνεται (Ματθ.ις:18), το ίδιο και η αντίσταση του Σατανά (Β’ Τιμ.δ:1).
Ο Θεός θα συνεχίσει να κάνει θαυμάσια πράγματα σ’ αυτό τον κόσμο. Αλλά η εκκλησία ποτέ δεν θα φέρει τη Βασιλεία
των ουρανών στη γη μέχρι να επιστρέψει ο Βασιλιάς των ουρανών αυτοπροσώπως.
Τα εσχατολογικά είναι ένα σύνθετο θέμα, και η χρήση σχημάτων
λόγου από τη Βίβλο σε πολλές προφητείες της Αγίας Γραφής, έχει οδηγήσει σε
ποικίλες ερμηνείες των γεγονότων των τελευταίων ημερών. Υπάρχει χώρος για κάποιες
διαφωνίες στο Χριστιανισμό σχετικά με αυτά τα πράγματα. Ωστόσο, οι πρετεριστές
έχουν ορισμένες σοβαρές ελλείψεις σ’ αυτό, που τους στερούν την Αρπαγή, τη φυσική
Δεύτερη έλευση του Χριστού και υποβαθμίζουν τη φοβερή φύση της Μεγάλης Θλίψης,
περιορίζοντας το γεγονός στην πτώση της Ιερουσαλήμ.
