Α. Ο ΤΙΤΟΣ
Ο Τίτος πίστεψε απ’
τον Παύλο γιατί τον αναφέρει σαν “γνήσιον
τέκνον κατά κοινήν ημών πίστιν” (α:4). Υπήρξε ένας απ’ τους έμπιστους και
αφοσιωμένους συνεργάτες του Παύλου. Ήταν ένας γεμάτος πίστη εργάτης του Κυρίου,
Έλληνας στην εθνικότητα (Γαλ.β:3) και είχε επιστρέψει στο Χριστό από την
ειδωλολατρία. Ο Παύλος τον είχε αφήσει να χειριστεί μερικές σημαντικές
περιπτώσεις σχετικά με την εκκλησία στην Κόρινθο και ο Τίτος τα κατάφερε καλά.
Αργότερα ο Παύλος τον άφησε στην Κρήτη για να οργανώσει την εκκλησία εκεί.
Φαίνεται ότι ο
Παύλος πήρε μαζί του τον Τίτο στην Ιερουσαλήμ, στην πρώτη σύνοδο της εκκλησίας
που θα συζητούσαν το θέμα της περιτομής των εθνικών. Προφανώς ο Τίτος ήταν μια
τέτοια περίπτωση (απερίτμητος εθνικός). Ο Παύλος αντιστάθηκε στο να περιτμηθεί
ο Τίτος, κι απ’ ότι ξέρουμε ποτέ δεν το έκανε. Απ’ την άλλη μεριά, ο Τιμόθεος
που ήταν μισο-Εβραίος περιτμήθηκε για τη μαρτυρία του.
Β. ΤΟ ΝΗΣΙ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Είναι το μεγαλύτερο
νησί της Ελλάδας και το πέμπτο της Μεσογείου. Το έδαφος είναι ορεινό. Το μήκος
της είναι 260 χλμ. ενώ το πλάτος από 12-60 χλμ. Είναι κοιτίδα αρχαίου
πολιτισμού. Οι Κρητικοί ήταν τολμηροί ναυτικοί και φημισμένοι τοξότες αλλά και
πασίγνωστοι για τις ανήθικες συνήθειές τους.
Δεν έχουμε
συγκεκριμένη αναφορά πότε ξεκίνησε η εκκλησία στην Κρήτη. Ωστόσο, Κρητικοί
βρισκόταν στην Ιερουσαλήμ την ημέρα της Πεντηκοστής (Πραξ.β:11). Πολύ πιθανόν
όταν αυτοί γύρισαν στην Κρήτη να έφεραν μαζί τους το μήνυμα του ευαγγελίου κι
έτσι να πρωτοδημιουργήθηκαν εκκλησίες στο νησί. Αυτές οι εκκλησίες τώρα είχαν
επιτρέψει στις ανήθικες καταστάσεις του νησιού να μπουν κρυφά μέσα και γι’ αυτό
ο Τίτος είχε πολύ δουλειά να κάνει.
Γ. ΤΟ ΓΡΑΜΜΑ ΤΟΥ ΠΑΥΛΟΥ ΣΤΟΝ ΤΙΤΟ
Γράφτηκε περίπου
την ίδια περίοδο με την πρώτη επιστολή προς Τιμόθεο. Το περιεχόμενό τους είναι
σχεδόν το ίδιο. Ο Τιμόθεος ήταν στην Έφεσο, ο Τίτος στην Ελλάδα και είχαν και
οι δύο ανάγκη ν’ ακούσουν τις οδηγίες του Παύλου. Ήταν πρεσβύτεροι κι έπρεπε να
εδραιώσουν και να οργανώσουν τις εκκλησίες.
Προφανώς μετά την
πρώτη φυλάκισή του ο Παύλος επισκέφτηκε την Κρήτη μαζί με τον Τίτο και τον
άφησε εκεί. Αυτή η επιστολή γράφτηκε ανάμεσα στις δύο φυλακίσεις του Παύλου,
πιθανώς το 63 μ.Χ.
Μ’ αυτό το γράμμα ο
Παύλος δίνει στον Τίτο γραφτές οδηγίες και εξουσία για το έργο του στις
εκκλησίες του νησιού. Περιέχει ακόμα ένα προσωπικό μήνυμα και πληροφορίες
σχετικά με τα σχέδια του Παύλου να περάσει το χειμώνα στη Νικόπολη (γ:12). Του
γνωστοποιεί ότι στέλνει κάποιο αντικαταστάτη για να μπορέσει ο Τίτος να πάει να
μείνει με τον Παύλο στη Νικόπολη.
Δ. ΧΑΙΡΕΤΙΣΜΟΣ
α:1-4
Στο χαιρετισμό,
υπάρχουν τρεις δηλώσεις που πρέπει να προσέξουμε. Ο Παύλος ονομάζει τον εαυτό
του “δούλο Θεού”. Ήταν πρώτα δούλος
και μετά απόστολος του Θεού. Αναγνώριζε ότι ανήκε σ’ Αυτόν κι ότι δεν είχε δικό
του λόγο στο θέλημα του Θεού στη ζωή του. Αυτός έπρεπε μόνο να υπακούει.
Δεύτερο, ο Παύλος συνέδεσε την ελπίδα της αιώνιας ζωής με την αναγνώριση της
αλήθειας και την άγια ζωή. Αυτή η αιώνια ζωή είναι για τους εκλεκτούς του Θεού
κι έχει υποσχεθεί πριν υπάρξουν οι αιώνες. Το τρίτο που δεν πρέπει να περάσει
απαρατήρητο είναι η έκφραση “ο αψευδής
Θεός”. Αυτός είναι η αλήθεια! Δεν υπάρχει λάθος σ’ Αυτόν. Αν κι ο Θεός
μπορεί να κάνει οτιδήποτε, υπάρχει κάτι που δεν μπορεί να το κάνει - δεν μπορεί
να πει ψέματα!
Ε. ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ
α:5-9
Το κύριο μέλημα του
Τίτου έπρεπε να ήταν η τοποθέτηση πρεσβυτέρων στις εκκλησίες. Στην
πραγματικότητα έπρεπε να χρίσει ποιμένες ή επισκόπους. Τα προσόντα που έπρεπε
να έχουν αναφέρονται κι εδώ κι είναι τα ίδια όπως στην επιστολή προς Τιμόθεο.
Ζ. ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΨΕΥΔΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΕΣ
α:6-16
Σ’ αυτές τις
εκκλησίες υπήρχαν ψευδοδιδάσκαλοι που έπρεπε να τους σταματήσει ο Τίτος. Στην
πλειοψηφία τους ήταν Ιουδαίοι και δίδασκαν χάριν κέρδους. Στο εδ.12 ο Παύλος
παραθέτει κάτι από τον Κρητικό ποιητή Επιμενίδη: Οι Κρητικοί είναι πάντοτε
ψεύτες, είναι σαν τα τεμπέλικα ζώα που ζουν μόνο για να τρώνε.
Ο Παύλος είπε ότι
αυτοί οι ψευδοπροφήτες έχουν ήδη οδηγήσει ολόκληρες οικογένειες έξω απ’ τη χάρη
του Θεού και θα πρέπει να ελεγχθούν απότομα.
Αυτός που έχει
καθαρή καρδιά, βλέπει τα πάντα καθαρά. Αυτός που έχει μολυσμένη καρδιά τίποτα
δεν βλέπει καθαρό, βρίσκει παντού λάθη. Στο τελευταίο εδάφιο του κεφαλαίου ο
Παύλος λέγει ότι καθένας γνωρίζεται απ’ τη ζωή του. Κάποιος μπορεί να
υποστηρίζει ότι γνωρίζει το Θεό, αλλά αν η ζωή του είναι σαπρή, αυτό μαρτυρεί
ότι δεν γνωρίζει το Θεό.
Η. ΥΓΙΗΣ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑ
β:1-10
Ο Παύλος
παραγγέλλει στον Τίτο να διδάσκει την υγιή διδασκαλία και τέτοια είναι αυτή που
έχει να κάνει με το σωστό τρόπο ζωής. Πολλές φορές ακούμε κάποιους να λένε ότι
οι διδασκαλία δεν είναι απαραίτητη, όμως η διδασκαλία ασχολείται με κάθε πτυχή
της χριστιανικής ζωής. Εδώ ο Παύλος έδωσε οδηγίες για διάφορες ομάδες: ηλικιωμένους,
ηλικιωμένες, νέες, νέους και δούλους.
Θ. Η ΕΥΛΟΓΗΜΕΝΗ ΕΛΠΙΔΑ
β:11-14
Το ευαγγέλιο της
σωτηρίας τώρα είναι διαθέσιμο στον καθένα. Μας διδάσκει ν’ αρνηθούμε κάθε κοσμική
επιθυμία και να ζήσουμε με θεοσέβεια αυτές τις μέρες. Το ίδιο ευαγγέλιο που μας
σώζει και μας διδάσκει να ζήσουμε με ευσέβεια, μας προτρέπει να προσμένουμε τη
μακάρια ελπίδα της παρουσίας του μεγάλου Θεού και Σωτήρα μας Ιησού Χριστού. Ο
Ιησούς είναι ο μεγάλος Θεός και Σωτήρας μας. Η ελπίδα της εκκλησίας είναι η επιστροφή
του Ιησού για να παραλάβει τους αγίους Του. Ο Ιησούς πέθανε για να μας λυτρώσει
από κάθε αμαρτία.
Ι. ΠΡΑΚΤΙΚΕΣ ΟΔΗΓΙΕΣ
β:15 γ:1-11
Ο Τίτος έπρεπε να
διδάξει την εκκλησία να υπακούει στις πολιτικές εξουσίες. Οι πολίτες του
ουρανού πρέπει να είναι καλοί πολίτες κι εδώ στη Γη. Οι Χριστιανοί δεν πρέπει
να δυσφημούν, να συκοφαντούν κανένα. Δεν πρέπει να είναι φιλόνικοι αλλά μάλλον
ευγενικοί προς όλους.
Ο Τίτος έπρεπε ν’ αποφεύγει
τις ανωφελείς συζητήσεις και τις αντιλογίες που μόνο χώρισμα φέρνουν. Οι
αιρετικοί έπρεπε να νουθετούνται μία-δύο φορές και μετά να τους αφήνει.
Το εδ.5 είναι πολύ
σημαντικό. Δεν σωθήκαμε από τα δίκαια έργα μας, αλλά με το έλεος του Θεού.
Κ. ΚΛΕΙΣΙΜΟ
γ:12-15
Ο Παύλος έδωσε
μερικές τελευταίες οδηγίες στον Τίτο. Του λέει ότι θα στείλει τον Αρτεμά ή τον
Τυχικό στη θέση του για να μπορέσει να φύγει να πάει στη Νικόπολη όπου θα
συναντούσε τον Παύλο. Δεν ξέρουμε πολλά πράγματα για τον Ζηνά, αλλά είναι ο
μόνος Χριστιανός νομικός που αναφέρεται στις Γραφές. Ο Τίτος έπρεπε να βοηθήσει
επιμελώς τον Ζηνά και τον Απολλώ ώστε να δώσει παράδειγμα και στους άλλους Χριστιανούς
να βοηθούν αυτούς που έχουν ανάγκη.
