«δυνάμενοι
και αλλήλους να νουθετήτε» (Ρωμ.ιε:14
)
Στην ίδια ατμόσφαιρα του
«συνοικοδομείσθε», είναι και η «νουθεσία». Και πρέπει από την αρχή να
επισημάνουμε ότι είναι μια πνευματική τέχνη, καθόλου εύκολη ούτε ακίνδυνη.
Εκείνος που θα τολμήσει να το κάνει, είναι οπωσδήποτε έκθετος στον κίνδυνο να
παρεξηγηθεί. Γι' αυτό και η διακινδύνευση τούτη είναι από μια ένδειξη σωστής
αγάπης, εκείνου που διακινδυνεύει στην προσπάθεια τούτη του αδελφικού
«συνοικοδομείσθε». Χρειάζεται ο νουθετών σωστό πνεύμα, καθαρά κίνητρα και
κατάλληλη μέθοδο. Όλα τούτα μας τα προσφέρει ο λόγος του Θεού.
1. ΔΙΕΥΚΡΙΝΙΣΗ
Η πρώτη εντύπωση είναι ότι το «αλλήλους να νουθετήτε» (εδ.14), έρχεται
σ' αντίθεση με μια άλλη προτροπή του Παύλου στο προηγούμενο κεφάλαιο «μη κρίνωμεν πλέον αλλήλους» (εδ.13). Και
το ερώτημα φυσικά δημιουργείται, κατά πόσο μπορεί το δεύτερο, να συνυπάρχει
στην καρδιά αυτού που αποτολμάει το πρώτο. Εάν είναι δηλαδή μπορετό, να
νουθετείς χωρίς ταυτόχρονα να κρίνεις. Το ό,τι δυστυχώς ο νουθετών συχνά
κρίνει, δεν σημαίνει βέβαια ότι δεν υπάρχει και η χρυσή τομή ανάμεσα στο ένα
και τ' άλλο. Γι' αυτό θα εξετάσουμε ευθύς αμέσως, ποια πρέπει να είναι...
2. Η ΒΑΣΗ ΤΗΣ
ΝΟΥΘΕΣΙΑΣ
Το «δυνάμενοι και αλλήλους να νουθετήτε» του Παύλου, δείχνει αναμφίβολα
ότι το έργο της νουθεσίας δεν αρμόζει σε όλους. Υπάρχουν και οι «μη δυνάμενοι».
Που δυστυχώς πολύ συχνά θεωρούν τους εαυτούς τους σαν τους πιο κατάλληλους για
τούτο το έργο. Και είναι ακριβώς τότε που η κρίση συνυπάρχει και μολύνει τη
νουθεσία. Το «δυνάμενοι» του Παύλου, προϋποθέτει τουλάχιστον δυο πνευματικά
στοιχεία, που με κανένα τρόπο δεν πρέπει ν' απουσιάζουν από τη ζωή εκείνου που
αποτολμά τη νουθεσία:
α. «πλήρεις αγαθωσύνης». Για ωριμότητα μιλάει η πρώτη λέξη και
για το ηθικό της περιεχόμενο η δεύτερη. Πρέπει δηλαδή «μετά πάσης καλής συνειδήσεως» (Πράξ.κγ:1) να πολιτεύεται - σαν τον
Παύλο - ο νουθετών. Να έχει ήδη δει και εκβάλει «εκ του οφθαλμού του την δοκόν», πριν δει και προσπαθήσει να εκβάλει
«το ξυλάριον εκ του οφθαλμού του αδελφού
του» (Ματθ.ζ:3-6). Στενεύει δηλαδή έτσι πάρα πολύ ο κύκλος των «δυναμένων
νουθετείν». Ή καλύτερα, προϋποθέτει μια πληρότητα πνευματικής ζωής, η οποία
όταν υπάρξει θα έχει ήδη απαλλάξει το «νουθετείν» από το μόλυσμα του «κρίνειν».
β. «πεπληρωμένοι πάσης γνώσεως», είναι η δεύτερη προϋπόθεση.
Όταν τούτη δεν υπάρχει, πολλές και εξωβιβλικές νουθεσίες μπορεί αλόγιστα να
δοθούν. Και υπάρχουν ατυχώς εκκλησιαστικοί κύκλοι, που πάνω σ' ένα τέτοιο
γλιστερό έδαφος θεμελιώνουν τα «μη» και τα «πρέπει» τους. Η Βίβλος σε πολλά και
βασικά θέματα συμπεριφοράς, προσφέρει αποκεκαλυμμένο το θέλημα του Θεού. Σε
άλλα δίνει τα γενικά πλαίσια μέσα στα οποία ο χριστιανός καλείται να εντάξει τη
ζωή του. Για παράδειγμα, δεν μας μιλάει η Αγία Γραφή άμεσα αν θα πρέπει ή όχι
να διαβάσουμε ένα ρυπαρό γράφημα. Όμως η αποχή μας από κάτι τέτοιο γίνεται
σαφής, όταν προσέξουμε το Φιλιπ.δ:8 «όσα
σεμνά, όσα αγνά κλπ».
Πρέπει δηλαδή η όποια νουθεσία μας να
θεμελιώνεται σε μια σωστή ερμηνεία κι εφαρμογή του λόγου του Θεού. Αν κάποιος
δεν τη διαθέτει, καλό είναι να απόσχει από κάθε μορφή νουθεσίας, παραδεχόμενος
ο ίδιος για τον εαυτό του τη νουθεσία του Β’ Τιμ.β:15· «Σπούδασον να παραστήσης σεαυτόν δόκιμον εις τον Θεόν».
3. Η
ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑ ΤΗΣ ΝΟΥΘΕΣΙΑΣ
Βιβλικές περικοπές και προτροπές γύρω
από τούτο το θέμα, μας χαράσσουν τους δρόμους που πρέπει ν' ακολουθήσουμε στο
πολύ αναγκαίο και εξαιρετικά λεπτό έργο του «αλλήλους να νουθετήτε».
α. Η νουθεσία πρέπει να γίνεται με
πραγματικό ενδιαφέρον και αγάπη. Τότε είναι λιγότερο επώδυνη στον νουθετούμενο
και λιγότερο ανώδυνη στον νουθετούντα.
Την ιδιότυπη τούτη διατύπωση θα μας
βοηθήσει να εννοήσουμε ο ίδιος ο Παύλος. Στην παραλία της Μιλήτου βεβαίωσε τους
πρεσβύτερους της εκκλησίας με το «μετά
δακρύων νουθετών» (Πράξ.κ:31), πόσο λίγο ανώδυνη ήταν γι' αυτόν τούτη η
νουθεσία. Ήταν νουθεσία, αγάπης και πόνου. Που να έβρισκε το όποιο «κρίνειν»
τόπο, μέσα στα πολλά δάκρυα ενδιαφέροντος και αγάπης του Παύλου για τους
πιστούς της Εφέσου! Ήταν τελείως αδύνατο...
β. Η νουθεσία πρέπει τις περισσότερες
φορές να είναι προσωπική. Τούτο μας το βεβαιώνει όχι μόνο το «ένα έκαστον» του Πράξ.κ:31, αλλά και το
«ένα έκαστον υμών, ως πατήρ τα εαυτού
τέκνα» του Α’ Θες.β:11. Ατυχώς όχι σπάνια η ατολμία και η αποφυγή
προσωπικής αντιμετώπισης μιας ανωμαλίας, σπρώχνει πολλούς να προβαίνουν σε
δημόσια - θεωρητική τάχα - νουθεσία, για την αντιμετώπιση προσωπικής αταξίας ή
και διένεξης. Βέβαια ο δημόσιος έλεγχος έχει τη θέση του στην πνευματική ζωή
(Α’ Τιμ.ε:20). Όμως η διαδικασία που θεμελίωσε ο Χριστός στο Ματθ.ιη:15-17,
πρέπει οπωσδήποτε ν' ακολουθείται. Το «μεταξύ
σου και αυτού μόνον» αποτελεί πάντοτε το πρώτο βήμα.
γ. Η νουθεσία για να αποδώσει πρέπει
συχνά να είναι συστηματική και συνεχής. Το «τριετίαν
νύκτα και ημέραν» (Πράξ.κ:31), το βεβαιώνει. Όταν δε λέμε «νουθεσία», δεν
εννοούμε απαραίτητα έλεγχο, εισαγγελικό ύφος, από καθέδρας επίπληξη. Στη
νουθεσία μέσα είναι και το «παρακαλώ την
Συντύχην» (Φιλιπ.δ:2), το «παρακαλώ
υμάς δια της πραότητας και επιεικείας του Χριστού» (Β’ Κορ.ι:1), το «παρακαλώ... απέχεσθαι» (Α’ Πέτρ.α:11).
δ. Η νουθεσία πρέπει να γίνεται με
καθαρά ελατήρια. Δεν έχει μέσα της το «εξουθενείν»
(Ρωμ.ιδ:10) που έχει η στεγνή κριτική, αλλά την πατρική αγάπη του «ουχί προς εντροπήν σας γράφω ταύτα, αλλά ως
τέκνα μου αγαπητά νουθετών» (Α’ Κορ.δ:14). Σ' αυτά τα καθαρά ελατήρια
ενυπάρχει και η αποφυγή της δημόσιας κατάκρισης κι εξουθένωσης, σύμφωνα με την
αρχή του Κυρίου στο παραπάνω Ματθ.ιη:15- 17.
ε. Η νουθεσία πρέπει να γίνεται με ένα
βασικό σκοπό, την ανόρθωση και προαγωγή του νουθετούμενου. Ο Παύλος πάλι θα μας
βεβαιώσει ότι το «νουθετούντες πάντα
άνθρωπον», σκοπό έχει το «ίνα
παραστήσωμεν πάντα άνθρωπον τέλειον εν Χριστώ» (Κολ.α:28,29). Πόση
ωριμότητα και αγάπη πρέπει να 'χει κάποιος για να «κοπιά και αγωνίζεται εις
τούτο»! Στην προσπάθεια δηλαδή τελειοποίησης του αδελφού!..
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΙΚΕΣ ΣΚΕΨΕΙΣ
Ώστε αδελφοί, «διδάσκοντες και νουθετούντες αλλήλους» (Κολ.γ:16). Μέσα σε τούτη
την όμορφη συνοικοδόμηση, έργο λειτουργικό είναι το «νουθετούντες αλλήλους». Έργο, όχι του καθενός και οπωσδήποτε όχι
του ανώριμου και του Βιβλικά ακατατόπιστου. Γι' αυτό αν ποτέ θελήσω να διαπιστώσω
τι με σπρώχνει στο έργο της νουθεσίας, αν η εσωτερική ώθηση είναι ουράνια ή
γήινη, ας απαντήσω υπεύθυνα και τίμια, στα 6 παρακάτω ερωτήματα:
1. Είναι η ζωή μου «μεστή αγαθωσύνης»;
2. Είμαι «πεπληρωμένος πάσης (Βιβλικής) γνώσης»;
3. Είναι η αγάπη μου και το αγνό ενδιαφέρον για
την προαγωγή του αδελφού μου που με ωθούν;
4. Ακολουθούν τη Βιβλική διαδικασία, όπως
διατυπώνεται στο Ματθ.ιη:15-17.
5. Είναι η νουθεσία μου «μετά δακρύων»;
6. Είμαι έτοιμος να δεχτώ την αμοιβαιότητα που
προϋποθέτει κι εδώ το «αλλήλους», δηλαδή να δεχτώ κι εγώ νουθεσία; Ή μήπως μ'
αρέσει να 'μαι μόνο στην τάξη των νουθετούντων!.. «νουθετούντες αλλήλους» σημαίνει «νουθετώ τον αδελφόν» (Β’ Θες.γ:15)
και νουθετούμαι από τον αδελφό. Αυτό σημαίνει «συνοικοδομείσθε» στη νουθεσία.
Τελείως δε επιλογικά ας πούμε και
τούτο. Ο «νουθετών» δεν είναι έκθετος μόνο στην παρεξήγηση, αλλά και στον
πειρασμό. Τον πειρασμό να θεωρήσει τον εαυτό του φτασμένο πνευματικά, αφού...
μπορεί και νουθετεί τους άλλους. Ο Παύλος προτρέπει τους «πνευματικούς» της
εκκλησίας των Γαλατών, να προσέχουν «προσέχων εις σεαυτόν, μη και συ πειρασθής» (ς:1).
