Γέν.μς:1
Βηρ - σαβεέ: Φρέαρ όρκου. Η απόφαση του Ιακώβ να πάρει την οικογένειά του και να κατέβει στην Αίγυπτο ήταν πολύ σημαντική, γιατί είχε άσχημες εμπειρίες απ’ τον πατέρα του και τον παππού του, όταν κι αυτοί έκαναν το ίδιο ταξίδι. Ίσως να είχε αμφιβολίες και γι’ αυτό σταματά εδώ για να θυσιάσει και να ρωτήσει τον Κύριο.
Ο Αβραάμ (Γεν.ιβ:10,13,18) αλλά και ο Ισαάκ (Γεν.κς:12) είχαν προβλήματα όταν κατέβηκαν στην Αίγυπτο. Όμως αυτή τη φορά, ο Θεός έχει ετοιμάσει το δρόμο. Έβαλε το δικό Του άνθρωπο στην εξουσία της Αιγύπτου και τώρα κατεβάζει το λαό Του για να τον πολλαπλασιάσει ανενόχλητα (υπό προστασία) και μετά, σαν έθνος πλέον να τους φέρει στη γη Χαναάν.
Γέν.μς:2-4
Ο Κύριος διαβεβαιώνει τον Ιακώβ ότι είναι στο θέλημά Του να πάει στην Αίγυπτο και τον προτρέπει γι’ αυτό.
εγώ βεβαίως θέλω σε αναβιβάσει πάλιν: Αν κι ο Ιακώβ πέθανε στην Αίγυπτο, ανέβηκε νεκρός και θάφτηκε στον τάφο των πατέρων του.
ο Ιωσήφ θέλει βάλει τας χείρας...: Λόγια παρηγοριάς που δείχνουν ότι ο Ιωσήφ θα ήταν μαζί του μέχρι το θάνατό του.
Ο Ιακώβ είναι τώρα 130 χρονών. Έζησε άλλα 17 χρόνια μέσα στην Αίγυπτο και μετά πέθανε.
Η επιστροφή στη γη Χαναάν μπορεί ν’ αναφερόταν και στο σπέρμα του, ότι ο Θεός δεν θα τους άφηνε εκεί, αλλά αφού τους ετοίμαζε, θα τους ανέβαζε στη γη τους.
Γέν.μς:5,6
Δεν σημαίνει ότι πήραν τα πάντα μαζί τους, αλλά ίσως τα τελείως απαραίτητα και προσωπικά τους είδη, γιατί ο Φαραώ τους είχε πει να τ’ αφήσουν (με:20).
Γέν.μς:7-25 Γενεαλογίες
Γέν.μς:26,27
Ενώ στο εδ.26 λέει ότι ήταν 66 ψυχές, στο εδ.27 προσθέτει τον Ιακώβ, τον Ιωσήφ και τους δύο γιους του και γίνονται 70 ψυχές (Εξ.α:5 & Δευτ.ι:22).
Η μετάφραση των εβδομήκοντα λέει στα εδ.26,27 «πάσαι δε ψυχαί αι εισελθούσαι μετά Ιακώβ εις Αίγυπτον, οι εξελθόντες εκ των μηρών αυτού, χωρίς των γυναικών υιών Ιακώβ, πάσαι ψυχαί εξήκοντα εξ. Υιοί δε Ιωσήφ οι γενόμενοι αυτώ εν γη Αιγύπτω ψυχαί εννέα. Πάσαι ψυχαί οίκου Ιακώβ αι εισελθούσαι εις Αίγυπτον εβδομήκοντα πέντε». Μάλλον που προσθέτει τους πέντε γιους και εγγονούς του Μανασσή και Εφραίμ (Α’ Χρον.ζ:14-21). Στο βιβλίο των Πράξεων ζ:14 ο Στέφανος ακλουθώντας αυτό τον υπολογισμό, λέει ότι πήγαν 75 ψυχές στην Αίγυπτο. Το πρόβλημα με τις γενεαλογίες που για μας σήμερα είναι δυσνόητο, για τους Εβραίους της εποχής του Στέφανου ήταν πολύ απλό.
Γέν.μς:28-34
Η Γεσέν ήταν κάπως μακριά απ’ τις πόλεις των Αιγυπτίων κι έτσι δεν υπήρχε κίνδυνος ν’ αφομοιωθούν οι Ισραηλίτες, πιθανόν λόγω γάμων, με τους Αιγύπτιους. Ήταν πολύ καλή περιοχή για τα ποίμνιά τους, αφού οι Αιγύπτιοι που ήταν γεωργικός λαός, δεν είχαν ενδιαφέρον γι’ αυτό το μέρος. Έτσι, ο Ισραήλ αφέθηκε ήσυχος ν’ αναπτυχθεί και να γίνει έθνος, αποφεύγοντας συγχρόνως την επιρροή της αμαρτίας και της ειδωλολατρίας της Αιγύπτου. Η εκκλησία σήμερα πρέπει ν’ αναπτυχθεί μέσα στην Αίγυπτο, κάτω απ’ τον Φαραώ, αλλά χωριστά απ’ αυτούς.
Δεν σημαίνει ότι οι Εβραίοι δεν ήξεραν από γεωργία, αλλά ήταν μάλλον κτηνοτρόφοι. Ο κτηνοτρόφος μπορεί να μετακινείται από τόπο σε τόπο, ενώ ο γεωργός μένει δεμένος με τη γη. Ο Ιωσήφ τους είπε να πουν ότι είναι κτηνοτρόφοι, για να μην τους πάρει ο Φαραώ να δουλεύουν στα χωράφια του ή να τους στρατολογήσει. Η Αίγυπτος είχε βέβαια ζώα, αλλά τα χρησιμοποιούσαν μόνο για να οργώνουν τη γη και για θυσίες. Δεν τα έτρωγαν γιατί τους το απαγόρευε η θρησκεία τους. Τα ζώα στην Αίγυπτο τα πρόσεχαν οι γυναίκες και τα παιδιά, ενώ οι άντρες ήταν στα χωράφια. Λάτρευαν το μόσχο σαν σύμβολο του ήλιου και γι’ αυτό αργότερα οι Ισραηλίτες έφτιαξαν το χρυσό μοσχάρι.
Ο Ιακώβ λέει ότι τώρα που είδε τον Ιωσήφ και ησύχασε η ψυχή του, μπορεί να πεθάνει. Ο Συμεών αργότερα θα πει το ίδιο όταν δει τον Ιησού (Λουκ.β:25). Βέβαια ο Ιακώβ πέθανε μετά από 17 χρόνια. Δεν είναι σωστό να ζητάμε το θάνατο ούτε λόγω χαράς, ούτε λόγω θλίψης. Οι μέρες μας είναι στα χέρια του Θεού.
