Σε περίπτωση που ζεις σε κάποια σπηλιά, ή ίσως κάτω από μια πέτρα, το πιθανότερο είναι να μην γνωρίζεις πως το Facebook εδώ και λίγες βδομάδες μπήκε στο χρηματιστήριο. Έγινε public. Όπως public σε έχει «ψήσει» να κάνεις τις ιδιωτικές στιγμές σου τα τελευταία χρόνια. Τα κακά νέα - για τους χρήστες του - είναι πως όσοι πίστευαν μέχρι τώρα πως τα πάντα στο Facebook είναι «δημόσια», δεν έχουν ιδέα για το τι πρόκειται να γίνει από εδώ και πέρα.
Το Facebook πλέον χρειάζεται από σένα περισσότερα. Θέλει να σε κάνει να μοιράζεσαι περισσότερα. Να εκτεθείς ακόμα περισσότερο. Πρέπει να κάνει όλα αυτά τα – κάπως – ανατριχιαστικά πράγματα που έκανε αλλά με μια νέα αρχή: κι άλλο κι άλλο κι άλλο. Θα σε πουλήσει σε διαφημιστές, σε μετόχους, σε όσους μπορεί.
Ο στόχος πλέον είναι να μαζέψει περισσότερα χρήματα. Πως θα το κάνει; Με το να εμπορευτεί ότι εμπορευόταν πάντοτε: τις προσωπικές πληροφορίες και ιδιωτικές στιγμές των χρηστών του. Το Facebook δεν κάνει κάτι άλλο. Ποτέ δεν έκανε κάτι άλλο. Το μόνο που αλλάζει είναι οι τρόποι που σκαρφίζεται κάθε φορά για να κάνει τους χρήστες του να μοιράζονται κι άλλο.
Το τελευταίο οικονομικό τρίμηνο το Facebook έβγαλε περίπου 1 ευρώ από τον κάθε χρήστη του. Μπορεί να έχει εκατομμύρια χρήστες όμως το ποσό είναι πολύ μικρό για να ικανοποιήσει τους νέους του επενδυτές. Συγκριτικά η Google έβγαλε περίπου 7 ευρώ ανά χρήστη. Η σύγκριση γίνεται γιατί τόσο η Google όσο και το Facebook έχουν την ίδια οικονομική στρατηγική: να πουλάνε προσωπικά δεδομένα στους διαφημιστές. Και από αυτή τη σύγκριση και με τα νέα δεδομένα είναι ξεκάθαρο πως το Facebook χρειάζεται να βελτιωθεί σε αυτό τον τομέα.
Το business model του είναι απλό: να μαθαίνει και να καταλαβαίνει τι αρέσει στον κάθε χρήστη του, να ξέρει που βρίσκεται αυτός, με ποιους έχει σχέση και μετά να τους πουλάει στοχευόμενες διαφημίσεις και προϊόντα. Ξέρει για παράδειγμα πως στον Χ και στον Ψ χρήστη αρέσει ένας συγκεκριμένος καφές από τα Starbucks, πως αυτοί βρίσκονται μαζί κάπου τώρα και πως στα 200 μέτρα από εκεί που είναι υπάρχει ένα Starbucks; Μάντεψε τι διαφημίσεις θα βλέπουν για τις επόμενες δύο ώρες…
Και αν νομίζεις πως αυτό είναι ήδη ανησυχητικό σκέψου τι θα γίνει όταν οι μέτοχοι του απαιτήσουν περισσότερα κέρδη – κάτι που γίνεται ήδη καθώς στις λίγες εβδομάδες που είναι στο χρηματιστήριο η μετοχή του έχει πτωτική πορεία.
Λόγο αυτού διάφορες μεγάλες εταιρίες έχουν αρχίσει να ανησυχούν. Κάποιες, όπως η GM, πηδάνε ήδη από το πλοίο που φαίνεται να βουλιάζει. Το Facebook δεν θέλει να τους χάσει και μπορείς να είσαι σίγουρος πως δεν θα μείνει με σταυρωμένα χέρια ενώ χάνει πελάτες. Θα θυσιάσει κι άλλο αυτό που πουλάει για να τους κρατήσει: τα δεδομένα σου.
Είναι ο μόνος τρόπος οι διαφημίσεις των πελατών του να γίνουν πιο αποτελεσματικές άρα και κερδοφόρες. Άλλωστε έχει ήδη αποδείξει πόσο ύπουλα μπορεί να «παίξει» προκειμένου να το πετύχει. Για παράδειγμα εδώ και μήνες χρησιμοποιεί κάθε σου like για να πουλήσει προϊόντα και services στους followers σου, χωρίς καν εσύ να το αντιλαμβάνεσαι διότι πολύ απλά, δεν σε ενημέρωσε ποτέ πως πρόκειται να προβεί σε αυτή την ενέργεια. Αντίστοιχα όταν εσύ βλέπεις μια διαφήμιση στο προφίλ σου που την θεωρείς «άκυρη» είναι γιατί κάποιος από τους «φίλους» σου, έκανε like σε αυτό που βλέπεις ως διαφήμιση.
Για το Facebook είσαι κάτι σαν πωλητής. Όλες σου οι προσωπικές στιγμές είναι αφορμή πώλησης. Σκέψου το εξής: πόσο σου αρέσει την ώρα που οι φίλοι σου βλέπουν μια φωτογραφία σου από τις διακοπές αυτό να είναι αφορμή για πώληση της τάδε κρέμας για τις αιμορροΐδες; Δεν είναι και πολύ κολακευτικό, είναι όμως η πραγματικότητα στον κόσμο του Facebook.
Και ενώ σήμερα μπορείς ακόμα να έχεις κάποιο – στοιχειώδη – έλεγχο πάνω σε αυτό, το social network έχει δείξει την πρόθεση του να αλλάζει διαρκώς και όχι προς όφελος των χρηστών του τις privacy policies του. Άλλωστε ο μέσος χρήστης του δεν έχει καν ιδέα πως κάτι τέτοιο γίνεται, οπότε δεν περιμένει και καμία «σοβαρή» αντίδραση.
Το Facebook ξέρει τι ακούς, τι διαβάζεις, αν όσοι συναναστρέφεσαι συμφωνούν στο γούστο με σένα και αυτές οι πληροφορίες είναι τρομερής αξίας για τους διαφημιστές. Είναι το είδος πληροφοριών για το οποίο θα «σκότωναν». Δεν είναι και πυρηνική φυσική: κάποιος που διαβάζει πολλά άρθρα για το τρέξιμο έχει περισσότερες πιθανότητες να αγοράσει αθλητικά παπούτσια από κάποιον που διαβάζει πολύ για την τηλεόραση (αλλά αυτός θα θέλει delivery).
Είμαι σίγουρος πως πολλοί που διαβάζουν τώρα θα αναρωτιούνται που είναι το κακό σε όλο αυτό. Γιατί να μην πληρώσεις το παραπάνω τίμημα αν σε αντάλλαγμα μπορείς να είσαι σε «επαφή» με κάθε άνθρωπο που γνώρισες ποτέ στην ζωή σου, να μπορείς να νιώθεις το άγρυπνο βλέμμα τους πάνω σε ότι κάνεις, ή να ξέρεις τι χρώμα είχε η κένωση τους σήμερα και μάλιστα σε πραγματικό χρόνο! Για την νεότερη ονομαζόμενη Facebook generation όλα αυτά θα φαντάζουν πολύ (φυσιο)λογικά. Όσο φυσιολογικό μπορεί να είναι να πουλάς το δέρμα σου σε εταιρίες και αυτές να χρησιμοποιούν κάθε εκατοστό του κορμιού σου για να κάνουν τατουάζ το logo τους…
Νικόλας Μπογιόπουλος
