Μάθημα 6
ΟΙ ΚΡΙΤΕΣ
Μέρος ΙΙ
Α. Η ΠΡΩΤΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Ο λαός Ισραήλ υπηρέτησε τον Κύριο, όσο οι πρεσβύτεροι που είχαν δει τα θαύματα απ’ το Θεό κάτω από την ηγεσία του Ιησού, ζούσαν (Κρ.β:7). Ωστόσο, αμέσως μετά το θάνατο των πρεσβυτέρων, ο Ισραήλ άρχισε να κλίνει προς την αποστασία. Πολύ σύντομα οι Ισραηλίτες άρχισαν να παντρεύονται εθνικές γυναίκες, εγκαταλείποντας τον Κύριο, λατρεύοντας τους θεούς των Χαναναίων και πέφτοντας σε φοβερές ανηθικότητες.
Ο πρώτος τιμωρός - καταπιεστής ήρθε από μακριά, τις βορειοανατολικές περιοχές. Ήταν μια επιδρομή από τη Μεσοποταμία. Το όνομα του αρχηγού ήταν Χουσάν-ρισαθαιμ. Ήταν ο μόνος εισβολέας που ήρθε από τόσο μακριά. Στη διάρκεια αυτής της πρώτης αιχμαλωσίας οι Ισραηλίτες έμειναν σε δεσμά για 8 χρόνια.
Ελευθερωτής ήταν ο Γοθονιήλ, ο πρώτος κριτής και νεώτερος αδελφός του Χάλεβ (Ιησ.ιε:17). Κέρδισε την κόρη του Χάλεβ, την Αχσάν, με το να πάρει την νίκη στην μάχη ενάντια στην Κιριάθ-σεφέρ (Κρ.α:11-15). Δεν αναφέρεται πώς κέρδισε τη μάχη ενάντια στους Μεσοποταμίτες εκτός από τη δήλωση, «Και ήτο επ’ αυτόν το πνεύμα του Κυρίου» (Κρ.γ:10). Μετά τη νίκη, η γη αναπαύθηκε για 40 χρόνια πριν την επόμενη αιχμαλωσία.
Β. Η ΔΕΥΤΕΡΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Κρ. γ:12-31
Το δεύτερο έθνος που κατέθλιψε τον Ισραήλ ήταν ο Μωάβ. Ο Μωάβ βρισκόταν κατά μήκος της Νεκράς θάλασσας από τον Ιούδα. Ο βασιλιάς τους, ο Βαλάκ, ήταν που είχε φέρει το Βαλαάμ από το βορά για να καταραστεί τον Ισραήλ. Τώρα, με την βοήθεια των Αμμωνιτών και Αμαληκιτών, οι Μωαβίτες πέρασαν τον Ιορδάνη ποταμό και χρησιμοποίησαν την πρώην Ιεριχώ σαν αρχηγείο. Προκάλεσαν μεγάλες συμφορές και θλίψεις στις ανατολικές φυλές, στον Βενιαμίν και σε όλους όσους κατοικούσαν κοντά στην Ιεριχώ. Βασιλιάς του Μωάβ ήταν ο Εγλών, που ήταν ένας πολύ παχύς άνθρωπος. Η αιχμαλωσία συνεχίστηκε για 18 χρόνια.
Όταν ο Ισραήλ έκραξε στον Κύριο για βοήθεια, ο Κύριος σήκωσε άλλον ελευθερωτή, τον Αώδ του Βενιαμίν. Έφερε ελευθερία, όχι με πόλεμο αλλά με μια πράξη απάτης με την οποία κατάφερε να σφάξει το βασιλιά Εγλών. Όταν ο Εγλών σκοτώθηκε, οι Μωαβίτες υποχώρησαν και οι άνδρες του Αώδ έσφαξαν 10.000 απ’ αυτούς. Αυτό το γεγονός έφερε μια περίοδο ειρήνης 80 χρονών. Αυτή ήταν η μεγαλύτερη χρονική περίοδο ειρήνης που υπήρξε κατά την διάρκεια των κριτών.
Στη διάρκεια αυτών των 80 χρονών, ο Σαμεγάρ έζησε σαν ο τρίτος κριτής. Δεν αναφέρονται πολλά γι’ αυτό τον άνδρα, παρά μόνο ότι κέρδισε μια μεγάλη νίκη ενάντια στους Φιλισταίους. Σε μια περίσταση σκότωσε 600 Φιλισταίους, απλά με μια βουκέντρα σαν όπλο.
Γ. Η ΤΡΙΤΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Κριτ.δ,ε
Η τρίτη κατάθλιψη ήρθε απ’ τους Χαναναίους μέσα στην Παλαιστίνη, που οι Ισραηλίτες θα μπορούσαν να τους είχαν διώξει απ’ την πρώτη στιγμή. Ο Ιαβείν, βασιλιάς της Ασώρ, ήταν ο αρχηγός και ο Σισάρα ήταν ο στρατηγός του. Η πόλη της Ασώρ είχε νικηθεί απ’ τον Ιησού αλλά είχε ξαναδυναμώσει. Ο Σισάρα είχε 900 άμαξες σιδηρές. Οι Χαναναίοι επιτέθηκαν στο Ζαβουλών και Νεφθαλί και τους αιχμαλώτισαν για μια περίοδο 20 χρονών.
Αυτή τη φορά ο ελευθερωτής του Ισραήλ ήταν μια γυναίκα. Η Δεββώρα ήταν κριτής και προφήτις (Κρ.δ:4). Οι άνθρωποι ερχόταν σ’ αυτή για συμβουλές. Δεχόταν τους ανθρώπους κάτω από έναν φοίνικα μεταξύ Ραμά και Βαιθήλ, κάπου 97 χλμ. νότια απ’ τον τόπο της μάχης που έγεινε αργότερα με τον Σισάρα. Κάλεσε τον Βαράκ, όπου ζούσε βόρεια της Κέδες στο Νεφθαλί. Του έδωσε οδηγίες πώς να φτιάξει έναν στρατό από 10.000 άνδρες από τον Ζαβουλών και Νεφθαλί για να πολεμήσει τον Σισάρα. Ο Βαράκ συμφώνησε να το κάνει εάν θα ερχόταν κι εκείνη μαζί του. Η Δεββώρα συμφώνησε και πολέμησαν τον Σισάρα δυτικά της Μεγιδδώ στις όχθες του Κισών. Ο Κύριος θαυματουργά έδωσε την νίκη και ο Σισάρα έφυγε στα βόρεια. Στο δρόμο, κατέφυγε στην σκηνή της Ιαήλ, της γυναίκας του Έβερ του Κεναίου, που ζούσε κοντά στην πόλη του Βαράκ, στην Κέδες. Η Ιαήλ σκότωσε τον Σισάρα μπήγοντας ένα πάσσαλο στον μήνιγγα του. Αυτή η ενέργεια έφερε 40 χρόνια ειρήνης στον Ισραήλ.
Το κεφάλαιο ε καταγράφει τον ύμνο θριάμβου της Δεββώρας και του Βαράκ. Στους Κρ.ε:7 ονομάζει τον εαυτό της «μήτηρ εν τω Ισραήλ».
Δ. Η ΤΕΤΑΡΤΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Κρ.ς,ζ
Μετά την περίοδο των 40 χρόνων, οι παλιές αμαρτίες και διαφθορές ξέσπασαν πάλι. Μια καινούρια επιδρομή στάλθηκε σαν τιμωρία. Οι Μαδιανίτες, βοηθούμενοι από τους Αμαληκίτες και τους «κατοίκους της ανατολής», επιτέθηκαν στη γη την εποχή του θερισμού. Διέφθειραν τα γεννήματα της γης και δεν άφηναν ούτε ζωοτροφή στον Ισραήλ. Οι Ισραηλίτες ήταν τόσο φοβισμένοι που βρήκαν καταφύγιο σε σπηλιές.
Ο Γεδεών ήταν ο ελευθερωτής. Ζούσε στην Οφρά, ένα χωριό στον Μανασσή. Οι άνθρωποι της Οφρά είχαν δεχτεί να λατρεύουν τον Βάαλ με τόση αφοσίωση που είχαν κτίσει το δικό τους παγανιστικό βωμό. Η πρώτη εντολή του Θεού στο Γεδεών ήταν να καταστρέψει αυτό το ειδωλολατρικό βωμό. Αυτός το έκανε, δείχνοντας θάρρος και πίστη. Οι κάτοικοι θέλησαν στην αρχή να σκοτώσουν το Γεδεών, αλλά αργότερα τον δέχτηκαν σαν αρχηγό τους.
Όταν κάλεσε στρατιώτες να πολεμήσουν τους Μαδιανίτες, 32.000 ανταποκρίθηκαν από τις φυλές του Μανασσή, Ασήρ, Ζαβουλών και Νεφθαλί. Αυτοί φαινόταν λίγοι για να πολεμήσουν τους Μαδιανίτες που αριθμούσαν 135.000 στρατιώτες. Παρ’ όλα αυτά ο Θεός, είπε στο Γεδεών ότι ο στρατός του θα έπρεπε να μειωθεί, και πρώτα αυτοί που θα φοβόταν έπρεπε να γύριζαν στα σπίτια τους. Μετά, με την δοκιμασία να πιουν νερό απ’ το ποτάμι με τέτοιο τρόπο, που να δείχνουν ότι είναι έτοιμοι για μάχη.
Ο Γεδεών έμεινε μόνο με 300 άνδρες. Όπλισε τους άνδρες του με σάλπιγγες και άδειες στάμνες που μέσα είχαν λαμπάδες. Όλος ο στρατός σάλπισε με τις σάλπιγγες και έσπασε τις στάμνες συγχρόνως. Ο εχθρός ξαφνιάστηκε και τράπηκε σε φυγή μέσα σε κατάσταση πανικού.
Ο Ισραήλ κάλεσε το Γεδεών να γίνει βασιλιάς, αλλά δεν μπορούσε να συμφωνήσει στην κλήση αυτή, γιατί ήξερε ότι ο Θεός ήταν ο Βασιλιάς του Ισραήλ. Αντ’ αυτού, ο Γεδεών έδρασε σαν κριτής για 40 χρόνια.
Ο Γεδεών είχε 71 γιους. Ένας απ’ αυτούς, ο Αβιμέλεχ, γιος της παλλακής στη Συχέμ, επιθύμησε αυτό που ο Γεδεών είχε αρνηθεί, το στέμμα του Ισραήλ. Δολοφόνησε 69 απ’ τους αδελφούς του. Μόνο ο Ιωθάμ, ο νεώτερός του αδελφός, διασώθηκε. Ο Αβιμέλεχ στέφθηκε βασιλιάς από τους Συχεμίτες και κυβέρνησε για 3 χρόνια. Τελικά σκοτώθηκε στη μάχη από μια γυναίκα.
Ε. Η ΠΕΜΠΤΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Κρ.ι-ιβ
Οι Αμμωνίτες λεηλάτησαν και ερήμωσαν τις φυλές ανατολικά του Ιορδάνη, καθώς και τον Ιούδα, Βενιαμίν και Ευφραίμ, δυτικά του Ιορδάνη. Όταν ο λαός Ισραήλ έκραξε για βοήθεια, ο Θεός τους σάρκασε λέγοντας να ζητήσουν βοήθεια από τους ειδωλολατρικούς θεούς τους. Τελικά, οι Ισραηλίτες έδειξαν τον καρπό της μετάνοιας και κατέστρεψαν τους ψεύτικους θεούς. Ο Θεός μετά σήκωσε τον Ιεφθάε για να ελευθερώσει τον Ισραήλ.
Ο Ιεφθάε ήταν γιος του Γαλαάδ και μιας πόρνης. Η ζωή του σκιάζεται απ’ αυτό το γεγονός και για αυτό το λόγο διώχθηκε από τους αδελφούς του. Στη γη Τωβ έγεινε ένας τολμηρός και πετυχημένος στρατηγός, κι έγινε δεκτός σαν στρατηγός στο στρατό του Ισραήλ ενάντια στους Αμμωνίτες. Τελικά νίκησε θριαμβευτικά τον εχθρό.
Ο Ιεφθάε γενικά έχει μείνει στη μνήμη μας για την ανοησία του. Εξαιτίας της επίδρασης της ειδωλολατρίας τριγύρω του, ορκίστηκε να θυσιάσει στο Θεό, οτιδήποτε έβλεπε πρώτο στην επιστροφή του, εάν κέρδιζε τη μάχη. Αυτό όμως που είδε πρώτο ήταν η κόρη του. Αυτός ο όρκος δεν αγιάστηκε από το Μωσαϊκό νόμο ούτε ήταν δεκτός απ’ το Θεό.
Ζ. Η ΕΚΤΗ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑ
Κρ.ιγ-ις
Η τελευταία μεγάλη κατάθλιψη ήρθε από τους Φιλισταίους. Κατάφεραν να επιβάλουν την εξουσία τους πάνω στον Ισραήλ για 40 χρόνια, τη μεγαλύτερη χρονικά απ’ όλες τις αιχμαλωσίες.
Ο άνθρωπος του Θεού που πολέμησε εναντίων τους ήταν ο Σαμψών. Ο πατέρας του ήταν ο Μανωέ, απ’ τη φυλή του Δαν. Η γέννηση του Σαμψών αναγγέλθηκε από έναν άγγελο. Ο Σαμψών έπρεπε να γίνει Ναζηραίος. Δεν έπρεπε να πιει ποτέ κρασί ή σίκερα και ποτέ να μην κόψει τα μαλλιά του. Είχε μεγάλη σωματική δύναμη, αλλά αποδείχθηκε άνδρας αδύναμης θέλησης.
Μερικά κατορθώματά του είναι τα εξής:
1. Σκότωσε ένα λιοντάρι με τα χέρια του
2. Έσφαξε 30 Φιλισταίους, και πήρε τα ρούχα τους
3. Έπιασε 300 αλεπούδες, έδεσε φυτίλια στις ουρές τους και έκαψε τις σοδειές των Φιλισταίων
4. Σκότωσε 1000 Φιλισταίους με ένα κόκαλο από γνάθο γαιδάρου.
Ο Σαμψών υπηρέτησε σαν κριτής για 20 χρόνια, μέχρι που έπεσε θύμα της επιθυμίας και αμάρτησε με μία πόρνη (Κρ.ις:1-3). Τέλος έχασε τα μαλλιά του, τυφλώθηκε κι έχασε τη δύναμή του. Αργότερα, όταν τα μαλλιά του μεγάλωσαν πάλι, πέτυχε το μεγάλο άθλο να ρίξει τα τείχη του ναού των Φιλισταίων και να σκοτώσει αυτούς και τον εαυτό του.
Ζ. ΕΜΦΥΛΙΟΙ ΠΟΛΕΜΟΙ
Στη διάρκεια της κυβέρνησης των κριτών, υπήρξαν 4 περίοδοι εμφύλιων συγκρούσεων που προκάλεσαν εσωτερικούς πολέμους.
1. Η ζήλια του Ευφραίμ (Κρ.η:1-32)
Οι Εφραημίτες ζήλευαν το Γεδεών και αρνήθηκαν να δώσουν σ’ εκείνον και στους άνδρες του φαγητό όταν πεινούσαν κι ήταν αποκαμωμένοι. Όταν η μάχη εναντίων των Μαδιανιτών ολοκληρώθηκε, ο Γεδεών πολέμησε και υπέταξε τους Εφραημίτες. Αυτό το γεγονός ήταν η αρχή για ένα πολύ βαθύ χάσμα στον Ισραήλ που τελικά κατέληξε στον χωρισμό του βασιλείου κάτω από τον Ιεροβοάμ και Ροβοάμ.
2. Ο Αβιμέλεχ (Κρ.θ:1-52).
Η φιλοδοξία του Αβιμέλεχ να στήσει μία δυναστεία οδήγησε σε εμφύλιο πόλεμο.
3. Η δεύτερη ζήλια του Ευφραίμ (Κρ.ιβ:1-7)
Ο Ευφραίμ ζήλεψε πάλι τη νίκη του Ιεφθάε ενάντια στους Αμμωνίτες. Αυτό κατέληξε στη σφαγή των Εφραημιτών οι οποίοι δεν μπορούσαν να πουν Σχίββωλεθ.
4. Η τιμωρία του Βενιαμίν (Κρ.ιθ, κ, κα)
Η φυλή του Βενιαμίν τιμωρήθηκε πολύ αυστηρά εξαιτίας ενός εγκλήματος λαγνείας. Σχεδόν ολόκληρη η φυλή εξοντώθηκε εξαιτίας αυτού του γεγονότος.
