Θα ήταν αδύνατον να γράψει κανείς ένα πακέτο κανόνων ή οδηγιών ηθικών αρχών για τον εργάτη του Θεού, που θα μπορούσε να εφαρμοστεί σε κάθε χώρα, σε κάθε πολιτισμό, ή σε κάθε περίπτωση. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες θείες αρχές μέσα στο λόγο του Θεού για όλους τους Χριστιανούς, εργάτες και απλούς πιστούς, που αν ακολουθηθούν, σίγουρα θα βοηθήσουν στη λύση πολλών προβλημάτων και θα τακτοποιήσουν διαταραγμένες σχέσεις σ' όλο τον κόσμο.
Ας εξετάσουμε εφτά βασικές αρχές που μπορούν να διέπουν τις σχέσεις μεταξύ των εργατών.
1. Η αρχή της υποταγής - Εφεσ.ε:21 Εβρ.ιγ:17
Έχω εξουσία σημαίνει να είμαι υπό εξουσία. Κανείς δεν έχει το δικαίωμα να περιμένει υποταγή από άλλους, πριν ο ίδιος υποταχθεί σ' αυτούς που είναι πάνω απ' αυτόν. Αν κάποιος θέλει να εξασκεί εξουσία, πρέπει ο ίδιος να βρίσκεται κάτω απ' την εξουσία κάποιου.
2. Η αρχή του να διακρίνεις το σώμα του Κυρίου - Α' Κορ.ια:29
Συχνά οι εργάτες δεν σκέφτονται έχοντας υπ' όψη τους ολόκληρο το σώμα του Χριστού (την εκκλησία), αλλά το δικό τους μικρό τομέα. Αρέσκονται στο να πιστεύουν ότι η δική τους τοπική συνάθροιση είναι το παν. Χτίζουν «το δικό τους βασίλειο» σε βάρος άλλων μελών του σώματος (Εφεσ.δ:11-12). Αν το σώμα του Χριστού δεν διακρίνεται σωστά, μπορεί να καταφάει και να καταστρέψει ο ένας τον άλλο. Ένα καλό παράδειγμα είναι ο Διοτρεφής στην Γ' Ιωάννου, ο οποίος ήθελε πρωτοκαθεδρίες στην εκκλησία.
3. Η αρχή του υπηρέτη - Μαρκ.ι:35-45 Λουκ.κβ:24-26
Είναι δύσκολο να βρει κανείς μια ομάδα ή ένα μεμονωμένο άτομο μέσα σ' όλο τον κόσμο, που να μην έχει διατρέξει τον κίνδυνο να καταστραφεί απ' την μίζερη δοξομανία του εγωκεντρισμού. Ο Ιησούς μας προειδοποίησε γι' αυτό. Η αρχή του υπηρέτη δεν έχει σκοπό να υποτάξει ανθρώπους στην υπηρεσία κάποιου, αλλά να κάνει κάποιον να δώσει τον εαυτό του αφιλοκερδώς στην υπηρεσία των άλλων.
Στο Ματθ.κ, δημιουργήθηκε φασαρία για το ποιος θα καθίσει στα δεξιά και ποιος στα αριστερά του Χριστού στη Βασιλεία των ουρανών και στο Ιωαν.ιγ βλέπουμε ότι κανείς δεν σκέφτηκε να πάρει την πετσέτα και να πλύνει τα πόδια των άλλων. Μόνο ο Ιησούς ανασήκωσε το χιτώνα Του, πήρε την πετσέτα και περιζώστηκε μ' αυτή. Αυτό είναι το πνεύμα του Χριστού που κάθε εργάτης χρειάζεται ν' αφομοιώσει. Είναι ο μόνος τρόπος να πετύχεις μια καλή θέση, γιατί ο Παύλος δίδαξε, «μη πράττοντες μηδέν εξ αντιζηλίας ή κενοδοξίας, αλλ' εν ταπεινοφροσύνη, θεωρούντες αλλήλους υπερέχοντας εαυτών. Μή αποβλέπετε έκαστος τα εαυτού, αλλ' έκαστος και τα των άλλων. Το αυτό δε φρόνημα έστω εν υμίν το οποίον ήτο και εν τω Χριστώ Ιησού» (Φιλιπ.β:3-5).
Στο Ματθ.κ ο Ιησούς προσπάθησε να εμφυτεύσει καλά μέσα στους μαθητές ότι υπάρχει διαφορά από του να είναι κανείς ηγέτης στην υπηρεσία Του και στο να διοικεί ένα ανθρώπινο βασίλειο. Τα ανθρώπινα βασίλεια συνήθως κυβερνώνται από αυτούς που κληρονομικά κατέχουν κάποιες θέσεις. Όμως στη βασιλεία του Κυρίου, τα πράγματα είναι διαφορετικά. Εδώ, κάποιος γίνεται μεγάλος ή ηγέτης αφού πρώτα γίνει υπηρέτης. Και μετά πρόσθεσε τα λόγια: «καθώς ο Υιός του ανθρώπου δεν ήλθε δια να υπηρετηθή, αλλά δια να υπηρετήση, και να δώσει την ζωήν αυτού λύτρον αντί πολλών» (εδ.28).
Ο Ιησούς θα επιδιώξει να μας κρατήσει μακριά από αυτοδικαίωση και λατρεία του εγώ, για να μπορούμε να ομολογούμε ότι είμαστε αποκλειστικά δικοί Του, προσφέροντας μ' ευγνωμοσύνη τους εαυτούς μας στην υπηρεσία Του. Ο πρώτος απ' τους δώδεκα που θα έπινε το ποτήρι των παθημάτων, ήταν ένας απ' τους τρεις του στενού κύκλου του Ιησού, ο Ιάκωβος (Πραξ.ιβ:1-2). Ήθελε μια θέση δίπλα στον Ιησού, αλλ' Αυτός του έδωσε ένα ποτήρι. Επιθύμησε δύναμη, αλλά έγινε σκλάβος του Ιησού. Λαχτάρησε να ηγηθεί κι έγινε μάρτυρας.
4. Η αρχή του θανάτου - Ιωαν.ιβ:24
Ο θάνατος του Ιάκωβου μας φέρνει στην τέταρτη αρχή, το θάνατο. Ο εργάτης του Θεού πρέπει να πεθάνει, αν θέλει να ζήσουν οι άλλοι. Αυτή η αρχή φανερώθηκε αρχικά και βεβαιώθηκε παραδειγματικά στο πρόσωπο του Ιησού Χριστού. Αυτός ήταν ο κόκκος του σίτου που έπεσε στο έδαφος και πέθανε.
Οι μαθητές Του πρέπει ν' ακολουθήσουν τα βήματά Του. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορεί να επαναληφθεί ο Γολγοθάς, αλλά μαζί με τον απόστολο Παύλο, μπορούμε να «ανταναπληρούμε τα υστερήματα των θλίψεων του Χριστού» (Κολ.α:24). Με άλλα λόγια, ο Γολγοθάς χρειάζεται ανθρώπους που θα σταθούν και θα μιλήσουν γι' αυτόν κι αυτοί που μπορούν να το κάνουν καλλίτερα, είναι αυτοί που έχουν το ίδιο πνεύμα. Συνεπώς, ένας εργάτης πρέπει να πεθάνει ως προς τον εαυτό του, ως προς κάθε εγωιστική φιλοδοξία, αγάπη για το χρήμα, επιθυμία να βρίσκεται κοντά σε γνωστούς και οικείους, ευμάρεια, άνεση, αυτολύπηση, αυτοεξύψωση, ακόμα και φυλετικές προκαταλήψεις. Πολλοί θέλουν το στέφανο της δόξας, αλλά όχι το ακάνθινο στεφάνι. Τους ενδιαφέρει η στέψη, αλλά όχι η σταύρωση. Δύναμη και πολυτέλεια είναι αυτά που συνήθως θέλει κανείς, παρά η κοινωνία των παθημάτων Του. Εν Χριστώ, καταφέρνουμε να ηγούμαστε όχι με το να υποτάσσουμε ανθρώπους στην υπηρεσία μας, αλλά με το να δίνουμε τον εαυτό μας αφιλοκερδώς στην υπηρεσία των άλλων.
5. Η αρχή της αγάπης
«Θέλεις αγαπά Κύριον τον Θεόν σου εξ όλης της καρδίας σου, και εξ όλης της ψυχής σου, και εξ όλης της διανοίας σου......θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν» (Ματθ.κβ:37-39). Ο Ιησούς είπε ότι σ' αυτές τις δύο εντολές κρέμεται όλος ο νόμος και οι προφήτες. Τώρα τίθεται το ερώτημα, «Πόσο πρέπει ν' αγαπάμε τους εαυτούς μας;»
Δεν είναι υπερβολική αγάπη της ψυχής (ζωής), γιατί η Βίβλος λέει, «όστις αγαπά την ψυχήν αυτού, θέλει απολέση αυτήν» (Ιωαν.ιβ:25). Σίγουρα δεν σημαίνει να θαυμάζουμε τον εαυτό μας και να ζούμε εγωιστικά, γιατί ο Ιησούς δίδαξε, «Εάν τις θέλει να έλθη οπίσω μου, ας απαρνηθή εαυτόν, και ας σηκώση τον σταυρόν αυτού, και ας με ακολουθή» (Ματθ.ις:24). Δεν σημαίνει να εξυψώνουμε τους εαυτούς μας, γιατί ο Ιησούς είπε, «πάς ο υψών εαυτόν θέλει ταπεινωθή» (Λουκ.ιδ:11). Δεν σημαίνει να σκεφτόμαστε τους εαυτούς μας περισσότερο απ' το Θεό, γιατί ο Παύλος καταδικάζει μια τέτοια στάση σαν σημείο των τελευταίων καιρών, λέγοντας ότι οι άνθρωποι θα είναι φίλαυτοι παρά φιλόθεοι (Β' Τιμ.γ:1-4). Δες και Ρωμ.ιβ:3.
Όμως, χρειάζεται ν' αγαπήσουμε τους εαυτούς μας αρκετά ώστε να μην περάσουμε αυτή τη ζωή φιλοξενώντας ένα αίσθημα κατωτερότητας. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει ν' αρχίσουμε να έχουμε ένα «αέρα υπεροχής» προς τους άλλους, αλλά πόσες φορές δεν μεγαλοποιούμε τις ικανότητες των άλλων. Πρέπει ν' αναγνωρίσουμε ότι ο Θεός έχει δώσει συγκεκριμένες ικανότητες σ' όλους. Κι αν κοιτάξουμε πιο βαθιά, θα καταλάβουμε ότι αυτό που βλέπουμε στους άλλους είναι πολύ συχνά μια επιφανειακή ασφάλεια ή κάποιο αντιστάθμισμα άλλων καταστάσεων. Όλοι οι άνθρωποι φέρουν σημάδια πληγών από χαμένες ή δύσκολες μάχες.
Πρέπει ν' αγαπάμε τον εαυτό μας αρκετά ώστε ν' αποδεχόμαστε αυτό που πραγματικά είμαστε, ένας συνδυασμός δυνάμεων και αδυναμιών. Έχουμε ικανότητες σε κάποιες περιοχές και σε άλλες είμαστε αδύνατοι (Β' Κορ.ια:9). Χρειάζεται ν' αγαπήσουμε τον εαυτό μας τόσο ώστε να μην βρισκόμαστε σε συνεχή πόλεμο με τη συνείδησή μας!
Έχουμε ανάγκη ν' αγαπήσουμε αρκετά τον εαυτό μας ώστε να δεχτούμε το ευαγγέλιο της χάρης του Θεού. Η Βίβλος μιλάει για κάποιους που το απωθούν, κρίνοντας τους εαυτούς τους ανάξιους για την αιώνια ζωή (Πραξ.ιγ:46). Πρέπει να θυμόμαστε ότι ο Θεός πραγματικά συγχωρεί δολοφόνους, πόρνους, κλέφτες, και ομοφυλόφιλους (Α' Κορ.ς:9-11). Δεν είναι υπόθεση του Θεού η ασυγχωρητικότητα, αλλά του ανθρώπου που δεν συγχωρεί τον εαυτό του.
Πρέπει ν' αγαπήσουμε τους εαυτούς μας αρκετά ώστε να μην σταματάμε από μια αποτυχία. Πόσες φορές δεν έχουμε μπει στον πειρασμό να πούμε: «Ανώφελο, έχω προσπαθήσει τόσες φορές, αλλά τίποτα δεν γίνεται». Η μεγαλύτερη τραγωδία της ζωής δεν είναι να πέσεις, αλλά να μείνεις πεσμένος.
Τελικά, αγάπα τον εαυτό σου αρκετά ώστε να μην σε σταματήσει κανένα εμπόδιο. Η κωφάλαλη και τυφλή αμερικανίδα συγγραφέας (ηρωίδα) Helen Keller όταν κάποτε ρωτήθηκε, «Δεν είναι τρομερό να είσαι τυφλός;», απάντησε «Ούτε το μισό από το να έχεις δύο μάτια και ποτέ να μην έχεις δει τίποτα».
Σαν εργάτες, αν αγαπάμε κι εκτιμάμε τους εαυτούς μας έτσι, και μετά δείχνουμε την ίδια αγάπη και υπόληψη στους άλλους, θα δούμε πόσο πολύ θ' αλλάξουν οι σχέσεις στη ζωή μας. Ο Ιάκωβος το ξεκαθαρίζει αυτό όταν γράφει: "Εάν μεν εκτελήτε τον νόμον τον βασιλικόν, κατά την γραφήν, Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν, καλώς ποιείτε, εάν όμως πρωσοποληπτήτε, κάμνετε αμαρτίαν και ελέγχεσθε υπό του νόμου ως παραβάται" (Ιακ.β:8-9).
6. Η αρχή του ελέους - Ματθ.ιβ:1-7
Ο Ιησούς είπε: «Εάν όμως εγνωρίζετε τί είναι Ελεον θέλω και ουχί θυσίαν δεν ηθέλετε καταδικάσει τους αθώους». Ο νόμος περιόριζε τους άρτους της προθέσεως για χρήση μόνο απ' τους ιερείς, αλλά στο Ματθ.ιβ μια κατεπείγουσα ανθρώπινη ανάγκη απορρίπτει τον περιορισμό. Ο Ιησούς δεν μιλούσε για «περιπτωσιακή ηθικολογία», ή ότι κάποιος μπορεί να αμαρτάνει όταν η ανάγκη το απαιτεί, αλλά ότι οι ασήμαντες τελετουργίες ή παραδόσεις δεν πρέπει να μας υπαγορεύουν τί να κάνουμε σε περιπτώσεις έκτακτης ανάγκης. Μερικοί νόμοι αχρηστεύουν κάποιους άλλους κι ένας τέτοιος νόμος είναι αυτός του ελέους. Ο Νομοθέτης είναι μεγαλύτερος απ' το νόμο. Επείγουσες ανάγκες απαιτούν ανάλογες ενέργειες και στάσεις. Υπάρχουν φορές που οι ανάγκες και οι απαιτήσεις της στιγμής είναι αυτές που προσδιορίζουν τη συμπεριφορά μας. Αν κάποιος που πεθαίνει στην πείνα έρθει και μας ζητήσει τροφή, δεν είναι ώρα να σκεφτούμε αν το τραπέζι είναι στρωμένο σωστά! Ο Θεός να μας βοηθήσει, αν σε τέτοιες περιπτώσεις αρνούμαστε να λυγίσουμε και να δείξουμε έλεος.
7. Η αρχή της παραίτησης από δικαιώματα - Φιλιπ.β:1-8
Ο Κύριός μας όταν ήταν εδώ στη γη ήταν «ίσα Θεώ», «ο Θεός εν σαρκί», «ο ών επί πάντων Θεός ευλογητός εις τους αιώνας». Σαν ο Δημιουργός, ησύχασε τη θάλασσα διατάσσοντας τον άνεμο να σταματήσει, έκανε το νερό κρασί, ανάστησε νεκρούς, περπάτησε πάνω στα κύματα, ήξερε τί είναι μέσα στην καρδιά του ανθρώπου......
Ο Ιησούς αν και μπορούσε να περπατά στους δρόμους της Ιουδαίας με όλη τη δόξα που ο Πατέρας του είχε δώσει (όρος μεταμόρφωσης Ματθ.ιζ:2), εκούσια παραιτήθηκε απ' αυτό το δικαίωμα για να μας υπηρετήσει (Β' Κορ.η:9). Μας φανέρωσε ότι ο δρόμος για τη δόξα δεν επιτυγχάνεται με αναρρίχηση, αλλά με σκύψιμο, με το δρόμο του σταυρού. Οι εκλεκτές κοινωνικές τάξεις την εποχή που ο Ιησούς περπάτησε εδώ ήταν οι Φαρισαίοι, οι Σαδδουκαίοι και οι Ρωμαίοι πολίτες. Όμως Αυτός παράβλεψε αυτές τις κοινωνικές τάξεις και πήγε στους περιφρονημένους, στους μισούμενους, στους κακούς, στους μοναχικούς, στους δεμένους με μάγια, και στους απόκληρους. Τους έδωσε να καταλάβουν ότι μπορούν να γίνουν παιδιά του Θεού, κληρονόμοι Θεού και συγκληρονόμοι δικοί Του. Γι' αυτό ο Παύλος έγραψε: «Το αυτό δε φρόνημα έστω εν υμίν....» (Φιλιπ.β:5).
Ποιο είναι αυτό το «φρόνημα του Χριστού»; Είναι το φρόνημα που απασχολείται κι ενδιαφέρεται για τους άλλους. Είναι το φρόνημα του υπηρέτη. Είναι το φρόνημα της συμπάθειας και της ταύτισης με τους άλλους. Ο Ιησούς δεν λυπάται απλά για τους ανθρώπους, αλλά έγινε όμοιος με αυτούς και ταυτίστηκε με τις ανάγκες τους. Είναι το φρόνημα της υποταγής, της θυσίας και της υπακοής μέχρι θανάτου.
Προσέχοντας το «ίματζ»
Γίνεται δυστυχώς μεγάλος αγώνας στις μέρες μας από κάποιους εργάτες για να πετύχουν μια θέση, να έχουν το σωστό σπίτι στο σωστό προάστιο και ν' ανήκουν σε κάποια συγκεκριμένη εκλεκτή ομάδα. Ακούστηκε να λέγεται σε κάποιο νεαρό εργάτη, ότι αν θέλει να «είναι IN», θα έπρεπε να πάει στο συνέδριο με συγκεκριμένο αμάξι για να δείξει τη θέση του. Ακούγεται ότι δεν είναι σωστό όταν βρίσκεσαι σε δημόσιους χώρους να κουβαλάς κιβώτια κτλ....
Ο Παύλος περιέγραψε την εικόνα που πρέπει να μας ενδιαφέρει όταν είπε ότι στην πρόθεση του Θεού έχουμε προοριστεί να γίνουμε σύμμορφοι της εικόνος του Υιού αυτού (Ρωμ.η:28-29).
