ΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗ ΤΗΣ ΒΙΒΛΟΥ 4 - Η διάταξη της Βίβλου

Α. Γενικές πληροφορίες για τη Βίβλο

1. Συγγραφή και χρόνος συγγραφής

Η Βίβλος αποτελείται από 66 βιβλία, τα οποία γράφτηκαν σε μια περίοδο 1600 χρόνων περίπου, από 40 περίπου διαφορετικούς συγγραφείς.

Ο Μωυσής έγραψε τα πρώτα βιβλία της Βίβλου γύρω στο 1500 π.Χ. οδηγημένος απ’ το πνεύμα του Θεού και ο απόστολος Ιωάννης πρόσθεσε την τελική αποκάλυψη του Θεού γύρω στο 97 μ.Χ.  Ο Θεός χρησιμοποίησε ανθρώπους από κάθε κοινωνική τάξη για να μεταδώσει τους λόγους Του στο ανθρώπινο γένος: βοσκούς, βασιλιάδες, ιερείς, προφήτες, αγρότες, ψαράδες, γιατρούς, τελώνες, δικηγόρους και δασκάλους.  Αυτοί “οι άγιοι άνθρωποι του Θεού ελάλησαν κινούμενοι υπό του Πνεύματος του Αγίου” (Β’Πέτρ.α:21).
    

2. Ενότητα της Βίβλου

Παρόλο που η Βίβλος αποτελεί μία συλλογή 66 βιβλίων, δεν είναι καθόλου μία μικρή βιβλιοθήκη με διαφορετικά θέματα. Δεν είναι ένα παράξενο συλλεκτικό αντικείμενο.  Τα 66 βιβλία της αποτελούν ένα σύνολο του οποίου το κύριο θέμα κυριαρχεί σε κάθε βιβλίο και συνδέει το ένα με το άλλο. Αυτά τα βιβλία είναι η “θεία βιβλιοθήκη” που συνδέεται με τέλεια αρμονία. Το περιεχόμενο κάθε βιβλίου προσθέτει κάτι περισσότερο στη συνολική αποκάλυψη την οποία ο Θεός σχεδίασε να δώσει στην ανθρωπότητα.  Αν κι είναι γραμμένα από διαφορετικούς ανθρώπους, σε διαφορετικές περιόδους της ιστορίας, κάνε βιβλίο δεν αντικρούει κάποιο άλλο. Όσα περιέχονται σε κάποιο βιβλίο γίνονται περισσότερο κατανοητά όταν συγκριθούν με τα γραφόμενα κάποιου άλλου.  Παρόλο που ο Μωυσής έγραψε στο Σινά και τον χωρίζουν από τον Ιωάννη της αποκάλυψης στο νησί της Πάτμου 1600 χρόνια, αν συγκρίνουμε τη Γένεση με την Αποκάλυψη βρίσκουμε να υπάρχει ειρμός μεταξύ τους. Οι προφητείες της Π.Δ. εκπληρώθηκαν με θαυμαστό κι ακριβή τρόπο στην Κ.Δ. Οι αγνωστικιστές, οι οποίοι προσπάθησαν να αντικρούσουν αυτή την ενότητα αναγκάστηκαν να ομολογήσουν το λάθος τους, όταν μελέτησαν, προσεκτικά και χωρίς προκατάληψη, τις αποδείξεις αυτής της ενότητας.
    
3. Οι Γλώσσες της Βίβλου

Η αρχική γλώσσα της Π.Δ. ήταν τα Εβραϊκά. Τρία μικρά τμήματα, ωστόσο, ήταν γραμμένα στα Αραμαϊκά.  Αυτά τα αποσπάσματα είναι τα: Ιερ.ι:11, Δαν.β:4 - ζ:28 και Έσδρας δ:8 - ς:18.
 

Η αρχική γλώσσα της Κ.Δ. ήταν τα Ελληνικά, τα οποία αποτελούσαν την κοινή γλώσσα του Ρωμαϊκού κόσμου. Αν και οι Εβραίοι συνέχισαν να μιλάνε την Αραμαϊκή την εποχή του Χριστού, ο Θεός οδήγησε τους ανθρώπους να γράψουν την Κ.Δ.  στη γλώσσα που θα διαβαζόταν ευκολότερα και θα γινόταν καλύτερα κατανοητή. Ενώ τα Αραμαϊκά ήταν η κοινή γλώσσα στην Παλαιστίνη την εποχή του Χριστού, οι συγγραφείς της Κ.Δ. ήταν εξοικειωμένοι με την παγκόσμια γλώσσα, τα Ελληνικά.

Β. Η Παλαιά και η Καινή Διαθήκη 

1. Κύριες διαιρέσεις της Βίβλου
 

Η Βίβλος χωρίζεται σε δύο κυρίως μέρη, την Παλαιά και την Καινή Διαθήκη. Η Παλαιά Διαθήκη αποτελείται από 39 βιβλία και η Καινή Διαθήκη από 27.

2. Η σημασία της λέξης διαθήκη
 

Η λέξη διαθήκη χρησιμοποιείται σ’ αυτές τις περιπτώσεις στη Βίβλο με την έννοια του “συμβολαίου” ή της “συμφωνίας”. Υποβάλει την ιδέα της μαρτυρίας η οποία συνιστά μία συμφωνία.  Το περιεχόμενο της Βίβλου μεταφέρει τους όρους της συμφωνίας του Θεού με τον άνθρωπο.
 

Αυτό που τώρα ονομάζουμε Παλαιά Διαθήκη ονομαζόταν τα πρώτα Χριστιανικά χρόνια “Γραφές”, ή “ο Νόμος και οι Προφήτες”. Όταν γράφτηκε κι αναγνωρίστηκε η Καινή Διαθήκη, ο τίτλος “Παλαιά Διαθήκη” δόθηκε στα πρώτα γραπτά. Το όνομα “Καινή Διαθήκη” χρησιμοποιήθηκε για τα γραπτά των αποστόλων, το οποίο χρησιμοποιούμε και σήμερα.

Γ. Η διάταξη των βιβλίων και οι διαιρέσεις 

Η παρούσα διάταξη των βιβλίων της Βίβλου είναι, κατά ένα μέρος, χρονολογική (κυρίως ιστορική, με χρονική διαδοχή) και κατά ένα μέρος λογική (διαρθρωμένη ανάλογα με το είδος του υλικού).
 

Οι Εβραϊκές Γραφές χωρίζονταν σε τρία μέρη:

• Ο Νόμος του Μωυσή

• Οι Προφήτες

• Οι Ψαλμοί ή άλλα γραπτά
 

Ο Ιησούς αναφέρθηκε σ’ αυτή τη διαίρεση στο Λουκά κδ:44 και μ’ αυτό τον τρόπο επικύρωσε συνολικά τις Γραφές της Π. Διαθήκης: “Ότι πρέπει να πληρωθώσι πάντα τα γεγραμμένα εν τω νόμω του Μωυσέως και προφήταις και ψαλμοίς περί εμού”.  Η Εβραϊκή διαίρεση διατηρείται ακόμα στα περισσότερα Εβραϊκά χειρόγραφα, αλλά οι υπόλοιπες μεταφράσεις ακολουθούν την σειρά και τις διαιρέσεις της μετάφρασης των Εβδομήκοντα (Ελληνική μετάφραση των Εβραϊκών Γραφών που ολοκληρώθηκε κατά τον 3ο αιώνα π.Χ).  Η Εβραϊκή Παλαιά Διαθήκη περιλαμβάνει 24 βιβλία ενώ η μετάφραση των Εβδομήκοντα περιλαμβάνει 39.
 

Οι συνήθεις κατηγορίες στις οποίες χωρίζονται τα 39 βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης είναι οι ακόλουθες:

 Η Πεντάτευχος (τα πέντε βιβλία του Μωυσή)

1. Γένεσις
2. Έξοδος
3. Λευϊτικόν
4. Αριθμοί
5. Δευτερονόμιον

 Τα Ιστορικά βιβλία

6. Ιησούς του Ναυή
7. Κριταί
8. Ρούθ
9. Α’ Σαμουήλ
10. Β’ Σαμουήλ
11. Α’ Βασιλέων
12. Β’ Βασιλέων
13. Α’ Χρονικών
14. Β’ Χρονικών
15. Έσδρας
16. Νεεμίας
17. Εσθήρ

 Τα Ποιητικά βιβλία ή σοφίας

18. Ιώβ
19. Ψαλμοί
20. Παροιμίες
21. Εκκλησιαστής
22. Άσμα Ασμάτων

 Τα Προφητικά βιβλία

α. Οι Μεγάλοι Προφήτες (5 βιβλία)

23. Ησαΐας
24. Ιερεμίας
25. Θρήνοι
26. Ιεζεκιήλ
27. Δανιήλ

β. Οι Μικροί Προφήτες (12 βιβλία)

28. Ωσηέ
29. Ιωήλ
30. Αμώς
31. Αβδιού
32. Ιωνάς
33. Μιχαίας
34. Ναούμ
35. Αββακούμ
36. Σοφονίας
37. Αγγαίος
38. Ζαχαρίας
39. Μαλαχίας

Όπως βλέπουμε, η Παλαιά Διαθήκη αποτελείται από 5 κύρια μέρη.  Οι δύο πρώτες κατηγορίες (η Πεντάτευχος και τα ιστορικά βιβλία) καλύπτουν ολόκληρη την ιστορική περίοδο των γεγονότων της Παλαιάς Διαθήκης. Τα περισσότερα βιβλία που ανήκουν στις 3 τελευταίες κατηγορίες γράφτηκαν ή σχετίζονται με την τελευταία χρονική περίοδο που καλύπτεται από τα ιστορικά βιβλία. Για παράδειγμα, πολλοί από τους Ψαλμούς αναφέρονται στην περίοδο των βασιλέων. Επίσης, οι προφήτες έγραψαν κυρίως κατά την περίοδο των βασιλέων και της αποκατάστασης του βασιλείου. Ο διαχωρισμός σε μεγάλους και μικρούς προφήτες δεν έχει να κάνει καθόλου με τη σημασία ή την ποιότητα των μηνυμάτων τους. Διαχωρίζει κυρίως τα μεγαλύτερα βιβλία από τα μικρότερα.

Τα 27 βιβλία της Καινής Διαθήκης συνήθως χωρίζονται ως εξής:

 Τα Ευαγγέλια

1. Ματθαίος
2. Μάρκος
3. Λουκάς
4. Ιωάννης

 Ιστορία

5. Το βιβλίο των Πράξεων

 Οι Επιστολές

α. Οι Επιστολές του Παύλου (13 βιβλία)

6. Ρωμαίους
7. Α’ Κορινθίους
8. Β’ Κορινθίους
9. Γαλάτες
10. Εφεσίους
11. Φιλιππησίους
12. Κολοσσαείς
13. Α’ Θεσσαλονικείς
14. Β’ Θεσσαλονικείς
15. Α’ Τιμοθέου
16. Β’ Τιμοθέου
17. Τίτο
18. Φιλήμονα

β. Οι Καθολικές Επιστολές (8 βιβλία)

19. Εβραίους (μερικές φορές περιλαμβάνεται στις Επιστολές του Παύλου)
20. Ιακώβου
21. Α’ Πέτρου
22. Β’ Πέτρου
23. Α’ Ιωάννη
24. Β’ Ιωάννη
25. Γ’ Ιωάννη
26. Ιούδα

 Προφητεία

27. Το Βιβλίο της Αποκάλυψης

Η Καινή Διαθήκη αποτελείται από 5 κατηγορίες, αν θεωρήσουμε ξεχωριστά τις δύο κατηγορίες των Επιστολών.

Τα Ευαγγέλια και το Βιβλίο των Πράξεων είναι ιστορικά, όπως είναι οι δύο πρώτες κατηγορίες της Παλαιάς Διαθήκης. Οι Επιστολές συχνά αντιπαραβάλλονται με τα ποιητικά βιβλία σοφίας, χάρη στη δομή τους και το εμπνευσμένο περιεχόμενό τους. Η τελευταία κατηγορία της Καινής Διαθήκης είναι τα Προφητικά βιβλία, όπως και στην Παλαιά Διαθήκη.
 

Τα πρωτότυπα χειρόγραφα δεν περιλάμβαναν το χωρισμό σε κεφάλαια ή εδάφια. Αυτό έγινε αργότερα για να βοηθήσει τον εντοπισμό των εδαφίων.
 

Οι πρώτες διαιρέσεις των Γραφών ήταν η Πεντάτευχος, οι οποίες ξεκίνησαν το 586 π.Χ.  Αυτές οι διαιρέσεις και οι επόμενες που ακολούθησαν έγιναν για να βοηθήσουν την προφορική ανάγνωση των Γραφών. Οι Έλληνες έκαναν διαιρέσεις γύρω στο 250 μ.Χ.  Ο χωρισμός των κεφαλαίων χρονολογείται γύρω στο 350 μ.Χ. Κατά τον 13ο αιώνα αυτά τα τμήματα άλλαξαν στο σημερινό χωρισμό των κεφαλαίων από τον Stephen Langton που ήταν καθηγητής στο Πανεπιστημίου του Παρισιού.
 

Διάφοροι τύποι χωρισμού των εδαφίων εμφανίζονταν σε διαφορετικές μεταφράσεις, αλλά ο πρώτος κύριος χωρισμός σε εδάφια εμφανίστηκε γύρω στο 900 μ.Χ.
 

Έχουμε διάφορες αναφορές σχετικά με την πρώτη εμφάνιση χωρισμού σε κεφάλαια κι εδάφια.  Ο Josh Mc Dowell στο προσεγμένο βιβλίο του “Στοιχεία που απαιτούν μία Απόφαση” ισχυρίζεται ότι “η Λατινική Βουλγάτα ήταν η πρώτη Βίβλος που υιοθέτησε το χωρισμό σε κεφάλαια κι εδάφια της Παλαιάς και της Καινής Διαθήκης”.
 

Η Βίβλος χωρίζεται σε 1.189 κεφάλαια: 929 στην Παλαιά Διαθήκη και 260 στην Καινή Διαθήκη.  Επίσης χωρίζεται σε 31.163 εδάφια. Ο Ψαλμός ριθ είναι ο μεγαλύτερος από τους Ψαλμούς, ενώ ο Ψαλμός ριζ είναι ο μικρότερος Ψαλμός κι είναι επίσης το κεφάλαιο που βρίσκεται στη μέση της Βίβλου.
 

Ο σπουδαστής πρέπει να θυμάται ότι ο χωρισμός σε κεφάλαια και εδάφια είναι μεθοδολογικά εργαλεία με σκοπό να βοηθήσουν στον εντοπισμό των αποσπασμάτων της Βίβλου.  Αυτές οι διαιρέσεις δεν βρίσκονται πάντοτε στα σημεία που θα ήταν λογικό να υπάρξει ο χωρισμός.  Σε κάποιες περιπτώσεις το πλήρες νόημα κάποιου τμήματος μπορεί να χαθεί αν ο αναγνώστης σταματήσει να διαβάζει εκεί που τελειώνει ένα κεφάλαιο ή ένα εδάφιο.