«Ασπάσθητε
αλλήλους» (Ρωμ.ις:16)
Στην παγερότητα των συχνά
τυποποιημένων χριστιανικών σχέσεων, μάλιστα με κινήσεις και φράσεις κλισέ, που
άφθονα και άσκεφτα συχνά χρησιμοποιούνται, το έβδομο τούτο στοιχείο του «συνοικοδομείσθε»
αξίζει να τύχει της ιδιαίτερης προσοχής μας. Είναι δε ένα θέμα απόλυτα λεπτό,
όπως εξάλλου κάθε στοιχείο της πνευματικής μας συμπεριφοράς. Η ορθοτόμησή του,
όπως αργότερα θα εξηγηθεί, βρίσκεται στην εναρμόνιση των εσωτερικών διαθέσεων
με τις εξωτερικές εκδηλώσεις που πρέπει να είναι πηγαία έκφραση των πρώτων.
Το «Ασπάσθητε» μπορεί εξίσου να 'ναι μια έκφραση, όπως κι ένας τύπος.
Μπορεί να εκδηλώνει μια απλή εσωτερική διάθεση ή έντεχνα να καλύπτει, κάτω από
τον ηχηρό ασπασμό, την έλλειψη ακριβώς αυτών των σωστών αδελφικών αισθημάτων.
Για τον αδελφικό ασπασμό έχουμε πέντε αναφορές
στην Καινή Διαθήκη, τέσσερις από τον Παύλο και μια από τον Πέτρο (Ρωμ.ις:3-16, Α’
Κορ.ις:20, Β’ Κορ.ιγ:12, Α’ Θες.ε:26, Α’ Πέτρ.ε:14). Σ' αυτές αμέσως
διακρίνουμε δυο χαρακτηρισμούς, που θεμελιώνουν το εσωτερικό υπόβαθρο για τη
γνησιότητα του εξωτερικού αδελφικού ασπασμού. Ο πρώτος απόστολος μας διευκρινίζει
ότι ο ασπασμός πρέπει να 'ναι «εν
φιλήματι αγίω». Ο δεύτερος προσθέτει «εν
φιλήματι αγάπης». Και τα δυο τούτα στοιχεία είναι απαραίτητα, όπως οι
παραστάτες πάνω στους οποίους στηρίζονται τα φύλλα της πόρτας και το ανώφλι
της.
1. «ΕΝ
ΦΙΛΗΜΑΤΙ ΑΓΙΩ»
Η διευκρίνιση τούτη που και στις
τέσσερις παραπάνω επιστολές του Παύλου σταθερά επαναλαμβάνεται, αναφέρεται στην
καθαρότητα ζωής που πρέπει να διαθέτει εκείνος που θα χρησιμοποιήσει τον «εν φιλήματι» αδελφικό ασπασμό, μάλιστα
στο άλλο φύλο.
Εφόσον «Εις μεν τους καθαρούς πάντα είναι καθαρά» (Τίτ.α:15),
μέσα σε τούτο το «πάντα», μπορεί
φυσικά, άνετα κι ακίνδυνα να χωρέσει και ο ασπασμός του φιλήματος. Αν όμως η
καθαρότητα δεν υπάρχει; Ή αν η σωτηρία του υπήρξε «εξ (ακολασίας) αρπάζοντες»
(Ιούδα 22), μάλιστα δε πρόσφατα, οπότε και μια σπίθα μπορεί να ξανανάψει το «εκ του πυρός της» καψαλισμένο του
σαρκίο, τότε... ο «ασπασμός» δεν είναι ανάγκη να πάρει οπωσδήποτε τη μορφή του
«φιλήματος».
Το «φίλημα», δεν είναι εξάλλου ο μόνος
ή ο γνησιότερος τρόπος του αδελφικού ασπασμού.
2. «ΕΝ
ΦΙΛΗΜΑΤΙ ΑΓΑΠΗΣ»
Η παραπάνω διευκρίνιση του Πέτρου, μας
δείχνει την άλλη όψη του νομίσματος. Ότι δηλαδή ο «ασπασμός» δεν είναι ένα
εθιμοτυπικό πρωτόκολλο αδελφικού καλημερίσματος, αλλά μια έκφραση «αγάπης που
συνέχει τις καρδιές» (Β’ Κορ.ε:14) των μελών της χριστιανικής κοινότητας.
Όταν τούτη η «από καθαρή καρδιά, αγαθή
συνείδηση κι ανυπόκριτη πίστη αγάπη» (Α’ Τιμ.α:5), δεν υπάρχει, όταν - ακόμη
χειρότερο - το «δάκνητε και κατατρώγητε» (Γαλ.ε:15), αποτελεί καθεστώς
πνευματικής συμβίωσης, τότε οι θερμές χειραψίες, οι εναγκαλισμοί και τα
φιλήματα, αποτελούν τουλάχιστον υποκρισία.
Ας μη ξεχνάμε εξάλλου ότι «με φίλημα»
ο Ιούδας παρέδωσε τον Ιησού (Λουκ.κβ:48).
3. Η ΑΝΑΓΚΗ
ΤΗΣ ΕΓΚΑΡΔΙΟΤΗΤΑΣ
Έπειτα από τις παραπάνω απαραίτητες διευκρινίσεις
και μνήμονες του αξιώματος ότι «ο φόβος της κατάχρησης δεν πρέπει να μας
αποτρέπει από τη χρήση», ας δούμε τώρα την ανάγκη της εγκαρδιότητας στις
αδελφικές σχέσεις.
Εγκαρδιότητα σημαίνει βασικά ανοιχτές καρδιές.
Ανοιχτή η δική σου, να συγχαρεί και να συμπονήσει μαζί μου. Ανοιχτή η δική μου,
να συμμεριστεί τη χαρά και τη λύπη του αδελφού μου. Χρειάζονται δε και τα δυο,
αν η Εκκλησία ζει και λειτουργεί σαν Σώμα και όχι σαν ανθρώπινη οργάνωση. Σαν Σωματείο,
με σκοπό την πνευματική προαγωγή των μελών του.
Οι εγκάρδιες σχέσεις υπάρχουν σαν
καρπός εύγευστος και δροσερός, μονάχα εκεί που ριζωμένη μέσα βαθιά στις καρδιές
των πιστών, υπάρχει η συνείδηση του «ο δε
καθείς μέλη αλλήλων» (Ρωμ.ιβ:5). Εκεί η εγκαρδιότητα βιώνεται και στο «συγχαίρειν» και το «συμπάσχειν» (Α’ Κορ.ιγ:6, ιβ:26). Εκεί - όπως στις ιδανικές σχέσεις
ποιμένα και πιστών που υπήρχαν ανάμεσα εκκλησίας Φιλίππων και Παύλου - μπορεί
να κυκλοφορεί η εγκαρδιότητα και ν' αγκαλιάζει όλους. «χαίρω και συγχαίρω μετά πάντων υμών· ωσαύτως δε και σεις χαίρετε και
συγχαίρετε μετ' εμού.» (Φιλιπ.β:17,18). Τι όμορφο σύμπλεγμα κι αγκάλιασμα
εγκαρδιότητας, που έχουμε εδώ!..
Στην αδελφική συμβίωση, η εγκαρδιότητα
είναι ένα στοιχείο ομορφιάς και μαρτυρίας ταυτόχρονα.
Αν λείψει, κολώνα πάγου «εν μέσω
χειμώνος» μοιάζει η εκκλησία. Ούτε τους νέους της μπορεί έτσι να κερδίσει, ούτε
καινούργιες ψυχές να ελκύσει.
Λένε για κάποιον που σύχναζε κάπου δυο
μήνες σε μια εκκλησία, χωρίς κανείς από τα μέλη της να του απευθύνει ένα έστω
χαιρετισμό. Μια φορά λοιπόν μπήκε στην αίθουσα ενώ το κήρυγμα είχε αρχίσει.
Προχώρησε στο διάδρομο και κάθισε μπροστά - μπροστά, σε μια θέση πού 'ταν κενή.
Σε λίγο, κάποιος του χτύπησε διακριτικά τον ώμο. Ήταν ο διάκονος της εκκλησίας.
«Με συγχωρείται, ξεχάσατε να βγάλετε το καπέλο σας», τού 'πε. « Όχι, απάντησε
εκείνος, απλούστατα σκέφτηκα πως ίσως έτσι κάποιος θα μου μιλούσε»!..
4. ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ
ΕΓΚΑΡΔΙΟΤΗΤΑΣ
Δυο περιστατικά που θ’ αναφέρουμε, θα
δείξουν πόσο εγκάρδιες σχέσεις υπήρχαν ανάμεσα στον Παύλο, τους συνεργάτες του
και τις εκκλησίες στις οποίες διακονούσαν. Τούτη δε η εγκαρδιότητα ήταν πάντοτε
αμφίπλευρη, είχε δηλαδή τις όμορφες εκδηλώσεις της και από τις δυο πλευρές.
α. Στη Μίλητο, στο δρόμο της
επιστροφής του από την τρίτη Ιεραποστολική του περιοδεία (Πράξ.κ:17-38). Είναι
συγκλονιστική η όλη σκηνή. Ο Παύλος θα τους θυμίσει «τα δάκρυά του επί τριετίαν» (31) κι εκείνοι θα του ανταποδώσουν «πολύ κλαυθμόν πάντων» (37). Αυτός «έναν έκαστον» και τούτοι όλοι «επί τον τράχηλον αυτού». Όχι, εδώ δεν
χρειαζόταν... το καπέλο, για ν' ανοίξει ο διάλογος της εγκαρδιότητας.
β. Στην Καισαρεία, στη διάρκεια του
ίδιου ταξιδιού (Πράξ.κα:1-14). Κι εδώ, η εγκάρδια αγάπη. Θέμα, τα «δεσμά και θλίψεις», που περιμένουν τον
απόστολο στην Ιερουσαλήμ. Το αμφιταλάντεμα από μέρους των πιστών δυνατό,
ανάμεσα στην αποφυγή των δεσμών και τη μη αποφυγή του θελήματος του Θεού. Και
τα δάκρυα, άφθονα. Πολλά, «καταθλίβοντα
την καρδίαν» του Παύλου (13). Τέλος όλοι ησυχάζουν «ασπασθέντες (ασφαλώς) αλλήλους»
(6), όπως είχαν κάνει και στην παραλία της Τύρου.
Ποιες εποχές! Ποιο «συνοικοδομείσθε»
στην εγκαρδιότητα! Θα 'ταν ουτοπία, να το ευχηθούμε και να το προσπαθήσουμε εν
προσευχή, για τη δική μας εποχή!..
