Εμείς μέσα στο σκοτάδι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο με τα νυκτόβια ζώα, την κουκουβάγια και τα κλαψοπούλια, τα οποία μέσα στο απόλυτο σκοτάδι, πιάνουν με ευχέρεια τη λεία τους. Ο μεγαλύτερος εχθρός των ποντικών είναι η ...κουκουβάγια. Τρώει όλο το χρόνο 6.000 ποντίκια.
Αναπνέουμε γύρω στις 28.000 φορές κάθε 24ωρο και όμως μόλις που το παίρνουμε είδηση. Αλλά εάν βρεθούμε στην κορυφή ενός βουνού, όπου ο αέρας είναι πολύ αραιός, δεν είναι τόσο εύκολο να αναπνεύσουμε. Επίσης εάν θα κολυμπήσουμε κάτω από το νερό, έστω για ένα λεπτό, πάλι θα δυσκολευόμαστε λόγω έλλειψης οξυγόνου. Όμως τα πουλιά μπορούν να πετάξουν σε μεγάλα ύψη χωρίς να έχουν δυσκολίες στην αναπνοή. Ορισμένα έντομα, αν και εξαρτώνται από την ατμόσφαιρα για οξυγόνο, μπορούν να αναπνέουν κάτω από το νερό.
Ίσως να μη ξέρουμε ότι τα αυγά αναπνέουν. Σ’ ένα κανονικό αυγό χήνας υπάρχουν περίπου 10.000 τρύπες, που όμως δεν φαίνονται με το μάτι. Απ’ αυτές τις τρύπες του αυγού εισπνέει οξυγόνο, το υπό εκκόλαψη χηνόπουλο και εκπνέει διοξείδιο του άνθρακα.
Όλοι έχουμε δει ακροβατικά νούμερα. Στον κόσμο της φύσης όμως θα δούμε σπουδαιότερες ακροβατικές επιδείξεις.
Ιδιαιτέρως ας θαυμάσουμε τη γάτα σ’ ένα νούμερο ανυπέρβλητο. Τη σηκώνουμε όσο ψηλά μπορούμε, τη γυρίζουμε ανάσκελα και την αφήνουμε να πέσει. Δεν θα πέσει ανάσκελα αλλά θα σταθεί κανονικά στα τέσσερά της πόδια. Την ξαναπαίρνουμε πάλι κρατώντας την ανάσκελα, και τη ρίχνουμε κάτω από χαμηλό ύψος. Και πάλι, παρά τα στενά όρια χώρου και χρόνου, κάνει μια στροφή και πέφτει κάτω σε όρθια στάση, χωρίς ποτέ να χτυπήσει το κεφάλι και τη ράχη της.
Οι φυσιοδίφες μένουν κατάπληκτοι από αυτό το φαινόμενο, διότι είναι αντίθετο με το ακόλουθο αξίωμα της Μηχανικής: «Κάθε σύστημα που υποβάλλεται αποκλειστικά στη δική του βαρύτητα και ξεκινάει από την αδράνεια, δεν μπορεί να προσδώσει στον εαυτό του στροφή γύρω από οριζόντιο άξονα διερχόμενο από το κέντρο της βαρύτητάς του».
Κινηματογράφησαν λοιπόν μια γάτα, όταν έπεφτε ανάποδα, πρόβαλαν την ταινία σε αργό ρυθμό και είδαν το εξής: Στην αρχή, ενώ είναι ανάσκελα, κυρτώνει πολύ τη ράχη της, έπειτα ευθυγραμμίζει τη σπονδυλική της στήλη, στη συνέχεια την κυρτώνει από το αντίθετο μέρος, ενώ ταυτόχρονα κάνει μια στροφή περί τον σπονδυλικό της άξονα. ΄Έτσι πέφτει στο έδαφος με τα τέσσερα πόδια της στη σωστή στάση. Ποιος ακροβάτης μπορεί να διανοηθεί και να εκτελέσει ένα τέτοιο νούμερο;
Η ΑΡΑΧΝΗ όπως ξέρουμε, είναι επιδέξια και ταχύτατη πλέκτρια. Πετάγεται ακατάπαυστα από το κέντρο του δικτύου της εδώ κι εκεί για ν’ αρπάξει τη λεία της. Προσφέρει όμως και μια άλλη άγνωστη, υπηρεσία. Στη Νέα Γουινέα οι ιθαγενείς βοηθούνται στο ψάρεμα από τις αράχνες της περιοχής τους και να πως. Το νήμα των ιστών τους είναι εξαιρετικά ανθεκτικό, αλλά και ελαστικό, ώστε μπορεί να τεντωθεί έως ένα τέταρτο του αρχικού μήκους.
Παίρνουν λοιπόν οι ιθαγενείς κλωνάρια από μπαμπού, τα λυγίζουν στην άκρη σε είδος θηλιάς και τα βάζουν ψηλά στα δένδρα, όπου αφθονούν οι αράχνες. Εκεί αυτές βρίσκουν τη θέση κατάλληλη και πλέκουν τον ιστό τους. Έτσι σχηματίζεται μια απόχη αρκετά ανθεκτική, την οποία χρησιμοποιούν οι ιθαγενείς για να πιάσουν ψάρια!
Προκειμένου να γίνουν μετρήσεις στους φακούς, οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν κλωστή από ιστό αράχνης γιατί δεν μπορέσαμε να φτιάξουμε κάτι λεπτότερο που να μην επηρεάζεται από την αλλαγή της θερμοκρασίας. Για παράδειγμα: Μια κλωστή αράχνης, βάρους 227 γραμμαρίων, μπορεί να περιτυλίξει όλη τη γη.
Θα αναφέρουμε κάτι για την αντοχή, που έχει το στομάχι του καρχαρία. Αναφέρεται ότι στην πόλη Αιξ της Γαλλίας, ψαρεύτηκε καρχαρίας και βρέθηκε στο στομάχι του σώμα στρατιώτη μέσα σε πλήρη σιδερένια πανοπλία. Και σε άλλους καρχαρίες κατά καιρούς βρέθηκαν στο στομάχι τους κέρατα αγελάδας, μπουκάλια ιαματικού νερού των δώδεκα κιλών με συρματένιο πλέγμα κ.ά. Ο καρχαρίας- Φάλαινα που φτάνει τα 12 μέτρα, είναι το μεγαλύτερο ψάρι απ’ όλα τα ψάρια αν και έγινε γνωστό στα 1909, έτι ένας μεγάλος λευκός καρχαρίας έχει μέγεθος πάνω από 4 ½ μέτρα και βάρος 400 κιλά. Υπάρχουν 250 είδη καρχαριών.
Δεν μπορεί λοιπόν ο άνθρωπος να υπερηφανεύεται για τις οποιεσδήποτε ικανότητές του, γιατί τον ξεπερνούν τα ζώα και τα φυτά. Μόνον σε κατακτήσεις πνευματικές υπερτερεί, τις οποίες είθε να χρησιμοποιεί πάντοτε για την ωφέλεια των συνανθρώπων του.
Τα παράξενα και περίεργα της Ναμίμπια:
Μια έρημος που είναι διαφορετική από τις άλλες. Μπορεί να περάσουν χρόνια χωρίς να βρέξει. Μερικές φορές βρέχει, αλλά οι σταγόνες εξατμίζονται προτού φτάσουν στη γη. Το μόνο σίγουρο νερό της είναι η πρωινή ομίχλη που μεταφέρει ο άνεμος από τον Ατλαντικό. Όμως είναι γεμάτη ζωή. Να μερικές από τις γοητευτικές ιδιορρυθμίες της Ναμίμπια:
Υπάρχουν σκαθάρια που δεν βρίσκονται πουθενά αλλού στον κόσμο. Τα περισσότερα απ’ αυτά ζουν κάτω από τους αμμόλοφους. Έπειτα υπάρχει το μόνο σκαθάρι στον κόσμο που έχει άσπρη ράχη, όπου αντανακλούνται οι καυτές ακτίνες του ήλιου. Ενώ ένα σκαθάρι με λευκή ράχη ψαχουλεύει για την τροφή του, το ταίρι του μπορεί να είναι ανεβασμένο στην πλάτη του και να του κρατάει σκιά σαν ομπρέλα από τον ήλιο!
Μια μεγάλη αράχνη, διαμέτρου 11 εκατοστών, που είναι γνωστή σαν η «άσπρη χορεύτρια», φτιάχνει ένα σπίτι με μια καταπακτή στην πλευρά ενός αμμόλοφου. Τρέφεται με σαύρες, τριζόνια και άλλα έντομα. Όταν της επιτίθενται παίρνει μια μαχητική στάση έχοντας σηκωμένα ψηλά τα μπροστινά σκέλη της, απ’ όπου παίρνει και το άνομα «χορεύτρια». Το πιο συναρπαστικό είναι ο τρόπος με τον οποίο πετά. Διπλώνει τα πόδια στους αμμόλοφους κάνοντας τούμπες στα πλάγια. Σε τελευταία ανάλυση, δεν εφεύρε ο άνθρωπος τον τροχό!. Προηγείται η φύση!
Η οχιά της Ναμίμπια ορμά κατά μήκος της άμμου με γρήγορες πλάγιες σπρωξιές και μ’ αυτό τον τρόπο δεν γλιστράει μέσα ούτε καίγεται από την καυτή άμμο. Και τι πονηρός είναι ο τρόπος της όταν θέλει να βρει φαγητό!
Έχοντας το σώμα της θαμμένο κάτω από την επιφάνεια μόνο με τα μάτια μισόκλειστα κοιτάζει μέσα από την άμμο. Έξω βγάζει μερικά εκατοστά από την άκρη της ουράς της και φαίνεται σαν μικρό φυτό. Σύντομα μια περίεργη σαύρα έρχεται για να φάει αυτό το παράξενο «φυτό» και αντί γι’ αυτό γίνεται η ίδια γεύμα!
Φενεστράρια, σημαίνει «παράθυρα», και είναι ένα φυτό με φύλλα που βρίσκονται κρυμμένα κάτω από την άμμο και δείχνουν μόνο τις άκρες τους. Οι άκρες, όμως, είναι διαφανείς, επιτρέποντας την είσοδο στο φως για την πραγματοποίηση της φωτοσύνθεσης. Ένας μπερδεμένος σωρός από σκουριασμένο καλώδιο; Όχι, αν κοιτάξουμε από κοντά βλέπουμε πράσινα αγκαθωτά πεπόνια τυλιγμένα με λεπτά ακανθώδη κλαδιά. Αυτή είναι η νεροκολοκύθα, μια τροφή και για τον άνθρωπο και για τα ζώα.
Η Γουελγουίτσια είναι ένα μεγάλο σε σχήμα χταποδιού φυτό, που φαίνεται να έχει πολλά φύλλα αλλά έχει μόνο δύο. Μεγαλώνουν οκτώ μέτρα και κομματιάζονται από τον άνεμο και στροβιλίζονται γύρω από τον πυρήνα του φυτού σαν τα πλοκάμια του χταποδιού. Η Γουελγουίτσια ζει μέχρι δύο χιλιάδες χρόνια!
Στη Ναμίμπια ζουν επίσης μεγάλα ζώα. Μπορεί κανείς να δει να σκαρφαλώνει τον αμμόλοφο η θαυμάσια όρυξ (είδος αντιλόπης). Υπάρχουν επίσης και «οι υδραυλικοί της Ναμίμπια». Έτσι λέγονται εδώ οι ζέβρες. Έχουν μια παράξενη ικανότητα να βρίσκουν νερό. Με τις οπλές τους σκάβουν τρύπες στις ξηρές κοίτες των ποταμών, και καταβαίνουν κάτω ένα μέτρο. Γρήγορα το νερό διαποτίζει την τρύπα και ικανοποιούν τη δίψα τους. Άλλα ζώα τους παρακολουθούν, και χρησιμοποιούν κι εκείνα αυτές τις τρύπες του νερού.
Αυτές είναι λίγες μόνο από τις ιδιορρυθμίες της ερήμου Ναμίμπια, που εκτείνεται κατά μήκος της δυτικής ακτής στη Ν. Αφρική.
Μυρμήγκια... αυτοί οι συγκάτοικοί μας!
Υπάρχουν 1500 είδη μυρμηγκιών. Αυτά και οι μέλισσες είναι τα κοινωνικότερα έντομα. Είναι γνωστή η προνοητικότητά τους, για την έγκαιρη αποθησαύριση τροφής που χρειάζονται το χειμώνα. Η φωλιά τους συνήθως είναι ένα πολυδαίδαλο σύμπλεγμα στοών και διαδρόμων. Μερικά είδη μυρμηγκιών συνηθίζουν να αρπάζουν τις νύμφες και τις χρυσαλλίδες εργατών άλλων ειδών, που όταν εξελιχθούν κρατούνται ως «αιχμάλωτοι ή δούλοι τους» υπηρετώντας τους.
Μια φωλιά μυρμηγκιών μπορεί να βρίσκεται στην κρεβατοκάμαρά σας ή στο μπάνιο σας! Από τη γη: στα εξοχικά σπίτια αλλά και στις πολυκατοικίες. Τα βλέπουμε να ξετρυπώνουν από κάποιο πλακάκι ή από μια ρωγμή του ξύλινου παρκέ.
Προτιμούν τη σπιτική θαλπωρή, γιατί το σπίτι προσφέρει γι’ αυτά σταθερή πηγή τροφής και απαραίτητες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας. Ευτύχημα είναι, ότι πολύ λίγα είδη μυρμηγκιών ζουν μέσα στα σπίτια. Είναι παμφάγα. Το περίεργο είναι ότι, όταν μαζεύουν σπυριά σταριού για το χειμώνα, τα κομματιάζουν για να μη βλαστήσουν! Στην Αφρική υπάρχουν πάρα πολλά, πολλαπλασιάζονται με αυγά, οι φωλιές τους μέσα στο σπίτι αριθμούν 500 έως 1000 «κατοίκους» ενώ εκείνα που ζουν στη φύση, φθάνει το ένα εκατομμύριο!
«Τα μυρμήγκια της Ελλάδας είναι ακίνδυνα για τον άνθρωπο, ακόμα και αν τα φάει» μας λέει ο λέκτωρ της Βιολογίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης κ. Λεζάκης, σε αντίθεση με τα εκατομμύρια καταστροφικά μυρμήγκια της Αφρικής, που τρώνε ανθρώπους και ζώα. Ένα είδος μυρμηγκιών της Ν. Αμερικής μεταφέρουν τα φύλλα των δένδρων στις φωλιές τους, όχι για να τα φάνε, αλλά να θρέψουν ένα μύκητα, που με τη σειρά του γίνεται μια πολύ θρεπτική ουσία γι’ αυτά. Ο θ α υ μ α σ τ ό ς κ ύ κ λ ο ς τ η ς ζ ω ή ς...!
Πανηγύρι ταξιαρχιών...
Τα κόκκινα μυρμήγκια των δασών βοηθούν στην καταπολέμηση των βλαβερών εντόμων. ΄Έτσι μια φωλιά τέτοιων μυρμηγκιών μέσα σ’ ένα 24ωρο μπορεί να μαζέψει πάνω από ε κ α τ ό χ ι λ ι ά δ ε ς έντομα! Ακόμα βελτιώνουν το έδαφος, οι νύμφες τους χρησιμεύουν για τροφή στα ψάρια, στα ωδικά πτηνά κ.ά. Τα μυρμηκικό οξύ που παράγουν χρησιμοποιείται κατά της γρίπης, των ρευματισμών και στην Ευρώπη η χρησιμοποίησή τους αντιπροσωπεύει εμπορική δραστηριότητα πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Εξάλλου ένας δ ρ υ ο κ ο λ ά π τ η ς (κν. Ξυλοφάγος) μπορεί να εξοντώσει σε μια μέρα πολλές εκατοντάδες δασόβια μυρμήγκια.
Λόγω της ωφελιμότητάς τους σε ορισμένες χώρες προστατεύονται με ειδικές νομοθεσίες και δημιουργούν Τεχνητά μυρμηγκοτροφεία για Τεχνητό πολλαπλασιασμό. Υπάρχουν δασόβια μυρμήγκια, που έχουν σε μια και μόνη φωλιά πέντε χιλιάδες βασίλισσες: είναι ο π ο λ ύ τ ε κ ν ο ς που η μυρμηγκοφωλιά του αριθμεί 500.000 έως τρία εκατομμύρια άτομα! Μάλιστα κάποτε ενώνονται αυτές οι αποικίες κατά πολλές εκατοντάδες οπότε αποτελούν «ομοσπονδίες». Το σπουδαίο είναι, ότι χάρις στην κοινωνική τους οργάνωση δεν ανταγωνίζονται, σε επιδημίες δε όπου ελαττώνεται ο πληθυσμός τους ή σε υπερβολική αύξησή τους τίθεται σε ενέργεια ένας μηχανισμός (ανεξήγητος για μας)! χάρις στον οποίο ρυθμίζεται η ανάλογη παραγωγή των φύλων. Εννοείται, ότι αν και χρησιμοποιούνται ενίοτε τα μυρμήγκια εναντίον βλαβερών εντόμων, εν τούτοις για τις κατοικίες μας και τα τρόφιμα είναι πραγματική πληγή.
Οι φυτοψείρες περιέχουν σακχαρούχο υγρό που το αγαπούν τα μυρμήγκια, παρότι συναντούν σ’ αυτό τραχύ ανταγωνισμό από τις μέλισσες που και σ’ αυτές αρέσει υπερβολικά το ίδιο έκκριμα. Τι «σοφίζεται» λοιπόν το μυρμήγκι; Δυο πράγματα. Πρώτον, την έτοιμη φυτόψειρα την κτυπά στα οπίσθια με τις κερατοειδείς κεραίες του, οπότε εξέρχεται από την έδρα της σταγόνα, σαν μαργαριτάρι γλυκού χυμού και την καταβροχθίζει. Το δεύτερο θαυμαστό είναι, που οι εργάτριες- μυρμήγκια μαζεύουν το χειμώνα τα αυγά των φυτοψειρών, τα μεταφέρουν στη φωλιά τους, οικοδομούν ένα στάβλο όπου κατά την άνοιξη τα ε κ τ ρ έ φ ο υ ν, παίρνοντας μάλιστα προφύλαξη τέτοια, ώστε οι έξοδοι να είναι τόσο στενοί, ώστε να μη μπορεί να ξεφύγει η αιχμάλωτη γευστική λεία.
Υπάρχουν πάλι τα μυκητοτρόφα μυρμήγκια οι Ά τ τ α, όπου διατηρούν υπόγειους μυκητόκηπους σε έκταση πολλών τετραγωνικών μέτρων με σωρούς κομματιασμένων φύλλων σκορπισμένων με επιμέλεια, όπου οι καλλιεργούμενοι μύκητες τρώγονται λαίμαργα από την αποικία. Οι Άττα αποτελούν πραγματική μάστιγα γιατί ξεφυλλίζουν ολόκληρα περιβόλια, προκειμένου να περιποιηθούν τους μύκητες.
Άλλο είδος μυρμηγκιού ο Θ ε ρ ι σ τ ή ς σπείρει τα ευνοούμενά του δημητριακά, έπειτα τους βλαστημένους σπόρους τους συνθλίβει και κάνοντάς τους ζυμάρι, το αποξηραίνει στον ήλιο και κατόπιν το μοιράζει στις προνύμφες. Αμερικάνικες σφήκες του γένους Π ο λ ύ β ι ο ς, στις γιγαντιαίες φωλιές τους αποθηκεύουν μέλι και νεκρές λείες σε ειδικά κελιά. Εκεί μέσα Δε τα συντηρούν από τη μούχλα και τα βακτήρια με μια σειρά α ν τ ι β ι ο τ ι κ ώ ν με τα οποία αλείφουν το εσωτερικό της αποικίας τους.
Τέλος υπάρχουν και τα πολεμοχαρή μυρμήγκια που κάνουν λυσσώδεις μάχες για να εξοντώσουν μυρμήγκια άλλων ειδών, να απαγάγουν νεαρές προνύμφες- εργάτες και που, όταν μεγαλώσουν, θα υπηρετήσουν σαν σκλάβοι τα καινούργια τους αφεντικά. Και μια ακόμα γνωστή σπάνια περίπτωση ζώων που αυτοδηλητηριάζονται:Υπάρχουν παράσιτα που ζουν σε βάρος των μυρμηγκιών και τερμιτών. Αυτό αποτελεί ένα μεγάλο β ι ο λ ο γ ι κ ό π ρ ό β λ η μ α.
Τα παράσιτα ονοματισμένα: Λομέχουσα. Από ειδικές τρίχες εκκρίνουν ένα υγρό που το καταπίνουν λαίμαργα οι ένοικοι της φωλιάς: τότε τρικλίζουν, σύρονται, μεθούν, παρουσιάζουν συμπτώματα «αλκοολισμού» και ολόκληρη φωλιά μυρμηγκιών εξοντώνεται από το δηλητηριώδες ποτό των Λομεχουσών.
Επικοινωνία των Μυρμηγκιών
Οργανώνονται σε κοινωνικές ιεραρχίες, άλλοτε σαν υποτελείς, άλλοτε σαν δορυφόροι, ανάλογα με την αρχαιότητα, τη δύναμη, την πείρα, το φύλο, τη συγγένεια, τις παραγόμενες ορμόνες. Άλλοτε γίνονται προστατευτικά, άλλοτε παρουσιάζονται επιθετικά, όπως στην περίπτωση των κοκορομαχιών. Με ποιο τρόπο τα μυρμήγκια, επικοινωνούν το ένα με το άλλο; Αυτό συμβαίνει με την απελευθέρωση χημικών ουσιών, Λέει ο Έντουαρτ Ο. Γουίλσον, που θεωρείται μια από τις πιο μεγάλες αυθεντίες πάνω στα μυρμήγκια. Η ανακάλυψή του ήρθε ύστερα από 35 χρόνια μελέτης πάνω στη δραστηριότητα των μυρμηγκιών.
«Τα μυρμήγκια έχουν από 10 μέχρι 20 χημικές ουσίες σε διάφορους αδένες του σώματός τους, που τις απελευθερώνουν για να μεταδίδουν σήματα κινδύνου, για να στρατολογούν εργάτες, για να επιτίθενται στον εχθρό ή για να συγκεντρώνονται σε ορισμένα μέρη».
Ανακάλυψε ότι τα μυρμήγκια αναγνωρίζουν τα νεκρά μυρμήγκια, από το ελαϊκό οξύ- το οποίο απελευθερώνεται καθώς το νεκρό μυρμήγκι αρχίζει ν’ αποσυντίθεται. Στο πείραμα έριξαν μια σταγόνα ελαϊκό οξύ πάνω σε ένα ζωντανό μυρμήγκι. Τα άλλα μυρμήγκια το μετέφεραν με το ζόρι έξω, παρά το γεγονός ότι αυτό «ελισσόταν και αντιστεκόταν», στο τσιμεντένιο εξωτερικό της φωλιάς- και έκαναν πολλές φορές το ίδιο ανεξάρτητα από το πόσες φορές μπήκε εκείνο μέσα.
Μερικά είδη του ερυθρού μυρμηγκιού προσλαμβάνουν από το περι-βάλλον τεράστιες ποσότητες τροφής, εκτρέφουν ζώα, καλλιεργούν μύκητες, αποθηκεύουν δημητριακά και σακχαρούχες ουσίες, φυτόψειρες δενδρόβιες κ.ά. Οι εργάτριές του μεταφέρουν στη φωλιά κομμάτια εντόμων που θα καταβροχθισθούν εν καιρώ. Η ποσότητα του «κρέατος εντόμου» φθάνει έως ένα κιλό ημερεσίως για κάθε μυρμηγκοφωλιά με πληθυσμό 300 ή και 600 χιλιάδες μυρμήγκια! Ενώ για τερμίτες αναφέρονται από τον Grasse, ότι βρήκε αποικία, εκτάσεως πολλών εκατοντάδων μέτρων, στην κεντρική Αφρική του π ο λ ε μ α χ α ρ ο ύ ς τ ε ρ μ ί τ η, που περιελάμβανε πολλές δ ε κ ά δ ε ς ε κ α τ ο μ μ υ ρ ί ω ν ατόμων! Σ ‘ αυτό το είδος η βασίλισσα είναι γιγαντιαία (μέγεθος ενός λουκάνικου) με γέννα μεγάλο αριθμό αυγών στο λεπτό, ενώ οι εργάτριες έχουν μέγεθος όσον ενός συνηθισμένου μυρμηγκιού.
Η πιο εντυπωσιακά φιλάδελφη συμπεριφορά παραμένει η μετάδοση της τροφής από στόμα σε στόμα και μάλιστα από τα αξιοθαύμαστης προσφοράς μελιτοφόρα μ υ ρ μ ή γ κ ι α α μ φ ο ρ ε ί ς.
Δεν λείπουν και τα μυρμήγκια γ ε ω ρ γ ο ί. Ετοιμάζουν το έδαφος της φωλιάς για την καλλιέργεια, μεταφέροντας φύλλα, που είναι τροφή τους. Περιποιούνται ιδιαίτερα τον κήπο τους. Αφαιρούν τα παράσιτα και τον λιπαίνουν. Σ’ αυτή την καλλιέργεια συμμετέχει και η βασίλισσα, που μεταφέρει στο στόμα της μικρό μέρος από μύκητα για σπόρο, όταν μετακομίζουν σε δεύτερη κατοικία ή μεταναστεύουν.
Υπάρχουν μ υ ρ μ ή γ κ ι α μ η χ α ν ι κ ο ί που κατασκευάζουν, πλέκοντας τα γερά πόδια τους, γέφυρες, δρόμους- γεμίζοντας τις μεγάλες ρωγμές του εδάφους με τα σώματά τους- για να περάσουν τα υπόλοιπα και ακόμα φωλιές με ζωντανούς τοίχους από τα ίδια που δημιουργούν στοές και αίθουσα για τη βασίλισσα, για πρόχειρη κατασκήνωση.
