Για να μπορέσουμε να καταλάβουμε το νόημα όλων των εδαφίων
που αναφέρονται άμεσα ή έμμεσα στο πρόσωπο του Χριστού, στη διακονία Του, στη
θέση Του και τη σχέση Του με τον Πατέρα Θεό, είναι αναγκαίο να γνωρίζουμε από καθαρά
(όχι διφορούμενα ή μεταφορικού λόγου) εδάφια, τι λέει ο λόγος του Θεού σχετικά
με την προέλευση του Χριστού, για τη γέννησή Του και γενικότερα την προΰπαρξη
Του.
Στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο, ο Ιησούς μιλά ακριβώς γι’ αυτή
την αλήθεια και λέει:
Ιωάν.η:42 εἶπεν αὐτοῖς [ὁ] Ἰησοῦς· εἰ ὁ θεὸς πατὴρ ὑμῶν
ἦν ἠγάπατε ἂν ἐμέ, ἐγὼ γὰρ ἐκ τοῦ θεοῦ ἐξῆλθον καὶ ἥκω· οὐδὲ γὰρ ἀπ' ἐμαυτοῦ
ἐλήλυθα, ἀλλ' ἐκεῖνος με ἀπέστειλεν.
Εδώ ο Κύριος φανερώνει την προέλευσή Του, χρησιμοποιώντας τη
φράση «ἐκ τοῦ θεοῦ ἐξῆλθον καὶ ἥκω»
που απλά θα πει «εγώ από τον Θεό βγήκα και ήρθα εδώ» (Η ΚΑΙΝΗ ΔΙΑΘΗΚΗ» κατά την Νεοελληνική απόδοση Βιβλική
Εταιρεία 1967). Το πρώτο και κυριότερο που πρέπει να επισημάνουμε είναι
ότι ο Κύριος μας ήταν μέσα στον Πατέρα και για να έρθει στη γη βγήκε μέσα
απ’ Αυτόν. Κατά συνέπεια πριν έρθει στη γη, προϋπήρχε μέσα στον Πατέρα Θεό.
Αυτή είναι και η πεζή έννοια του «εξέρχομαι» που προϋποθέτει ότι κάποιος είναι
κάπου μέσα και μετά βγαίνει έξω. Την ίδια μαρτυρία έδωσε ο Κύριος λίγο αργότερα
πάλι στο κατά Ιωάννη Ευαγγέλιο λέγοντας:
Ιωάν.ις:27-28 αὐτὸς γὰρ ὁ πατὴρ φίλει ὑμᾶς, ὅτι ὑμεῖς ἐμὲ
πεφιλήκατε καὶ πεπιστεύκατε ὅτι ἐγὼ παρὰ τοῦ πατρὸς ἐξῆλθον. ἐξῆλθον ἐκ
τοῦ πατρὸς καὶ ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον· πάλιν ἀφίημι τὸν κόσμον καὶ πορεύομαι πρὸς
τὸν πατέρα.
Η φράση «ἐξῆλθον ἐκ τοῦ
πατρὸς καὶ ἐλήλυθα εἰς τὸν κόσμον» φανερώνει την ίδια αλήθεια όπως είδαμε
παραπάνω. Η πρόθεση «παρά», όταν συντάσσεται με γενική και ρήματα κινήσεως
σημαντικά όπως συμβαίνει στην περίπτωσή μας, σημαίνει «κίνηση εκ τινός τόπου»
που σημαίνει ότι ο Ιησούς εξήλθε εκ του Πατρός, όπως είδαμε και στο Ιωάν.ς:46.
Επίσης η φράση «παρὰ τοῦ πατρὸς ἐξῆλθον»
στα καλύτερα χειρόγραφα είναι «εκ τοῦ
πατρὸς ἐξῆλθον» οπότε πάλι έχουμε την ίδια έννοια, ότι ο Κύριος Ιησούς
πραγματικά εξήλθε εκ του Πατρός. Είναι πολύ ζωτικό να καταλάβουμε αυτή την απλή
αλήθεια, γιατί μόνο έτσι αποφεύγουμε την πολυθεΐα και αν δεν προσέξουμε, θα
βρεθούμε σε αδιέξοδα. Ο Κύριος απλά μας φανερώνει την προέλευση Του και την
ύπαρξη Του πριν έρθει στη γη, ότι ήταν ΜΕΣΑ στον Πατέρα και όχι έξω από Αυτόν.
Μια μεγαλύτερη απόδειξη από αυτές που είδαμε βλέπουμε στο
κατά Ματθαίο Ευαγγέλιο, από τα λόγια του αγγέλου ο οποίος φάνηκε στο όνειρο του
Ιωσήφ και του είπε:
Ματθ.α:20 ταῦτα δὲ αὐτοῦ ἐνθυμηθέντος ἰδοὺ ἄγγελος
κυρίου κατ' ὄναρ ἐφάνη αὐτῷ λέγων· Ἰωσὴφ υἱὸς Δαυὶδ, μὴ φοβηθῇς παραλαβεῖν
Μαρίαν τὴν γυναῖκα σου· τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ πνεύματος ἐστιν ἁγίου.
Εδώ ο άγγελος του Θεού φανερώνει τον γεννήτορα του Κυρίου
Ιησού Χριστού.
«τὸ γὰρ ἐν αὐτῇ γεννηθὲν..» αναφέρεται φυσικά στη
γέννηση του Κυρίου Ιησού Χριστού, αλλά όπως είναι φανερό δεν αναφέρεται στη
γέννηση Του από την Μαριάμ, γιατί όταν μιλούσε ο άγγελος στον Ιωσήφ η Μαριάμ
δεν είχε γεννήσει ακόμη, απλά ήταν έγκυος. «Το
εν αυτή γεννηθέν» προϋποθέτει γέννηση από κάποιον. Ρωτάμε λοιπόν, ποιός γέννησε
«το εν αυτή γεννηθέν»; Ο τρόπος με
τον οποίο το αναφέρει ο άγγελος, εννοεί μια γέννηση που συνέβη τότε μέσα στην Μαριάμ,
ένα γεγονός πρόσφατο και όχι παλιό ή προαιώνιο. Η απάντηση φυσικά είναι φανερή,
ότι ο γεννήτορας είναι ο Πατέρας Θεός. Εδώ όμως επιβεβαιώνεται άλλη μια
αλήθεια, ότι ο Θεός είναι Πνεύμα, το Πνεύμα που πληροί τα πάντα και Αυτός είναι
από τον Οποίο εξήλθε, γεννήθηκε ο Κύριος Ιησούς Χριστός. Ο άγγελος λέει: «το γαρ εν αυτή γεννηθέν είναι εκ Πνεύματος
Αγίου», που σημαίνει ότι ο γεννήτορας είναι το Πνεύμα το Άγιο, που είναι ο
Πατέρας Θεός φυσικά, διότι Αυτός είναι το Πνεύμα. Όταν φανερώθηκε ο Γαβριήλ
στην Μαριάμ και την ευαγγέλισε, εκείνη τον ρώτησε:
Λουκ.α:34-35 «…Πως θέλει είσθαι τούτο, επειδή άνδρα δεν
γνωρίζω; Και αποκριθείς ο άγγελος είπε προς αυτήν· Πνεύμα Άγιον θέλει επέλθει
επί σε, και δύναμις του Υψίστου θέλει σε επισκιάσει· διά τούτο και το
γεννώμενον εκ σου άγιον θέλει ονομασθή Υιός Θεού».
Να η απάντηση που δίνει ο λόγος του Θεού στο ερώτημά μας! Θα
επέλθει το Πνεύμα το Άγιο επ' αυτήν και θα την επισκιάσει η δύναμις του
Υψίστου, που είναι το ίδιο πράγμα. Ο Κύριος των δυνάμεων ο Σαβώθ! Αυτός είναι ο
Γεννήτορας. Στη συνέχεια λέει πάλι ο άγγελος του Θεού:
«διὸ καὶ τὸ γεννώμενον ἅγιον κληθήσεται υἱὸς
θεοῦ».
Το «γεννώμενον»
είναι αυτό που ο άγγελος είπε στον Ιωσήφ «το
εν αυτή γεννηθέν» δηλ. Αυτό που θα γεννιόταν από τον Ύψιστο μέσα της και θα
ονομαζόταν Υιός Θεού. Αυτή είναι η απλή, πεζή περιγραφή της γέννησης του Κυρίου
Ιησού Χριστού από τον Πατέρα Του τον Ύψιστο Θεό.
Ο Χριστός εξήλθε εκ του Πατρός και ήλθε στον κόσμο με αυτή
την απλή καθαρή έννοια που μας περιγράφει τόσο όμορφα ο λόγος του Θεού στο κατά
Ματθαίο Ευαγγέλιο, διότι λέει:
Ματθ.α:18 τοῦ δὲ [Ἰησοῦ] Χριστοῦ ἡ γένεσις οὕτως ἦν
μνηστευθείσης τῆς μητρὸς αὐτοῦ Μαρίας τῷ Ἰωσήφ πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς εὑρέθη ἐν
γαστρὶ ἔχουσα ἐκ πνεύματος ἁγίου.
Η πρόθεση που χρησιμοποιείται εδώ δεν είναι καθόλου τυχαία,
αλλά ακριβώς αυτή που πρέπει για να εκφραστεί η έννοια της σωματικής γέννησης.
Στην περίπτωση μας (Ματθ.α:20) η πρόθεση «εκ» «δηλώνει τη σωματική προέλευση,
αρχή, δηλ. του γεννήτορα, Πατέρα, Μητέρα»! (ΜΕΓΑ ΛΕΞΙΚΟ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΗΣ του Δ. ΔΗΜΗΤΡΑΚΟΥ σελ. 2304).
Αυτό σημαίνει ότι το «εκ» δηλώνει τη γέννηση από κάποιον και
στην προκειμένη περίπτωση από τον Πατέρα. Αυτή η αλήθεια γίνεται καταφανής και
από τα προηγούμενα εδάφια του πρώτου κεφαλαίου του Ματθαίου, όπου
χρησιμοποιείται η ίδια πρόθεση «εκ» για να εκφράσει «γέννηση εκ τινός». π.χ.
Ματθ.α:5 Σαλμὼν δὲ ἐγέννησεν τὸν Βοὲς ἐκ τῆς Ῥαχαβ,
Βοὲς δὲ ἐγέννησεν τὸν Ἰωβὴδ ἐκ τῆς Ῥούθ Ἰωβὴδ δὲ ἐγέννησεν τὸν Ἰεσσαὶ,
Ματθ.α:6 Ἰεσσαὶ δὲ ἐγέννησεν τὸν Δαυὶδ τὸν βασιλέα.
Δαυὶδ δὲ ἐγέννησεν τὸν Σολομῶνα ἐκ τῆς τοῦ Οὐρίου,
Ματθ.α:16 Ἰακὼβ δὲ ἐγέννησεν τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἄνδρα
Μαρίας ἐξ ἧς ἐγέννηθη Ἰησοῦς ὁ λεγόμενος χριστός.
Τη χρήση αυτής της πρόθεσης τη συναντάμε και στην Παλαιά
Διαθήκη και εκφράζει «την γέννηση εκ τινός» π.χ.
Γέν.ιζ:6 και θέλω σε αυξήσει σφόδρα σφόδρα, και θέλω
σε καταστήσει εις έθνη, και βασιλείς θέλουσιν εξέλθει εκ σού·
Γέν.ιζ:16 Και θέλω ευλογήσει αυτήν, και θέλω προσέτι
δώσει εις σε υιόν εξ αυτής· και θέλω ευλογήσει αυτήν, και θέλει γείνει μήτηρ
εθνών· βασιλείς λαών θέλουσιν εξέλθει εξ αυτής.
Γέν.μς:26 Πάσαι αι ψυχαί αι εισελθούσαι μετά του Ιακώβ
εις Αίγυπτον, αίτινες εξήλθον εκ των μηρών αυτού, χωρίς των γυναικών των υιών
του Ιακώβ, πάσαι αι ψυχαί ήσαν εξήκοντα εξ.
Έξοδ.α:5 Και πάσαι αι ψυχαί αι εξελθούσαι εκ του
μηρού του Ιακώβ ήσαν ψυχαί εβδομήκοντα· ο δε Ιωσήφ ήτο ήδη εν Αιγύπτω.
Ιώβ α:21 και είπε, Γυμνός εξήλθον εκ κοιλίας μητρός
μου και γυμνός θέλω επιστρέψει εκεί· ο Κύριος έδωκε και ο Κύριος αφήρεσεν· είη
το όνομα Κυρίου ευλογημένον.
Εδώ βλέπουμε ακριβώς την ίδια χρήση της πρόθεσης «εκ» με το
Ματθ.α:18 όπου λέει:
«…πρὶν ἢ συνελθεῖν αὐτοὺς
εὑρέθη ἐν γαστρὶ ἔχουσα ἐκ πνεύματος ἁγίου».
Στο εδ.20 λέει: «τὸ γὰρ
ἐν αὐτῇ γεννηθὲν ἐκ πνεύματος ἐστιν ἁγίου»
Άρα, όταν ο Κύριος είπε ότι «εκ του Πατρός εξήλθον και έχω
έλθει» εννοούσε ακριβώς αυτό που και ο άγγελος μαρτύρησε, ότι γεννήθηκε από τον
Πατέρα Θεό και έτσι ήλθε στον κόσμο. Ότι το «εξέρχομαι εκ τινός» δηλώνει
γέννηση, το βλέπουμε στην Εβρ.ζ:5
όπου λέει:
καὶ οἱ μὲν ἐκ τῶν υἱῶν
Λευὶ τὴν ἱερατείαν λαμβάνοντες ἐντολὴν ἔχουσιν ἀποδεκατοῦν τὸν λαὸν κατὰ τὸν
νόμον, τοῦτ' ἔστιν τοὺς ἀδελφοὺς αὐτῶν, καίπερ ἐξεληλυθότας ἐκ τῆς ὀσφύος Ἀβραάμ·
Βλέπουμε λοιπόν τη βεβαιότητα, την καθαρότητα και την
απλότητα των γεγονότων αυτών, που αν και είναι γεμάτα μεγαλείο, εκφράστηκαν από
το Θεό σ' εμάς με τον πιο απλό και κατανοητό τρόπο, ώστε να μη πελαγοδρομούμε
και χάσουμε την αλήθεια και περιπέσουμε σε πλάνες που διαστρεβλώνουν ή αναιρούν
αυτή την «εκ του Πατρός» γέννηση του Χριστού. Ο Πατέρας γέννησε τον Υιό Του
στην Παρθένο Μαρία και αυτό είναι το Μεγάλο χαρμόσυνο γεγονός της φανέρωσης του
Θεού «εν σαρκί».
Όπως οι γιοι του Αβραάμ εξήλθαν «εκ του πατρός αυτών», έτσι
και ο Κύριος γεννήθηκε, ή «εξήλθε εκ του Πατρός Αυτού του Ουράνιου». Καταλαβαίνουμε
λοιπόν, ότι ο Ιησούς πριν γεννηθεί στη γη, ήταν μέσα στον Πατέρα.
Αυτή τη σχέση του Πατέρα με τον Υιό μέσα Του, σαν έκφραση
του Εαυτού Του, τη βλέπουμε καθαρά και από άλλες μεταφορικές περιγραφές του
λόγου του Θεού σχετικά με τον Υιό. Στις Παροιμίες ο Υιός μεταφορικά
παρομοιάζεται με τη Σοφία του Θεού και λέει:
η:12 Εγώ η σοφία
κατοικώ μετά της φρονήσεως, και εφευρίσκω γνώσιν συνετών βουλευμάτων.
η:22 Ο Κύριος με είχεν
εν τη αρχή των οδών αυτού, προ των έργων αυτού, απ' αιώνος.
η:30 τότε ήμην πλησίον
αυτού δημιουργούσα· και εγώ ήμην καθ' ημέραν η τρυφή αυτού, ευφραινομένη
πάντοτε ενώπιον αυτού Παρ. η:12-36
Αυτή είναι η Σοφία του Θεού προσωποποιημένη στον Κύριο Ιησού
Χριστό, πριν υπάρξει η γη και οι άνθρωποι. Ποιά είναι η σχέση του Υιού με τον
Πατέρα που φανερώνεται εδώ από αυτή την μεταφορά; Είναι η σχέση του Ίδιου του
Θεού με τη Σοφία Του. Όπως η Σοφία του Θεού δεν είναι κάποιο άλλο πρόσωπο του Θεού,
αλλά ο ίδιος ο Πατέρας, έτσι και ο Χριστός πριν έρθει στη γη ήταν μέσα στον
Πατέρα.
Ο προφήτης Ησαΐας μας δίνει άλλη μια μεταφορική εικόνα αυτής
της σχέσης του Υιού με τον Πατέρα πριν γεννηθεί στη γη και λέει:
Ησ.νθ:15-16 Ναι, εξέλιπεν η αλήθεια· και ο εκκλίνων από
του κακού γίνεται θήραμα. Και είδε Κύριος και δυσηρεστήθη ότι δεν υπήρχε
κρίσις· και είδεν ότι δεν υπήρχεν άνθρωπος, και εθαύμασεν ότι δεν υπήρχεν ο
μεσιτεύων· όθεν ο βραχίων αυτού ενήργησεν εις αυτόν σωτηρίαν· και η δικαιοσύνη
αυτού, αυτή εβάστασεν αυτόν.
Είναι φανερό ότι αυτή είναι Μεσσιανική προφητεία και μιλάει
για τον ερχομό του Χριστού στη γη. Εδώ παρομοιάζει τον Κύριο Ιησού σαν τον
βραχίονα του Πατέρα. Πάλι δηλαδή μια εκδήλωση του Πατέρα, όχι άλλος Θεός, όχι
άλλο πρόσωπο έξω από Αυτόν που να μοιράζεται τη θεότητα με τον Πατέρα ή άλλα
πρόσωπα, αλλά ο Πατέρας που μέσα Του έχει τον Υιό που πρόκειται να γεννήσει και
να τον αποστείλει στον κόσμο.
Η ωραιότερη περιγραφή αυτού του είδους, σχετικά με το
πρόσωπο του Κυρίου Ιησού Χριστού γίνεται από τον Ιωάννη όπου λέει:
Ιωάν.α:1-4 Ἐν ἀρχῇ ἦν ὁ λόγος, καὶ ὁ λόγος ἦν πρὸς τὸν
θεόν, καὶ θεὸς ἦν ὁ λόγος. οὗτος ἦν ἐν ἀρχῇ πρὸς τὸν θεόν. πάντα δι' αὐτοῦ ἐγένετο,
καὶ χωρὶς αὐτοῦ ἐγένετο οὐδὲ ἓν ὃ γέγονεν. ἐν αὐτῷ ζωὴ ἦν, καὶ ἡ ζωὴ ἦν τὸ φῶς
τῶν ἀνθρώπων·
Α’ Ιωάν.α:1-2 Ὃ ἦν ἀπ' ἀρχῆς, ὃ ἀκηκόαμεν, ὁ ἑωράκαμεν τοῖς
ὀφθαλμοῖς ἡμῶν, ὃ ἐθεασάμεθα καὶ αἱ χεῖρες ἡμῶν ἐψηλάφησαν περὶ τοῦ λόγου τῆς
ζωῆς. καὶ ἡ ζωὴ ἐφανερώθη, καὶ ἑωράκαμεν καὶ μαρτυροῦμεν καὶ ἀπαγγέλλομεν ὑμῖν
τὴν ζωὴν τὴν αἰώνιον ἥτις ἦν πρὸς τὸν πατέρα καὶ ἐφανερώθη ἡμῖν.
Εδώ για άλλη μια φορά βλέπουμε την ίδια αλήθεια να
επαναλαμβάνεται. Πριν γεννηθεί ο Χριστός στη γη ήταν «ο Λόγος του Θεού» που
όπως η Σοφία και ο Βραχίων, εκφράζουν το πρόσωπο του Πατέρα όταν θέλει να
φανερωθεί στους ανθρώπους. Αυτή είναι η προέλευση του Κυρίου μας, η προΰπαρξή
Του, μέσα στον Πατέρα Θεό και η γέννηση Του στη γη από τον Πατέρα, με την πεζή
έννοια.
Όμως υπάρχει και μια βαθύτερη αποκάλυψη στο θέμα αυτό, που
μας φανερώνει τα κρυπτά του Θεού, αυτά που ήταν κρυμμένα μέσα στο Λόγο
(ευδοκία) του Θεού και που αποκαλύφθηκαν τώρα, στην εκκλησία της Καινής
Διαθήκης σχετικά με τη δημιουργία του ανθρώπου και όλου του σύμπαντος.
Μας φανερώνει το βάθος της καρδιάς του Θεού και την ομορφιά
της σχέσης Του με τον Υιό Του και δι' Αυτού με εμάς τα πλάσματά Του. Μας κάνει
μέτοχους της ευδοκίας Του την οποία έκαμε «εν Χριστώ Ιησού» πριν ακόμη υπάρξει
τίποτε, και μας αποκαλύπτει την αρχή των πάντων, το αίτιο και το λόγο της
δημιουργίας, Τον πρωταγωνιστή της σωτηρίας μας, που δεν είναι άλλος από τον
Ιησού Χριστό. Αυτή είναι η γέννηση του Υιού από τον Πατέρα, μέσα στον Εαυτό
Του, στο Λόγο Του, στην ευδοκία Του, στην πρόγνωσή Του. Υπάρχει λοιπόν η
γέννηση του Υιού από τον Πατέρα εν χρόνω (διά της παρθένου Μαρίας), και η
γέννησή Του μέσα στον εαυτό του Πατέρα πριν από τους αιώνες, πριν από την ύπαρξη
οτιδήποτε άλλου που έγινε και υπάρχει..
Δεν πρέπει λοιπόν να συγχέουμε τις δύο αυτές αλήθειες, διότι
εάν αγνοήσουμε μια από τις δύο βγαίνουμε σε λάθη και πλάνες. Αν τις μπερδέψουμε
καταστρέφουμε την αλήθεια όσο αφορά στη φύση του Χριστού σαν ανθρώπου και σαν
του Θεού.
