Το βασικό σύμβολο της κρατικής εκκλησίας, ο δικέφαλος αετός,
δεν είναι εφεύρεση του ρωμαικού κράτους, αλλά ένα διαχρονικό εξουσιαστικό
σύμβολο. Το φλάμπουρο αυτό, απεικονίζεται στις φωτογραφίες των μελών της
συνόδου της ανατολικής καθολικής εκκλησίας, ενώ κυματίζει και σε ναούς όλης της
επικράτειας.
Πιστεύουν ότι πρόκειται για τη σημαία της εκκλησίας τους,
και θεωρείται το σύμβολο της "βυζαντινής" αυτοκρατορίας. Ωστόσο το
τέρας αυτό δεν υπήρξε ποτέ σύμβολο του ανατολικού ρωμαικού κράτους.
Ο δικέφαλος αετός πρωτοχρησιμοποιήθηκε από τους Σουμέριους,
ως σύμβολο του φτερωτού θεού Νινουρτά. Στη συνέχεια πέρασε στους Χετταίους, από
τον πολιτισμό των οποίων έχουν σωθεί πέτρινα ανάγλυφα που απεικονίζουν
δικέφαλους αετούς, ενώ μοιάζει και με τον Gandaberunda στη Νότια Ινδία.
Στην ελληνική μυθολογία εμφανίζεται με το πέταγμα των δύο
αετών του Δία που του έδειξαν ότι οι Δελφοί είναι το κέντρο της γης.
Το μυθικό πλάσμα συνέχισε να αποτελεί τόσο διακοσμητικό
μοτίβο, όσο και μέρος διηγήσεων και παραδόσεων σε διάφορες περιοχές της Μέσης
Ανατολής- από το Ιράν και την Αρμενία ως τη Μικρά Ασία. Στην Παφλαγονία
συγκεκριμένα επιβίωσε ο μύθος του τεράστιου δικέφαλου αετού χάγκα.
Μια παραλλαγή του δικέφαλου αετού υπήρξε σύμβολο υπέρτατης
δύναμης για τους Μυκηναίους και τους Σπαρτιάτες (όπου βρέθηκαν δίδυμοι αετοί να
στολίζουν χρυσά κοσμήματα και πόρπες από ελεφαντόδοντο), αλλά και τους
Βαβυλώνιους.
Ο δικέφαλος κοσμούσε την στέψη του Σελτζούκου βασιλέα στην
Μοσούλη ήδη από 1058 και από εκεί έγινε έμβλημα του Σουλτανάτου των Ρωμαίων.
Τον δικέφαλο, δεν άργησαν να τον κληρομήσουν και οι
Τουρκομάνοι της Ανατολίας τον 13ο αιώνα. Τέλος εμφανίζεται σε μουσουλμανικά
νομίσματα του Χαλίφη Νασρεντίν (Μαχμούντ μπιν Μοχάμαντ) όπου στην άλλη πλευρά
βρίσκεται το "μαγκέν νταβίντ" (ή αλλιώς το άστρο του Δαυίδ).
Στην Νέα Ρώμη ο δικέφαλος αετός εμφανίζεται και γίνεται
γνωστός κατά την εποχή των Κομνηνών. Η χρήση του δικέφαλου όμως γενικεύτηκε
μετά το 1204, όταν τον χρησιμοποίησαν οι Λάσκαρεις και αργότερα οι Παλαιολόγοι,
μετά την τέταρτη Σταυροφορία και την επαφή με την πλούσια εραλδική παράδοση της
Δύσης.
Τον δανείστηκαν οι σταυροφόροι, ενώ έγινε γνωστός ως
αυτοκρατορικό σύμβολο της Ρωσίας των τσάρων και της Αυστρίας των Αψβούργων. Τα
δυο κεφάλια του αετού ερμηνεύονται συνήθως σαν έκφραση της διπλή φύσης ή της
δυσυπόστατης ισχύος αυτών που τον χρησιμοποιούν, αλλά και σαν υπέρτατη έκφραση
κυριαρχίας και δύναμης.
Μασονία: Η σκοτσέζικη ελευθερο-μασονική στοά χρησιμοποιεί
εδώ και χρόνια τον χρυσό δικέφαλο σε πορφυρό φόντο για να συμβολίσει την ένωση
του θηλυκού και του αρσενικού ενώ εικάζεται πως έχει και αλχημιστική προέλευση.
Λιγότερο γνωστή είναι και η παρουσία στον θυρεό της
μεσαιωνικής Αρμενίας, όπου και έμεινε για 600 χρόνια από τον 3ο έως τον 9ο
αιώνα και καθιερώθηκε από την δυναστεία των Αρσακιδών.
Στην Εθνικοσοσιαλιστική Γερμανία, ο δικέφαλος αετός
χρησιμοποιήθηκε από την Μεραρχία SS Skadenberg την οποίαν επάνδρωσαν Αλβανοί
εθελοντές. Σύμφωνα μάλιστα με Σέρβους ιστορικούς ήταν αυτή η μεραρχία (ή
βοσνιακή Hadzar) που επιφορτίσθηκε την εκκαθάριση του Εβραϊκού στοιχείου της
Θεσσαλονίκης.
(Πληροφορίες από χairete.blogspot.gr, el.wikipedia.org,
tovima.gr, diakonima.gr)
