ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΑ ΘΕΜΑΤΑ - Η διαθήκη του γάμου.

Εισαγωγή

Ο σκοπός μας είναι να καταλάβουμε καλύτερα "την ουσία" της συζυγικής σχέσης, μέσα από το λόγο του Θεού. Για να γίνει αυτό, θα πρέπει να ξεκινήσουμε από την αρχή της Αγίας Γραφής και να μελετήσουμε τι η Γραφή έχει να πει για το γάμο. Ξεκινώντας από την αρχή θα καταλάβουμε επίσης καλύτερα γιατί ο Θεός λέει "όχι" σε κάθε σεξουαλική σχέση έξω από το γάμο. Τέλος, θα κατανοήσουμε πιο βαθιά ποιος είναι ο ρόλος του σεξ μέσα στο γάμο.

Ο θεσμός του γάμου, συνεχίζει να γίνεται πιο αδύναμος καθώς όλο και λιγότεροι νέοι παντρεύονται.  

Η απογοήτευση και ο φόβος των ανθρώπων για το γάμο.

Ίσως πιο απογοητευτικό, όμως, είναι το γεγονός πως από αυτούς που είναι παντρεμένοι, ένα πολύ μικρό ποσοστό λένε πως είναι χαρούμενοι και ευτυχισμένοι με το γάμο τους. Και σαν χριστιανοί, νομίζω δεν πρέπει να ζούμε με την αυταπάτη πως επειδή ερχόμαστε στην εκκλησία, αυτά τα προβλήματα του γάμου και της κοινωνίας δεν μας αγγίζουν.

Ο εκκλησιασμός δεν μας παρέχει ανοσία. Δεν είναι όπως το εμβόλιο που θα προφυλάξει να μην κολλήσουμε το μικρόβιο.
Γιατί όμως πολύ λίγοι είναι πραγματικά ικανοποιημένοι από την συζυγική τους ζωή; Ένας λόγος για την κατάσταση αυτή είναι πως υπάρχει σαφώς ένα χάσμα ανάμεσα στην θεωρία και στην πράξη. Δηλαδή, ό,τι και να μας πουν, όσο και να μας συμβουλέψουν πριν το γάμο, όσα σεμινάρια και να παρακολουθήσουμε, τα πράγματα είναι διαφορετικά όταν αρχίζεις να ζεις με κάποιον.

Κατά συνέπεια, είναι εύκολο να σκεφτεί κάποιος "αλλιώς τα λέει ο ποιμένας από τον άμβωνα, και αλλιώς τα βρίσκω εγώ στο σπίτι μου." Ή, κάποιος άλλος να πει στον εαυτό του, "Καλά τα λέει η Γραφή, αλλά εγώ δεν μπορώ, αυτά δεν γίνονται." Υπάρχει, λοιπόν, χάσμα ανάμεσα στη θεωρία και στην πράξη.

Παρόλα αυτά πιστεύω πως υπάρχει ακόμη ένα πρόβλημα. Πιο μεγάλο. Και το πρόβλημα φαίνεται πόσο μεγάλο είναι ιδιαίτερα ανάμεσα σε εμάς που αποκαλούμαστε πιστοί του Χριστού. Το πρόβλημα βρίσκεται στο γεγονός πως δεν ξέρουμε ούτε τη θεωρία. Είμαστε χριστιανοί, διαβάζουμε τη Γραφή, πηγαίνουμε εκκλησία, αλλά είμαστε εξίσου μπερδεμένοι όπως και οι άνθρωποι μακριά από το Θεό στο θέμα του γάμου, δηλαδή στο πώς να ζούμε σωστά με τους συντρόφους μας.

Και αυτό φαίνεται με πολλούς τρόπους. Πηγαίνετε σε βιβλιοπωλεία, χριστιανικά και μη, και θα δείτε πόσα ράφια είναι γεμάτα με βιβλία γύρω από το γάμο. Θα βρείτε βιβλία συμβουλευτικής, βιβλία για αρραβωνιασμένα ζευγάρια, σεμινάρια, μαθήματα, ανακοινώσεις, κασέτες. Ό,τι θέλει κάποιος μπορεί να το βρει.

Αυτή η άνθηση δεν είναι απόδειξη υγείας, αλλά απόδειξη αρρώστιας. Αυτό το υπερβολικό ενδιαφέρον είναι παθολογικό. Γιατί; Γιατί είμαστε σαν τον ετοιμοθάνατο ασθενή που απεγνωσμένα ψάχνει να βρει εναλλακτικές λύσεις για να γιατρευτεί. Ψάχνουμε απεγνωσμένα για ευτυχία και ικανοποίηση στις σχέσεις μας, ενώ δυστυχώς δεν μας ενδιαφέρει τι ο Θεός μας προσφέρει. Τι κάνουμε λοιπόν; Πάμε στους ειδικούς.

Αδελφοί μου, μας χρειάζεται να νοιώσουμε πως ο Θεός μας είναι Κύριος. Αυτό σημαίνει πως για να έχω ένα γάμο που να δοξάζει το Θεό και να βρίσκω σε αυτή τη σχέση ικανοποίηση και ευτυχία, θα πρέπει ο Θεός να είναι στο κέντρο αυτής της σχέσης. Ο Θεός είναι κυρίαρχος στον ουρανό και σε όλη την οικουμένη. Αυτό σημαίνει πως εδώ στη γη εμείς οι άν-θρωποι έχουμε την ηθική ευθύνη να αναγνωρίσουμε, και να παραδεχτούμε πως ο Θεός στον οποίο πιστεύουμε πρέπει να έχει την κυριαρχία στο γάμο μας και στις οικογένειες μας. Για να μπορέσουμε, όμως, να ζήσουμε με το Θεό κυρίαρχο στο γάμο μας πρέπει πρώτα να ξέρουμε τι θέλει, ποιο είναι το σχέδιο Του, ποιος ο σκοπός Του για το γάμο.

Τι είναι ο γάμος σήμερα στα μάτια των ανθρώπων; Ο γάμος σήμερα για τους ανθρώπους είναι ένας θεσμός, ή θα έλεγα μια "κοινωνική πρακτική", που δημιούργησαν οι άνθρωποι για να ζουν μαζί. Για αυτό και πολλοί απογοητεύονται. Δεν πάνε στην πηγή της σοφίας που είναι ο ίδιος ο Θεός. Και αυτό φαίνεται και ανάμεσά σε μας, τους αυ-τοαποκαλούμενους χριστιανούς, από τα σχόλια που κάνουμε για αυτούς που παντρεύονται. Συνήθως μεταξύ σοβαρού και αστείου, οι φίλοι τους, τους λυπούνται. Στην κοινή σοφία των ανθρώπων πρέπει ο νέος ή η νέα να ζήσουν τη ζωή τους, να γνωρίσουν, πριν μπουν στα "δεσμά" του γάμου.

Θυμάμαι όταν ήμουν μικρός άκουα τους πιο μεγάλους να λένε: "Ο γάμος είναι η φυσική κατάληξη, είναι ο προορισμός του ανθρώπου". Αυτό βέβαια δεν σταματούσε εκεί, συνέχιζε με το εξής υπονοούμενο: "αλλά αν μπορείς να το αναβάλεις, κάντο γιατί ο παντρεμένος δεν απολαμβάνει τη ζωή όπως ο ανύπαντρος." Θυμάστε το τραγούδι του Χρηστάκη "θα ζήσω ελεύθερο πουλί, κι όχι κορόιδο στο κλουβί"; Ή αυτό που τραγουδούσε ο Λουκιανός Κηλαηδόνης στη δεκαετία του '80, "όλοι μου οι φίλοι παντρευτήκανε, γίνανε ρεζίλι και για αυτό κρυφτήκανε."

Αυτά τα τραγούδια δείχνουν τη γενική διάθεση των ανθρώπων για το γάμο. Οι νέοι άνθρωποι δεν θέλουν να μπλεχτούν γιατί δεν θέλουν να χάσουν τις υποτιθέμενες ελευθερίες τους. Πολλές φορές το σκέφτονται γιατί, όπως τους ακούω να λένε, δυστυχώς, δεν θέλουν να καταλήξουν όπως τα μεγαλύτερα ζευγάρια που έχουν δει γύρω τους. Ο γάμος για αυτούς είναι ένα ρίσκο, που ποιος τολμάει να το πάρει;

Κάποτε κάποιος έκανε το εξής σχόλιο: "Η εκκλησία απαγορεύει τα τυχερά παιχνίδια. Ήθελα να ξέρω γιατί επιτρέπει το γάμο;" Ο άνθρωπος αυτός εκφράζει την ίδια νοοτροπία, πως ο γάμος είναι ρίσκο, ο γάμος είναι δεσμά, ο γάμος είναι γεμάτος προβλήματα. "Παντρεύεσαι για να λύσεις τα προβλήματα που δεν θα είχες αν δεν ήσουν παντρεμένος."

Η αισιοδοξία του λόγου του Θεού.

Ελάτε όμως να διαβάσουμε τώρα ποια είναι η άποψη του λόγου του Θεού για το γάμο. Στις Παρ.ιη:22 διαβάζουμε: "Όστις εύρηκε γυναίκα, εύρηκεν αγαθόν και απήλαυσε χάριν παρά Κυρίου." Στον Εκκλ.θ:9: "Χαίρου ζωήν μετά της γυναικός την οποία ηγάπησας πάσας τας ημέρας της ζωής της ματαιότητός σου..." Υπάρχει, λοιπόν, χαρά υπάρχει ενθουσιασμός για το γάμο στο λόγο του Θεού.

Αυτή η στάση όμως, του Θεού, που είναι τόσο αντίθετη με το δικό μας φόβο και την απογοήτευση, έχει τη βάση της σε μια θεωρία που είναι διαφορετική. Η θεωρία αυτή λέει βασικά πως ο γάμος δεν είναι ένας ανθρώπινος θεσμός αλλά θεϊκός. Και μας χρειάζεται να πιστέψουμε αυτή την αλήθεια και να τη δεχτούμε. Για να πιστέψουμε, όμως μια αλήθεια, πρέπει πρώτα να την "καταλάβουμε." Τι εννοούμε όταν λέμε πως ο γάμος είναι "θεϊκός" θεσμός; Τι "θεϊκό" έχει μέσα της; Αυτό θα προσπαθήσουμε να κάνουμε στο υπόλοιπο της μελέτης μας.

Ο γάμος είναι μια διαθήκη

Θα ξεκινήσουμε διαβάζοντας από τον προφήτη Μαλαχία β:13-14. Ο λαός Ισραήλ, στο σημείο αυτό ρωτάει γιατί ενώ προσεύχονται στο Θεό, ο Θεός δεν απαντάει τις προσευχές τους. "Εκάμετε έτι και τούτο, εκαλύπτετε το θυσιαστήριον του Κυρίου με δάκρυα, με κλαυθμόν, και με στεναγμούς, όθεν δεν αποβλέπει πλέον εις την προσφοράν, και δεν δέχεται αυτήν με ευαρέστησιν εκ της χειρός σας. Και λέγετε, Δια τι; Διότι ο Κύριος εστάθη μάρτυς μεταξύ σου και της γυναικός της νεότητός σου, προς την οποία συ εφέρθης δολίως ενώ αύτη είναι η σύζυγός σου, και η γυνή της συνθήκης σου."

Ο Κύριος, λοιπόν, δεν απαντάει στις προσευχές τους γιατί είναι μάρτυρας σε κάτι. Είναι μάρτυρας στο γεγονός πως έχουν φερθεί δόλια δηλαδή έχουν απιστήσει στις γυναίκες τους που είναι οι σύζυγοί τους και οι γυναίκες της συνθήκης τους. Μια λεπτομέρεια εδώ, σχετικά με το εδάφιο 14. "Η γυνή της διαθήκης" είναι πιο σωστή μετάφραση. Το εβραϊκό κείμενο είναι πολύ ξεκάθαρο και χρησιμοποιεί την λέξη 'μπερίθ' που σημαίνει διαθήκη. Ο γάμος, λοιπόν, είναι μια διαθήκη ανάμεσα σε ένα άντρα και μια γυναίκα. Και ο Θεός είναι παρών σαν ο μάρτυρας στην τήρηση των όρων αυτής της διαθήκης.

Να διαβάσουμε επίσης από τις Παρ.β:16-17. Στο πλαίσιο της περικοπής αυτής, ο πατέρας συμβουλεύει το γιο του να αγαπήσει τη σοφία γιατί ένα από τα πράγματα που θα κάνει η σοφία είναι να τον προστατέψει "από της οδού της πονηράς, από ανθρώπου λαλούντος δόλια" (εδ.12). Στο εδάφιο 16 τώρα, ο πατέρας λέει στο γιο του πως αν η σοφία μπει στην καρδιά του θα τον "ελευθερώνη από ξένης γυναικός, από αλλοτρίας κολακευούσης με τους λόγους αυτής, ήτις εγκατέλιπε τον επιστήθιον της νεότητος αυτής και ελησμόνησε την διαθήκη του Θεού της."

Η γυναίκα, δηλαδή, από την οποία θα προστατευτεί ο νέος είναι αυτή που εγκατέλειψε τον άντρα που αγάπησε όταν ήταν νέα και λησμόνησε τη διαθήκη του Θεού της. Η διαθήκη του Θεού της αφορά τη σχέση της με τον άντρα της. Το δεύτερο μέρος του εδαφίου (17β) εξηγεί το πρώτο (17α). Δεν αναφέρεται σε κάποια άσχετη διαθήκη με το Θεό, αλλά στην διαθήκη με τον άντρα της. Πρόκειται για ένα πολύ συνηθισμένο παραλ-ληλισμό στο βιβλίο των Παροιμιών.

Επίσης, να διαβάσουμε μια αναφορά ακόμη στο βιβλίο του Ιεζεκιήλ ις:59 Θα σας κοπεί η ανάσα καθώς περιγράφει τη σχέση του Θεού με το λαό Ισραήλ σαν ένα γάμο, στον οποίο όμως ο λαός Ισραήλ στάθηκε άπιστος πηγαίνοντας να λατρεύσει άλλους θεούς. "Διότι ούτω λέγει Κύριος ο Θεός. Εγώ θέλω κάμει εις σε, καθώς έκαμες συ, ήτις κατεφρόνησας τον όρκο παραβαίνουσα την διαθήκη."

Τι ακριβώς είναι η "διαθήκη;"

Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, από αυτές τις αναφορές πως η σχέση ανάμεσα στον άντρα και τη γυναίκα είναι μια σχέση "διαθήκης". Τι σημαίνει, όμως, αυτό; Κατ' αρχήν, ας προσέξουμε να μην μπερδευτούμε με τη διαθήκη που κάποιος κάνει πριν πεθάνει και στην οποία καθορίζει ποιος θα κληρονομήσει την περιουσία του. Δεν είναι το ίδιο.

Η διαθήκη είναι μια επιλεγόμενη σχέση ανάμεσα σε δύο πρόσωπα. Δεν είναι μια φυσική σχέση μεταξύ των αδελφών της ίδιας οικογένειας. Η διαθήκη είναι μια επιλεγμένη σχέση υποχρεώσεων και προνομίων που έχει δημιουργηθεί και έχει επικυρωθεί από τον ίδιο το Θεό. Είναι δηλαδή μια σχέση στην οποία ο ίδιος ο Θεός είναι μάρτυρας και έχει βάλει τη σφραγίδα Του.

Για να το καταλάβουμε καλύτερα θα μπορούσαμε να συγκρίνουμε την διαθήκη με το συμβόλαιο. Ένα συμβόλαιο έχει να κάνει με τις σχέσεις δύο προσώπων, με τις υποχρεώσεις και τα προνόμια του ενός προς τον άλλον. Είναι δηλαδή μια σχέση οριζόντια ανάμεσα στους δύο αντισυμ-βαλλόμενους, ανάμεσα στον εργοδότη και στον εργαζόμενο, ανάμεσα σε μια εταιρεία και τον εργαζόμενο, ή ανάμεσα σε δύο συνέταιρους.

Η διαθήκη, όμως, δεν είναι μια οριζόντια σχέση μόνο. Είναι μια σχέση μεταξύ τριών προσώπων. Υπάρχει ένα τρίτο πρόσωπο εκτός από τα δύο ήδη υπάρχοντα, και το πρόσωπο αυτό είναι ο Θεός. Ο Θεός, σαν τρίτο πρόσωπο είναι ο μάρτυρας της αφοσίωσης μας και της πιστότητάς μας στην διαθήκη. Και είναι ο μάρτυρας τόσο στο ξεκίνημα της διαθήκης, όσο και στη συνέχεια, δηλαδή στο αν τα δύο πρόσωπα συνεχίζουν να είναι πιστοί στους όρους της διαθήκης καθώς περνούν ο καιρός και τα χρόνια.

Φανταστείτε αν θέλετε ένα τρίγωνο. Τους δύο ανθρώπους στη βάση του τριγώνου, έναν σε καθεμιά γωνία, και το Θεό, σαν μάρτυρα, στην κορυφή του τριγώνου. Ακριβώς η εικόνα που παρουσίασε ο προφήτης Μαλαχίας στο β:14, "ο Κύριος εστάθη μάρτυς μεταξύ σου και της γυναικός της νεότητός σου."

Γενικά για τη "διαθήκη"

Επειδή ακριβώς ο Θεός είναι ο μάρτυρας και αυτός που επιβλέπει τη διαθήκη, οι διαθήκες αυτές χρησιμοποιούνταν ανάμεσα στους ανθρώπους και μέσα στην Αγία Γραφή αλλά και στη Μέση Ανατολή, για θέματα που δεν μπορούσε κάποιο ανθρώπινο δικαστήριο να αποφανθεί. Για παράδειγμα, αν ήθελες να υποσχεθείς πως δεν θα επιθυμήσεις, και δεν θα πλεονεκτήσεις, δεν μπορούσε το δικαστήριο να αποφασίσει τι έχεις εσύ στην καρδιά σου. Χρησιμοποιούνταν η διαθήκη για θέματα που ήταν πνευματικά και αιώνια.

Για τον ίδιο λόγο επίσης χρησιμοποιείται η διαθήκη για να περιγράψει και την δική μας σχέση με το Θεό. Ο Θεός βρίσκεται σε διαθήκη μαζί μας. Μόνο που στην περίπτωση αυτή, ο Θεός δεν είναι μόνο στην κορυφή σαν μάρτυρας, είναι και ο ένας από τους δύο αντισυμβαλλόμενους. Βρίσκεται τόσο στην κορυφή του τριγώνου, όσο και σε μία από τις δύο άλλες γωνίες.

Στο γάμο, όμως, είναι μόνο ο μάρτυρας ώστε να δει αν οι σύζυγοι μένουν πιστοί στους όρους της διαθήκης. Παίζει το ρόλο του αστυνομικού, αν θέλετε, ώστε να κρίνει αν μένουμε πιστοί.