Κάποτε ο μεγαλύτερος «μπαμπούλας» της ανθρωπότητας ήταν η πυρηνική απειλή. Σήμερα είναι η τρομοκρατία σε όλες τις μορφές της. Σύντομα όμως, η ηλεκτρομαγνητική ρύπανση θα αναρριχηθεί στην κορυφή του «πάνθεον» των σημαντικότερων απειλών για την παγκόσμια υγεία. Η τεχνολογική έκρηξη, μαζί με νέες δυνατότητες, φέρνει και νέους κινδύνους.
Η ηλεκτρορύπανση αποτελεί το μεγαλύτερο κίνδυνο για την ανθρώπινη υγεία. Η χρήση των κινητών τηλεφώνων από ένα δισεκατομμύριο ανθρώπους έχει χαρακτηριστεί από ειδικούς του βιοηλεκτρομαγνητισμού σαν το «μεγαλύτερο πείραμα στην ιστορία της ανθρωπότητας». Δεν ξέρουμε τι ακριβώς θα συμβεί στην υγεία μας. Ούτε καν υποψιαζόμαστε τις επιπτώσεις που έχει και θα έχει η συνεχής εκπομπή μικροκυματικής ακτινοβολίας τόσο κοντά στον εγκέφαλό μας. Το σίγουρο είναι πως σύντομα θα δούμε να ξεπηδούν νέες, άγνωστες νευροψυχικές ασθένειες, ψυχολογικές διαταραχές και εκφυλιστικές νόσοι, ενώ ο καρκίνος του εγκεφάλου θα γίνει μια συνηθισμένη αιτία θανάτου ακόμη και στις νεαρές ηλικίες. Βρισκόμαστε μήπως λίγο πριν από το ξέσπασμα της μεγαλύτερης νευροψυχολογικής, και όχι μόνο, επιδημίας του 21ου αιώνα;
Είναι μικρά, έξυπνα και εξαπλώνονται με γεωμετρικούς ρυθμούς. Μέσα σε μια δεκαετία κατέκτησαν ολόκληρο σχεδόν τον κόσμο. Οι περισσότεροι δεν κάνουμε βήμα χωρίς αυτά. Ο λόγος για τα κινητά τηλέφωνα, μια εφεύρεση που έφερε επανάσταση στον τρόπο επικοινωνίας μας.
Τα κινητά τηλέφωνα μας απελευθέρωσαν από το χώρο και τη σκλαβιά των καλωδίων. Δημιούργησαν ένα νέο κύμα τηλεπικοινωνιακής κουλτούρας, που βασίζεται στα SMS, MMS, στις τηλε-φωτογραφίες, στις συνδέσεις με Internet εν κινήσει και στις on line πληροφορίες, οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Σήμα κατατεθέν του διαρκώς επιταχυνόμενου καπιταλισμού, τα κινητά τηλέφωνα ξεκίνησαν στα τέλη της δεκαετίας του 1980 σαν πανάκριβα εργαλεία των επιχειρηματιών και των πλουσίων. Για να καταλήξουν στις μέρες μας ένα φτηνό τεχνολογικό προϊόν μαζικής κατανάλωσης.
Στην Ελλάδα υπάρχουν περίπου 12 εκατομμύρια συσκευές, ενώ στα περισσότερα σπίτια θα βρει κανείς πλέον δύο με τρία κινητά τηλέφωνα. Τα χρησιμοποιούν οι πάντες, ακόμα και παιδιά του Δημοτικού. Πολλοί δε έχουν δύο διαφορετικές γραμμές και συσκευές.
Σε ολόκληρο τον πλανήτη υπολογίζεται πως υπάρχουν περίπου 1,5 δισεκατομμύριο χρήστες τους, και ο αριθμός τους όλο και αυξάνεται.
Όλα αυτά θα μπορούσαν να αποτελούν στοιχεία μιας εκπληκτικής τεχνολογικής και πολιτισμικής επανάστασης που αλλάζει το επικοινωνιακό πρόσωπο του πλανήτη, αν δεν υπήρχε και η σκοτεινή πλευρά. Και η σκοτεινή πλευρά είναι πως τα κινητά τηλέφωνα δεν είναι «αθώες» συσκευές τηλεπικοινωνίας. Έχουν μια σειρά από παρενέργειες στους ανθρώπους που τα χρησιμοποιούν.
Δεν αναφερόμαστε βεβαίως στις παρενέργειες που έχουν στις ανθρώπινες σχέσεις (π.χ. γνωριμίες και χωρισμοί μέσω SMS), ούτε και στο γεγονός ότι αποτελούν στην ουσία «ηλεκτρονικά λουριά», που έχουν καταργήσει την ιδιωτική ζωή για μια σειρά από επαγγελματίες. Το πρόβλημα είναι ακόμη πιο σοβαρό: τα κινητά τηλέφωνα βλάπτουν σοβαρά την υγεία μας!
Διάφορες έρευνες, που πραγματοποιήθηκαν την τελευταία δεκαετία, κατέληξαν στο δυσάρεστο συμπέρασμα πως τα κινητά τηλέφωνα έχουν μια σειρά από αρνητικές επιπτώσεις στην ανθρώπινη υγεία. Κύριος υπεύθυνος γι' αυτό θεωρείται η μικροκυματική ακτινοβολία που εκπέμπουν.
Αυτή η ακτινοβολία έχει θερμικές και μη θερμικές επιδράσεις στους ζωντανούς ιστούς και στα κύτταρα, οι οποίες προκαλούν βλάβες στην υγεία μας. Βλάβες που είναι αθροιστικές, προσβάλλουν ιστούς και όργανα του σώματός μας, με πρώτο και καλλίτερο τον εγκέφαλό μας και πλήττουν ακόμη και το DNA μας! Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά.
Μια πηγή ηλεκτρομαγνητικής μόλυνσης δίπλα στο κεφάλι μας!
Ένας αιώνας μετά την εκπομπή του πρώτου ηλεκτρομαγνητικού σήματος, και ο πλανήτης μας έχει κατακλυστεί από τεχνητές ηλεκτρομαγνητικές ακτινοβολίες, τις βλαβερές επιπτώσεις των οποίων μόλις αρχίζουμε να υποψιαζόμαστε. Το πρόβλημα πηγάζει από την ηλεκτρομαγνητική ρύπανση, που είναι αόρατη και προέρχεται σχεδόν από κάθε ηλεκτρική και ηλεκτρονική συσκευή που χρησιμοποιούμε.
Μέχρι πρόσφατα οι ανησυχίες για την επικινδυνότητα της ηλεκτρομαγνητικής ρύπανσης εστιάζονταν κυρίως στους ηλεκτρικούς πυλώνες υψηλής τάσης, στα ραντάρ και γενικά στους σταθμούς ραδιοεκπομπών.
Όμως, εδώ και μια δεκαετία περίπου, οι ανησυχίες εστιάζονται σε μια μικρή συσκευή που εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι τη φέρνουν καθημερινά σε μια από τις δύο πλευρές του εγκεφάλου τους: το κινητό τηλέφωνο.
Γιατί συμβαίνει αυτό;
Τα κινητά τηλέφωνα είναι πηγές μικροκυματικής ακτινοβολίας. Από την κεραία τους στέλνουν και αποδέχονται ηλεκτρομαγνητικά σήματα. Το πρόβλημα με τη χρήση των κινητών τηλεφώνων είναι η βλαβερή επίδραση αυτών των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων όταν εκπέμπονται για μεγάλο χρονικό διάστημα και, επιπλέον, το ότι η πηγή της ακτινοβολίας βρίσκεται ακριβώς στην πλευρά του κεφαλιού μας...
Αποτελεί πλέον κοινό μυστικό ότι τα κινητά τηλέφωνα συνιστούν στην εποχή μας την κυριότερη πηγή ηλεκτρομαγνητικής μόλυνσης. Κι αυτό είναι κάτι που οι εταιρείες που κατασκευάζουν και εκμεταλλεύονται αυτές τις συσκευές δεν μπορούν να κρύψουν. Οι σχετικές έρευνες, κυρίως οι ανεξάρτητες, αλλά και κάποιες κυβερνητικές, είναι καταπέλτης γι' αυτό το θέμα.
Εμπόδια των εταιρειών κατασκευής κινητών τηλεφώνων σε ερευνητές.
Το 1991 η Motorola χρηματοδότησε έρευνα των βιοχημικών Jerry Phillips & Ross Adey για τις επιπτώσεις της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων στην υγεία μας. Σύμφωνα με καταγγελία του Phillips, η εταιρεία τους ασκούσε πιέσεις να παραποιήσουν και να μην αποκαλύψουν τα αποτελέσματα των ερευνών τους, π.χ. ότι η ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων καταστρέφει το γενετικό υλικό (το DNA) των ποντικών. Όταν βέβαια δεν συμμορφώθηκαν με τις υποδείξεις διακόπηκε η χρηματοδότηση της έρευνας.
Η πιο κραυγαλέα περίπτωση παρεμπόδισης ερευνών από τις εταιρείες κατασκευής κινητών τηλεφώνων αφορά τον επιδημιολόγο Dr. George Carlo. Η έρευνα χρηματοδοτήθηκε με 28 εκατ. δολάρια από εταιρείες κατασκευής κινητών τηλεφώνων μέχρι το 1998, ένα χρόνο πριν ορίσει η Ε.Ε. το ανώτατο όριο (SAR) απορροφούμενης ακτινοβολίας στα 2 watt/Kgr ιστού. Η έρευνα αυτή έδειξε αναμφισβήτητη συσχέτιση μεταξύ της ακτινοβολίας των κινητών τηλεφώνων και της ανάπτυξης καρκίνου στον χρήστη τους.
Ο Dr. Carlo συμπέρανε ότι αυτού του είδους οι ακτινοβολίες ενδέχεται να προκαλούν γενετικές βλάβες, σημειώνοντας ότι «δεν είναι πλέον σωστό να ισχυρίζονται οι εταιρείες κινητών τηλεφώνων ότι τα προϊόντα τους είναι ασφαλή».
Έμμεση αποδοχή της επικινδυνότητας των κινητών τηλεφώνων από τις εταιρείες κατασκευής τους.
Τους πιθανούς κινδύνους υγείας από τη χρήση των κινητών τηλεφώνων τους αποδέχονται έμμεσα και οι ίδιες οι κατασκευάστριες εταιρείες. Αυτό φαίνεται από το ότι ορισμένες πατέντες για τα κινητά τους σχεδιάστηκαν να προσφέρουν προστασία στο χρήστη από την ακτινοβολία.
Για παράδειγμα, μια πατέντα της Νokia (κατατέθηκε στις 28-07-1998) αναφέρει τα εξής: «Έχει υποστηριχθεί ότι η ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων προκαλεί αλλαγές στην ηλεκτρική κατάσταση - στην ιοντική ισορροπία - των νευρικών κυττάρων.
Μια διαρκής και εστιασμένη έκθεση στην ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων έχει υποστηριχτεί ότι αδυνατίζει τις στρώσεις μυελίνης των νευρικών κυττάρων και τελικά οδηγεί σε εξασθένιση της ακουστικής ικανότητας κτλ».
Η Motorola, η Ericsson και άλλοι κατασκευαστές κινητών τηλεφώνων έχουν καταθέσει παρόμοιες πατέντες. Οι εταιρείες αυτές αντιδρούν ακόμα και σε κάθε απόπειρα μερικής αντιμετώπισης του προβλήματος.
Ενδεικτικά, το 2002 η γνωστή φίρμα Levi's επρόκειτο να κυκλοφορήσει ένα μπουφάν με ειδική τσέπη για κινητό τηλέφωνο που θα προφύλασσε το χρήστη από την ακτινοβολία.
Αναγκάστηκε να υποχωρήσει μετά από σφοδρές αντιδράσεις των εταιρειών κατασκευής κινητών τηλεφώνων, που δεν ήθελαν να φανεί ότι υπάρχει πρόβλημα επικινδυνότητας των κινητών και αφετέρου διότι θέλουν οι ίδιες κάποια στιγμή να καρπωθούν τα κέρδη για πιο ασφαλή τηλέφωνα, κατοχυρώνοντάς τα με σχετικές πατέντες.
Συνένοχες οι κρατικές υπηρεσίες ελέγχου και οι διεθνείς οργανισμοί.
Οι υπηρεσίες ελέγχου των ΗΠΑ και της ΕΕ αδιαφορούν μέχρι σήμερα να πάρουν ουσιαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση των κινδύνων υγείας από την ακτινοβολία των κινητών τηλεφώνων και των κεραιών των σταθμών βάσης.
Μη εξαιρετέα από τη συγκάλυψη του σκανδάλου των κινητών είναι και η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας που, ενώ εκδίδει συμβουλευτική οδηγία υπέρ της χρήσης ακουστικών κινητού τηλεφώνου, δεν διαπιστώνει την ύπαρξη αναμφισβήτητων αποδείξεων για κίνδυνο στην υγεία του χρήστη.
Πως αντιμετωπίζουν σήμερα το σκάνδαλο των κινητών τα κράτη της ΕΕ;
Όχι μόνο το συγκαλύπτουν, αλλά μας προτρέπουν να γίνουμε θύματα του. Στις 21-09-2004, πέντε υπηρεσίες χωρών της Βόρειας Ευρώπης, αρμόδιες για τη δημόσια υγεία και την προστασία από την ακτινοβολία, ανακοίνωσαν ότι οι χρήστες κινητών τηλεφώνων καλό είναι να χρησιμοποιούν τα «hands free» που μειώνουν την έκθεσή τους στην ακτινοβολία (;).
Οι ίδιες αυτές υπηρεσίες σαν «Πόντιος Πιλάτος» επισημαίνουν ότι οι συσκευές κινητής τηλεφωνίας δεν συνιστούν κίνδυνο για την υγεία όταν τηρούνται οι κανόνες χρήσης τους. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διαφώνησε ακόμα και με το ανεπαρκές προληπτικό μέτρο της τοποθέτησης των 300 μέτρων από κατοικημένες περιοχές, παρότι έχει δειχθεί από προαναφερθείσες έρευνες ότι ακόμα και ελάχιστα ποσά ακτινοβολίας μπορούν να έχουν σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας.
Συγκεκριμένα, σε σχετικό ερώτημα του ευρωβουλευτή (καθηγ. Βιοχημείας) Α. Τρακατέλλη αναφορικά με την επικινδυνότητα της λειτουργίας των κεραιών στο Χορτιάτη Θεσσαλονίκης και σε άλλες περιοχές της χώρας, ο αρμόδιος επίτροπος Ε. Λικάνεν απάντησε ότι «οι επιστημονικές αποδείξεις δεν υποστηρίζουν την άποψη που λέει ότι μια κεραία σε απόσταση 300 μ. θα είχε επιπτώσεις στην υγεία.
Από τη στιγμή που τα πραγματικά επίπεδα έκθεσης παραμένουν κάτω από τα συνιστώμενα επίπεδα, η υγεία των πολιτών είναι καλά προστατευμένη σύμφωνα με όσα γνωρίζουμε».
Το εξωφρενικό της υπόθεσης είναι ότι αυτό που αμφισβητεί η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το προβλέπει και το νομοσχέδιο του υπουργείου Μεταφορών για τις ηλεκτρονικές επικοινωνίες: θα απαιτεί να ξηλωθούν εντός ενός έτους όλες οι κεραίες που βρίσκονται σε ακτίνα μικρότερη των 300 μ. από σχολεία, ανώτατα και τεχνολογικά ιδρύματα και νοσοκομεία.
Σημειωτέον, η κατάθεσή του στη Βουλή καρκινοβατεί επί χρόνια, ίσως γιατί δεν είναι ... έτοιμες ακόμα οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας. Αλλά ακόμα και αυτό το νομοσχέδιο δεν θα αφορά όλες τις κεραίες στη χώρα μας αλλά μόνο τις 4,000 από τις 6,000.
Και μέχρι τότε, ο Συνήγορος του πολίτη (στερημένος κάθε δικαιώματος νομικής επέμβασης, και στην ουσία δρώντας εκτονωτικά σαν «μη κυβερνητική οργάνωση») θα διαμαρτύρεται για τις αυθαιρεσίες των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας που φυτεύουν όπως τους βολεύει όλη τη ώρα με τις τοξικές κεραίες τους. Μόνο στην πάτρα, έχουν φυτευτεί κυριολεκτικά πάνω στα κεφάλια των ανθρώπων τουλάχιστον 52 κεραίες.
Τα κινητά τηλέφωνα πρέπει να φέρουν προειδοποίηση για τις τυχόν αρνητικές επιδράσεις τους στην υγεία των χρηστών τους, αποφάσισε τον Απρίλιο του 2000 μια κυβερνητική επιτροπή της Μ. Βρετανίας, που επιβεβαίωσε ότι η χρήση των κινητών είναι γενικά επικίνδυνη. Το σχετικό άρθρο δημοσιεύτηκε στις 29 Απριλίου 2000 στην εφημερίδα Observer και προκάλεσε μεγάλη αίσθηση.
Ο επικεφαλής της 12μελούς επιτροπής, Γουίλιαμ Στιούαρτ, επέμενε στη δημοσιοποίηση της απόφασης με το σκεπτικό ότι, μολονότι δεν υπάρχει ακόμη οριστική επιστημονική απόδειξη ότι τα κινητά τηλέφωνα προκαλούν αρρώστιες στους χρήστες τους, θα πρέπει ο κόσμος να είναι επιφυλακτικός σχετικά με την παρατεταμένη χρήση τους: «Ο κόσμος πρέπει να είναι σε θέση να επιλέγει. Για την ώρα πάντως βρίσκεται στο σκοτάδι», έγραφε η Βρετανική εφημερίδα. Τον ίδιο μήνα το μηνιαίο περιοδικό Which? Ανέφερε ότι το hands free που υποτίθεται ότι είναι σχεδιασμένο να προστατεύει τους χρήστες από την ακτινοβολία, στην πραγματικότητα διοχετεύει τριπλάσια ποσότητα στον εγκέφαλό τους!
Σύνδρομο χρήσης κινητού τηλεφώνου
Στη Βρετανία δρα από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 κι ένας απ' τους μεγαλύτερους πολέμιους των κινητών τηλεφώνων, ο ειδικός στη νεότευκτη επιστήμη του βιοηλεκτρομαγνητισμού Ρότζερ Κόγκχιλ, ο οποίος διαθέτει ανεξάρτητο εργαστήριο στο Gwent της Αγγλίας, είναι ζήτημα χρόνου για να καθιερωθεί στην παγκόσμια ιατρική ορολογία η φράση «σύνδρομο χρήσης κινητού τηλεφώνου».
Ποιο όμως είναι το σύνδρομο του κινητού; Τα συμπτώματά του ξεκινούν από ένα απλό πονοκέφαλο και φτάνουν μέχρι τη διαταραχή της ψυχικής ισορροπίας!
Περίπου το 40% των χρηστών κινητού τηλεφώνου παραπονιούνται ότι υποφέρουν από συχνούς πονοκεφάλους, ενώ οι περισσότεροι ανακαλύπτουν, έπειτα από μια μέρα συχνής χρήσης της συσκευής, ότι έχουν έντονο πονοκέφαλο. Οι συχνοί χρήστες αυτών των συσκευών διακατέχονται από ένα αίσθημα μόνιμης κούρασης και αδυναμίας. Οι πιο άτυχοι απ' αυτούς, έπειτα από 1-2 χρόνια, μπορεί ν' αρχίσουν ν' αναπτύσσουν λευχαιμία και άλλες μορφές καρκίνου...
Η ακτινοβολία από τα κινητά τηλέφωνα φαίνεται ότι επηρεάζει αρνητικά το ανθρώπινο ανοσοποιητικό σύστημα. Τα εκπεμπόμενα μικροκύματα προκαλούν βλάβες στα λευκοκύτταρα, που λειτουργούν σαν «φύλακες άγγελοι» της υγείας μας, καθώς καταπολεμούν τις λοιμώξεις και τις ασθένειες.
Ο Κόγκχιλ ισχυρίζεται ότι το ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου ελέγχεται από φυσικά ηλεκτρομαγνητικά πεδία, τα οποία εκπέμπονται από το σώμα. Πιστεύει ότι η ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα προκαλεί διαταραχές στο ηλεκτρομαγνητικό πεδίο του ανθρώπου, εμποδίζοντας έτσι τη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού μας συστήματος.
Ο ειδικός στον ηλεκτρομαγνητισμό Βρετανός βιολόγος υποστηρίζει πως έχει αδιάσειστα στοιχεία που ενοχοποιούν τα κινητά τηλέφωνα: "Στο εργαστήριό μου απέδειξα ότι έπειτα από 7,5 ώρες έκθεσης στην ακτινοβολία των κινητών παρατηρούνται σοβαρές διαταραχές στη λειτουργία των κυττάρων του ανοσοποιητικού συστήματος. Μια μέρα μετά την έκθεση στην ακτινοβολία η ικανότητα αντίστασης αυτών των κυττάρων πέφτει κατακόρυφα και τη δεύτερη μέρα μόνο το 13% των λευκών αιμοσφαιρίων μπορούν να θεωρηθούν «μάχιμα».."
Σύμφωνα με πρόσφατους υπολογισμούς, σχεδόν το 15% των χρηστών χρησιμοποιούν το κινητό τους περισσότερο από 20 λεπτά την ημέρα, ενώ το 1,8% το χρησιμοποιούν περισσότερο από 2 ώρες ημερησίως. Αυτό σημαίνει ότι π.χ. στην Ελλάδα, όπου τα κινητά υπολογίζονται σε πάνω από 12.000.000, περίπου 200.000 άνθρωποι «πυροβολούν» καθημερινά τον εγκέφαλό τους με μεγάλη δόση επικίνδυνης ακτινοβολίας, ενώ άλλο 1.000.000 βρίσκεται σε σοβαρό κίνδυνο, καθώς η υγεία τους είναι συνεχώς εκτεθειμένη στη βλαβερή επίδραση των μικροκυμάτων που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα.
Ανεξάρτητες έρευνες ενοχοποιούν τα κινητά τηλέφωνα.
Οι εφημερίδες γνωρίζουν πολύ καλά ότι ο φόβος «πουλάει». Σποραδικά εμφανίζονται σε εφημερίδες διαφόρων χωρών τίτλοι όπως Το κινητό τηλέφωνο σκότωσε τον άντρα μου, κάνοντας τον καθένα που χρησιμοποιεί κινητό να φοβάται. Και σε μεγάλο βαθμό αυτοί οι φόβοι δεν είναι αδικαιολόγητοι. Το Φεβρουάριο του 1999 μια μελέτη, που δεν βγήκε ποτέ στο φως της δημοσιότητας, υποστήριξε ότι τα κινητά προκαλούν απώλεια μνήμης στον χρήστη τους. Μόνο ανεξάρτητες έρευνες, από επιστήμονες και εργαστήρια που δεν επηρεάζονται από κολοσσούς όπως η Motorola, μίλησαν ανοιχτά για βλάβες στο DNA και στον εγκέφαλο των χρηστών κινητών τηλεφώνων.
Ήδη από το 1995 ο Χένρι Λαή, του πανεπιστημίου του Σηάτλ, πραγματοποίησε έρευνες που έδειχναν ότι το DNA των εγκεφάλων των ποντικιών που είχαν εκτεθεί σε μικροκυματική ακτινοβολία είχε υποστεί σημαντικές βλάβες, παρόμοιες μ' αυτές που προκαλούν οι τοξικές ουσίες ή οι ισχυρές δέσμες ακτίνων Χ. «Αν αυτό είναι σωστό, τότε θα πρέπει ν' αλλάξουμε απόλυτα τον τρόπο σκέψης σχετικά με τις ακτινοβολίες» είπε ο Τζόζεφ Ρότι, ειδικός στην ογκολογία των ακτινοβολιών του πανεπιστημίου του Σαιντ Λούις.
Το 1997 μια άλλη έρευνα βόμβα ήρθε να ταράξει τα νερά. Ερευνητές του Βασιλικού Νοσοκομείου της Αδελαΐδας στην Αυστραλία ξόδεψαν 18 μήνες βομβαρδίζοντας ποντίκια με ακτινοβολία, παρόμοια μ' αυτή που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα. Ο Μάικλ Ρεπάχολι που συντόνιζε την έρευνα δεν περίμενε να βρει κάτι το ανησυχητικό. Η έκπληξή του όμως ήταν μεγάλη: διπλάσιος αριθμός από τα ποντίκια που είχαν εκτεθεί στις ακτινοβολίες ανέπτυξαν λύμφωμα, σε σύγκριση με τα ζώα που δεν είχαν εκτεθεί.
Το 2002 ένα άρθρο του επιστημονικού εντύπου Environmental Health Perspectives υποστήριξε πως τα κινητά τηλέφωνα καταστρέφουν τα εγκεφαλικά κύτταρα και ενδέχεται να προκαλέσουν την πρώιμη εκδήλωση της νόσου Αλτσχάιμερ. Όπως επισημαίνει μια ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο Lund της Σουηδίας, η ακτινοβολία που εκπέμπεται από τα κινητά τηλέφωνα καταστρέφει κύτταρα σε περιοχές του εγκεφάλου που σχετίζονται με τη μάθηση, τη μνήμη και την κίνηση.
Στην τελευταία μελέτη τους οι ερευνητές μελέτησαν την επίδραση της ακτινοβολίας των κινητών στον εγκέφαλο πειραματόζωων, ηλικίας 12 έως 26 εβδομάδων. Αξίζει να σημειωθεί ότι η δομή του εγκεφάλου τους σ' αυτή την ηλικία προσομοιάζει με αυτή του εφηβικού εγκέφαλου στον άνθρωπο.
Έπειτα από 50 ημέρες, οι ερευνητές ανίχνευσαν τους εγκεφάλους των ζώων και ανακάλυψαν πως τα πειραματόζωα που είχαν εκτεθεί σε μέτρια ή υψηλά επίπεδα ακτινοβολίας διέθεταν μεγάλο αριθμό νεκρών εγκεφαλικών κυττάρων. Αυτό αποτελεί σίγουρο εισιτήριο για τη νόσο του Αλτσχάϊμερ.
Στο 2ο Διεθνές Συνέδριο για τις βιολογικές επιπτώσεις της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, παρουσιάστηκαν μελέτες που ενοχοποιούν τα κινητά τηλέφωνα για πρόκληση πονοκεφάλων, αϋπνίας, αρρυθμιών, διαταραχών του DNA, ακόμα και καρκίνων στην περιοχή του εγκεφάλου.
Οι περισσότερες μελέτες έγιναν από Σουηδούς επιστήμονες που προπορεύονται ακόμη και των Αμερικανών σε ζητήματα κινητής τηλεφωνίας. Μελέτες έδειξαν ότι από τη χρήση κινητών μπορεί να σημειωθούν αλλοιώσεις σε επίπεδο κυττάρων και γονιδίων. Πολλές μετρήσεις για τα επίπεδα ακτινοβολίας από κεραίες κινητών σε κατοικημένες περιοχές έγιναν στη Γερμανία και έδειξαν ότι τα επίπεδα ακτινοβολίας είναι πολύ μεγαλύτερα από αυτά των τηλεοράσεων και των ραδιοφώνων. Οι επιπτώσεις όμως είναι πολύ πιο σοβαρές (μέχρι και καρκινογενέσεις), όπως δείχνουν έρευνες.
Βλάβες στο DNA, στα έμβρυα και στην αναπαραγωγή.
Βλάβες στον εγκέφαλο: Πρόκληση καλοηθών και κακοήθων όγκων.
Προβλήματα στην ακοή και την όραση.
Βιολογικές βλάβες στα παιδιά.
Οι πιο ψύχραιμοι, πάντως, υποστηρίζουν πως δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία ότι τα κινητά προκαλούν καρκίνο ή άλλες αρρώστιες στους ανθρώπους. Επίσης, πως είναι υπερβολικό να ισχυριστεί κανείς ότι το κινητό «ψήνει» τον εγκέφαλο, περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη συσκευή που εκπέμπει μικροκύματα.
Εντέλει, κανείς δεν γνωρίζει ακόμη το μέγεθος της επίδρασης που προκαλεί η μικροκυματική εκπομπή ενός κινητού τηλεφώνου στο φλοιό του ανθρώπινου εγκεφάλου.
Ωστόσο, αποτελεί γεγονός πως 1,5 δισεκατομμύριο άνθρωποι σε ολόκληρο τον πλανήτη χρησιμοποιούν αυτή τη στιγμή κινητά τηλέφωνα. Πρόκειται για το μεγαλύτερο εν εξελίξει πείραμα στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ένα πείραμα που ενδεχομένως θα έχει απρόβλεπτες επιπτώσεις στη δημόσια υγεία.
Ο εγκέφαλος απορροφά το 70% της ακτινοβολίας
Μια έρευνα του 2003, Σουηδών επιστημόνων αποκάλυψε τη σαφή σύνδεση της ακτινοβολίας που εκπέμπουν τα κινητά με τη διάρρηξη των αιμοφόρων αγγείων και την καταστροφή των νευρώνων στον εγκέφαλο ποντικιών που χρησιμοποιήθηκαν σαν πειραματόζωα.
Αυτή τη φορά η σουηδική έρευνα στράφηκε στο πιο σκοτεινό, στο πιο ανεξερεύνητο πεδίο των επιδράσεων της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που εκπέμπουν και τα κινητά τηλέφωνα: στις λεγόμενες μη θερμικές επιδράσεις.
Θερμικές ονομάζονται εκείνες οι επιδράσεις που αυξάνουν τη θερμοκρασία των ιστών που ακτινοβολούνται, σε ένα επίπεδο που μπορεί να μετρηθεί. Μη θερμικές είναι εκείνες που φαίνεται να μην προκαλούν αύξηση της θερμοκρασίας.
Μέχρι πρόσφατα στη Δύση, το σύνολο σχεδόν των ερευνών και τα όρια που θεσπίστηκαν αφορούσαν τις θερμικές επιδράσεις. Μόνο στην πρώην Σοβιετική Ένωση και στην Ανατολική Ευρώπη είχαν ερευνηθεί επαρκώς οι μη θερμικές επιδράσεις, γεγονός που είχε οδηγήσει σε πολύ αυστηρότερα όρια.
Πολλές από τις εκατοντάδες μελέτες της τελευταίας δεκαετίας κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η χρήση των κινητών μπορεί να προκαλέσει ένα σύνολο ανεπιθύμητων συνεπειών, όπως πονοκέφαλοι και εξασθένιση της μνήμης.
Μελέτες που έχουν γίνει σε πειραματόζωα εμφανίζουν πολύ πιο ανατριχιαστικά αποτελέσματα, όπως διπλασιασμό της πιθανότητας εμφάνισης λεμφώματος σε ποντίκια, που είχαν προδιάθεση, ύστερα από μακρά έκθεση σε GSM ακτινοβολία (Αυστραλία) και βλάβες στο DNA (πανεπιστήμιο Ουάσινγκτον), που μπορεί να οδηγήσουν και σε καρκινογενέσεις.
Μελέτη που έγινε παλιότερα στο Πανεπιστήμιο του Έσσεν συνδέει τη χρήση του κινητού με την εμφάνιση καρκίνου του οφθαλμού.
Ελληνικές έρευνες αποκαλύπτουν: τα παιδιά κινδυνεύουν περισσότερο
Οι Ελληνικές έρευνες, μέσω του εργαστηρίου Βιοϊατρικών Προσομοιώσεων και Απεικονιστικής Τεχνολογίας και του πολυετούς ερευνητικού προγράμματος COST 281, έγιναν με βάση ομοιώματα ανθρώπινων εγκεφάλων και μέσω προσομοιώσεων σε υπολογιστές.
Ο υπολογισμός του ρυθμού ειδικής απορρόφησης ακτινοβολίας έδωσε αποτελέσματα που είναι πάνω από τα όρια που έχουν υιοθετήσει οι ΗΠΑ, ενώ είναι χαμηλότερα, αλλά αρκετά κοντά στα όρια της ΕΕ. Ενώ το αμερικάνικο όριο είναι 1,6 w/Kg ο μέσος ελληνικός ΕΡΑ με τη συγκεκριμένη μέθοδο έφτασε στα 2,2 w/Kg για τους ανήλικους και 2,4 για τους ενήλικες.
Το απατηλό ασφαλές όριο (SAR) έκθεσής μας στην ακτινοβολία των κινητών.
Τι είναι αυτό το περιβόητο όριο SAR (Specific Absorption Rate ή Βαθμός Ειδικής Απορρόφησης) που μας καθησυχάζουν οι διεθνείς υπηρεσίες ελέγχου ακτινοβολιών;
Είναι ένας αριθμός που αντιπροσωπεύει τη μέγιστη απορροφούμενη ενέργεια σε watt/Kg από 1 ή 10 γραμμάρια ιστού του χρήστη που εκπέμπεται από το κινητό του τηλέφωνο.
Η ανώτατη τιμή SAR που ισχύει για την ΕΕ (2.0 watt/Kgr για 10 γραμμάρια ανθρώπινου ιστού) υποτίθεται ότι περιορίζει μόνο τις «θερμικές επιδράσεις» της ακτινοβολίας στον άνθρωπο και όχι άλλες πολύ πιο σοβαρές βλάβες. Επομένως, το όριο SAR είναι αναξιόπιστο για την ασφάλεια κινητού τηλεφώνου στην υγεία του χρήστη.
Σύμφωνα με την Κωνσταντίνα Νικήτα, συντονίστρια της ελληνικής συμμετοχής στο πρόγραμμα, «η εναποτιθέμενη ισχύς σε ευαίσθητους ιστούς του κεφαλιού, κατά τη χρήση του κινητού τηλεφώνου, μπορεί να υπερβαίνει τα όρια ασφαλείας για την απορροφούμενη από τους βιολογικούς ιστούς ισχύ».
Κι ακόμα, «δεν είναι δυνατόν να είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι η έκθεση στην ακτινοβολία κινητών τηλεφώνων, ακόμα και σε επίπεδα χαμηλότερα απ' αυτά που προτείνονται στα πρότυπα ασφαλείας, δεν σχετίζεται με πιθανές μη αναστρέψιμες επιδράσεις στην υγεία. Γι' αυτό θα πρέπει να αποθαρρύνεται η εξάπλωση της χρήσης κινητών τηλεφώνων από ενήλικες και ιδιαίτερα από παιδιά για όχι ιδιαίτερα σημαντικούς λόγους».
«Ο εγκέφαλος του χρήστη φωτίζεται και θερμαίνεται, καθώς απορροφά έως και το 70% της ισχύος που εκπέμπει το κινητό» τονίζει ο Κώστας Λιολιούσης, επίκουρος καθηγητής Ηλεκτρονικής φυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. «Οι αρνητικές επιδράσεις αναδεικνύονται πια στατιστικά σαν βεβαιότητα», υπογραμμίζει. Έτσι, το αποτελεσματικότερο μέσο προστασίας είναι η ελαχιστοποίηση της χρήσης.
Ειδικότερα κινδυνεύουν περισσότερο τα παιδιά, που έχουν κι αυτά εθιστεί τελευταία στη χρήση των κινητών τηλεφώνων. «Καθώς ο οργανισμός των παιδιών και των νέων είναι σε ανάπτυξη, τα κύτταρα πολλαπλασιάζονται πάρα πολύ γρήγορα. Αυτό σημαίνει ότι οι χημικές αντιδράσεις μέσα στα κύτταρα που προκαλούνται από την ακτινοβολία των κινητών εξελίσσονται με απίστευτο ρυθμό και εξαπλώνονται τάχιστα.
Γι' αυτό και η χρήση των κινητών, μέχρι και την ηλικία των 18 ετών που ο εγκέφαλος αναπτύσσεται, δεν είναι αποδεκτή σε καμία περίπτωση», τονίζει ο Κώστας Λιολιούσης. Έτσι δεν υπάρχει τίποτε πιο εγκληματικά ανεύθυνο από το να επιτρέπουμε στα παιδιά μας να χρησιμοποιούν ανεξέλεγκτα τα κινητά τηλέφωνα.
Ο εγκέφαλος του παιδιού δεν έχει αναπτυχθεί πλήρως και γι' αυτό είναι πιο ευάλωτος από του ενήλικα. Η μακροχρόνια χρήση των κινητών τηλεφώνων από τα παιδιά και τους εφήβους θα έχει, δυστυχώς, αρνητικές επιδράσεις στην υγεία τους. Πιθανότατα να δούμε ασθένειες όπως η νόσος του Αλτσχάιμερ, που συνήθως εμφανίζεται σε προχωρημένη ηλικία, να εμφανίζεται πρόωρα σε νέους 25 ή 30 ετών!
Το σίγουρο είναι πως τα περισσότερα παιδιά που χρησιμοποιούν για αρκετό διάστημα κινητό θα εμφανίσουν μόλις ενηλικιωθούν συμπτώματα απώλειας μνήμης, έλλειψη συγκέντρωσης και προσοχής, νευρικότητα και στρες, βλάβες στην όραση και την ακοή, πρόωρο εκφυλισμό του εγκεφάλου τους, σκλήρυνση κατά πλάκας, ακόμη και εγκεφαλικούς όγκους!
Έτσι, τα παιδιά επιτρέπεται να χρησιμοποιούν κινητό τηλέφωνο μόνο σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και προπαντός όχι για την ψυχαγωγία τους.
Μια τελευταία έρευνα, που τιτλοφορείται Reflex study και προέρχεται από ερευνητικό κέντρο Verum της Γερμανίας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι τα μικροκύματα που εκπέμπουν τα κινητά τηλέφωνα αλλάζουν τη δομή του DNA, αλλά χωρίς να αποδεικνύεται ότι οι αλλοιώσεις αυτές είναι βλαπτικές για τον οργανισμό.
Συγκεκριμένα, η έρευνα αυτή, που κράτησε συνολικά τέσσερα χρόνια, διαπίστωσε πως οι ακτινοβολίες των κινητών δημιουργούν αλλοιώσεις στη δομή των κυττάρων (ιδιαίτερα στην πρωτεϊνική σύσταση), και αρκετές περιπτώσεις είναι μη αναστρέψιμες. Επίσης, οι επιπλοκές επηρεάζουν και την επόμενη γενιά κυττάρων, δηλαδή τη μεταλλάσουν. Είναι γνωστό ότι τα μεταλλαγμένα κύτταρα θεωρούνται μια από τις πιθανές γενεσιουργές αιτίες ανάπτυξης καρκίνου στον οργανισμό.
Ωστόσο, οι ίδιοι ερευνητές λένε πως η εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων σχετικά με τη βλαπτικότητα ή μη της μετάλλαξης των κυττάρων θα απαιτήσει τουλάχιστον άλλα τέσσερα χρόνια ερευνών. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας ακολούθησαν την πάγια τακτική της υποβάθμισης των συμπερασμάτων της έρευνας, κάνοντας λόγο για «πρώιμες και μη διασταυρωμένες εικασίες».
1,5 δισεκατομμύριο πελάτες, είναι πολλά λεφτά!
Υπάρχει πάντα και ο αντίλογος των εταιρειών που κατασκευάζουν κινητά και ισχυρίζονται ότι η ακτινοβολία των προϊόντων τους είναι σήμερα κάτω από τα όρια που έχουν θεσπίσει οι αρμόδιες επιτροπές σε ΗΠΑ και ΕΕ.
Οι εταιρείες παραγωγής και εκμετάλλευσης κινητών τηλεφώνων δεν έχουν κανένα απολύτως λόγο και κανένα συμφέρον να αποδεχτούν την αλήθεια και το προφανές όλων αυτών των ερευνών.
Αντίθετα, συνεχίζουν την προσφιλή τακτική της υποβάθμισης και συγκάλυψης, ενώ επιμένουν πως τα κινητά τηλέφωνα είναι «αθώα» μέχρι να αποκαλυφθεί το αντίθετο (δηλαδή μέχρι αυτές οι εταιρείες να αποκομίσουν τεράστια κέρδη, όπως έκαναν προηγουμένως οι καπνοβιομηχανίες).
«Η επιθεώρηση των ερευνών που έγιναν τα τελευταία 30 χρόνια δεν έδωσαν κανένα λόγο να πιστεύουμε ότι υπάρχει η οποιαδήποτε σύνδεση των κινητών τηλεφώνων με βλάβες στην υγεία», ισχυρίζεται αλαζονικά ο Μέι Σβίκορντ, επιστημονικός διευθυντής της Μοτορόλα. Και δεν περίμενε κανείς μια διαφορετική άποψη από ένα τυπικό εκπρόσωπο του λόμπι των εταιρειών κινητής τηλεφωνίας, που εκμεταλλεύονται περίπου 1,5 δισεκατομμύριο πελάτες παγκοσμίως.
Είναι γνωστό, βέβαια, ότι τα «όρια ασφαλείας» που κάθε φορά αποφασίζονται είναι μάλλον ένας συμβιβασμός μεταξύ της διαπιστωμένης επικινδυνότητας και των οικονομικών «δυνατοτήτων» της βιομηχανίας. Το σύνηθες φαινόμενο των τελευταίων χρόνων είναι τα όρια αυτά να γίνονται διαρκώς αυστηρότερα, καθώς η έρευνα και η εμπειρία από τη χρήση της νέας τεχνολογίας ανατρέπουν τις εκάστοτε γραμμές άμυνας των εταιρειών. Και πάει λέγοντας....
Πως μπορούμε να προστατευτούμε
Εμείς, όμως, δεν πρέπει να κάτσουμε με σταυρωμένα τα χέρια και να περιμένουμε τις εταιρείες κινητής τηλεφωνίας να αποδεχτούν το λάθος τους. Θα είναι πολύ αργά για την υγεία μας. Τι πρέπει λοιπόν να κάνουμε ώστε να ελαχιστοποιήσουμε τους κινδύνους από τη μικροκυματική ακτινοβολία των κινητών;
Βασικά, πρέπει να περιορίσουμε όσο γίνεται το χρόνο χρήσης. Το ιδανικό είναι, όπως λέει ο καθηγητής Κώστας Λιολιούσης, να χρησιμοποιούμε το κινητό μας λιγότερο από τρία λεπτά το μήνα. Αλλά επειδή αυτό είναι σχεδόν αδύνατον, ας φροντίσουμε τουλάχιστον να το χρησιμοποιούμε λιγότερο από τρία λεπτά την ημέρα.
Ας μη φλυαρούμε στο κινητό, ας χρησιμοποιούμε γι' αυτό το λόγο το σταθερό τηλέφωνο κι ας προτιμούμε τα μηνύματα. Επίσης, για να περιορίσουμε τον κίνδυνο από τη χρήση τους, μπορούμε να κρατάμε τη συσκευή μερικά εκατοστά μακριά από το κεφάλι μας, ώστε να μην εκτίθεται ο εγκέφαλος μας απευθείας στην ακτινοβολία.
Υπάρχουν όμως και άλλοι, πιο αποτελεσματικοί τρόποι, που βασίζονται στην εξουδετέρωση της επικίνδυνης ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας με τη βοήθεια ορισμένων μικρών «έξυπνων» και αποτελεσματικών αξεσουάρ (το hands free είναι αμφιλεγόμενο), που προσαρμόζονται στο κινητό τηλέφωνο.
Τέτοιοι είναι οι φυσικοί ιονιστές που εξουδετερώνουν τις βλαβερές ακτινοβολίες κι επιτρέπουν την επαναφορά της ισορροπίας των φυσικών μας ενεργειακών ροών, και τοποθετούνται εύκολα με επικόλληση στο πίσω μέρος του κινητού, όσο γίνεται πιο κοντά στην κεραία. Η αποτελεσματικότητά τους φτάνει συχνά μέχρι και το 90% (ποσοστό απορροφούμενης ακτινοβολίας).
Οι οδηγίες «ασφαλούς» χρήσης του κινητού τηλεφώνου από τις εταιρείες, δεν έχουν το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα γιατί δημιουργούν την εντύπωση ότι θέτουν υπό έλεγχο ένα προϊόν ουσιαστικά ασφαλές. Έτσι, καλλιεργούν μια ψευδή εντύπωση ασφάλειας για το χρήστη που τελικά καταλήγει στην παραβίασή τους.
Παρά το ανέφικτό τους στην πράξη, κάποιοι χρήστες ίσως ωφεληθούν από τις στοιχειώδεις προφυλάξεις που αναφέραμε.
Ακόμα, καλό είναι να χρησιμοποιείται ελάχιστα είτε μακριά από αστικά κέντρα ή με μισοάδεια μπαταρία γιατί ακτινοβολεί με τη μέγιστη ισχύ του. Η ισχύς που απαιτείται για να πραγματοποιηθεί μια σύνδεση σε αγροτική περιοχή, όπου οι σταθμοί αναμετάδοσης είναι πολύ λιγότεροι, μπορεί να είναι και 1.000 φορές μεγαλύτερη απ' αυτή που απαιτείται στις αστικές περιοχές.
Να χρησιμοποιείται κυρίως για την αποστολή/λήψη μηνυμάτων, με την προϋπόθεση ότι βρίσκεται μακριά από ζωτικά όργανα (κεφάλι γεννητικά όργανα).
Να μη χρησιμοποιείται κατά την οδήγηση γιατί (α) το αυτοκίνητο εγκλωβίζει και μεγιστοποιεί την ακτινοβολία που δέχεται ο χρήστης και (β) γιατί αποσπά την προσοχή του από την οδήγηση.
Τελειώνοντας, πρέπει να θυμόμαστε ότι η τεχνολογία καταναλώνει τα 2/3 του δυναμισμού της για τη θεραπεία των παρενεργειών της. Και τα κινητά τηλέφωνα όπως αποδείξαμε δεν αποτελούν εξαίρεση απ' αυτό τον κανόνα....
ΤΙ ΕΙΝΑΙ Η ΗΛΕΚΤΡΟΜΑΓΝΗΤΙΚΗ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ;
Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία είναι τύπος κυμάτων σε μορφή ακτινοβολίας, με συνιστώσες ηλεκτρικού και μαγνητικού πεδίου, που διαδίδονται στην ύλη και το κενό.
Η ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία συνίσταται σε ηλεκτρομαγνητικά κύματα που καλύπτουν μεγάλο εύρος συχνοτήτων κι έτσι μπορεί να παραχθεί και τεχνικά. Ορισμένες μορφές αυτής της ακτινοβολίας είναι σε αυξητική σειρά συχνότητας ή φθίνοντος μήκους κύματος: τα ραδιοκύματα, τα μικροκύματα, οι υπέρυθρες ακτίνες, οι ακτίνες Χ και οι ακτίνες γάμμα.
