1 Μετάνοια σημαίνει θλίψη
Πρόκειται για το μεγαλύτερο και πιο συνηθισμένο μύθο. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν πως όταν υπάρχουν θλίψη και δάκρυα, υπάρχει και μετάνοια. Δεν υποτιμώ τα δάκρυα. Αλλά δεν πρέπει να εξισώνουμε τη θλίψη με τη μετάνοια. Δεν είναι το ίδιο πράγμα. Συχνά αυτοί που θλίβονται, δεν θλίβονται για την αμαρτωλότητά τους αλλά για τις συνέπειες.
Το μικρό παιδί που κάνει κάποια αταξία δεν κλαίει επειδή παράκουσε την εντολή της μαμάς του αλλά για την τιμωρία που θα υποστεί. Τα δάκρυά του θα σημαίνουν μετάνοια αν στο μέλλον δεν ξανακάνει όχι μόνο την ίδια αταξία αλλά και άλλες παρόμοιες. Το ίδιο και με τους ανθρώπους. Τα δάκρυα και η θλίψη θα είναι τα εξωτερικά γνωρίσματα της μετάνοιας, μόνο αν στο μέλλον δεν επιστρέψουν στα δίχτυα της ίδιας αμαρτίας. Η θλίψη είναι εξωτερικό γνώρισμα. Η μετάνοια είναι η αλλαγή της καρδιάς.
2 Μετάνοια και αυτοάμυνα μπορούν να συνυπάρχουν
Όταν συναντήσετε κάποιο πρόσωπο που λέει ότι έχει μετανοήσει, ενώ ταυτόχρονα προσπαθεί να υπερασπιστεί τον εαυτό του, να είστε απόλυτα βέβαιοι πως η μετάνοιά του είναι φαινομενική. Το παράδειγμα του βασιλιά Σαούλ είναι χαρακτηριστικό. Ο προφήτης του Θεού τον έλεγξε επειδή παράκουσε την εντολή του Θεού και κράτησε τα καλύτερα πρόβατα και κατσίκια, και χάρισε τη ζωή στον βασιλιά Αγάγ (Α' Σαμ.ιε). Εκείνος προσπάθησε στην αρχή να αποκρύψει το θέμα και στη συνέχεια να ρίξει την ευθύνη στο λαό. Όταν όμως κατάλαβε ότι δε μπορούσε να γυρνάει γύρω-γύρω χωρίς να έρχεται στην ουσία, είπε κλαίγοντας: Ω, έχω αμαρτήσει αλλά ο κόσμος με έκανε να το κάνω. Μετάνοια όμως που συνοδεύεται από προσπάθεια υπεράσπισης του εαυτού μας, δεν είναι μετάνοια.
3 Η μετάνοια μπορεί να είναι επιλεκτική
Επιλεκτική μετάνοια σημαίνει ότι μετανοώ για πράγματα που φαίνονται και δεν μπορώ να κρύψω από τους άλλους την ενοχή μου. Αν κάποιος χριστιανός πιαστεί για μοιχεία, ακόμη και αν ρίξει κουβάδες από δάκρυα και αποδεχτεί πλήρως και ειλικρινά την αμαρτωλή του σχέση, δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει μετανοήσει. Πρέπει να μετανοήσει για την αιτία που τον οδήγησε στην πράξη της μοιχείας κι αυτή, στις περισσότερες τουλάχιστον περιπτώσεις, είναι το εγώ και η ικανοποίηση των επιθυμιών του.
4 Η μετάνοια είναι τελείως προσωπική υπόθεση
Λάθος! Η αμαρτία δεν είναι προσωπική. Δεν αμαρτάνουμε κατά του εαυτού μας αλλά εναντίον κάποιου άλλου. Αν ψάξουμε να δούμε ποια είναι η ουσία της αμαρτίας, θα καταλήξουμε στη σίγουρη διαπίστωση ότι είναι η προβολή του εγώ, είναι η ικανοποίηση του εγωισμού μας. Αμαρτάνουμε εναντίον του Θεού όταν παραβαίνουμε τις εντολές Του αμαρτάνουμε εναντίον των συνανθρώπων μας όταν τους βλάπτουμε. Ακόμη και οι κρυφές αμαρτίες της καρδιάς μας, οι σκέψεις και οι φαντασιώσεις μας, είναι αμαρτίες εναντίον του Θεού και των συνανθρώπων μας.
Εκείνο που πρέπει να προσέξουμε είναι πως όταν αμαρτάνουμε κατά των συνανθρώπων μας, δεν αρκεί η μετάνοια ενώπιον του Θεού. Βεβαίως πρέπει να ζητήσουμε συγνώμη από το Θεό. Αλλά πρέπει να μετανοήσουμε και ενώπιον των ανθρώπων που βλάψαμε ζητώντας τη συγχώρηση κι από αυτούς. Ο Δαβίδ κράζει: Εις σε, εις σε μόνον ήμαρτον, και το πονηρόν ενώπιόν σου έπραξα. Για μια στιγμή, Δαβίδ! Εσύ αμάρτησες κατά της Βηθσαβεέ αμάρτησες κατά του συζύγου της αμάρτησες κατά ενός ολόκληρου έθνους αμάρτησες κατά της οικογένειάς σου. Πώς μπορείς, λοιπόν, και λες Εις σε, εις σε μόνον;
Σίγουρα υπάρχουν κάποιες φορές που αμαρτάνουμε μόνο κατά του Θεού. Τις περισσότερες όμως φορές και κυρίως οι κρυφές αμαρτίες μας γίνονται ενάντια σε κάποια άτομα. Δεν είναι, λοιπόν, αρκετό να μετανοήσεις ενώπιον του Θεού. Χρειάζεται να ζητήσεις συγνώμη και από το ίδιο το άτομο ενάντια του οποίου αμάρτησες. Η μετάνοια έχει κόστος και το κόστος πληρώνεται όταν ζητήσουμε συγνώμη από τα άτομα που το εγώ μας και η συμπεριφορά μας έβλαψαν. Η μετάνοια δεν είναι προσωπική υπόθεση.
5 Μετάνοια σημαίνει μετανιώνω για το κακό που έκανα
Λάθος! Η μετάνοια είναι κάτι πολύ βαθύτερο. Γιατί ο Δαβίδ στον Ψαλμό να, λέει: Ιδού, συνελήφθην εν ανομία, και εν αμαρτία με εγέννησεν η μήτηρ μου. Τι προσπαθεί να κάνει; Να φορτώσει την ευθύνη για την άνομη πράξη του στη μητέρα του; Όχι βέβαια! Αναγνωρίζει όμως ότι το πρόβλημα δεν ήταν απλά το τι είχε κάνει, αλλά ότι το πρόβλημα ήταν αυτός ο ίδιος. Ήταν αμαρτωλός και γι' αυτό οι πράξεις του ήταν αμαρτωλές. Όταν κάποιος έρχεται σε σημείο μετάνοιας, δεν είναι αρκετό το να μετανοήσει γι' αυτό που έχει κάνει. Πρέπει να μετανοήσει γι' αυτό που είναι. Δεν είμαστε αμαρτωλοί επειδή αμαρτάνουμε αλλά αμαρτάνουμε επειδή είμαστε αμαρτωλοί. Μπορεί να έχουμε μετανοήσει εκατοντάδες φορές για πράγματα που έχουμε κάνει αλλά αν δεν μετανοήσουμε για το ότι είμαστε αμαρτωλοί, θα χρειαστεί πολλές φορές ακόμη να ξαναμετανοήσουμε;
6 Η μετάνοια είναι μια στιγμιαία πράξη
Πολλές φορές συναντούμε άτομα που λένε κάποια χρονολογία και ώρα που ζήτησαν από το Θεό να τους συγχωρήσει. Δόξα στον Θεό γι' αυτό. Αλλά φοβάμαι πως όλα αυτά τα άτομα κάνουν χωρίς να το θέλουν μια μεγάλη ζημιά. Και οι ίδιοι αλλά και οι άλλοι που τους ακούνε, πιστεύουν πως η μετάνοια είναι μια πράξη που συμβαίνει σε κάποια συγκεκριμένη στιγμή και τελειώσαμε;
Όχι, η μετάνοια είναι μια στάση και μια διαρκής συμπεριφορά των πιστών. Ζούμε διαρκώς σε μια κατάσταση μετάνοιας όπως θα πρέπει διαρκώς να ζούμε σε μια κατάσταση πίστης. Αλήθεια, τι κρίμα για τα εκατομμύρια των ανθρώπων που μπορούν με ακρίβεια να σου πουν την ημέρα και την ώρα που δέχθηκαν το Χριστό, αλλά σταμάτησαν εκεί. Η πίστη και η μετάνοια είναι μια διαρκής κατάσταση. Δεν είναι στιγμιαία πράξη, είναι μια κατάσταση ζωής.
7 Η μετάνοια είναι μια πράξη αυτοπροστασίας
Ανάμεσα στους χριστιανούς αιωρούνται πολλές φορές κάποια τρομακτικά πράγματα που θα πρέπει ν' αποφεύγονται. Λέγεται π.χ., Αν θέλεις ν' αποφύγεις την τιμωρία της κόλασης, μετανόησε τώρα, ή Αν νιώθεις μόνος απόψε το βράδυ, έλα στον Ιησού Χριστό. Να η ευκαιρία να κάνεις έναν φίλο.
Πραγματικά, ο Ιησούς είναι ο μεγαλύτερός μας φίλος, αλλά η προσπάθεια να προστατεύσουμε τον εαυτό μας δεν είναι μετάνοια. Κάποιος μπορεί να πλησιάσει το Θεό με εγωιστικό τρόπο, όπως για να αποφύγει την κόλαση, και σταματά σ' αυτό το σημείο. Έτσι η προσπάθειά του τελειώνει πριν υπάρξει πραγματική μετάνοια. Η μετάνοια δεν είναι κάτι που κάνω για τον εαυτό μου. Είναι κάτι που κάνω για το Θεό.
Γιατί οι εκκλησίες είναι γεμάτες από κούτσουρα, ανθρώπους που δεν κινούν ούτε το μικρό τους δαχτυλάκι για τη Βασιλεία του Θεού;
Γιατί βλέπουμε τόσους ποιμένες που μοιάζουν με καμένα σπίρτα;
Επειδή όλοι ασχολούνται με όλα τα είδη των αμετανόητων ανθρώπων, που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν το Θεό.
Η αληθινή μετάνοια είναι όταν κάποιος φτάνει στο τέλος του εαυτού του και σταματά να χρησιμοποιεί τους άλλους, συμπεριλαμβανομένου και του Θεού, και γίνεται ένα άτομο που έχει νεκρώσει το εγώ του και ζει με πίστη για τον Ιησού Χριστό.
