Είναι γεγονός πως ο άνθρωπος είναι μια απεραντοσύνη. Τα βάθη
του, οι γραμμές του, η φύση του. Τόσες χιλιάδες χρόνια διερεύνησης και δεν
κατακτήσαμε, παρά λίγα, ελάχιστα από όσα συνθέτουν τον εαυτό μας. Τα
περισσότερα και ουσιαστικότερα παραμένουν καστρόπορτες σφιχτοκλεισμένες στο
δικό μας πλησίασμα.
Πολλά και όμορφα αποκομίζουν όσοι ασχολούνται με τη μελέτη
των εσωτερικών εγγραφών του ανθρώπου. Είναι όλες αυτές οι καταθέσεις, οι πάντα
ανικανοποίητες, που διολισθαίνουν ανύποπτα, αυθόρμητα και έρχονται στην
επιφάνεια χωρίς την προηγούμενη επεξεργασία της λογικής, δρασκελώντας το φράγμα
των αναστολών. Εξωτερικεύουν στην ουσία με αλάνθαστο και ανεπηρέαστο τρόπο τον
εσωτερικό, και συνήθως πολύ πιο πραγματικό, εαυτό μας.
Τέτοια στοιχεία μπορεί κανείς να βρει στην καθημερινή πορεία
του ανθρώπου πολλά. Στα λόγια του, στις αντιδράσεις του, στις επιλογές του,
στις ενέργειές του. Χρειάζεται βέβαια μάτι εξασκημένο και γνώση. Οι ψυχαναλυτές
πιάνουν αυτές τις τόσο «εύγλωττες» διαφυγές της ανθρώπινης συμπεριφοράς και
βγάζουν τα διεισδυτικά συμπεράσματά τους για τα συμπλέγματα, την κληρονομικότητα,
όλα όσα είναι καταχωρημένα στο υποσυνείδητο.
Είναι απλό, ίσως απλοϊκό, το παράδειγμα που θα απομονώσουμε,
όμως πραγματικό και αντιπροσωπευτικό. Τους ακούς και λένε μεταξύ τους σε κάθε
γύρισμα του χρόνου, «καλή χρονιά, χρόνια πολλά και καλά». Είναι βέβαιο πως από
την πολλή χρήση έχει μείνει πια χωρίς ραχοκοκαλιά, συνήθεια ανώδυνη και φράση
ασήμαντη γι’ αυτούς όλους που την χρησιμοποιούν. Όμως όχι. Γιατί δεν κοιτάμε
βαθύτερα λιγάκι. Είναι μια έκφραση με νόημα, δεμένη με έναν από τους πολλούς ανικανοποίητους
πόθους της ανθρώπινης ψυχής, μια έκφραση δίψας για ζωή τέτοια σαν αυτήν που
περιγράφουμε στις ευχές μας, ζωή με πολλά και καλά χρόνια.
Αν όμως αποφασίσουμε τελικά να πάρουμε στα σοβαρά όλα όσα
λέμε, αμέσως γεννιούνται τρία απαιτητικά και διαπεραστικά ερωτήματα.
Τι εννοούμε με τα πολλά και καλά χρόνια, δηλαδή πώς τα
φανταζόμαστε, πώς και από πού περιμένουμε νάρθουν και το τρίτο, εμείς τι
κάνουμε ποια η δική μας συμμετοχή γι’ αυτά τα πολλά και καλά χρόνια.
Είναι βέβαιο πως όποιος ασχοληθεί σοβαρά με την ανάλυση
αυτού του τρισδιάστατου, θα απογοητευθεί και θα πικραθεί και μάλιστα πολύ
γρήγορα. Και πρωτ’ απ’ όλα τι εννοούμε. Εννοούμε να είμαστε καλά, να έχουμε
υγεία και λεφτά και ειρήνη για να μπορούμε να ξοδέψουμε αυτά που φτιάχνουμε. Με
άλλα λόγια να μπορέσουμε ν’ απολαύσουμε το πάνθεο των ειδώλων μας που στήσαμε ο
καθένας στην ψυχή του με περισσή πλεονεξία και φιλαυτία. Μην ψάξετε για κάτι
άλλο, δεν υπάρχει. Αυτός είναι ολόκληρος ο κόσμος των αναζητήσεών μας και των
απαιτήσεών μας. Εδώ, σ’ αυτήν την περιοχή μυρμηγκιάζουν όλα μας τα καλοστημένα
όνειρα. Μοναδικός μας στόχος, ο εαυτός μας, το άτομό μας, η βόλεψή μας.
Ο λόγος του Θεού που διαβάζουμε και πιστεύουμε δίνει όμορφες
και ξεκάθαρες κατευθύνσεις. «Περιπατούσι
οπίσω της ορέξεως της καρδίας αυτών, πράττοντες τα θελήματα της σαρκός και των
διαλογισμών..., εστράφημεν έκαστος εις την οδόν αυτού». Αυτό μόνο, «εις την οδόν αυτού». Κανένα περιθώριο
για το ζωντανό Θεό, την αγάπη Του, τη σοφία Του, τα δίκαιά Του. Περιττή και
άχρηστη η παρουσία Του, ξεπερασμένη στις μέρες μας. Μοναδική αξία του ανθρώπου
των ημερών μας ο εαυτός του μέσα σ’ ένα κόσμο στημένο στη λατρεία της
επιθυμίας.
Ο τραγουδοποιός Διονύσης Σαββόπουλος λέει με
ειλικρίνεια σ’ ένα τραγούδι του «να μας έχει ο Θεός καλά πάντα ν' ανταμώνουμε
και να ξεφαντώνουμε». Να ένα ακόμα στοιχείο. Ο Θεός. Ποιος Θεός; Τι σημασία
έχει ποιος Θεός; Δεν είναι βέβαιο πως μιλάμε όλοι για τον ίδιο Θεό. Γενικά και
αόριστα ο δικός σου Θεός, ο δικός μου Θεός, όπως τον εννοείς, όπως τον εννοώ.
Το μόνο που του ζητάμε να μας έχει καλά, να περνάμε καλά. Να βολευόμαστε, να μη
μας έρχονται ανάποδα.
Ένα Θεό χωρίς απαιτήσεις, χωρίς υποχρεώσεις. Ένα Θεό
ασπόνδυλο, να μας τροφοδοτεί αδιαμαρτύρητα με ηδονές, «να ξεφαντώνουμε». Και
προπαντός όχι σεισμοί, όχι Τσερνομπίλ, όχι Ρίχτερ, όχι τσουνάμια, όχι μπεκερέλ,
όχι AIDS. Αυτό ζητάμε, τίποτ’ άλλο.
Είναι βεβαιωμένο πως θέλουμε το Θεό, όσοι Τον θέλουμε, όσοι Τον
θυμόμαστε, για τον εαυτό μας, για να βολευόμαστε. Η υγεία μας, τα συμφέροντά
μας, τα είδωλά μας, η προβολή μας...
Να, κοίταξε τώρα για παράδειγμα. To AIDS. Τι τραγωδία κι
αυτή. Έχουν πεθάνει εκατομμύρια άνθρωποι. Δηλαδή πανούκλα... σαρώνει όπως και
τότε. Κι εμείς που πιστέψαμε πως ξεμπερδεύαμε με τον καρκίνο, ξανά είμαστε στο
μηδέν. Η Αγγλία το είπε καθαρά. Ένας μόνο σύντροφος... αν είναι δυνατόν στις
μέρες μας, στον αιώνα της απελευθέρωσης και της προόδου να ξαναγυρίσουμε πίσω
στον πουριτανισμό του μεσαίωνα. Ένας μόνο σύντροφος... Και εμείς πώς θα
ξεφαντώνουμε; Και ο έρπης των γεννητικών οργάνων, και η σύφιλη, και ο καρκίνος
του τραχήλου της μήτρας και η λιστέρια...
Γιατί κύριε η καταπίεση, γιατί αναποδιές;
Κοιτάζονται μεταξύ τους απορημένοι οι άνθρωποι και
τρομοκρατημένοι. Από πού να φυλαχτούμε, προς τα πού να κοιτάξουμε; Κι αν
μεταδίδεται το AIDS με τα κουνούπια, κι αν με τα χαρτονομίσματα..., και αν με
το φτέρνισμα μέσα στο λεωφορείο; Φόβοι ρημάζουν την ψυχή μας, λεηλατούν την
κάθε μας μέρα.
Αλλά μπορούμε να δούμε το θέμα και αλλιώς. Μιλάμε για
πρόοδο. Ποια πρόοδο, πού την είδατε; Γύρω από το μηδέν γυρίζουμε, γεννιόμαστε
και γύρω από το μηδέν πεθαίνουμε. Κάποτε ήταν η σύφιλη, μετά η χολέρα. Σήμερα
το AIDS. Και είμαστε σε πολύ χειρότερη θέση από τότε. Παλιότερα τους
πανουκλιασμένους τους πέταγαν στην θάλασσα και γλύτωναν. Με τις τερατόμορφες
πόλεις που φτιάξαμε τις κορεσμένες σε πληθυσμό, η εξάπλωση των ιώσεων γίνεται
με ταχύτητες ασύλληπτες. Σήμερα πώς να καθαρίσεις τον τόπο. Αφού όπου και να απομονώσεις
τα πτώματα, πάλι έξω από την πόρτα σου θα τους βρεις.
Χρόνια Πολλά...
Τέτοια χρόνια, εννοείς;
Όχι, εννοώ χειρότερα. Μόνο χειρότερα. Δεν μπορεί να είναι
καλύτερα. Με μαθηματική ακρίβεια. Ο κύκλος κλείνει μπροστά στα μάτια μας.
Τελειώνουμε.
Το ποθητό, το πολυτραγουδισμένο μέλλον μας. Έρχεται...
γεμάτο τριγλυκερίδια... χοληστερίνη και γλουταμινικό μονονάτριο που βελτιώνει
τις γεύσεις στα επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά είναι τοξικό στον εγκέφαλο... Απλό
είναι, διαλέγεις και παίρνεις. Ή με γεύσεις ή με εγκέφαλο... Αν μπορείς βέβαια
να διαλέξεις στις μέρες μας.
Δεν είναι μακριά η μέρα, έλεγε κάποιος, που θα μαχαιρώνονται
στο δρόμο για μια θέση παρκαρίσματος.. Στη Ν. Υόρκη; Όχι καλέ, στην Ελλαδίτσα
μας την πολυτραγουδισμένη. Όμως παρολ’ αυτά, ακόμα σφίγγουν τα χέρια οι
άνθρωποι και χαμογελούν... χρόνια πολλά... χωρίς να μπορεί να πάει το μυαλό
τους στο τι μας περιμένει σ’ αυτά τα χρόνια που έρχονται.
Πιστεύω πως έχει γίνει αντιληπτό. Στόχος μας δεν είναι να
ειρωνευτούμε την εποχή μας, ούτε να μείνουμε σε στείρους σχολιασμούς του
δράματος που βλέπουμε γύρω μας. Μήπως κι εμείς από κει μέσα δεν βγήκαμε
άλλωστε; Έχουμε κάτι πολύ πιο σημαντικό και γνήσιο να ασχοληθούμε.
Η Ζωή.
Ναι, καλά διάβασες. Η Ζωή, με κεφαλαίο γράμμα. Η μια, η
μόνη, η πραγματική.
Τελείως άλλος κόσμος. Χρόνια πολλά, χρόνια καλά..., ευσεβείς
πόθοι.
Η άλλη όψη. «Όστις
έχει τον Υιόν, έχει τη Ζωή» (Α' Ιωάνν.ε:12).
Πράγμα που σημαίνει πως έξω από το Χριστό, χωρίς το Χριστό
ζωή δεν έχεις και πασχίζεις να γεμίσεις
το κενό με το «χρόνια πολλά» χωρίς ποτέ να καταφέρεις τίποτα.
Μια τελείως άλλη περιοχή. Ζωή καθαρή, ζωή πλούσια, ζωή
δικαιοσύνης, ζωή λουσμένη στο φως της αγάπης και σοφίας του Θεού, ζωή σεβασμού
στο νόμο Του, ζωή αιώνια. Ζωή με δόξα και μεγαλείο.
Καταλαβαίνεις πιστεύω, δεν έχει καμιά σχέση μ’ αυτό που κρατάμε
στα χέρια μας. Η Ζωή είναι δώρο του ουρανού, της αγάπης του ζωντανού Θεού στον
αμαρτωλό άνθρωπο που ταπεινώνεται και ζητάει έλεος και χάρη. Και είναι ζωή ένα
πρόσωπο, ο αναστημένος Ιησούς Χριστός μέσα στην ψυχή μας.
Όλα τ’ άλλα έξω από τον Ιησού είναι θάνατος, θάνατος αργός,
θάνατος καθημερινός, θάνατος ολοκληρωτικός, θάνατος αιώνιος, έστω κι αν εμείς
προσπαθούμε να αποδιώξουμε την ιδέα του με τα πολλά και καλά χρόνια που ονειρευόμαστε.
Ο εγωισμός, η φιλαυτία του ανθρώπου γεννά το θάνατο, ενώ η
μετάνοια και η συντριβή της ψυχής ανοίγουν το δρόμο στη ζωή την άφθονη, την
πλούσια, την μόνη πραγματική ζωή. Έτσι παύουν να έχουν σημασία το πολλά ή λίγα
χρόνια εδώ κάτω στη γη όταν αυτό που ζεις και απολαμβάνεις ήδη από τώρα, είναι
αιώνια ζωή!
