Μη πλανάσθε, αδελφοί μου αγαπητοί. (Ιάκ.α:16).
Η φράση αυτή είναι η κατακλείδα μιας παραγράφου που απαντάει στο ερώτημα «γιατί αμαρτάνουμε;» ή όταν αμαρτάνουμε ποιος φταίει;
Είναι πολύ βολικό να πιστεύουμε πως πάντα φταίει κάποιος άλλος για τις επιλογές μας. Και αυτός ο κάποιος συχνά καταλήγει να είναι ο Θεός. Αφού ο Θεός τα ξέρει όλα, αφού Εκείνος τα κατευθύνει όλα, τότε ποιος φταίει που εγώ γεννήθηκα με αδύναμο χαρακτήρα; Τι να κάνουμε; Ποιος φταίει που βρέθηκα σε ένα δύσκολο σταυροδρόμι και δεν ήξερα τι να κάνω; Ο Θεός φταίει.
Ο λόγος του Θεού είναι κατηγορηματικός: Μηδείς πειραζόμενος ας λέγη ότι από του Θεού πειράζομαι· διότι ο Θεός είναι απείραστος κακών και αυτός ουδένα πειράζει. Πειράζεται δε έκαστος υπό της ιδίας αυτού επιθυμίας, παρασυρόμενος και δελεαζόμενος. Έπειτα η επιθυμία αφού συλλάβη, γεννά την αμαρτίαν, η δε αμαρτία εκτελεσθείσα γεννά τον θάνατον. Μη πλανάσθε, αδελφοί μου αγαπητοί. (Ιάκ.α:13-16).
Όταν αμαρτάνουμε φταίμε εμείς και μόνο εμείς γιατί πολύ απλά αμαρτάνουμε επειδή θέλουμε. Μας αρέσει. Αν δε μας άρεσε, δε θα αμαρτάναμε. Αν δεν θέλαμε, μπορούσαμε να πούμε όχι στην αμαρτία.
Ο Χριστός από τη μεριά Του, έχει νικήσει το σατανά στο σταυρό. Ο Θεός έχει δώσει το 'Αγιο Πνεύμα να κατοικεί μέσα μας. Αυτό σημαίνει πως ο εχθρός μου δεν μπορεί να με αναγκάσει να αμαρτήσω. Δεν είμαι πια κάτω από την εξουσία του. Διότι παν ό,τι εγεννήθη εκ του Θεού νικά τον κόσμον· και αύτη είναι η νίκη η νικήσασα τον κόσμον, η πίστις ημών (Α΄ Ιωάν.ε:4).
Όταν αμαρτάνω λοιπόν, αμαρτάνω επειδή το θέλω. Επειδή οι επιθυμίες μου με παρασέρνουν όταν εγώ τις αφήνω. Αφού παρασυρθώ, αμαρτάνω και τότε έρχεται θάνατος στη ζωή μου. Κάθε φορά που αμαρτάνω είναι σαν να επιστρέφω στη χώρα του σκοταδιού, εκεί που από όπου έφυγα. Και ξαναζώ αυτά από τα οποία ο Χριστός πέθανε για να με ελευθερώσει.
Αφού λοιπόν σε μένα είναι το πρόβλημα, τότε εγώ πρέπει να αναλάβω τις ευθύνες μου. Δεν φταίει ο Θεός για το πώς αντιδρώ εγώ στους πειρασμούς μου. Ούτε οι άλλοι. Εγώ είμαι υπεύθυνος για τον εαυτό μου. Γι' αυτό δεν πρέπει να πλανιέμαι.
Πρέπει να καταλάβω και να παραδεχτώ πως από εμένα εξαρτάται τι θα κάνω κάθε φορά που θα βρεθώ σε πειρασμό να αρνηθώ την αλήθεια του Θεού.
Ο Ιησούς έκανε το δικό Του μέρος. Ο σατανάς είναι ένας νικημένος εχθρός. Έχει σαφώς δύναμη, και μπορεί να πλανήσει και να παρασύρει. Είναι όμως νικημένος.
Ο Χριστός απογυμνώσας τας αρχάς και τας εξουσίας, παρεδειγμάτισε παρρησία, θριαμβεύσας κατ' αυτών επ' αυτού. (Κολ.β:15). Αυτό σημαίνει πως είμαι ελεύθερος όχι μόνο από την ενοχή και την κατάρα της αμαρτίας, αλλά και από τη δύναμή της. Φτάνει να υπακούω. Μπορώ να αντιστέκομαι σε κάθε μορφής ψέμα.
διότι μεγαλήτερος είναι εκείνος όστις είναι εν υμίν παρά όστις είναι εν τω κόσμω (Α΄ Ιωάν.δ:4).
Γι' αυτό δεν πρέπει να πλανιέμαι. Αν θέλω ν' αντισταθώ, μπορώ να νικήσω. Όποια δοκιμασία και να έρθει στη ζωή μου μπορώ να μείνω πιστός στο Θεό. Όποιος πειρασμός όσο γλυκός και να είναι, μπορώ να λέω όχι.
Δεν υπάρχουν συνταγές. Οι συνταγές στηρίζουν την αποτελεσματικότητά τους, στην απλότητα τους. Αν προχωρήσεις σύμφωνα με αυτά τα βήματα, τότε το αποτέλεσμα είναι εγγυημένο. Δεν υπάρχουν περαιτέρω απαιτήσεις.
Αυτό στα πράγματα του Θεού δεν ισχύει, γιατί ο Θεός είναι πρόσωπο και με τα πρόσωπα έχεις σχέση. Τα πρόσωπα δεν είναι μηχανήματα. Κάθε σχέση για να έχει νόημα πρέπει να στηρίζεται στην αλήθεια. Για να κάνεις με κάποιον παρέα, πρέπει να τον αισθάνεσαι φίλο σου. Αν δεν τον αισθάνεσαι φίλο σου, τότε από ευγένεια, θα βγεις βόλτα μαζί του μια φορά, θα τον καλέσεις σπίτι σου, θα πιείτε ένα καφέ, και σιγά-σιγά θα αραιώσετε.
Το ίδιο είναι και με το Θεό. Δεν μπορεί να έχω απαιτήσεις να έχω δύναμη στη ζωή μου να λέω όχι στους πειρασμούς, όταν εγώ μόνος μου ορίζω τους όρους της σχέσης.
Αν η σχέση μου με το Θεό δεν είναι αυτή που πρέπει, δεν μπορώ μετά να πω, ναι, αλλά θα κάνω το 'α', το 'β' και το 'γ', και όλα θα γίνουν όπως πριν. Για να έχω ουσιαστική σχέση με το Θεό, πρέπει να αφήνω στην πραγματικότητα Εκείνον να βάζει τους όρους. Δεν υπάρχει κάτι που να αντικαθιστά αυτή την αλήθεια ή να αχρηστεύει την πνευματικότητα. Δεν γίνεται να έχω και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο. Πρέπει να αποφασίσω τι ρόλο θέλω να έχει ο Χριστός στη ζωή μου.
Αν ο Ιησούς δεν είναι Κύριος στη ζωή μου, όλα όσα θα πούμε παρακάτω, δεν εφαρμόζονται. Είναι καλά πράγματα, έχουν ηθικές βάσεις, αλλά δε θα προχωρήσω πνευματικά. Δεν υπάρχουν συνταγές που όταν τις ακολουθώ αυτόματα γίνομαι πνευματικός, ανεξάρτητα από την υπόλοιπη ζωή μου.
Όταν ο Θωμάς πείστηκε για την ανάσταση του Χριστού είπε, «Ο Κύριός μου και ο Θεός μου». Αν αυτό είναι ξεκαθαρισμένο, τι είναι ο Χριστός για μένα, τότε όλα όσα θα πούμε έχουν νόημα και λογική.
1. Αν είμαι του Χριστού, πρέπει να ξεκαθαρίσω στο μυαλό μου τη σχέση μου με τον κόσμο. Γράφει στην Α΄Ιωάν.β:15, Μη αγαπάτε τον κόσμον μηδέ τα εν τω κόσμω. Εάν τις αγαπά τον κόσμον, η αγάπη του Πατρός δεν είναι εν αυτώ· Το ίδιο γράφει και στον Ιάκωβο, Μοιχοί και μοιχαλίδες, δεν εξεύρετε ότι η φιλία του κόσμου είναι έχθρα του Θεού; όστις λοιπόν θελήση να ήναι φίλος του κόσμου, εχθρός του Θεού καθίσταται (δ:4).
Τι σημαίνει αυτό; Δε σημαίνει ότι δεν αγαπώ τους ανθρώπους. Σημαίνει όμως ότι δεν αγαπώ πια τον τρόπο που σκέφτονται. Δεν διαλέγω αυτά που διαλέγουν. Δεν ζω για αυτά που ζουν αυτοί χωρίς το Θεό, ακόμη και όταν αυτά είναι καλά πράγματα.
Ο Θεός έχει την πρώτη θέση στη ζωή μου, όλα τα άλλα, μα «όλα» τα άλλα έρχονται μετά. Δεν ζω για να περνάω καλά. Ζω για το Χριστό. Δε ζω για να παίρνω, αλλά μ' αρέσει να δίνω. Δε ζω για τη δουλειά μου. Δε μου φτάνει τα παιδιά μου να φέρνουν καλούς βαθμούς. Δεν είναι αυτό το βασικό μου όνειρο. Αλλά να τα δω να ζουν για τη βασιλεία του Θεού.
Δεν ζω για το Σαββατοκύριακο. Η Κυριακή μάλιστα είναι μέρα που ξεκουράζομαι και τη δίνω στο Θεό. Βλέπω τους συναδέλφους να σαγηνεύονται από την εξουσία και με αφήνει αδιάφορο. Να μαχαιρώνονται κυριολεκτικά για το ποιος θα πάρει την προαγωγή και να μη στεναχωριέμαι. Όλα αυτά τα οποία με συγκινούσαν δε με συγκινούν πια. Έχει έρθει κάτι μεγαλύτερο και τα έχει ανατρέψει όλα, βάζοντας το καθένα στη σωστή του θέση.
Αν λοιπόν, θέλω να ελέγχω τις επιθυμίες μου, οι οποίες με παρασύρουν με δελεάζουν και με οδηγούν στην αμαρτία, πρέπει να είναι ξεκαθαρισμένο πως η πορεία της ζωής μου έχει αλλάξει.
2. Δεν πρέπει να επιτρέπω στον εαυτό μου να βρεθεί σε συνθήκες πειρασμού. Ακούστε τι γράφει στις Παροιμίες, Μη εισέλθης εις την τρίβον των ασεβών, και μη υπάγης εις την οδόν των πονηρών. Απόφευγε αυτήν, μη περάσης δι' αυτής, έκκλινον απ' αυτής και διάβα. (δ:14-15). Όχι μην περνάς από τη γειτονιά τους. Ούτε μην τους χαιρετάς. Αλλά μην κάνεις τις δουλειές σου, όπως τις κάνουν εκείνοι. Ο κόσμος έχει το δικό του τρόπο για να λύνει τα προβλήματά του. Το παιδί του Θεού δεν τους ακολουθεί.
Βασικό πρόβλημα αυτό. Ειδικά όταν είμαστε πιστοί χρόνια και είμαστε διατεθειμένοι και το ψεματάκι μας να πούμε, και να λαδώσουμε, και να κολακέψουμε.
Ή για τους πιο μικρούς, όταν θέλουμε να κάνουμε ό,τι κάνουν οι άλλοι στο σχολείο. Το ίδιο ισχύει όταν έρθουμε στον πειρασμό να βρεθούμε σε μέρη στα οποία ξέρουμε καλά, ότι δε θα κρατήσουμε την πίστη μας. Δε θα φερθούμε όπως ο Χριστός θέλει.
Αν ξέρω πως κάπου θα πειραστώ, αν ξέρω πως κάποιοι τομείς της ζωής μου είναι ευαίσθητοι, δεν πηγαίνω γυρεύοντας. «Πολλοί υποχώρησαν να πάνε ένα μίλι με το Σατανά και ποτέ δεν είχαν σκοπό να προχωρήσουν δύο. Όταν όμως βρέθηκαν στο δρόμο μαζί του στάθηκαν ανήμποροι να εγκαταλείψουν την παρέα του.» Σίγουρα είναι θέμα προσωπικό, η αλήθεια όμως είναι πως όλοι μας ξέρουμε τα όρια μας. Ξέρουμε για την τηλεόραση, ξέρουμε για τη διασκέδαση, ξέρουμε για τα μάτια και τη σκέψη μας, ξέρουμε για τη δουλειά μας. Η αρχή είναι πως δεν μπορώ να παίξω εγώ με το σατανά κρυφτούλι. Θα χάσω αν το κάνω αυτό.
3. Τακτική μελέτη του λόγου και η προσευχή σε προσωπικό επίπεδο. Χωρίς αυτά, δεν θα πάμε πουθενά. Η προσωπική μας μελέτη και προσευχή έχουν άμεση σχέση με την καθαρότητα της ζωής μας: Με ποιον τρόπο θα καθαρίζει ο νέος τον δρόμο του; Τηρώντας τα λόγια σου (Ψαλμ.ριθ:9). Και πιο κάτω, Στην καρδιά μου φύλαξα τα λόγια σου, για να μη αμαρτάνω σε σένα (ριθ:11).
Για να τηρήσω όμως, το λόγο του Θεού πρέπει να τον γνωρίζω. Ο Χριστός αντιστάθηκε στους πειρασμούς με τη Γραφή, με το γραπτό λόγο του Θεού. Γι' αυτό πρέπει να κατοικεί πλούσια μέσα μου ο λόγος του Θεού (Κολ.γ:16).
Το ίδιο συμβαίνει και με την προσευχή. Ο Κύριός μας, είπε στους μαθητές του: αγρυπνείτε και προσεύχεσθε, διά να μη εισέλθητε εις πειρασμόν. Το μεν πνεύμα πρόθυμον, η δε σαρξ ασθενής. (Ματθ.κς:41). Μπορεί μέσα σας να θέλετε να αντισταθείτε, όμως η σάρκα είναι πιο δυνατή από την δική σας εσωτερική δύναμη. Για αυτό να αγρυπνείτε, και να προσεύχεστε.
Η προσωπική μελέτη και η προσευχή άμεσα επηρεάζουν τις επιθυμίες μας. Όταν μελετώ τη Γραφή και προσεύχομαι ο Θεός μου βάζει άλλες επιθυμίες, καινούργιες επιθυμίες, άγιες επιθυμίες. Με αλλάζει, με μεταμορφώνει, ανακαινίζει το μυαλό μου.
Γράφει στην προς Ρωμαίους, και μη συμμορφόνεσθε με τον αιώνα τούτον, αλλά μεταμορφόνεσθε διά της ανακαινίσεως του νοός σας, ώστε να δοκιμάζητε τι είναι το θέλημα του Θεού, το αγαθόν και ευάρεστον και τέλειον. (ιβ:2). Πως μας μεταμορφώνει ο Θεός; Καθώς ανακαινίζει τον τρόπο που σκεφτόμαστε.
Η εικόνα της ανακαίνισης είναι οικεία νομίζω. Έχεις το ίδιο σπίτι, το ίδιο δωμάτιο και όμως, πετάς ότι παλιό και άχρηστο έχεις και το κάνεις καινούργιο. Μπαίνεις στον ίδιο χώρο και λες, «δεν τον αναγνωρίζω». Αυτό κάνει ο Θεός με τη μελέτη και την προσευχή. Όσο εξασκούμαι σε αυτό, τόσο καινούργια πράγματα, πνευματικά αρχίζουν και τραβούν την προσοχή μου, την επιθυμία μου, αποκτώ καινούργια όνειρα.
Οι πειρασμοί, οι επιθυμίες, όλα ξεκινούν από το μυαλό. Κάθε μάχη κρίνεται μέσα στο μυαλό μας. Με ό,τι το γεμίζω, αυτό θα μου δώσει.
Γράφει στη Β΄ Κορινθίους, διότι τα όπλα του πολέμου ημών δεν είναι σαρκικά, αλλά δυνατά συν Θεώ προς καθαίρεσιν οχυρωμάτων· επειδή καθαιρούμεν λογισμούς και παν ύψωμα επαιρόμενον εναντίον της γνώσεως του Θεού, και αιχμαλωτίζομεν παν νόημα εις την υπακοήν του Χριστού, (ι:4-5).
Μπορώ κάθε σκέψη, κάθε νόημα, κάθε ιδέα, κάθε έννοια που είναι ψεύτικη και δεν είναι από την αλήθεια να την αιχμαλωτίσω, να την καθαιρέσω. Μπορεί το μυαλό μου να είναι καθαρό για το Θεό. Μπορώ όταν το τρέφω με την αλήθεια συστηματικά.
Αυτό είναι το κομμάτι, που πιστεύω ότι η Εκκλησία του Χριστού είναι αδύναμη σήμερα. Τα παιδιά του Θεού δεν δίνουν χρόνο με το Θεό. Αυτό σημαίνει πνευματική αδυναμία, έλλειψη σοφίας, κακές επιλογές. Σημαίνει πως χωρίς να το καταλαβαίνουμε, σιγά-σιγά υιοθετούμε τη σοφία του κόσμου, η οποία βεβαίως έχει τη δική της εσωτερική λογική και συνοχή.
Θες να έχεις δύναμη να λες όχι στους πειρασμούς; Η προσωπική μελέτη και η προσευχή πρέπει να αποκτήσουν στη ζωή σου τη σωστή θέση. Όχι επειδή πρέπει, αλλά επειδή θέλεις.
4. Όταν αμαρτήσω πρέπει να ζητήσω συγνώμη. Γράφει στις Παροιμίες πάλι, Ο κρύπτων τας αμαρτίας αυτού δεν θέλει ευοδωθή· ο δε εξομολογούμενος και παραιτών αυτάς θέλει ελεηθή. (κη:13). Ο Θεός υπόσχεται να μας συγχωρήσει όταν ειλικρινά ζητάμε συγνώμη. Ένα συγνώμη είναι ειλικρινές όταν συνοδεύεται από την επιθυμία και την απόφαση να μην επαναλάβουμε την αμαρτία.
Συχνά αμελούμε και τα δύο αυτά στοιχεία. Και η εξομολόγησή μας, έχει σκοπό απλά να μας κάνει να νοιώσουμε λίγο καλύτερα εκείνη την ώρα. Δεν την εννοούμε δηλαδή. Νοιώθουμε μεν, άσχημα, αλλά αφού νοιώσουμε καλύτερα, μετά το ξεχνάμε.
Εξομολόγηση είναι η δική μου συμφωνία με το Θεό, ότι αυτό που έκανα είναι αμαρτία. Κι αυτό, για να έχει νόημα, πρέπει να είναι συγκεκριμένο. Δεν υπάρχει αόριστη εξομολόγηση. Δεν υπάρχει εξομολόγηση του τύπου, «αν σε πληγώσαμε Κύριε».
Αν όμως, δεν ομολογήσουμε στο Θεό τις αμαρτίες μας, τότε δεν υπάρχει συγχώρεση. Ο Θεός δεν εμπαίζεται. Για να με συγχωρέσει πρέπει να παραδεχτώ την αμαρτία μου. Ακόμη και στην Παλαιά Διαθήκη υπήρχε η ίδια αρχή. Όταν λοιπόν είναι τις ένοχος εις εν εκ τούτων, θέλει εξομολογηθή κατά τι ημάρτησε· (Λευιτ.ε:5). Ναι, θα πάρεις το ζώο θα το προσφέρεις για την αμαρτία σου, και δεν τελείωσε εκεί. Θα πεις τι έκανες. Γιατί; Επειδή με τη θυσία δεν μπορείς να πληρώσεις το Θεό για να σε συγχωρήσει.
Και μέσω του προφήτη Ωσηέ ο Θεός έστειλε μήνυμα στο λαό Του, Θέλω υπάγει, θέλω επιστρέψει εις τον τόπον μου, εωσού γνωρίσωσι το έγκλημα αυτών και ζητήσωσι το πρόσωπόν μου... (Ωσηέ ε:15). Μέχρι να καταλάβουν τι έκαναν, και με ζητήσουν, μέχρι τότε δε θα είμαι κοντά τους.
Δε λέει τίποτα καινούργιο η Καινή Διαθήκη όταν γράφει, Εάν ομολογώμεν τας αμαρτίας ημών, είναι πιστός και δίκαιος, ώστε να συγχωρήση εις ημάς τας αμαρτίας και καθαρίση ημάς από πάσης αδικίας. (Α΄ Ιωάν.α:9).
Η εξομολόγησή μας όταν αμαρτήσουμε δείχνει που είναι η καρδιά μας. Γι' αυτό είναι σημαντική. Φανερώνει τι είδους σχέση θέλουμε να έχουμε με την αμαρτία, αγάπης, ή μίσους;
Το τελευταίο που θα πούμε για σήμερα, έχει να κάνει με το Σώμα του Χριστού. Για να αντισταθώ στους πειρασμούς, πρέπει να είμαι ουσιαστικά συνδεδεμένος με άλλους αδελφούς. Πρέπει να έχω σχέση καλή, αδελφική, πνευματική για να μπορώ να τρέφομαι, να δυναμώνω, και να προσφέρω.
Δεν είναι τυχαίο που γράφει ο Ιάκωβος, Εξομολογείσθε εις αλλήλους τα πταίσματά σας και εύχεσθε υπέρ αλλήλων, διά να ιατρευθήτε· πολύ ισχύει η δέησις του δικαίου ενθέρμως γενομένη. (Ιάκ.ε:16). Το να ανοίξω το στόμα μου και να εμπιστευθώ σε κάποιον τη ζωή μου, το λάθος μου, την αμαρτία μου, είναι κάτι που με γεμίζει ντροπή. Για αυτό και όλοι μας, το αποφεύγουμε όσο οτιδήποτε άλλο.
Αυτή η ντροπή όμως, αυτό το δυνατό συναίσθημα, είναι ένα δείγμα του πως πρέπει να ντρεπόμαστε στο Θεό μπροστά για την αμαρτία μας. Aν δεν ντρέπομαι το Θεό καθόλου, και ντρέπομαι μόνο τους ανθρώπους, τότε απλά με νοιάζει τι θα σκεφτούν οι άλλοι για μένα, και όχι τι λέει ο Θεός.
Το σώμα του Χριστού με βοηθάει να μένω στη σωστή πορεία. Γι' αυτό έρχομαι στην Εκκλησία. Γι' αυτό ακούω το λόγο. Για αυτό θέλω να έχω επαφές με πιστούς. Τι γράφει στην Εβραίους; και ας φροντίζωμεν περί αλλήλων, παρακινούντες εις αγάπην και καλά έργα, μη αφίνοντες το να συνερχώμεθα ομού, καθώς είναι συνήθεια εις τινάς, αλλά προτρέποντες αλλήλους, και τοσούτω μάλλον, όσον βλέπετε πλησιάζουσαν την ημέραν. (Εβρ.ι:24-25).
Μιλάει για φροντίδα, για παρακίνηση, για προτροπή. Όλα αυτά ενσωματώνονται σε μία λέξη «κοινωνία». Είμαστε μέλη αλλήλων. Έχουμε ανάγκη ο ένας τον άλλον. Έχουμε ανάγκη να ακούσουμε ο ένας την προσευχή του άλλου, τις νίκες και ήττες, χαρές και λύπες. Έτσι ενθαρρυνόμαστε γιατί δεν είμαστε μόνοι μας. Παρηγορούμαστε όταν ακούμε τι περνάνε οι αδελφοί μας.
Πολύ συχνά ζούμε τη χριστιανική ζωή μόνοι μας. Και η μοναξιά αυτή είναι ένας από τους λόγους της έλλειψης δύναμης. Χρειάζεται ο καθένας μας, να καταβάλει συστηματική προσπάθεια να έχει κοινωνία με αδελφούς. Έχουμε ανάγκη επίσης να είμαστε και υπόλογοι για τη ζωή μας.
Υπάρχουν προνόμια και ευθύνες στο Σώμα του Χριστού. Τα χρειαζόμαστε και τα δύο.
Μην περιμένεις τους άλλους να έρθουν. Πήγαινε εσύ σ' αυτούς. Κάνε στους άλλους, ότι θέλεις οι άλλοι να κάνουν σε σένα. Αυτός είναι ο νόμος και οι προφήτες. Το Σώμα του Χριστού είναι πηγή δύναμης και γιατρειάς.
Θέλεις να αντιστέκεσαι; Θέλεις να μπορείς να ελέγχεις τις επιθυμίες σου; Μπορείς!
1. Αποφάσισε αν ο Ιησούς θα είναι «ο Κύριός σου και ο Θεός σου».
2. Ξεκαθάρισε μέσα σου αν αγαπάς ή όχι τη ζωή που ο κόσμος χωρίς το Θεό ζει.
3. Μην πλησιάζεις εκεί που ξέρεις ότι θα πέσεις σε αμαρτία.
4. Να μελετάς το λόγο του Θεού και να προσεύχεσαι συστηματικά.
5. Μην παίζεις με την αμαρτία. Εξομολογήσου.
6. Μη ζεις σε πνευματική απομόνωση. Έχεις ανάγκη το Σώμα του Χριστού, τους αδελφούς σου. Και αυτοί έχουν ανάγκη εσένα.
Ο Χριστός υποσχέθηκε άφθονη ζωή. Αυτή η ζωή είναι διαθέσιμη σε όλους μας. Επειδή, κάθε τι που γεννήθηκε από το Θεό, νικάει τον κόσμο, και η νίκη που νίκησε τον κόσμο είναι τούτη: Η πίστη μας (Α΄ Ιωάν.ε:4). Θέλεις αυτή τη ζωή; Αν ναι μπορείς. Επειδή ο Χριστός την έχει κάνει δυνατή. Δεν ξέρω τι από όλα αυτά πρέπει να ελέγξεις μέσα σου. Εσύ το ξέρεις.
Δεν είναι κρίμα όμως να ζούμε μια μέτρια ή μια κακή χριστιανική ζωή, όταν υπάρχει το καλύτερο και είναι στη διάθεσή μας;