Α. ΤΙΤΛΟΣ
Ο τίτλος Κριταί προέρχεται απ’ τους ανθρώπους που έκλεξε ο Θεός να κυβερνήσουν το λαό Του μετά το θάνατο του Ιησού του Ναυή. Αυτοί οι άνδρες ονομάστηκαν Κριτές.
Β. ΘΕΜΑ
Ενώ ο Ιησούς του Ναυή είναι ένα βιβλίο νίκης οι Κριταί είναι ένα βιβλίο αποτυχίας. Το κεφ. β:7-19 συνοψίζει όλο το θέμα του βιβλίου. Μετά το θάνατο του Ιησού του Ναυή, η νέα γενιά των Ισραηλιτών συμμάχησε με τα έθνη που η παλιά γενιά άφησε να μείνουν στη γη. Το αποτέλεσμα ήταν να πέσουν στην ειδωλολατρία και την ανηθικότητα. Η κρίση του Θεού τους έφερνε σε αιχμαλωσία σ’ αυτά τα έθνη. Κάθε φορά που έκραζαν στο Θεό ερχόταν ένας ελευθερωτής και αυτοί έμεναν πιστοί στον Κύριο όσο εκείνος ζούσε. Οι λέξεις αμαρτία, αιχμαλωσία, θλίψη και σωτηρία περιγράφουν γλαφυρά το βιβλίο αυτό.
Γ. ΣΥΓΓΡΑΦΕΑΣ
Ο συγγραφέας των Κριτών δεν γνωρίζουμε ποιος ήταν. Η παράδοση των Εβραίων αποδίδει τη συγγραφή αυτού του βιβλίου στο Σαμουήλ.
Δ. ΧΡΟΝΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟΣ
Το βιβλίο καλύπτει την περίοδο ανάμεσα στον θάνατο του Ιησού του Ναυή και το διάστημα που ήταν κριτής ο Σαμουήλ δηλ. καλύπτει 350 χρόνια περίπου.
Ε. ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
1. Η περίοδος μετά τον Ιησού του Ναυή (Κεφ. α΄-γ:4)
Ο Θεός έδωσε εντολή οι Ισραηλίτες να εξολοθρεύσουν τελείως τους Χαναναίους. Ωστόσο αυτοί δεν υπάκουσαν ολοκληρωτικά σ’ αυτή την εντολή. Η ανυπακοή τους αυτή ήταν η αρχή της πτώσης τους. Ο άγγελος του Κυρίου παρουσιάστηκε στο λαό Ισραήλ και τους επιτίμησε για την αποτυχία τους (β:1-5). Ωστόσο οι απόγονοι του Ιακώβ δεν μετανόησαν πραγματικά.
Το κεφ. β:7 είναι πραγματικά καταθλιπτικό «Και ελάτρευσαν ο λαός τον Κύριον πάσας τας ημέρας του Ιησού, και πάσας τας ημέρας των πρεσβυτέρων, οίτινες επέζησαν μετά τον Ιησούν, και είδον πάντα τα έργα τα μεγάλα του Κυρίου, όσα έκαμεν υπέρ του Ισραήλ». Ο Θεός ήθελε να είναι βασιλιάς του Ισραήλ και οι νόμοι Του να τους κυβερνούν. Ωστόσο αυτοί απέτυχαν στις σχέσεις τους μαζί Του και ο καθένας έπραττε ότι φαινόταν αρεστό στους οφθαλμούς αυτού. Σαν τιμωρία ο Θεός θα επέτρεπε στα άλλα έθνη να παραμείνουν με σκοπό να δοκιμάζεται ο Ισραήλ. Η επιρροή των ειδωλολατρικών εθνών που τους περιέβαλαν ήταν αυτό που οδήγησε τον Ισραήλ στην ειδωλολατρία. Ο Θεός σήκωσε Κριτές να τους βοηθήσουν αλλά αυτοί δεν άκουγαν.
2. Οι αποστασίες, οι αιχμαλωσίες και η απελευθέρωση του Ισραήλ (Κεφ. γ:5-ις:31)
Οι Κριτές αναφέρουν εφτά κύριες αιχμαλωσίες των Ισραηλιτών:
· Πρώτη αιχμαλωσία (γ:7-11)
Η αμαρτία της ειδωλολατρίας προκάλεσε τη πρώτη αιχμαλωσία του Ισραήλ κάτω από τον Χουσάν-ρισαθαΐμ της Μεσοποταμίας. Υπηρέτησε την Μεσοποταμία για οχτώ χρόνια και μετά ο Θεός σήκωσε τον Γοθονιήλ, τον ανιψιό του Χάλεβ να γίνει κριτής και ελευθερωτής του.
· Δεύτερη αιχμαλωσία (γ:12-31)
Η δεύτερη αιχμαλωσία ήρθε σαν αποτέλεσμα της αποστασίας του Ισραήλ και της πτώσεις τους στην ειδωλολατρία και την ανηθικότητα. Αυτή την εποχή βρέθηκαν αιχμάλωτοι στο Εγλών του Μωάβ για 18 χρόνια. Ο Αώδ κι ο Σαμεγάρ ήταν ελευθερωτές τους. Ο Σαμεγάρ πάταξε 600 Φιλισταίους με μια βουκέντρα.
· Τρίτη αιχμαλωσία (κεφ. δ΄ & ε΄)
Η Τρίτη αιχμαλωσία, 20 χρόνια κάτω από τους Χαναναίους, ήρθε σαν αποτέλεσμα της απομάκρυνσης τους από το Θεό. Αυτή τη φορά ο Θεός διάλεξε μια γυναίκα τη Δεβόρρα να γίνει ο κριτής τους και ο ελευθερωτής τους.
· Τέταρτη αιχμαλωσία (κεφ. ς:1 - η:32)
Η απομάκρυνση από το Θεό ήταν η αιτία και της τέταρτης αιχμαλωσίας του λαού Ισραήλ. Κράτησε 7 χρόνια μέχρι που σήκωσε τον Γεδεών και τους περίφημους 300 άνδρες του, οι οποίοι χρησιμοποιήθηκαν από το Θεό σε μια θαυμαστή απελευθέρωση εναντίον των Μαδιανιτών.
· Πέμπτη αιχμαλωσία (κεφ. η:33 - ι:5)
Μετά το θάνατο του Γεδεών οι Ισραηλίτες πάλι στράφηκαν μακριά από το Θεό. Οι αμαρτίες τους τους οδήγησαν σε εμφύλιο πόλεμο μέχρι που ο Θωλά κι ο Ιαείρ έγιναν κριτές και ελευθερωτές του λαού.
· Έκτη αιχμαλωσία (κεφ.ι:6 - ιγ:15)
Η αύξηση της ειδωλολατρίας οδήγησε στην επόμενη αιχμαλωσία. Τελικά οχτώ χρόνια ο Ισραήλ ήταν υποταγμένος στους Φιλισταίους και στους Αμμωνίτες. Ο Ιεφθάε μετά σηκώθηκε και τους ελευθέρωσε.
· Έβδομη αιχμαλωσία (κεφ. ιγ΄ - ις΄)
Η έβδομη περίοδο της αιχμαλωσίας διάρκεσε 40 χρόνια κάτω από τους Φιλισταίους. Η αμαρτία ήταν η απομάκρυνση από το Θεό. Ο Κριτής κι ελευθερωτής ήταν ο Σαμψών, ο άνδρας αυτός ήταν δυνατός και αδύναμος μαζί.
3. Η αναρχία στον Ισραήλ (κεφ. ιζ΄ - κα΄)
Τα τελευταία κεφάλαια μας δίνουν μια άποψη συνολική της παρακμής του Ισραήλ. Τα κεφ. ιζ΄ και ιη΄ φανερώνουν την αναρχία που επικρατούσε στη θρησκευτική ζωή. Το κεφ. ιθ΄ αποκαλύπτει την αναρχία στη φυσική ζωή. Τα κεφ. κ΄ και κα΄ διηγούνται την αναρχία που επικρατούσε στη ζωή του έθνους. Το βιβλίο κλίνει με τη διακήρυξη, «Κατ’ εκείνας τας ημέρας δεν ήτο βασιλεύς εν τω Ισραήλ, έκαστος έπραττε το αρεστόν εις τους οφθαλμούς αυτού» (κα:25). Τι τραγική κατάληξη για ένα έθνος που είχε ευλογηθεί τόσο από το Θεό! Δεν είναι πραγματικά να απορεί κανείς για την πτώση του Ισραήλ.
