Οικολογική ισορροπία: η αλυσίδα της ζωής
Η διάταξη, η οικονομία της φύσης, η έξυπνη τακτοποίηση και προπαρασκευή, η ισορροπία προπαντός στη δημιουργία, είναι ένα άλλο θαυμαστό μυστήριο! Ο Θεός έχει καταστρώσει ένα καταπληκτικό σχέδιο, για να εξασφαλιστεί η επιβίωση των αναρίθμητων φυτικών και ζωικών οργανισμών. Κάθε είδος ζώου ή φυτού π.χ αράχνη, ελέφαντας, χλόη, περιστέρι, φάλαινα, μηλιά, έχει ανάγκη για να επιζήσει από διαφορετική τροφή. Ποια κουζίνα όμως τους ετοιμάζει τα αναγκαία γεύματα;
Ο φυτικός κόσμος τρέφεται από το χώμα, το νερό και το ηλιακό φως. Αυτά όλα μεταβάλλονται σε δροσερά φύλλα, σε τρυφερούς βλαστούς, σε ωραία άνθη, σε γλυκούς καρπούς. Για να γίνει αυτό μεσολαβεί μια εκπληκτική και μυστηριώδης λειτουργία, που λέγεται φωτοσύνθεση, της οποίας οι φυσιοδίφες με δυσκολία αποκαλύπτουν τα μυστικά της. Η χλωροφύλλη (η πράσινη χρωστική ουσία των φύλλων), με πολύπλοκες φωτοχημικές αντιδράσεις μεταβάλλει το διοξείδιο του άνθρακα της ατμόσφαιρας σε άμυλο, σάκχαρο και άλλες πολυσύνθετες οργανικές ουσίες, αποδίδοντας οξυγόνο και μεταβάλλοντας τη νεκρή ύλη σε ζωντανή ύλη.
Ο σιωπηλός κόσμος... που δουλεύει ασταμάτητα!
Η διαδικασία με την οποία τα κύτταρα χρησιμοποιούν το ηλιακό φως για να μετατρέπουν το διοξείδιο του άνθρακα και το νερό σε πλούσιες θρεπτικές και χημικές ουσίες, ονομάζεται φωτοσύνθεση. Η διαδικασία αυτή έχει πολλές θαυμαστές φάσεις, τις οποίες δεν περιγράφουμε εδώ. Αυτό μόνο θα αναφέρουμε: Από τη μια μεριά μπαίνει φως, νερό και διοξείδιο του άνθρακα και από την άλλη μεριά βγαίνει οξυγό-νο στην ατμόσφαιρα και σάκχαρο (γλυκόζη) που αποταμιεύεται στα κύτταρα για περαιτέρω πολυάριθμες επεξεργασίες. Αυτές οι διεργασίες είναι μία πολυσχιδής δουλειά βάσει καταπληκτικής οργάνωσης, σχεδίων, διαγραμμάτων, κυκλωμάτων, ελεγχόμενης ροής ηλεκτρονίων, φωτονίων, γενικά μιας αυστηρής συγγραφής υποχρεώσεων. Η φωτοσύνθεση είναι ένα φυσικό φαινόμενο πολυσύνθετο και βαθιά πολύπλοκο.
Ηλιακό φως, φωτοσύνθεση, αναπνοή, ανταλλαγή της ύλης συντηρούν τη ζωή στον πλανήτη μας από τον απλούστερο μονοκύτταρο οργανισμό ως τον μεγαλύτερο φιλόσοφο.
Χρειάζονται όλοι οι οργανισμοί!
Συχνά ακούμε ότι ζώα όπως ο λύκος και η αλεπού είναι βλαβερά. Γι’ αυτό στην πατρίδα μας έχουν επικηρυχθεί σαν επιβλαβή θηράματα. Είναι όμως πράγματι επιβλαβή;
Οι λύκοι τρωνε τα ελάφια. Αν σκοτώσουμε όλους τους λύκους, τότε θα υπεραυξηθεί ο πληθυσμός των ελαφιών.
Όταν όμως υπεραυξηθούν τα ελάφια που είναι φυτοφάγα, κάνουν υπερβόσκηση με αποτέλεσμα να λιγοστεύουν τα φυτά. Τα ελάφια τότε μη βρίσκοντας τροφή αρχίζουν να τρωνε και τους φλοιούς των δένδρων καταστρέφοντάς τα. Δηλαδή καταστρέφεται το δάσος.
Η νυφίτσα: αρπακτική, πονηρή, σβέλτη, μικρόσωμη, ευλύγιστη, αντιπαθητική, καταστρεπτική στα πουλερικά, στα ρούχα και στα σκεύη των σπιτιών. Όμως είναι ικανή και γενναία κυνηγός, είναι ωφέλιμη στις καλλιέργειες, γιατί εξοντώνει περισσότερα από 500 ποντίκια το χρόνο. Η ωραιότατη άσπρη γούνα ενός είδους με κοντή ουρά (ερμίνα), ελκυστική για την ανθρώπινη ματαιοδοξία, χρησιμοποιήθηκε σ’ όλο τον κόσμο στις επίσημες στολές αξιωματούχων και δικαστικών.
Η νυφίτσα που κατοικεί σε χιονισμένες περιοχές τον μεν χειμώνα φοράει μια θαυμάσια άσπρη γούνα, το δε καλοκαίρι η γούνα στη ράχη της παίρνει κοκκινωπό χρώμα όμοιο με τα ξερά χαμόκλαδα που σκεπάζουν το έδαφος.
Αυτά τα παραδείγματα μας δείχνουν, ότι κάθε ζώο και φυτό παίζει ένα συγκεκριμένο και απαραίτητο ρόλο για τη διατήρηση της οικολογικής ισορροπίας στη φύση.
Και όταν επεμβαίνει αλόγιστα ο άνθρωπος στο οικοσύστημα της φύσης, οι συνέπειες είναι καταστρεπτικές. Παρατηρούμε ότι η φύση «προβλέπει»! Ένα σαν παράδειγμα από τα απειράριθμα που συμβαίνουν, είναι με τα αγριοκάτσικα σε νησάκι του Αιγαίου. Ο πληθυσμός του βρισκόταν γύρω σ’ ένα σταθερό αριθμό. Γεννούσαν και αυξάνονταν στην υγρή περίοδο που υπάρχουν φυτά για να βοσκήσουν, ενώ το καλοκαίρι ένα μέρος πέθαινε από έλλειψη νερού και τροφής. Έτσι ο πληθυσμός του παρέμενε σταθερός. Όμως θέλησε να επέμβει ο άνθρωπος σαν πιο «έξυπνος»!
Βλέποντας κάθε καλοκαίρι τα κατσίκια να νεκρώνονται, σκέφθηκε να μεταφέρει νερό σε ποτίστρες. Αλλά με τον τρόπο αυτό, η έλλειψη του νερού που έλεγχε τον πληθυσμό, έπαψε να υπάρχει και ο πληθυσμός των αγριοκάτσικων άρχισε να αυξάνει χωρίς έλεγχο. Μ’ αυτό τον τρόπο υπερβόσκησαν το περιβάλλον. Και έφθασε καιρός που κινδύνεψαν με συνολική εξαφάνιση τα αγριοκάτσικα γιατί λιγόστεψε η φυτική τροφή. Τώρα χρειάζεται να φέρουν τροφή για να τα διατηρήσουν. Δηλαδή παρεμβαίνοντας ο άνθρωπος στη σκόπιμη και ρυθμισμένη ισορροπία, καταστρέφει το ωραιότατα και σοφά ρυθμισμένο σύστημα που βασιλεύει στη φύση.
Στους οργανισμούς της ξηράς υπάρχει πρόβλημα διατήρησης του νερού στο σώμα τους και γι’ αυτό υπάρχουν προστατευτικές κατασκευές, πράγμα που δεν ισχύει για τους υδρόβιους.
Πόσες σκοπιμότητες!...
Αρχίζει το κρύο... Διάφορα ζώα όπως οι σαύρες που τρώνε έντομα έχουν πρόβλημα τροφής, γιατί τα περισσότερα έντομα το χειμώνα επιβιώνουν με τη μορφή αυγών. Όταν λείπει η τροφή, ή θα φύγουν τα ζώα (όπως τα χελιδόνια, που τρώνε έντομα) και θα πάνε εκεί που θα βρουν τροφή, ή πέφτουν σε νάρκη μέσα στη φωλιά τους ακίνητα όπως οι σαύρες, χελώνες, φίδια, καταναλώνοντας με οικονομία το λίπος που αποθήκεψαν το καλοκαίρι, όταν τα έντομα ήταν άφθονα.
Τα ζώα διαθέτουν μηχανισμούς με τους οποίους «προβλέπουν» τις αλ-λαγές που θα συμβούν. Οι πεταλούδες π.χ. πριν αρχίσει το δυνατό κρύο, κάνουν τ’ αυγά τους. Όμως άλλες φορές το κρύο έρχεται νωρίτερα, άλλες αργότερα. Μυστηριώδεις μηχανισμοί δίνουν εντολή να μεταναστεύσουν σε ζεστές χώρες πριν αρχίσει το μεγάλο κρύο στους πελαργούς και τα χελιδόνια.
Έρχεται η άνοιξη...! Τα πρώτα φυτά αρχίζουν να κάνουν λουλούδια. Συνήθως υπάρχουν συγκεκριμένα έντομα που επισκέπτονται συγκεκριμένα φυτά. Η σχέση εντόμων- φυτών στην πατρίδα μας είναι μια ξεχωριστά γοητευτική και χρήσιμη γνώση. Την εποχή με τα πολλά λουλούδια και έντομα της πλούσιας ελληνικής χλωρίδας και πανίδας, ξυπνούν οι σαύρες από τη νάρκη τους και αρχίζουν να τρέφονται από τα έντομα. Εξάλλου η αναπαραγωγή στα έμβια όντα είναι ρυθμισμένη για την εποχή που υπάρχει στο περιβάλλον άφθονη τροφή.
Έρχεται το άνυδρο καλοκαίρι...! Τα φύλλα στα δένδρα μειώνονται. Τα ετήσια φυτά ξεραίνονται αφού προηγουμένως έφτιαξαν τους σπόρους τους. Τα περισσότερα έντομα θ’ αρχίσουν να κάνουν αυγά. Τα μεταναστευτικά πουλιά συγκεντρώνουν λίπος στο σώμα τους για καύσιμα του ταξιδιού τους στο Νότο.
Πόσο θαυμαστές και συντονισμένες σκοπιμότητες!
Για την αρμονία του οικολογικού κύκλου, υφίσταται σοφή πρόνοια και στο θέμα των γεννήσεων. Ένα ζώο αδύνατο, που έχει πολλούς εχθρούς, γεννά πάρα πολλούς απογόνους, ενώ ένα άγριο και αρπακτικό γεννά μικρό αριθμό απογόνων. Ο λαγός που έχει πλήθος εχθρών, γεννά 4-5 φορές το χρόνο από 3-5 λαγουδάκια κάθε φορά.
Διαπιστώθηκε ότι ο λαγός κατέχει περίπου εκατό εκατομμύρια οσφρητικά κύτταρα κατανεμημένα σε επιφάνεια ολίγων τετραγωνικών εκατοστών, ενώ τα γευστικά του κύτταρα ανέρχονται σε λίγες χιλιάδες. Τα κουνέλι δέκα ή περισσότερα κουνελάκια το μήνα και η βασίλισσα των τερμιτών γεννά 8,000 αυγά τη μέρα.
Αντίθετα στα αρπακτικά ζώα οι γεννήσεις περιορίζονται. Το γεράκι μια φορά το χρόνο 2-4 αυγά, η τίγρης 1-2 τιγράκια, το λιοντάρι 1-2 λιονταράκια, ο ελέφαντας 1 κάθε δύο χρόνια. Εάν δεν είχαν έτσι τα πράγματα, η ισορροπία θα καταστρεφόταν ολοκληρωτικά.
Θαυμαστός κύκλος!
Το χώμα γίνεται χορτάρι, το χορτάρι τροφή στα ζώα, τα ζώα σαν πεθάνουν γίνονται χώμα και ο κύκλος πάλι από την αρχή.
Διαπιστώνουμε ακόμα, ότι τίποτα περιττό δεν υπάρχει στη φύση. Μέσα από πολύπλοκες και μελετημένες λειτουργίες και σχέσεις διατηρείται μια θαυμαστή ισορροπία, στην οποία, όταν παρεμβαίνει ο αδέξιος πολλές φορές ανθρώπινος παράγων, επιφέρει καταστρεπτική διαταραχή.
Χαρακτηριστική είναι η θαυμαστή ισορροπία που υπάρχει μεταξύ φυτικής και ζωικής ζωής. Δηλαδή, εάν ολόκληρη η ζωή ήταν ζωική και την αποτελούσαν μόνο ζώα, θα είχε καταναλωθεί έως τώρα όλο το οξυγόνο. Εάν πάλι ολόκληρη η ζωή ήταν φυτική και την αποτελούσαν μόνο φυτά, θα είχε εξαντληθεί όλο το διοξείδιο του άνθρακα. Έτσι και στη μια περίπτωση και στην άλλη, θα πέθαιναν και τα ζώα και τα φυτά. Εν τούτοις, επειδή υπάρχει αυτή η ισορροπία, διαιωνίζονται και τα φυτά και τα ζώα.
