«Υποτασσόμενοι αλλήλοις, εν φόβω Χριστού» (Εφες.ε:21)
Το τελευταίο τούτο στοιχείο του «συνοικοδομείσθε», ίσως να 'ναι το πιο δυσκολοκατόρθωτο, στην πνευματική μας ζωή και συμβίωση. Και τούτο, γιατί την υποταγή και την πειθαρχία τη ζητούμε συνήθως από τους άλλους, σπάνια δε από τον εαυτό μας. Απόδειξη πως κάθε νόμος που ρυθμίζει τον περιορισμό της ανεξέλεγκτης ελευθερίας, έχει μέσα του και την πρόβλεψη της ποινής, που κάνει τη νομική επιταγή σεβαστή.
Το «μη πατάτε τη χλόη» ή η ένδειξη «μονόδρομος», δρουν φαίνεται ερεθιστικά και προκαλούν τη διάθεση για παράβαση, αν το όργανο της τάξης δεν είναι παρόν με το μπλοκ στο χέρι.
Όμως, τέτοια πρέπει να 'ναι η συμπεριφορά του Χριστιανού! Κάποιος σοφός στην αρχαιότητα, όταν ρωτήθηκε σε τι διαφέρουν οι σοφοί από τους άλλους ανθρώπους, απάντησε «σε τούτο μόνο, ότι κι αν καταργηθούν οι νόμοι, εμείς θα συμπεριφερόμαστε νόμιμα». Νόμος δηλαδή γι' αυτούς δεν είναι η εξωτερική επιβολή, αλλά η εσωτερική επιταγή. Τούτο κατά μείζονα λόγο αρμόζει σε όσους έχουν «το έργον του νόμου γραπτόν εν ταις καρδίαις αυτών» (Ρωμ.β:15).
1. Η ΠΡΩΤΗ ΥΠΟΤΑΓΗ
Ο Ιάκωβος στην επιστολή του, αφού διεκτραγωδήσει πρώτα μια ζουγκλοειδή κατάσταση ζωής, που το «συνοικοδομείσθε» έχει αντικατασταθεί από την αλληλοεξόντωση και «παν αχρείον πράγμα», βγαίνει αμέσως στο συμπέρασμα - προτροπή «υποτάγητε ουν τω Θεώ» (δ:7). Να, το θεμέλιο και η αφετηρία.
Ποτέ μη περιμένετε από ανθρώπους που δεν έχουν υποταχθεί στον Θεό, συνειδητή υποταγή σ' έναν οποιονδήποτε ανθρώπινο τομέα. Και για να 'ρθουμε πιο κοντά στο θέμα μας, μόνο άνθρωποι απόλυτα υποταγμένοι στον Θεό, μπορούν να ζήσουν το «υποτασσόμενοι αλλήλοις, εν φόβω Χριστού» (Εφες.ε:21).
Η σχέση μου με τον Θεό, είναι το σχολείο της υποταγής. Οι σχέσεις μου με τους αδελφούς μου, είναι οι εξετάσεις μου στο μάθημα της υποταγής.
2. ΟΤΑΝ ΕΛΘΕΙ ΤΟ ΔΙΛΗΜΜΑ
Ο χριστιανός λοιπόν είναι ένας άνθρωπος φιλήσυχος και νομοταγής. Η πειθαρχία και υποταγή του στην έννομη τάξη και το κοινωνικό σύνολο γενικότερα, είναι κάτι συνειδητό κι όχι επίπλαστο. Μάλιστα προσεύχεται «υπέρ πάντων των εν υπεροχή όντων» (Α’ Τιμ.β:2).
Εκτός, αν του τεθεί πνευματικό δίλημμα. Αν η Πολιτεία του ζητήσει «πειθαρχείν ανθρώποις μάλλον ή Θεώ» (Πράξ.ε:29). Αν του απαιτήσει ν' αρνηθεί την πίστη του. Ν' αλλοιώσει την πνευματική του ταυτότητα. Να παραβιάσει τη θρησκευτική του συνείδηση. Να υποστείλει και να συμβιβαστεί στις χριστιανικές του αρχές.
Τότε, με σταθερότητα όσο και σεμνότητα, με λύπη του για την κατάχρηση εξουσίας που η Πολιτεία ασκεί εναντίον του, κάνει σαφές προς κάθε κατεύθυνση ότι ανήκει «τοις πειθαρχούσι τω Θεώ» (Πράξ.ε:32). Ότι η πρώτη του υποταγή είναι στον Θεό.
3. ΑΚΟΜΗ ΜΙΑ ΦΟΡΑ ΤΟ «ΑΛΛΗΛΟΙΣ»
Η Εκκλησία δεν είναι ο χώρος που η υποταγή οφείλεται στον «καπετάν Ένα». Αυτό πρέπει να συνειδητοποιήσουν και οι προσφέροντες και - πολύ περσότερο - οι απαιτούντες υποταγή. Αξιοκρατικά πνευματικά κριτήρια, ρυθμίζουν τον πολύ λεπτό τούτο πνευματικό τομέα και το «αλλήλοις» είναι κι εδώ παρόν.
- «και τα πνεύματα των προφητών υποτάσσονται εις τους προφήτας» (Α’ Κορ.ιδ:32).
- «να υποτάσσησθε και σεις εις τους τοιούτους και εις πάντα τον συνεργούντα και κοπιώντα» (Α’ Κορ.ις:16).
- «οι νεώτεροι υποτάχθητε εις τους πρεσβυτέρους» (Α’ Πέτρ.ε:5).
- «Αι γυναίκες σας να υποτάσσωνται» (Α’ Κορ.ιδ:34).
- «υποτασσόμενοι εις αλλήλους εν φόβω Θεού» (Εφες.ε:21).
Πουθενά δεν υπάρχει η αυθαίρετη απαίτηση ή προσταγή. Αντίθετα στην ποικιλόμορφη διακονία των χαρισμάτων, στο «πραγματεύθητε» των εμπιστευμένων ταλάντων, στην συνύπαρξη και συνεργασία, κυριαρχεί - πρέπει να κυριαρχεί - ο αλληλοσεβασμός και η αλληλοϋποταγή. Είσαι ο Εργάτης του λόγου και μόλις ανεβαίνεις στο βήμα, όλοι σιωπούν και στέκονται με αδελφική αγάπη και υποταγή στη διακονία σου. Οφείλεις όμως και συ τα ίδια αισθήματα και την ίδια στάση αγάπης και υποταγής, στον «κοπιώντα» στη χορωδία, στη διακονία των ασθενών, στην αδελφή που «συνεργεί» στην καθαριότητα ή στο έργο των Δορκάδων της Εκκλησίας.
Εάν το είδος του έργου (χρυσός, άργυρος, πολύτιμοι λίθοι – Α’ Κορ.γ:12), δεν είναι αυτό που μετράει πνευματικά, όσο το «πώς εποικοδομεί» κανείς και «αι βουλαί των καρδιών» (δ:5), τότε ο αμοιβαίος σεβασμός και υποταγή, οφείλονται στους «κοπιώντες» και «συνεργούντας», άσχετα αν ο χώρος είναι ο άμβωνας, το θρανίο του Κυριακού Σχολείου, ή το computer.
Πρακτικοί τρόποι, που εκφράζουν τούτο το «υποτασσόμενοι αλλήλοις εν φόβω Χριστού» (Εφες.ε:21):
α) «Προφήται, προφήταις» (Α’ Κορ.ιδ:32). Δύσκολος χώρος, όμως η χάρη του Θεού και η δική μας ταπείνωση, θα συνεργήσουν. Το «ας σιωπά» σε τούτο τον κύκλο είναι τόσο δυσεύρετο, όσο και απαραίτητο. Οδηγεί μ' ασφάλεια και συχνά αποτελεί το μόνο δρόμο προς το «δεν πρέπει να μάχηται» (Β’ Τιμ.β:24).
β) «εις πάντα τον κοπιώντα» (Α’ Κορ.ις:16). Τον κόπο μας τον ξέρουμε, συχνά δε και τον διαλαλούμε. Τι όμως ως προς τον κόπο του αδελφού μας! Τον έχουμε προσέξει; Είμαστε διατεθειμένοι να δεχτούμε ότι ίσως είναι πιο μεγάλος και πιο βαρύς από τον δικό μας; Σεβόμαστε τον αδελφικό ιδρώτα; Υποτασσόμαστε, «εις πάντα τον συνεργούντα»;
γ) «Εν φόβω Χριστού» (Εφες.ε:21). Στην ανθρώπινη υποταγή, ο ανθρώπινος φόβος είναι συχνά το μόνο κίνητρο. Στην εντολή «υποτασσόμενοι αλλήλοις», η προτροπή είναι «εν φόβω Χριστού». Με τη βαθιά συναίσθηση ότι έτσι πράττοντες εκτελούμε το θέλημα του Θεού για την αρμονική συμβίωση των «μελών του Σώματος», έτσι που να μην υπάρχει «σχίσμα εν τω σώματι» (Α’ Κορ.ιβ:25). Ούτε επίγειος κεφαλή, προς την οποία να στρέφεται όλων η υποταγή.
4. Η ΕΥΝΟΜΟΥΜΕΝΗ ΕΚΚΛΗΣΙΑ
Το «συνοικοδομείσθε» στην πειθαρχία, καθώς και όλες οι άλλες πνευματικές πτυχές «του συνοικοδομείσθε» οδηγούν σε μια πνευματική συμβίωση και συνεργασία, κατά το θέλημα του Θεού. Φτιάχνουν μια αληθινά ευνομούμενη με τα θέσμια του Θεού Εκκλησία. Λύνουν το μπέρδεμα των ανθρώπινων σχέσεων στον οικογενειακό χώρο. Είναι η συνταγή του Θεού. Είναι η δέσμη των προτροπών της Βίβλου. Με προεξέχουσες τις δυο λέξεις - έννοιες:
«συνοικοδομείσθε» και «αλλήλοις»
«συνοικοδομείσθε» και «αλλήλοις»
Ένας πατέρας που στο επιθανάτιο κρεβάτι του, πολύ ανησυχούσε για τον ατομικισμό και το διχασμό που έβλεπε ανάμεσα στα εννιά παιδιά του, φώναξε τον πιο μεγάλο να του φέρει εννιά κληματόβεργες από τ' αμπέλι. Έδωσε μια στον καθένα γιο του και τού 'πε να τη σπάσει. Όλοι το 'καμαν με μεγάλη ευκολία. Ξανάστειλε τότε τον πρωτότοκο του, να φέρει καινούργιες κληματόβεργες και να τις δέσεις μαζί. Κάλεσε έπειτα τον μικρότερο να τις σπάσει, μα δεν μπόρεσε. Τον μεγαλύτερο, μα ούτε αυτός. Ως τον πρωτότοκο, με κανένα αποτέλεσμα. Και τότε τους είπε «μείνετε έτσι δεμένοι κι ενωμένοι μεταξύ σας, που τίποτα και κανένας να μη μπορεί να σας συντρίψει.
Εμείς από το αμπέλι του λόγου του Θεού, διαλέξαμε στη διάρκεια τούτης της μελέτης κάποιες όμορφες κι ευλογημένες κληματόβεργες. Τις δέσαμε μεταξύ τους με το «συνοικοδομείσθε»· στην ενότητα, στην αδελφοσύνη, στην εκτίμηση, στην ομοφροσύνη, στην αναγνώριση, στη νουθεσία, στην εγκαρδιότητα, στην υπηρεσία, στην κατανόηση, στην ανοχή και στην πειθαρχία. Η προσευχή μας τώρα είναι, τελειώνοντας τούτη τη μελέτη, να μη τις αφήσουμε ξεχασμένες μέσα στις αναρτήσεις. Ας τις πάρουμε μαζί μας. Όλες. Και τις έντεκα. Σίγουρα, θα μας χρειαστούν.