Σάντα Κλάους : To ξωτικό της coca cola

Αναφέρεται στην δύση σαν άγιος Νικόλαος ή στην χώρα μας σαν άγιος Βασίλειος (ονόματα δανεισμένα από τους αντίστοιχους καθολικούς "αγίους" που έζησαν τον 4ο αιώνα).

Είναι ακριβώς ο ίδιος ο «Περ Νοέλ» των Γάλλων, ο «Σίντερ-Κλάας» των Ολλανδών, ο «Βάιναχτσμαν» των Γερμανών, ο «Λαμ-Κουνγκ-Κουνγκ»  των Κινέζων, ο «Χοτέισο» των Ιαπώνων και «Babbo Natale» των Ιταλών. 

Πολλοί συγγραφείς, όπως ο Τζέιμς Μπαρνέτ αναφέρουν ότι oι Ολλανδοί καθολικιστές (καλβινιστές) που μετανάστευσαν τον 17o αιώνα στις ΗΠΑ έφεραν μαζί τους και την εικόνα του "αγίου" Νικολάου (Σαν Νίκλαας ή Σάντα Κλάους). Αργότερα τον 19ο αιώνα η γιορτή του «αγίου» άρχισε να παίρνει την σημερινή της μορφή.  

Στις άρχες του 1860, ο Τόμας Ναστ  σχεδιαστής καρτούν και γελοιογραφιών σχεδίασε τον «Σάντα Κλάους» χρησιμοποιώντας σαν πρότυπο ξωτικά από την γερμανική παγανιστική παράδοση..Ο ίδιος ήταν που σχεδίασε τα σήματα των αμερικανικών κομμάτων, δηλαδή του γαϊδάρου για τους Δημοκρατικούς και του ελέφαντα για τους Ρεπουμπλικάνους.

Η πιο γνωστή απεικόνιση του «αγίου» κυκλοφόρησε το 1866, μετά

το  τέλος του εμφυλίου πολέμου, όπου απεικονίζεται να διακοσμεί ένα έλατο και να φτιάχνει παιχνίδια. Ο αμερικανός "άγιος" Βασίλης αντικατόπτριζε το αμερικάνικο όνειρο της κοινωνίας που στηρίζεται στην ευημερία, την καλοπέραση και την ευδαιμονία..

Στα 1870 η μορφή του «αγίου» Νικολάου συναντάται και στην Βρετανία, όπου η γιορτή του συγχωνεύεται με τον σκανδιναβικής προέλευσης πατέρα των χριστουγέννων και έτσι γεννιούνται μύθοι, θρύλοι, τραγούδια και ιδιαίτερες θρησκευτικές συνήθειες. Μέσα σ’ αυτά εισχωρούν νάνοι και ξωτικά από τη Σκανδιναβία, ένα κορίτσι με  άσπρη μπέρτα η Kolyada, από την τσαρική Ρωσία που έφτανε από ψηλά με έλκηθρο συνοδεία ξωτικών πού έφεραν δώρα και τους συνέδεαν με τους «τρεις μάγους»,  και άλλες πολλές δοξασίες.

Το 1875 ο Λούις Πραγκ εισήγαγε τις κάρτες των εορτών των χριστουγέννων και του νέου έτους βάζοντας σ' αυτές τον «άγιο» με τις μπότες για τα χιόνια και την κόκκινη στολή και το σκούφο και προπάντων το τεράστιο σακούλι του, με το οποίο μεταφέρει στα παιδιά τα δώρα. Οπως είναι γνωστό ευχές και κάρτες για τα «χριστούγεννα» ανταλλάσσουν και οι  Ιάπωνες, αλλά και πολλοί μωαμεθανοί..

Σημαντικό ρόλο, ίσως τον σημαντικότερο ρόλο στην διάδοση της γιορτής του σάντα κλάους έπαιξε η κόκα κόλα. Ένα μεγάλο ποσοστό καταναλωτών γνώρισε την κόκα κόλα σαν θεραπευτικό προιόν μέσα από τα φαρμακεία της εποχής. Στην πραγματικότητα η εταιρία πλήρωνε τους φαρμακοποιούς ένα ποσοστό για να πουλούν το προϊόν και για να εγκαταστήσουν το σήμα κατατεθέν της εταιρίας στους χώρους τους.

Το 1930 η κόκα κόλα χρειάσθηκε να επαναπροσδιορίσει τη φυσιογνωμία της επιχείρησης καθώς ήδη από το 1903 το συστατικό της κόκας είχε αντικατασταθεί από την καφεΐνη, και οι πωλήσεις του προϊόντος έπεφταν αισθητά.

Η εταιρία άρχισε τότε να σκέφτεται πως θα μπορούσε να εισάγει νέους τρόπους για την αντιμετώπιση του προβλήματος  της κατάθλιψης. Ζήτησε από το διαφημιστή Χλάντον Σάμπομ να χρησιμοποίησει  τον «Σάντα Κλάουςς» ως διαφημιστικό όπλο. 

Τότε είναι που δημιουργήθηκαν τα χρώματα κόκκινο και λευκό της εταιρίας, που είναι τα κύρια χρώματα τις ενδυμασίας του «Σάντα Κλάους».  Η εικόνα του καλλιτέχνη παρουσίαζε έναν λευκό άνδρα μέσα σε ένα κόκκινο κουστούμι που φέρνει χαρά στην οικογένεια και στους φίλους απλά με ένα μπουκάλι κόκα κόλα.

Στη Γαλλία ο «Σάντα Κλάους» εισβάλλει αμέσως μετά το Β' παγκόσμιο πόλεμο παρά την αντίδραση της παπικής εκκλησίας που προτιμούσε τον Πατέρα των Χριστουγέννων Περ Νοέλ (δηλαδή όχι γιάννης, γιαννάκης). Ακόμα και στην Ολλανδία δεν εορτάζουν πλέον τον «άγιο» Νικόλαο στις 6 Δεκεμβρίου αλλά στις  25 Δεκεμβρίου..

 Η επικράτηση του «Σάντα Κλάους» και του χριστουγεννιάτικου δέντρου στην Ισπανία γίνεται τη δεκαετία του 1950, με την εγκατάσταση των αμερικανικών στρατιωτικών βάσεων από το καθεστώς του Φράνκο, παρά την αντίδραση της τοπικής ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας.

 Η κόκα κόλα είναι περήφανη για το ρόλο που έπαιξε στην διάδοση της γιορτής του ξωτικού. Μάλιστα επιχορήγησε μια σειρά εκθέσεων σε γκαλερί με θέμα «η διαφήμιση ως τέχνη» που εξηγεί αυτό το φαινόμενο. Η πιο γνωστή και διάσημη από αυτές τις εκθέσεις είναι αυτή που έγινε στο Carrousel du Louvre στο Παρίσι το 1996..

Στην Ελλάδα σήμερα έχει ξεχαστεί ότι ο «αϊ-Βασίλης» είναι αμερικανικής προελεύσης. Η μορφή του «αγίου» είναι μια φιγούρα που αντικατοπτρίζει την αφθονία και την ευμάρεια. Ο Αι Βασίλης είναι πανταχού παρών και η κόκα κόλα το ίδιο και κανείς πλέον δεν θυμάται πως κάποτε αυτά τα δύο ήταν στενά συνδεδεμένα. Τα χριστούγεννα –ηλιούγεννα, είναι η υπερβολή της καταναλωτικότητας, μια παγκόσμια εμπορική γιορτή, η  χαρά των υλικών αγαθών. 

Τα κοινά έθιμα παγανιστών και καθολικών έλαβαν από τους σύγχρονους ειδωλολάτρες την σημερινή τους μορφή, ενός καπιταλιστικού παν-δαιμόνιου, με τα κάλαντα, τα δέντρα και τις φαντασμαγορικές διακοσμήσεις στα σπίτια και τους φωταγωγημένους δρόμους..