Οι παραδόσεις (11)

ΤΑ ΜΝΗΜΟΣΥΝΑ

1. Τι είναι τα μνημόσυνα;

Μνημόσυνα είναι ειδικές τελετές που γίνονται για τους νεκρούς. Ιδιαίτερο χαρακτηριστικό τους είναι οι προσευχές που γίνονται σ’ αυτά προς το Θεό για την ανάπαυση και συγχώρηση των ψυχών των νεκρών.

2. Γιατί γίνονται τα μνημόσυνα;

Επικρατεί η αντίληψη ότι η ψυχή μετά το θάνατο δεν πάει κατευθείαν στο Θεό αμέσως, αλλά περνάει από διάφορους σταθμούς που λέγονται “εναέρια τελώνια”. Εκεί γίνεται εξέταση της ζωής του νεκρού από πονηρά πνεύματα και αγγέλους. Εάν οι άγγελοι πάρουν την ψυχή, την οδηγούν, τρεις μέρες μετά το θάνατο, στο θρόνο του Θεού. Μετά οι άγγελοι τη φέρνουν στη γη και της υπενθυμίζουν όλη την ζωή της, καλή και κακή. Σε 9 μέρες ξανάρχεται στο θρόνο του Θεού και προσκυνεί.

Κατόπιν οι άγγελοι της δείχνουν τον Παράδεισο και την Κόλαση. Στις 40 μέρες η ψυχή έρχεται και ξαναπροσκυνεί το Θεό. Τότε ο Κύριος αποφασίζει που πρέπει να πάει η ψυχή προσωρινά μέχρι τη Δεύτερη Παρουσία.

Έτσι τα μνημόσυνα θεωρούνται απαραίτητα γιατί ανακουφίζουν τις ψυχές και τις βοηθούν να περάσουν τους εναέριους σταθμούς, να τύχουν του ελέους του Θεού και να καταταχθούν σε τόπο ανάπαυσης.

3. Πόσα μνημόσυνα υπάρχουν;

Μνημόσυνα γίνονται στις 3 μέρες μετά το θάνατο, στις 9 μέρες, στις 40 μέρες. Επίσης κάθε χρόνο γίνονται δυο μεγάλα μνημόσυνα. Το ψυχοσάββατο πριν την Αποκριά και το ψυχοσάββατο πριν την Πεντηκοστή. Ακόμη κάθε Σάββατο είναι αφιερωμένο στους νεκρούς.

Στα μνημόσυνα χρησιμοποιούνται κόλλυβα (στάρι βρασμένο) πρόσφορο, κρασί, θυμίαμα, λάδι, κερί.

Συνήθως ο λειτουργός ρίχνει μέσα στο Άγιο Ποτήρι κομματάκια άρτου, που αντιπροσωπεύουν τις ψυχές των οποίων τα ονόματα δόθηκαν για προσευχή, για να πλυθούν με το αίμα του Χριστού.

4. Είναι τα μνημόσυνα αποστολική παράδοση;

ΟΧΙ. Έχουν ειδωλολατρική προέλευση. Οι εθνικοί έκαναν μνημόσυνα γεύματα προς τιμή των νεκρών την 3^η, 9^η, και 30^η ημέρα μετά την ταφή. Επίσης και μια φορά το χρόνο.

Από την συνήθεια αυτή των ειδωλολατρών επηρεάστηκαν οι Χριστιανοί και από τον 3^ο μ.Χ. αιώνα άρχισαν και αυτοί να κάνουν μνημόσυνα την 3^η, 9^η και 40^η ημέρα μετά το θάνατο, καθώς και στην επέτειο του θανάτου μια φορά το χρόνο.

Στην αρχή γίνονταν για τιμή και υπενθύμιση του νεκρού, αργότερα συνδέθηκαν με τις μεσαιωνικές αντιλήψεις για τις ψυχές που αναφέραμε παραπάνω και γίνονταν για ανάπαυση και βοήθεια της ψυχής. Δες Εκκλησιαστική Ιστορία Στεφανίδη σελ.120.

5. Τι λέγει η Αγία Γραφή στο θέμα αυτό;

Ο λόγος του Θεού τονίζει καθαρά, ότι αφού πεθάνει ο άνθρωπος δε μπορεί να πάρει βοήθεια από τους δικούς του με κανένα τρόπο. Με το θάνατο σφραγίζεται η ζωή του. Δε μπορεί να αλλάξει τίποτα. Ούτε συγχώρηση υπάρχει ούτε σωτηρία. Το μόνο που υπάρχει είναι κρίση και δίκαιη ανταπόδοση.

Εβρ.θ:27. “Και καθώς είναι αποφασισμένον εις τους ανθρώπους άπαξ να αποθάνωσι, μετά δε τούτο είναι κρίσις”.

Ότι και να κάνουν οι συγγενείς δε μπορούν να βοηθήσουν, ούτε προσευχές, ούτε μνημόσυνα, ούτε δωρεές ωφελούν.

Οι επιμνημόσυνες δεήσεις δεν είναι σύμφωνα με το λόγο του Θεού. Διαβάστε προσεκτικά τη περίπτωση του Πλουσίου και του Λαζάρου στο Ευαγγέλιο (Λουκάς ις:19-31).

Δεν αναφέρονται εκεί σταθμοί ενδιάμεσοι. Κατευθείαν οι ψυχές πήγαν, του πλούσιου στον Άδη, του Λάζαρου στην ανάπαυση του Κυρίου. Ο πλούσιος φώναζε για βοήθεια και είπε, “Πάτερ Αβραάμ, ελέησόν με, και πέμψον τον Λάζαρον, διά να βάψη το άκρον του δακτύλου αυτού εις ύδωρ, και να καταδροσίση την γλώσσαν μου διότι βασανίζομαι εν τη φλογί ταύτη”. Ο Αβραάμ απάντησε, “Τέκνον ενθυμήθητι ότι απέλαβες συ τα αγαθά σου εν τη ζωή σου, και ο Λάζαρος ομοίως τα κακά τώρα ούτος μεν παρηγορείται, συ δε βασανίζεσαι....μεταξύ ημών και υμών χάσμα μέγα είναι εστηριγμένον, ώστε οι θέλοντες να διαβώσιν εντεύθεν προς εσάς, να μη δύνωνται, μηδέ οι εκείθεν να διαπερώσι προς ημάς”.

Έτσι, ο ίδιος ο Χριστός τονίζει, ότι αφού πεθάνει κανείς, δεν υπάρχει ελπίδα βοήθειας.

Τώρα που ζεις πρέπει να αφήσεις την αμαρτία, να δεχτείς τη χάρη του Χριστού για να σωθείς και να λάβεις συγχώρηση. Τώρα υπάρχει ελπίδα. Τώρα υπάρχει σωτηρία. Μετά είναι πολύ αργά.

6. Είναι κακό να γίνονται μνημόσυνα ;

Είναι κακό γιατί δίνεται η εντύπωση στους ζωντανούς, ότι και να μη είναι εντάξει, όταν πεθάνουν, οι δικοί τους θα προσευχηθούν και θα τους βοηθήσουν να συγχωρηθούν και αναπαυτούν. Έτσι ελπίζουν στη μεταθανάτιο βοήθεια και παραμελούν την ετοιμασία της ψυχής τους. Αποτέλεσμα είναι να χάνονται αιώνια, χωρίς βοήθεια καμιά.

Ο άνθρωπος πρέπει να ξέρει την αλήθεια. “Τώρα είναι ημέρα σωτηρίας”, “σήμερα αν ακούσετε τη φωνή του Χριστού μη σκληρύνετε τις καρδιές σας”. Ελπίδα μετά το θάνατο δεν υπάρχει.