Εκτός νόμου και σε κλίμα έντονης τρομοκρατίας ζουν οι πιστοί στην Ισπανία. Ο Μιχαήλ Σερβέτος ιατρός, θεολόγος, γεωγράφος και νομικός αντικρούει δημόσια τις ετεροδιδασκαλίες των καθολικών. Στο έργο του "τα λάθη της τριάδας" επικρίνει τους τριαδικούς για την χρήση ειδωλολατρικών όρων κατανόησης του Θεού.
Ο Σερβέτος που διακρίθηκε σαν σπουδαστής, σε ηλικία 14 χρονών γνώριζε ήδη την ελληνική, τη λατινική και την εβραϊκή γλώσσα. Οι ισπανοί αδελφοί υποστήριζαν ότι σε όλα τα θρησκευτικά μορφώματα του αρχαίου κόσμου οι θεοί λατρεύονταν σε τριάδες, και η μεγάλη αποστασία δεν είναι παρά η μίμηση τους και η επανεμφάνιση ανίερων αντιχριστιανικών εθίμων και δοξασιών.
Ο Σερβέτος πίστευε στην μονότητα του Θεού και την πλήρη θεότητα του Ιησού Χριστού. Ακόμη θεωρούσε αντιγραφική τη χρήση εικόνων και αγαλμάτων στη λατρεία.
Οι παπικοί προσπαθούν χωρίς επιτυχία να του προσάψουν πανθεισμό, (μια τακτική σπίλωσης που έχει χρησιμοποιηθεί και από τους ανατολικούς καθολικούς). Ομως αντί να περιοριστεί η επιρροή της αποστολικής κοινότητας αυξάνεται. Ο μεταρρυθμιστής Σεμπάστιαν Φρανκ έγραψε: «Ο Ισπανός, ο Σερβέτος, διατείνεται στο φυλλάδιό του ότι ο Θεός είναι μόνο ένα πρόσωπο. Η Ρωμαϊκή εκκλησία ισχυρίζεται ότι υπάρχουν τρία πρόσωπα σε μία υπόσταση. Εγώ πάντως συμφωνώ με τον Ισπανό».
Αποτέλεσμα των διώξεων ήταν η φυγή του στην Βιέννα της νότιας Γαλλίας όπου ζούσε με ψεύτικο όνομα. Συνεχίζει ανώνυμα το συγγραφικό του έργο με την "επανόρθωση του Χριστιανισμού". Υποστηρίζει την καθαρή βιβλική διδασκαλία - τον τροπικό μοναρχιονισμό (σύμφωνα με την ορολογία των καθολικών).
Παπικοί και διαμαρτυρόμενοι απαγόρευσαν την κυκλοφορία του βιβλίου σε όλη την Ευρώπη. Η προτεσταντική κίνηση σαν εσωτερικό πρόβλημα του καθολικισμού αφήνει αδιάφορους τους μονοθειστές : "..Δεν συμφωνώ ούτε διαφωνώ με όλα όσα υποστηρίζει η μία ή η άλλη πλευρά.." γράφει. Η χριστιανική κοινότητα της Γαλλίας βρίσκεται υπό την πίεση φοβερών διώξεων στο μέσο ενός διμέτωπου αγώνα.
Παπικοί και διαμαρτυρόμενοι απαγόρευσαν την κυκλοφορία του βιβλίου σε όλη την Ευρώπη. Η προτεσταντική κίνηση σαν εσωτερικό πρόβλημα του καθολικισμού αφήνει αδιάφορους τους μονοθειστές : "..Δεν συμφωνώ ούτε διαφωνώ με όλα όσα υποστηρίζει η μία ή η άλλη πλευρά.." γράφει. Η χριστιανική κοινότητα της Γαλλίας βρίσκεται υπό την πίεση φοβερών διώξεων στο μέσο ενός διμέτωπου αγώνα.
Η ταυτότητά του Σερβέτου αποκαλύφθηκε όταν ο Καλβίνος κοινοποίησε τις επιστολές που (ο Σερβέτος) του είχε στείλει στο παρελθόν. Ετσι τον κατέδωσε στην Ιερά εξέταση της Γαλλίας που τον καταδίκασε σε θάνατο.
Ο Σερβέτος κατόρθωσε να δραπετεύσει, αλλά διερχόμενος απο την Γενεύη (για να πάει στην Ζυρίχη) συνελήφθη, αυτή τη φορά από τους προτεστάντες. Παρά τα βασανιστήρια δεν απαρνήθηκε την πίστη, και οι οπαδοί του Καλβίνου που κυβερνούσαν δικτακτορικά την πόλη τον δίκασαν δύο φορές. Η Ιερά Εξέταση των καλβινιστών ονομάζονταν Μέγα Συμβούλιο. Στην αντιπαράθεσή του με τον Καλβίνο κατά την διάρκεια της δίκης, προθυμοποιήθηκε να τροποποιήσει τις απόψεις του με την προϋπόθεση ότι ο Καλβίνος θα παρέθετε Γραφικά επιχειρήματα για να τον πείσει. Ο Καλβίνος αποδείχτηκε ανίκανος να το κάνει αυτό.
Ο Σερβέτος δεν απελάθηκε ποτέ από την Γενεύη όπως ψευδώς κάποιοι υποστηρίζουν, αλλά δολοφονήθηκε με θάνατο στην πυρά από τους προτεστάντες το 1553. Ο Σερβέτος δέν απαρνήθηκε τον Κύριο και κάηκε ζωντανός .
Ο Μελάχθων και όλοι οι Ρωμαιοκαθολικοί και Λουθηρανοί της εποχής επικρότησαν την δολοφονία του Σερβέτου, με τον ίδιο τρόπο που προκάλεσαν και διέπραξαν από κοινού τις μαζικές δολοφονίες των αναβαπτιστών.
Μετά τον θάνατό του εντάθηκαν οι διώξεις των μονοθειστών. Πολλοί εγκατέλειψαν την Ιταλία και την Ελβετία για να σωθούν από τις σφαγές και κατέληξαν στην Πολωνία.
Εκεί οι αδελφοί γνώρισαν νέες διώξεις από τους καθολικούς (αυτή την φορά από αρειανόφρονες και παπικούς).
Με την επικράτηση των καθεστωτικών στην Πολωνία, αναγκάστηκαν να καταφύγουν προς την Τρασυλβανία, όπου υπήρχαν δραστήριες χριστιανικές κοινότητες. Αρκετοί επίσης καταδιωκόμενοι κατέφυγαν στην Ολλανδία όπου υπήρχαν ενθουσιαστικές ομάδες.
Οι διωγμοί των χριστιανών δεν έγιναν μόνο σε κάποια στιγμή στο παρελθόν, αλλά θα ενταθούν πάλι στο μέλλον. Είναι χρήσιμο να γνωρίζουν την πραγματικότητα όσοι προέρχονται από τον προτεσταντισμό και εξακολουθούν να νομίζουν ότι οι μεταρρυθμιστές καθολικοί (λουθηρανοί, πρεσβυτεριανοί, πεντηκοστιανοί) ίσως να είναι εν δυνάμει αδελφοί..
