Έχουν γίνει πάρα πολλές συζητήσεις για την «αινιγματική»
δήλωση ότι οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν
εἰ μὴ ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου (Ιωάν.γ:13).
Τι σημαίνουν αυτά τα λόγια του Ιησού; Η Βίβλος μιλάει καθαρά
για την ανάληψη του Ενώχ και του Ηλία!
Κάθε φορά που συναντάμε ένα δύσκολο εδάφιο, θα πρέπει να εξετάζουμε
πιο προσεχτικά το ευρύτερο πλαίσιο μέσα στο όποιο βρίσκεται.
Δύσκολο θεωρείται ένα εδάφιο, που φαίνεται ότι έρχεται σε
αντίθεση με τις βασικές διδασκαλίες του λόγου του Θεού. Τέτοια εδάφια, χρησιμοποιούνται
απ’ αυτούς που θέλουν να βρίσκουν αντιφάσεις στη Βίβλο.
Ξέρουμε από την Αγία Γραφή ότι ο Ενώχ και ο Ηλίας αρπάχτηκαν
στον ουρανό χωρίς να γευτούν θάνατο.
(Εβρ.ια:5) Πίστει Ἑνὼχ μετετέθη τοῦ μὴ ἰδεῖν
θάνατον, καὶ οὐχ ἡυρίσκετο διότι μετέθηκεν αὐτὸν ὁ θεὸς. πρὸ γὰρ τῆς μεταθέσεως
μεμαρτύρηται εὐαρεστηκέναι τῷ θεῷ·
(Β' Βας.β:11) Και ενώ αυτοί περιεπάτουν έτι
λαλούντες, ιδού, άμαξα πυρός και ίπποι πυρός, και διεχώρισαν αυτούς αμφοτέρους·
και ανέβη ο Ηλίας με ανεμοστρόβιλον εις τον ουρανόν.
Άρα, τι είπε ουσιαστικά ο Ιησούς στο Νικόδημο; Ο Χριστός
μίλησε στον άρχοντα των Ιουδαίων για την αναγέννηση, αλλά ο Νικόδημος δεν ήταν
σε θέση να κατανοήσει το πραγματικό νόημα της επειδή το πήρε κυριολεκτικά και
απάντησε:
(Ιωάν.γ:4) πῶς δύναται ἄνθρωπος γεννηθῆναι γέρων
ὤν; μὴ δύναται εἰς τὴν κοιλίαν τῆς μητρὸς αὐτοῦ δεύτερον εἰσελθεῖν καὶ γεννηθῆναι;.
Ίσως να νομίζουμε ότι ήταν αρκετά αφελής για να μην
κατανοήσει την πραγματική έννοια των λόγων του Χριστού, αλλά μάλλον μπερδεύτηκε
επειδή το πήρε κυριολεκτικά! Μα και σήμερα, πολλοί δεν αντιδρούν όπως το
Νικόδημο, και μπερδεύονται, επειδή παίρνουν το άλλο μέρος του διαλόγου
κυριολεκτικά; Το άλλο μέρος είναι:
(Ιωάν.γ:13) «καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ ὁ
ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου»
Τι εννοούσε ο Χριστός μ’ αυτό; Σίγουρα δεν μπορεί να σημαίνει
ότι κανένας άνθρωπος δεν έχει ανέβη στον ουρανό, γιατί όπως έχουμε δει,
τουλάχιστον ο Ενώχ και ο Ηλίας ανέβηκαν. Ας εξετάσουμε τα συμφραζόμενα.
Ιωάν.γ:11 Αληθώς,
αληθώς σοι λέγω ότι εκείνο το οποίον εξεύρομεν λαλούμεν και εκείνο το οποίον
είδομεν μαρτυρούμεν, και την μαρτυρίαν ημών δεν δέχεσθε.
Κάποιος μπορεί να «ομολογήσει» μόνο ό,τι ξέρει και
ό,τι έχει «δει» και ιδιαίτερα στην περίπτωσή μας, από πρώτο χέρι.
Ο Ιησούς συνέχισε:
Ιωάν.γ:12 Εάν
τα επίγεια σας είπον και δεν πιστεύητε, πως, εάν σας είπω τα επουράνια, θέλετε
πιστεύσει;
Ο Ιησούς είχε τα προσόντα να μαρτυρήσει σχετικά με τα
«ουράνια» επειδή ότι έλεγε δεν το έλεγε από δικού Του, αλλά επειδή του το είχε
πει ο Πατέρας! Άρα, η γνώση Του για τον ουρανό ήταν απόλυτα τέλεια. Σαν να ήταν
εκεί και να έχει δει τα πάντα. Κάποια άλλη στιγμή είπε σε μια ομάδα Εβραίων:
Ιωάν.η:23 Σεις
είσθε εκ των κάτω, εγώ είμαι εκ των άνω· σεις είσθε εκ του κόσμου τούτου, εγώ
δεν είμαι εκ του κόσμου τούτου.
(Φυσικά, δεν ήταν μόνο από τον ουρανό, αλλά ο Κύριος, ο
Δημιουργός του ουρανού και της γης!)
Πριν προχωρήσουμε, ίσως είναι απαραίτητο να κάνουμε κάποιες
διευκρινήσεις που θα μας βοηθήσουν να καταλάβουμε σωστά το εδάφιο που
εξετάζουμε.
Σύμφωνα με την Αγία Γραφή, υπάρχει μόνο ένας Θεός, ο Πατέρας
(Α΄Κορ.η:6). Ο Θεός είναι Πνεύμα (Ιωάν.δ:24) και είναι άναρχος. Ο Θεός έχει ένα
πρόσωπο (Γέν.γ:8, Έξοδ.λγ:20) και μία υπόσταση (Εβρ.α:1-3).
Ο Θεός λέει ότι ο
ουρανός είναι ο θρόνος Του, (Ης.ξς:1) απ’ όπου πολλές φορές «κατεβαίνει»
- ανθρωπομορφισμός - (Έξοδ.γ:7,8) στη γη που την ονομάζει υποπόδιο των ποδών
Του.
Στο πλήρωμα των καιρών, ο Θεός, ο Πατέρας, γέννησε από τον
Εαυτό Του μέσω της παρθένου Μαρίας τον άνθρωπο Ιησού Χριστό (Γαλ.δ:4), μέσα
στον οποίο κατοίκησε πλήρως (Κολ.β:9).
Ο Ιησούς δεν προϋπήρχε σαν άνθρωπος, σαν θεότητα ή κάποια
άλλη οντότητα, παρά μόνο σαν ενδιάθετος λόγος, σκέψη, μέσα στο Θεό (Ιωάν.α:1).
Ο Ιησούς λοιπόν ήταν τέλειος άνθρωπος, αλλά ως προς τη
θεότητά Του ήταν ο Θεός Πατέρας. Στη διακονία Του, άλλοτε μιλούσε και ενεργούσε
σαν άνθρωπος και άλλοτε σαν ο Θεός.
Δεν υπάρχει κανείς που να μπορεί να διδάξει για τον ουρανό
σαν τον Ιησού επειδή είναι ο Θεός που φανερώθηκε εν σαρκί (Α’ Τιμ.γ:16). Είναι
«το φως το αληθινόν, το οποίον φωτίζει
πάντα άνθρωπον ερχόμενον εις τον κόσμον. Ήτο εν τω κόσμω, και ο κόσμος έγεινε
δι' αυτού, και ο κόσμος δεν εγνώρισεν αυτόν. Εις τα ίδια ήλθε, και οι ίδιοι δεν
εδέχθησαν αυτόν» (Ιωάν.α:9-11).
Οι προφήτες, που είχαν δει τον ουρανό, τον είχαν δει μόνο σε
οράσεις. Κι αν είχαν εξουσία να μιλήσουν για τον ουρανό, απ’ ότι τους είχε αποκαλυφθεί,
πόσο μάλλον ο Ιησούς (σαν ο Θεός) θα μπορούσε να μιλήσει γι’ αυτό τον τόπο και
τα πνευματικά πράγματα! Στο πλαίσιο αυτό, είπε στο Νικόδημο:
Ιωάν.γ:11-13 «ἀμὴν
ἀμὴν λέγω σοι ὅτι ὃ οἴδαμεν λαλοῦμεν καὶ ὃ ἑωράκαμεν μαρτυροῦμεν, καὶ τὴν
μαρτυρίαν ἡμῶν οὐ λαμβάνετε. εἰ τὰ ἐπίγεια εἶπον ὑμῖν καὶ οὐ πιστέυετε, πῶς ἐὰν
εἶπω ὑμῖν τὰ ἐπουράνια πιστεύσετε;. καὶ οὐδεὶς ἀναβέβηκεν εἰς τὸν οὐρανὸν εἰ μὴ
ὁ ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς, ὁ υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου».
Αν τα λόγια αυτά τα είπε πραγματικά ο Ιησούς και δεν είναι
μεταγενέστερο σχόλιο του Ιωάννη, ο Ιησούς εμφανίζεται να λέει ότι είναι ο μόνος
που ανέβηκε στον ουρανό.
Ο παρακείμενος χρόνος «ἀναβέβηκεν»
είναι απροσδόκητος και υπάρχει δυσκολία, γιατί υπονοεί ότι ο Υιός του
ανθρώπου, την ώρα που μιλάει, έχει ήδη ανέβη στον ουρανό.
Με ποια έννοια μπορούσε να ισχυριστεί ο Ιησούς ότι την ώρα
που μιλούσε είχε ήδη ανέβη στον ουρανό; Κάποιοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν αυτή
τη δήλωση με το σκεπτικό ότι κάποια στιγμή της διακονίας Του, ο Ιησούς
κυριολεκτικά ανέβηκε στον ουρανό. Αλλά τα Ευαγγέλια δεν καταγράφουν πουθενά ένα
τέτοιο γεγονός. Άλλοι έχουν υποστηρίξει ότι υπάρχει προφητική έννοια εδώ, ότι
δηλαδή ο Υιός του ανθρώπου θα αναλαμβανόταν κι ότι αυτή είναι η προφητεία για
την ανάληψη μετά την ανάστασή Του.
Ο Ενώχ και ο Ηλίας, για παράδειγμα, αφού ανέβηκαν στον ουρανό
δεν ήρθαν πίσω για να μιλήσουν στους ανθρώπους για τον ουρανό. Ανέβηκαν στον
ουρανό, αλλά δεν γύρισαν πίσω για να μαρτυρήσουν τι είδαν εκεί.
Ναι, ο Ηλίας και ο Μωυσής επέστρεψαν, αλλά μίλησαν μόνο με
τον Ιησού στο Όρος της Μεταμόρφωσης, και σε κανέναν άλλο (Ματθ.ιζ:1-5). Και
βέβαια, δεν ήρθαν για να πουν στον Ιησού για τον ουρανό!!
Ο Ιησούς σαν άνθρωπος είχε μια μοναδική κατανόηση των
μυστικών του σύμπαντος εξαιτίας της τέλειας ταύτισης Του με τον Πατέρα, και
τώρα την αποκαλύπτει σε όλους όσους θέλουν να ακούσουν. Η φράση «ο ων εν τω ουρανώ», που υπάρχει σε
κάποια Ελληνικά, Λατινικά και Συριακά χειρόγραφα, δείχνει ότι ο Ιησούς, ενώ
ήταν στη γη, ήταν ταυτόχρονα και στον ουρανό. Σαν γέφυρα μεταξύ ουρανού και γης
ισχυρίστηκε ότι έχει μοναδική πρόσβαση σε θείες πληροφορίες. Μια παρόμοια
κατάσταση εφαρμόστηκε αργότερα σε όλους τους πιστούς τους οποίους ο Παύλος
περιγράφει σαν να «κάθονται στα επουράνια»
(Εφεσ.β:6).
Το ανέβασμα του Ιησού στον ουρανό κατά τη διάρκεια της
διακονίας του, έχει την έννοια της στενής κοινωνίας Του με τον Πατέρα.
Τα συμφραζόμενα του Ιωάν.γ:13 δείχνουν τον Ιησού να συνομιλεί
με το Νικόδημο για τα μυστικά της αναγέννησης. Ο Ιησούς είπε ότι «εκείνο το οποίον εξεύρομεν λαλούμεν»
(Ιωάν.γ:11).
Σε αντίθεση με την άγνοια του Νικόδημου όσο αφορά στα κλειδιά
για την είσοδο στη Βασιλεία του Θεού και την ανάγκη της αναγέννησης, ο Ιησούς
λέει: (Ιωάν.γ:11) Αληθώς, αληθώς σοι λέγω
ότι εκείνο το οποίον εξεύρομεν λαλούμεν και εκείνο το οποίον είδομεν
μαρτυρούμεν, και την μαρτυρίαν ημών δεν δέχεσθε.
Ο Ιησούς αμφιβάλλει για την ικανότητα του Νικόδημου να δεχτεί
«ουράνια πράγματα». Είναι αυτά τα ουράνια μυστικά που ο Ιησούς είναι σε θέση να
αποκαλύψει γιατί «έχει ανέβει στον ουρανό» και είναι «εν τοις ουρανοίς».
Είπε, επίσης, σε άλλη ευκαιρία:
Ιωάν.ις:28 ἐξῆλθον
ἐκ τοῦ πατρὸς καὶ ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον· πάλιν ἀφίημι τὸν κόσμον καὶ πορεύομαι
πρὸς τὸν πατέρα (εδώ μιλά σαν άνθρωπος).
Ο Νικόδημος δεν αντείπε όπως έκανε για την αναγέννηση, όταν ο
Χριστός του είπε: "Κανένας άνθρωπος
δεν έχει ανέβει στον ουρανό», γιατί κατάλαβε τι εννοούσε ο Χριστός! Άλλωστε
του είπε: «ῥαββί, οἴδαμεν ὅτι ἀπὸ θεοῦ ἐλήλυθας
διδάσκαλος· οὐδεὶς γὰρ δύναται ταῦτα τὰ σημεῖα ποιεῖν ἃ σὺ ποιεὶς, ἐὰν μὴ ᾖ ὁ
θεὸς μετ' αὐτοῦ».
Κατάλαβε λοιπόν ο Νικόδημος ότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να
έχει την απόλυτη γνώση των επουρανίων όπως Αυτός. Και είχε αυτή τη γνώση
εξαιτίας της τέλειας ταύτισής Του με τον Πατέρα που κατοικούσε μέσα Του. Έτσι,
αν και δεν είχε ανέβη στον ουρανό, ήταν σαν να είχε ανέβη, έχοντας τέλεια γνώση
των επουρανίων μέσω του Πατέρα Του.
(Ιωάν.ζ:16)
«Απεκρίθη προς αυτούς ο Ιησούς και είπεν·
Η ιδική μου διδαχή δεν είναι εμού, αλλά του πέμψαντός με».
Αυτό που είπε ο Ιησούς, φαίνεται να είναι μια μεταφορική
έκφραση του «κανείς δεν γνωρίζει τα μυστήρια της Βασιλείας», όπως βλέπουμε στο
Δευτ.λ:12 και Ρωμ.ι:6, και η έκφραση αυτή έχει να κάνει με το γενικά αποδεκτό,
ότι για να έχεις άποψη για τις υποθέσεις ενός τόπου, είναι αναγκαίο να έχεις
βρεθεί σ’ αυτό τον τόπο.
Ήταν μια κοινή έκφραση μεταξύ των Εβραίων, που συχνά λένε ότι
ο Μωυσής ανέβηκε στον ουρανό και εκεί έλαβε την αποκάλυψη της θείας λατρείας.
«δεν είναι στον ουρανό, ώστε να πρέπει να πεις, Αχ να είχαμε έναν, όπως το Μωυσή,
τον προφήτη του Κυρίου για να ανέβει στον ουρανό και να τον φέρει [το νόμο]
κάτω για μας» λέγανε οι Ραβίνοι στο Τάργκουμ της Ιερουσαλήμ, παραφράζοντας το
Δευτ.λ:12.
Στο Ιωάν.ς:62 ο Ιησούς έκανε μια προκλητική δήλωση σαν Υιός
του Ανθρώπου. Αφού αναφέρθηκε σε κάποια πράγματα που θεωρήθηκαν από τους
ακούοντες «σκληροί λόγοι» όπως ότι
είναι «ο άρτος ο καταβάς εκ του ουρανού»
(Ιωάν.ς:58-60), ο Ιησούς ρώτησε εάν αυτή η διδασκαλία μπορεί να γίνει λίθος
προσκόμματος στους μαθητές Του: «Τούτο
σας σκανδαλίζει; εάν λοιπόν θεωρήτε τον Υιόν του ανθρώπου αναβαίνοντα όπου ήτο
το πρότερον;»
Που ήταν «το πρότερον»
ο Υιός του ανθρώπου, ο άνθρωπος Ιησούς Χριστός; Πουθενά αλλού δεν μπορούσε να
ήταν, αφού γεννήθηκε σε χρόνο εδώ στη γη από τη Μαρία, εκτός από το λόγο, το
σχέδιο, το νου του Θεού. Αυτός «ὁ λόγος σὰρξ
ἐγένετο καὶ ἐσκήνωσεν ἐν ἡμῖν».
Στο Ιωάν.γ:13 ο Υιός του ανθρώπου έχει ήδη αποκτήσει πρόσβαση
στην ουράνια σοφία. Αλλά αργότερα στο Ιωάν.κ:17 ο Ιησούς δηλώνει ότι «δεν ανέβην έτι προς τον Πατέρα μου». Η
πρώτη δήλωση (Ιωάν.γ:13) πρέπει να λαμβάνεται μεταφορικά, ενώ η δεύτερη
αναφέρεται στην πραγματική αναχώρηση του Ιησού προς τον Πατέρα.
