Όταν ο Θεός με την πιστότητα της αγάπης Του μας παρουσιάζει όλες τις πτυχές του χαρακτήρα ενός ανθρώπου, το κάνει για να μεγαλύνει τον πλούτο της χάρης Του και να μας διδάξει. Δεν έχει σκοπό να διαιωνίσει την ενθύμηση της αμαρτίας που στην πραγματικότητα έχει πεταχτεί στην πιο βαθιά θάλασσα για πάντα. Ο μολυσμός, τα πταίσματα και τα λάθη του Αβραάμ, του Ισαάκ και του Ιακώβ, έχουν τελείως πλυθεί κι εξαλειφθεί, και όλοι αυτοί πήραν τη θέση τους ανάμεσα στα «πνεύματα των τετελειωμένων δικαίων» (Εβρ.ιβ:23). Η ιστορία τους όμως μένει στις σελίδες της Βίβλου για να φανερώνει τη χάρη του Θεού και να χρησιμεύσει σαν παράδειγμα στο λαό του Θεού σ’ όλους τους αιώνες. Ακόμα θέλει να μας κάνει να καταλάβουμε ότι ο Θεός δεν είχε να κάνει με τέλειους ανθρώπους στους αιώνες που πέρασαν, αλλά με ανθρώπους ομοιοπαθείς μ’ εμάς (Ιακ.ε:17).
Οι βιογραφίες που είναι γραμμένες από το Άγιο Πνεύμα, αποτελούν μια εκπληκτική αντίθεση μ’ εκείνες που γράφουν οι περισσότεροι άνθρωποι, που διηγούνται ιστορίες ανθρώπων που δεν είναι σαν εμάς, αλλά είναι απαλλαγμένοι από σφάλματα και αδυναμίες. Οι βιογράφοι αυτού του είδους είναι μάλλον επιβλαβείς παρά ωφέλιμοι, περισσότερο ικανοί ν’ αποθαρρύνουν παρά να οικοδομήσουν τους αναγνώστες τους. Μάλλον γράφουν πώς έπρεπε να είναι ο άνθρωπος, παρά πώς είναι στην πραγματικότητα.
Σ’ αυτό το κεφάλαιο διαβάζουμε πώς ο Ιακώβ πήρε την ευλογία με λάθος τρόπο. Πολλές φορές οι άνθρωποι αισθάνονται δικαιωμένοι, έστω κι αν ενεργούν με λάθος τρόπους. Όμως ο σκοπός δεν αγιάζει τα μέσα, το λάθος είναι πάντα λάθος κι υπάρχει ένα κόστος που πρέπει να πληρωθεί.
Στην ιστορία που θα διαβάσουμε, κάθε μέλος αυτής της οικογένειας είναι λάθος.
Γέν.κζ:1-5
Εδώ βρίσκουμε το γέρο πατριάρχη Ισαάκ στο κατώφλι της αιωνιότητας. Δεν ξέρουμε πόσο χρονών ήταν, ξέρουμε όμως ότι πέθανε στα 180 του (Γεν.λε:28).
Απ’ τα λόγια του φαίνεται να καταλαβαίνει ότι η γη κι ότι ανήκει στο φυσικό άνθρωπο γρήγορα θα εξαφανιζόταν από μπροστά του, ωστόσο υπολογίζεται ότι έζησε άλλα 40 χρόνια κι αυτό που τον απασχολούσε τώρα ήταν ένα νόστιμο φαγητό. Εξαιτίας της προσωποληψίας προς τον Ησαύ, είναι έτοιμος να ενεργήσει αντίθετα με το θέλημα του Θεού, ευλογώντας το μεγαλύτερο γιο του αντί το μικρότερο (Γεν.κε:23). Ίσως αυτό που τον έκανε να ενεργήσει έτσι ήταν η επιθυμία του να φάγει -θα του άρεσε πολύ-απ’ το κυνήγι που έφερνε ο Ησαύ. Αυτή είναι η ανθρώπινη φύση, η φύση της οποίας «οι οφθαλμοί ημβλύνθησαν» και δεν βλέπει. Ενώ ο Ησαύ πούλησε τα πρωτοτόκια για ένα πιάτο φακή, βλέπουμε τον Ισαάκ να είναι έτοιμος να δώσει ευλογία για ένα κομμάτι κυνήγι.
Όμως το θέλημα του Θεού θα γίνει έτσι όπως Αυτός το σχεδίασε. Η πίστη το ξέρει αυτό και μ’ αυτή τη γνώση μπορεί να περιμένει τον καιρό που έχει προσδιορίσει ο Θεός. Αντίθετα, η φύση του ανθρώπου, ανίκανη να περιμένει, περιορίζεται στο να προσπαθεί να φθάσει στο σκοπό της με δικά της επινοήματα.
Γέν.κζ:6-10
Η ιστορία του Ιακώβ μας φανερώνει δύο μεγάλες αλήθειες. Απ’ τη μια μεριά το σχέδιο του Θεού κατά χάρη, κι απ’ την άλλη την ανθρώπινη φύση, να καταστρώνει σχέδια, για να πετύχει εκείνο που χωρίς αυτά η βουλή του Θεού θα το τελείωνε με ασφάλεια.
Τίποτα δεν μας λείπει πιο πολύ, όσο η χάρη της υπομονετικής προσδοκίας και της τέλειας εξάρτησης απ’ το Θεό. Η ανθρώπινη φύση ενεργεί πάντοτε με διάφορους τρόπους έτσι ώστε να εμποδίζει τη φανέρωση της χάρης και της δύναμης του Θεού. Ο Θεός για να εκπληρώσει τα σχέδιά Του δεν έχει ανάγκη τεχνασμάτων σαν αυτό της Ρεβέκκας ή της Σάρρας. Ας μη νομίσει ποτέ κανείς ότι αυτό που έκανε η Ρεβέκκα, να ξεγελάσει τον άντρα της, ή ο Ιακώβ να ξεγελάσει τον πατέρα του, ότι ήταν σωστό. Εξαπάτησαν ένα τυφλό άνθρωπο και θα δούμε ότι αυτό είχε συνέπειες και για τη Ρεβέκκα και για τον Ιακώβ (Ρωμ.γ:8).
Αν εξετάσουμε τη ζωή του Ιακώβ απ’ τη στιγμή που με δόλο πήρε την ευλογία απ’ τον πατέρα του, θα δούμε ότι είχε πολύ λίγες ευτυχισμένες μέρες σ’ αυτό τον κόσμο.
Ο αδελφός του καταστρώνει σχέδιο να τον σκοτώσει κι έτσι αναγκάζεται να φύγει απ’ το σπίτι του πατέρα του.
Ο θείος του Λάβαν τον εξαπάτησε, όπως ο ίδιος είχε εξαπατήσει τον πατέρα του, και του φέρθηκε σκληρά. Μετά από 21 χρόνια υπηρεσίας αναγκάζεται να φύγει κρυφά από το θείο του με κίνδυνο να τον βρει και να τον σκοτώσει ο εξοργισμένος αδερφός του.
Πριν προλάβει να ελευθερωθεί απ’ τους φόβους του, ο γιος του Ρουβήν τον γέμισε πικρία με την πορνεία που διέπραξε με τη Βαλλά την παλλακή του (λε:22).
Μετά είχε ν’ αντιμετωπίσει το κακόβουλο σχέδιο και τη σκληρότητα του Συμεών και του Λευί προς τους κατοίκους της Συχέμ και τη θλίψη να χάσει την αγαπημένη του γυναίκα.
Μετά, τα ίδια τα παιδιά του του λένε ψέματα και κάνουν ότι πενθούν για το δήθεν θάνατο του Ιωσήφ και τέλος, για να φτάσει στο αποκορύφωμα των αθλιοτήτων, η πείνα τον αναγκάζει να κατέβει στην Αίγυπτο, όπου πεθαίνει σε ξένη γη.
Αυτός ήταν ο Ιακώβ! Αλλά αυτή είναι μόνο η μία πλευρά της ζωής του. Υπάρχει και μια άλλη και γι’ αυτή, ας είναι ευλογημένο το όνομα του Κυρίου! Ο Θεός είχε διαλέξει τον Ιακώβ κι ήθελε να έχει σχέση μαζί του. Όπως θα δούμε, σε κάθε ένα από τα συμβάντα στη ζωή του πατριάρχη, αυτός μεν θέριζε τον καρπό των δικών του δολοπλοκιών και απατηλών μέσων, ο Θεός όμως έβγαζε καλό από το κακό κι έκανε να περισσεύει η χάρη Του πάνω απ’ την αμαρτία και την αφροσύνη του δούλου του.
Η Ρεβέκκα θα μπορούσε να υπενθυμίσει στον Ισαάκ τα λόγια του Θεού (κε:23) και να περιμένει με πίστη την εκπλήρωσή τους. Ο Θεός την τελευταία στιγμή μπορεί ν’ ανατρέψει τα πάντα, το έκανε ανάμεσα στο Μανασσή και τον Εφραίμ, τα δυο παιδιά του Ιωσήφ.
Δεν υπάρχει πιο ευλογημένη θέση, απ’ το να ζει κανείς με απλότητα μικρού παιδιού σε τέλεια εξάρτηση απ’ το Θεό, περιμένοντας τον καιρό που Αυτός έχει ορίσει. Είναι αλήθεια, ότι αυτή η θέση έχει δοκιμασίες, αλλά εδώ διδάσκονται τα πιο βαθιά μαθήματα και αποκτιέται η πιο γλυκιά πείρα. Όσο πιο ισχυρός είναι ο πειρασμός ν’ απαλλαγείς απ’ την κυβέρνηση του Θεού, τόσο αφθονότεροι είναι η ευλογία αν ξέρουμε να παραμένουμε σ’ αυτή τη θέση. Είναι όμορφο να εξαρτάται κανείς από Εκείνον που η χαρά Του είναι να ευλογεί! Μόνο όσοι έχουν αυτή την εμπειρία μπορούν να την εκτιμήσουν, κι ο μόνος που την ήξερε τέλεια ήταν ο Κύριος Ιησούς (Ψαλμ.ις:1 & κβ:10)
Η Ρεβέκκα εργάζεται με δόλο εναντίον του άντρα της. Ξέρει ότι πρέπει να ενεργήσει γρήγορα. Έτσι, επηρεάζει τον Ιακώβ να συμμετέχει στην απάτη.
Γέν.κζ:11-13
Εδώ φαίνεται ο πραγματικός χαρακτήρας του Ιακώβ. Αντί να ταραχτεί και να αρνηθεί ν’ αμαρτήσει (Δευτ.κζ:18), ενδιαφέρεται μόνο για το ποιες μπορεί να είναι οι συνέπειες. Όταν αργότερα η μητέρα του τον διασφαλίζει ότι αυτή θα πάρει την κατάρα- αν υπάρξει τέτοια-και τις συνέπειες, ο Ιακώβ είναι προθυμότατος να προχωρήσει στη συνωμοσία.
Γέν.κζ:14-26
Στις θερμές χώρες οι κατσίκες δεν έχουν πολύ τρίχα. Η Ρεβέκκα με πολύ τέχνη θα έραψε αυτά τα δέρματα από τα ερίφια προκειμένου να μιμηθεί το δέρμα του Ησαύ.
Ο Ιακώβ δεν πρέπει να γνώριζε καλά το Θεό, γιατί δεν τον βλέπουμε διατεθειμένο να Τον εμπιστευθεί για το χρόνο και την εκλογή των μέσων. Απ’ την αρχή που ήθελε την κληρονομιά και την ευλογία τον βλέπουμε να προσπαθεί με κάθε είδους τεχνάσματα και πανουργίες να τις πετύχει αντί να διαλέξει την απλή εξάρτηση απ’ το Θεό. Όλοι ξέρουμε πόσο η καρδιά αντιστέκεται σ’ αυτή την εξάρτηση και υποταγή. Για να γνωρίσει κανείς τί σημαίνει ανθρώπινη φύση, δεν χρειάζεται να κάνει πολλά. Αρκεί να τη βάλει για λίγο σ’ αυτή τη θέση της εξάρτησης και γρήγορα θα δει πώς φέρεται εκεί. Επειδή δεν γνωρίζει το Θεό δεν μπορεί να Τον εμπιστευθεί κι εδώ ακριβώς είναι το μυστικό της αθλιότητας και της κατάπτωσής της. Αγνοεί τελείως τον αληθινό Θεό με αποτέλεσμα να είναι άθλια και άχρηστη. Η γνώση του Θεού είναι πηγή ζωής. Τί μπορεί να είναι ο άνθρωπος πριν αποκτήσει αυτή τη ζωή;
Βλέπουμε η ανθρώπινη φύση της Ρεβέκκας και του Ιακώβ να υπερισχύουν πάνω στον Ισαάκ και τον Ησαύ. Δεν βλέπουμε σ’ αυτούς καμία εξάρτηση απ’ το Θεό. Ήταν εύκολο να εξαπατήσουν τον Ισαάκ αφού δεν έβλεπε καλά, αντί να αποβλέψουν στο Θεό ο Οποίος μπορούσε να ματαιώσει τελείως την πρόθεση του Ισαάκ να ευλογήσει εκείνον που ο Θεός δεν ήθελε. Κάθε φορά που απομακρυνόμαστε απ’ την φροντίδα του Θεού, μόνο ταλαιπωρίες μπορούμε να επισύρουμε εναντίον μας. Όταν δοκιμαζόμαστε, ας μην ξεχνάμε ποτέ ότι αυτό που χρειαζόμαστε δεν είναι ν’ αλλάξουν οι περιστάσεις, αλλά η νίκη κατά του εαυτού μας.
Κύριος ο Θεός σου έφερεν αυτό έμπροσθέν μου (εδ.20). Φαίνεται ότι ο Ισαάκ δεν ήταν συνηθισμένος σε τέτοια λόγια απ’ τον Ησαύ, υποψιάστηκε κάτι και γι’ αυτό ζητά να ψηλαφίσει τον Ιακώβ. Αυτός, μη διστάζοντας να πει ψέματα, εξαπατά τον πατέρα του (εδ.24).
Γέν.κζ:27-29
Είναι πολύ ενδιαφέρον να δούμε εδώ, ότι ο Ισαάκ παρά την υπερβολική αδυναμία της σάρκας του, διατηρεί, δια πίστεως, το αξίωμα που του έδωσε ο Θεός. Απαγγέλλει την ευλογία με όλη τη συναίσθηση της εξουσίας που του έχει δοθεί να ευλογεί. Μιλά σαν ένας άνθρωπος που δια πίστεως έχει στη διάθεσή του όλους τους θησαυρούς της γης. Δεν διακρίνουμε κάποια ψεύτικη ταπεινοφροσύνη, αλλά ούτε κατεβαίνει απ’ την υψηλή θέση που έχει, εξαιτίας των εκδηλώσεων της ανθρώπινης φύσης του. Είναι αλήθεια ότι πριν λίγο έκανε ένα σοβαρό λάθος ενεργώντας αντίθετα προς το θέλημα του Θεού. Είναι η ιδιότητα της πίστης που μας υψώνει πάνω απ’ όλα τα λάθη μας και τις συνέπειές τους, για να πάρουμε τη θέση που η χάρη του Θεού μας έχει ετοιμάσει.
Με την ευλογία που απαγγέλθηκε στον Ιακώβ έγινε κύριος των αδελφών του, και θα είναι καταραμένος όποιος τον καταράται, όπως θα είναι ευλογημένος όποιος τον ευλογεί. Ο,τι κι αν είναι σήμερα ο Ισραήλ, καλό είναι να προσέχουμε πώς μιλάμε για το φυσικό λαό του Θεού. Οι Ισραηλίτες είναι λαός του Θεού κάτω από παιδεία. Όταν κάποτε οι Βαβυλώνιοι κατέλαβαν την Ιερουσαλήμ, η Τύρος χάρηκε γι’ αυτό και είπε λόγια άσχημα. Ο Θεός λοιπόν στέλνει τον προφήτη Του να πει ότι είναι εναντίον της Τύρου, επειδή μίλησε κατά της Ιερουσαλήμ την ώρα που παιδεύει το λαό Του (Ιεζεκ.κς:1-6). Στο εδ.28 βλέπουμε να δίνονται υλικές ευλογίες και στο εδ.29 πνευματικές.
Γέν.κζ:30-33
Οι ευλογίες που ειπώθηκαν απ’ το στόμα του Ισαάκ δεν μπορούσαν να ανακληθούν. Στο εδ.33 βλέπουμε ότι «εξεπλάγη έκπληξιν μεγάλην σφόδρα», κι αυτό γιατί ήξερε ο Ισαάκ ότι προσπάθησε να παραγκωνίσει το σχέδιο του Θεού, αλλά ο Θεός δεν το επέτρεψε. Δεν αξίζει να αγωνίζεται κανείς ενάντια στο θέλημα του Θεού! Τώρα πλέον, ο Ιακώβ «ευλογημένος θέλει είσθαι».
Γέν.κζ:34-38
Η αντίδραση του Ησαύ θα μπορούσε να πει κανείς ότι ήταν αναμενόμενη. Ο απόστολος Παύλος αποκαλεί τον Ησαύ «βέβηλο» στην Εβρ.ιβ:15-17. Απ’ αυτά τα εδάφια μαθαίνουμε ότι βέβηλος είναι αυτός που θέλει να έχει συγχρόνως τη γη και τον ουρανό. Να απολαμβάνει τα παρόντα χωρίς να χάνει τα δικαιώματά του για το μέλλον. Κάθε κατ’ όνομα χριστιανός που είναι κοσμικός και η συνείδησή του δεν έχει αισθανθεί την ενέργεια της αλήθειας με αποτέλεσμα η καρδιά του να μένει πάντοτε ξερή από την επιρροή της χάρης του Θεού, είναι σ’ αυτή την κατάσταση, και δυστυχώς ο αριθμός αυτών είναι μεγάλος.
Φαίνεται ότι ο Ησαύ τώρα άρχισε να καταλαβαίνει την αξία των πνευματικών ευλογιών. Όμως μπορεί αυτό το σπαρακτικό κλάμα του (εδ.38) να μην ήταν από μετάνοια αλλά από αγανάκτηση, μίσος και φθόνο για τον αδελφό του. Μπορεί να ήταν μια προσπάθεια να μεταπείσει τον πατέρα του ή να πάρει ό,τι μπορούσε κι αυτός. Βλέπουμε τί φιλοξενούσε μέσα του ο Ησαύ, πράγμα που τον έκανε ανάξιο για τα πρωτοτόκια. Δεν μετανόησε ειλικρινά και δεν πένθησε μπροστά στο Θεό! Το ίδιο έκαναν οι Ιουδαίοι όταν μετατοπίστηκαν οι ευλογίες του πρωτότοκου απ’ αυτούς στους εθνικούς. Σκότωσαν τον Ιησού, τον κεχρισμένο του Θεού!
Ο Ιακώβ πήρε τα πρωτοτόκια και την ευλογία. Αν πραγματικά ο Ησαύ είχε εκτιμήσει αυτά δεν θα τα πουλούσε με τόση ευκολία. Ο Θεός επειδή ήξερε αυτή την επιπόλαιη καρδιά του απέναντι στις ευλογίες Του, τον απέρριψε κι ευλόγησε τον Ιακώβ. Αν είμαστε σαρκικοί, θα παίρνουμε τ’ απομεινάρια.... αν είμαστε πνευματικοί, θα πάρουμε την ευλογία, θα είμαστε στην Αρπαγή!
Γέν.κζ:39-41
Ο Ησαύ παίρνει κάποιες υλικές ευλογίες.
όταν δε υπερισχύσεις: μια καλύτερη μετάφραση είναι: «όταν γίνεις ανήσυχος» με την έννοια, να τινάξεις το ζυγό.
Οι Ιδουμαίοι, ήταν ο λαός που βγήκε απ’ τον Ησαύ και κατοικούσαν σε μια πετρώδη περιοχή στα Νότια της Νεκράς Θάλασσας. Στο μεγαλύτερο μέρος της ιστορίας ήταν υποτεταγμένοι στους Ισραηλίτες. Μόνο όταν κάποιο άλλο έθνος επιτίθονταν στον Ισραήλ, έβρισκαν κι αυτοί την ευκαιρία να επαναστατήσουν και ν’ αποκτήσουν προσωρινή ελευθερία. Υποτάχθηκαν απ’ τον Δαβίδ (Β’Σαμ.η:14) και επαναστάτησαν όταν βασιλιάς του Ιούδα ήταν ο Ιωράμ (Β’Βασ.η:20). Υποτάχθηκαν απ’ το βασιλιά Αμασία (Β’Βασ.ιδ:7) και επαναστάτησαν κάτω από το βασιλιά Αχαζ (Β’ Χρον.κη:16,17). Τον καιρό των Μακκαβαίων τους υπέταξε ο Ιωάννης Ηρκανός για να ξαναποκτήσουν την ελευθερία τους με τον Ηρώδη. Από το 70 μ.Χ. μέχρι το 1948 η Ιδουμαία ήταν ελεύθερη απ’ το ζυγό του Ιακώβ. Σήμερα οι Ισραηλίτες έχουν ανακαταλάβει αυτά τα εδάφη.
Γέν.κζ:42-44
Όσον αφορά τη Ρεβέκκα, έπρεπε να υποστεί τις συνέπειες των πανούργων πράξεών της. Σίγουρα θα πίστευε ότι όλα τα έχει κανονίσει τέλεια, αλλά δυστυχώς γι’ αυτήν δεν ξαναείδε τον Ιακώβ! Πόσο διαφορετικό θα ήταν το αποτέλεσμα, αν είχε αφήσει τα πάντα στα χέρια του Θεού (Λουκ.ιβ:25)! Δεν κερδίζουμε τίποτα με το να ανησυχούμε και να καταστρώνουμε σχέδια. Αυτό που καταφέρνουμε είναι να αποκλείουμε το Θεό, κι αυτό βέβαια δεν είναι κέρδος. Ο Κύριος είπε ότι τα πετεινά του ουρανού και τα κρίνα του αγρού μπορούν να μας διδάξουν όταν ξεχνάμε τη θέση της τέλειας εξάρτησης απ’ Αυτόν.
Η Ρεβέκκα όταν άκουσε τις προθέσεις του Ησαύ, θέλοντας να προφυλάξει τον Ιακώβ, τον στέλνει στη Χαράν για μερικές μέρες, αλλά ο Ιακώβ έμεινε για πολλά χρόνια (Γεν.λα:38,41). Ο Θεός ανταπέδωσε αυτό που είχαν κάνει στον Ισαάκ (Γαλ.ς:7-9). Η Ρεβέκκα κι όχι ο Ισαάκ έστειλε τον Ιακώβ στην εξορία. Ο Ισαάκ έζησε και είδε την επιστροφή του γιου του (Γεν.λε:27-29).
Γέν.κζ:45
Διά τί να σας στερηθώ και τους δύο εν μιά ημέρα: Σύμφωνα με το Νόμο του Θεού, ο πιο κοντινός συγγενής του δολοφονημένου έπρεπε να σκοτώσει το φονιά. Έτσι, αν ο Ησαύ σκότωνε τον Ιακώβ, ο πιο κοντινός συγγενής έπρεπε να σκοτώσει τον Ησαύ.
Γέν.κζ:46
Δικαιολογεί (με ψέμα πάλι) τη φυγή του Ιακώβ λέγοντας ότι πάει να παντρευτεί από τη Μεσοποταμία όπως έκανε κι εκείνος, και να μην πάρει Χαναναία όπως ο Ησαύ.
