“Ο λύχνος του σώματος είναι ο οφθαλμός.... εάν όμως ο οφθαλμός σου είναι πονηρός, όλον το σώμα σου θέλει είσθαι σκοτεινόν” (Ματθ.ς:22-23).
“Δεν θέλω βάλει πρό οφθαλμών μου πράγμα πονηρόν” (Ψαλμ.ρα:3).
Είσοδος της ψυχής. Ο ψαλμωδός Δαβίδ έκανε μια συνθήκη με τα μάτια του, όταν υποσχέθηκε να μη βάλει τίποτα πονηρό μπροστά τους. Ακόμα ζήτησε απ’ το Θεό να του δώσει τη δύναμη να “αποστρέψει τους οφθαλμούς του από του να βλέπωσι ματαιότητα” (Ψαλμ.ριθ:37). Με τον όρο ματαιότητα αναφέρεται σε καθετί χωρίς αξία, ανόητο, κενό και φτωχό σε αλήθεια. Γιατί ο Δαβίδ έδωσε τόση έμφαση στο να μην βλέπει φαύλα και μάταια πράγματα;
Ο λόγος είναι ότι το μάτι είναι ένα μοναδικό μέλος του σώματος και γι’ αυτό του δίνουμε ανάλογη αξία. Ο Ιησούς μας είπε στο Ματθ.ς:22-23 και στο Λουκ.ια:34 ότι ο οφθαλμός είναι ο λύχνος του σώματος.. Αν ο οφθαλμός είναι καθαρός και υγιής τότε όλο το σώμα είναι φωτεινό, αλλά αν είναι τυφλός, άρρωστος ή πονηρός, τότε όλο το σώμα είναι σκοτεινό. Εάν, λοιπόν, ο λύχνος του σώματος είναι σκοτεινός, πόσο πρέπει να είναι το σκοτάδι στο υπόλοιπο σώμα. Με άλλα λόγια, ο Ιησούς δίδαξε ότι το μάτι είναι η θύρα της καρδιάς ή της ψυχής του ανθρώπου. Είναι το κατ’ εξοχήν αισθητήριο όργανο με το οποίο παίρνουμε πληροφορίες από τον έξω κόσμο. Αν τα μάτια μας είναι συνεχώς γεμάτα με κακές εικόνες, τότε οι σκέψεις μας κι οι πράξεις μας θα είναι ανάλογα επηρεασμένες.
Οι ψυχολόγοι επιβεβαιώνουν αυτή την αλήθεια λέγοντας ότι το 90% των σκέψεών μας διεγείρεται από το τί βλέπουμε. Επίσης πειράματα έχουν αποκαλύψει ότι το ανθρώπινο μυαλό κρατά για ένα μεγάλο διάστημα στη μνήμη το 65% περίπου των πληροφοριών που εισέρχονται ταυτόχρονα από τα μάτια και τ’ αυτιά, αλλά μόνο το 15% απ’ αυτές εισέρχονται μόνο από τ’ αυτιά. Για να το καταλάβουμε αυτό καλύτερα, αρκεί να αναλογιστούμε τη διαφορά ανάμεσα στο να δούμε οι ίδιοι ένα φριχτό δυστύχημα και στο να μας το περιγράψουν. Αυτό το γεγονός εξηγεί την αλήθεια της φράσης: “Αν δεν το δω δεν το πιστεύω”. (Γι’ αυτό η πίστη είναι εξ’ ακοής!)
Είναι λοιπόν γεγονός ότι οι εικόνες που βλέπει ένα άτομο, επηρεάζουν πολύ τις σκέψεις του κι ο τρόπος που σκέπτεται κάποιος φανερώνει ποιος είναι (Παρ.κγ:7). Καθώς είπε ο Ιησούς η κατάσταση των οφθαλμών ορίζει την κατάσταση ολοκλήρου του σώματος. Εκεί που εντρυφούν και ικανοποιούνται τα μάτια, εκεί θα εντρυφά και θα ικανοποιείται κι όλο το σώμα. Ο απόστολος Ιωάννης αναγνωρίζει το ίδιο γεγονός όταν αναφέρεται στην επιθυμία των οφθαλμών σαν μια από τις τρεις κύριες κατηγορίες κοσμικότητας και πειρασμού (Α' Ιωαν.β:16).
Στον Ιακ.α:14-15 μας λέει ότι ο πειρασμός είναι το πρώτο σκαλοπάτι προς την αμαρτία. Έπειτα η επιθυμία, αφού συλλάβει, γεννά την αμαρτία. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα πειρασμών των οφθαλμών που κατέληξαν σε αμαρτία. Η Εύα είδε ότι ο απαγορευμένος καρπός ήταν αρεστός στους οφθαλμούς κι έτσι πήρε κι έφαγε (Γεν.γ:6). Ο Αχάν είδε μια στολή, λίγο ασήμι και χρυσάφι.. Ο Θεός είχε απαγορέψει στους Ισραηλίτες να πάρουν οτιδήποτε από την Ιεριχώ και χωρίς αμφιβολία ο Αχάν ήταν πρόθυμος να υπακούσει, μέχρι που είδε αυτά τα πράγματα κι είπε: “επεθύμησα αυτά” (Ι.Ναυή ζ:21). Ο Δαβίδ είδε μια γυναίκα να λούζεται που ήταν “ωραία την όψιν σφόδρα” (Β' Σαμ.ια:2). Αυτό τον οδήγησε σε μοιχεία και φόνο. Ο Σατανάς έδειξε στον Ιησού απ’ την κορυφή ενός όρους τα βασίλεια όλου του κόσμου για να Τον πειράξει (Ματθ.δ:8). Όλα αυτά τα περιστατικά δείχνουν πόση δύναμη έχει η επιθυμία των οφθαλμών.
Ο Σατανάς ξέρει ότι το μυαλό προσεγγίζεται ευκολότερα μέσω των οφθαλμών. Προσπαθεί να φέρει όλων των ειδών τους πειρασμούς μπροστά στα μάτια μας για διάφορους λόγους. Πρώτα απ’ όλα είναι ένας τρόπος να κάνει υπαινιγμούς ή να εισηγηθεί πράγματα που ποτέ πριν δεν είχαμε σκεφθεί. Κατά δεύτερο λόγο, αυτές οι εικόνες εισχωρούν μέσα στη μνήμη μας με σκοπό να «ανασυρθούν» για να μας πειράξουν, όταν είμαστε αδύνατοι ή απογοητευμένοι. Τρίτον, με τη συνεχή έκθεση σε συγκεκριμένες εικόνες και τις σκέψεις που τις συνοδεύουν σταδιακά συνηθίζουμε.
Έτσι, σιγά - σιγά φθάνουμε στο σημείο να τις θεωρούμε επιτρεπτές, φυσιολογικές ή αναπόφευκτες. Τελικά, ο διάβολος ξέρει ότι αν μας καταφέρει να σκεφτούμε κάτι αρκετά, τελικά θα αμαρτήσουμε.
Μπορεί να αμαρτήσουμε με το να ικανοποιούμαστε διατρίβοντας σε τέτοιες σκηνές με το νου μας, ή μπορεί να δελεαστούμε σε κάποια αμαρτωλή πράξη.
Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να προσέχουμε τα μάτια μας από πειρασμούς. Φυσικά, υπάρχουν περιπτώσεις που θα εκτεθούν πράγματα μπροστά μας κι εμείς δεν θα μπορούμε να κάνουμε και πολλά πράγματα. Για παράδειγμα μπορεί να δούμε άσεμνα φορέματα παντού σήμερα. Τι θα κάνουμε σαν Χριστιανοί σ’ αυτή την περίπτωση; Ίσως να μην μπορούμε να αποφύγουμε τελείως τέτοιες σκηνές, αλλά μπορούμε να πειθαρχήσουμε και να γυμνάσουμε τα μάτια μας και το μυαλό μας. Δεν θα πρέπει να παρατείνουμε τον πειρασμό σκεπτόμενοι και ικανοποιούμενοι μ’ αυτόν γιατί θα μας οδηγήσει σε αμαρτία, είτε με το νου, είτε με πράξη.
Σημαντικά εδάφια. Υπάρχουν ωστόσο τρεις συγκεκριμένες περιπτώσεις στην σημερινή κοινωνία μας που μπορούμε να έχουμε τον πλήρη έλεγχο σχετικά με το τί βλέπουμε κι αυτές είναι: έντυπο υλικό, τηλεόραση και κινηματογράφος. Πριν εξετάσουμε αυτά τα τρία θέματα με λεπτομέρειες, ας δούμε μερικά εδάφια που αναφέρονται σ’ αυτό το θέμα. Ήδη δείξαμε ότι το κακό μπαίνει μέσα μας πρωταρχικά από τα μάτια. Έτσι, ό,τι πρέπει να κρατάμε μακριά από τις σκέψεις μας, πρέπει να το κρατάμε μακριά κι απ’ τα μάτια μας. Ματθ.ιε:19-20 Αυτά μολύνουν τον άνθρωπο. Ησ.λγ:15-16 Α' Θεσ.ε:22
Είναι πολύ αποκαλυπτική η περιγραφή της αποστασίας στο Ρωμ.α. Αφού αναφέρει 23 αμαρτίες, λέγει ότι αποστάτες είναι αυτοί που “ενώ γνωρίζουσι την δικαιοσύνη του Θεού, ότι οι πράττοντες τα τοιαύτα, είναι άξιοι θανάτου, ουχί μόνον πράττουσιν αυτά, αλλά και συνευδοκούσιν εις τους πράττοντας” (Ρωμ.α:32). Αυτό μας διδάσκει ότι πρέπει ν’ αποφεύγουμε να κοιτάζουμε καθετί που αντιπροσωπεύει το κακό. Κοιτάζοντας αμαρτωλές απεικονίσεις σημαίνει ότι διαλογιζόμαστε πάνω σ’ αυτές κι αυτό μας μολύνει.
Στο Ρωμ.α:32 είναι πολύ καθαρό το γεγονός ότι αυτοί που συνευδοκούν είναι το ίδιο ένοχοι μ’ αυτούς που πράττουν την αμαρτία. (συνευδοκώ = επιδοκιμάζω από κοινού μετά τινός - συγκατανεύω - συμφωνώ. Λεξικό Σταματάκου). Πώς μπορούμε να απολαμβάνουμε αμαρτωλές περιγραφές ή απεικονίσεις και συγχρόνως να εκπληρώνουμε την εντολή: “Οι αγαπώντες τον Κύριον, μισείτε το κακόν αυτός φυλάττει τας ψυχάς των οσίων αυτού, ελευθερόνει αυτούς εκ χειρός ασεβών” Ψαλμ.97:10; Όπως ο ψαλμωδός προσεύχεται “Ας είναι ευάρεστα τα λόγια του στόματός μου, και η μελέτη της καρδίας μου, ενώπιόν σου Κύριε φρούριόν μου, και Λυτρωτά μου” Ψαλμ.ιθ:14.
Βιβλία και περιοδικά. Το διάβασμα είναι ένας από τους καλύτερους τρόπους προσωπικής μόρφωσης. Ο άνθρωπος που του αρέσει το διάβασμα, θα έχει προφανώς πλούσιο λεξιλόγιο, καλή γνώση της γλώσσας και μια γενική γνώση διαφόρων θεμάτων. Το διάβασμα βοηθά στο να διατηρείται το μυαλό ενεργητικό. Είναι πολύτιμη πηγή για ενδιαφέρουσες συζητήσεις και κηρύγματα. Παρόλο που το κήρυγμα δεν έχει ανάγκη από γνώσεις πολιτικής, οικονομικών ή ψυχολογίας, ένας διαβασμένος κήρυκας μπορεί να αναφέρεται και να παραπέμπει σ’ αυτά τα θέματα με τρόπο που να είναι χρήσιμος. Υπάρχουν πολλά καλά βιβλία και περιοδικά.
Την ίδια στιγμή όμως, υπάρχουν μερικά που δεν είναι καλά. Για παράδειγμα: Σαπουνόπερες και δακρύβρεχτες νουβέλες που βασίζονται σε μοιχείες κι ερωτικά τρίγωνα, μυθιστορήματα που προχωράνε σε λεπτομέρειες σχετικά με το sex, βιβλία γεμάτα με άσχημο (χυδαίο) λεξιλόγιο, περιοδικά γεμάτα με σκάνδαλα και ιδιωτικές εξομολογήσεις, βιβλία που ασχολούνται με τη μαγεία και το υπερφυσικό. Δεν μπορούμε να τρέφουμε το νου και την καρδιά μας με τέτοια υλικά και μετά να περιμένουμε ο Θεός να μας δώσει μια καθαρή καρδιά! Πρέπει να τα απομακρύνουμε από τη ζωή μας και να καταστρέψουμε όσα ίσως έχουμε από την παλιά μας ζωή, όπως έκανε η εκκλησία της Εφέσου (Πραξ.ιθ:19). Αν διαβάζουμε συγκεκριμένα πράγματα και “ρουφάμε” συγκεκριμένες εικόνες, όλα αυτά θα φυτευτούν στην καρδιά μας και τελικά θ’ αρχίσουν να βγαίνουν προς τα έξω.
Αν υπάρχει αμφιβολία για κάτι, αν είναι σωστό να διαβαστεί ή όχι, ρώτησε τον εαυτό σου πώς θα το έβλεπε ο Θεός απ’ τη μεριά Του. Έχουμε το Πνεύμα το Άγιο που μπορεί να μας οδηγήσει και να μας κατευθύνει, όμως πρέπει να είμαστε ευαίσθητοι στην οδηγία του! Ακόμη έχουμε τους νόμους του Θεού γραμμένους στην καρδιά μας δια πίστεως, έτσι η συνείδησή μας μπορεί να είναι ένας αξιόπιστος οδηγός. Όταν αρχίσουμε να διαβάζουμε κάτι που δεν είναι καλό, το Πνεύμα το Άγιο θα μας διδάξει και θα μας πιέσει να μην συνεχίσουμε. Αν συνεχίσουμε, η συνείδησή μας θ’ αρχίσει να μας ενοχλεί μέχρι να το αφήσουμε.
Κόμικς. Το χειρότερο πράγμα μ’ αυτά τα περιοδικά είναι ότι σου τρώνε το χρόνο. Διαβάζοντας νουβέλες ή ιστορικά βιβλία μπορείς να πάρεις κάποιες πληροφορίες ή ακόμα να βοηθηθείς στην ανάγνωση, ομιλία, γραμματική αλλά τα κόμικς δεν έχουν καμία τέτοια αξία. Επιπρόσθετα ορισμένα μπορεί να είναι ακατάλληλα να διαβαστούν από παιδιά. Για παράδειγμα, μπορούμε να δούμε την έμφαση που δίνεται στη βία σε μερικά απ’ αυτά. Αν καμιά φορά χρειαστεί τα παιδιά να διαβάσουν κόμικς, οι γονείς πρέπει να τα ελέγχουν προσεκτικά.
Τηλεόραση και κινηματογράφος. Αυτή είναι η πιο ενδιαφέρουσα περιοχή στις μέρες μας όσον αφορά στο θέμα της επιθυμίας των οφθαλμών. Σαν Χριστιανοί έχουμε αποφασίσει να μην αναλωνόμαστε στην τηλεόραση, να προσέχουμε τι βλέπουμε και να μην πηγαίνουμε στον κινηματογράφο για τους ακόλουθους λόγους.
Πάρα πολλά είδη αμαρτίας απεικονίζονται στην οθόνη και σύμφωνα με τον Ψαλμ.ρα:3 δεν μπορούμε να βάλουμε έμπροσθεν των οφθαλμών μας πονηρόν πράγμα.
Το εδάφιο Ρωμ.α:32 μας διδάσκει ότι αυτοί που συνευδοκούν μ’ αυτούς που πράττουν την αμαρτία είναι εξίσου ένοχοι.
Η τηλεόραση δεν συντελεί σε μια χριστιανική ζωή. Πρώτα απ’ όλα ας δούμε τι δείχνει η οθόνη μιας τηλεόρασης, δίχως αυτό να σημαίνει ότι δεν ισχύει το ίδιο και για τον κινηματογράφο. Η βία και το σεξ είναι τα πιο κοινά θέματα. Άσεμνα ντυσίματα, επιθετικότητα, μοιχείες, πορνείες, ψέματα, μίση, βλαστήμιες, οινοποσίες, κάπνισμα, ναρκωτικά είναι ανάμεσα στα κακά που βλέπει κανείς συνέχεια. Όλα αυτά ηχούν σαν την λίστα αυτή στο Ματθ.ιε:19-20 που αναφέρει αυτά που μολύνουν τον άνθρωπο. Πρακτικά, όλα τα προγράμματα απεικονίζουν ή υποστηρίζουν δραστηριότητες στις οποίες οι Χριστιανοί δεν μπορούν να συμμετάσχουν.
Φυσικά, τα εδάφια που λένε “δεν θέλω βάλει προ οφθαλμών μου πράγμα πονηρόν” και “Από παντός είδους κακού απέχεσθε” εφαρμόζονται εδώ. Αν δεν εφαρμοστούν στην τηλεόραση, δεν μπορώ να σκεφθώ πού αλλού μπορούν να εφαρμοστούν. Πώς μπορούμε να επαγγελλόμαστε ότι μισούμε το κακό, όταν εντρυφούμε στην παρακολούθηση τέτοιων σκηνών; Πώς μπορούμε να αποφύγουμε την καταδίκη της Ρωμ.α:32 εναντίον όλων αυτών που συνευδοκούν στους πράττοντες την αμαρτία;
Ας δούμε ποιες είναι οι πνευματικές επιπτώσεις απ’ την παρακολούθηση της τηλεόρασης. Ο τηλεθεατής βομβαρδίζεται κυριολεκτικά με άσχημες εικόνες κι ασεβείς συμπεριφορές κι όλα αυτά περνάνε κατευθείαν από τα μάτια στην καρδιά και το νου.
Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Υπονομεύεται η αντίσταση του Χριστιανού ενάντια στην αμαρτία, ακριβώς επειδή ο νους πειράζεται συνέχεια κι ενθαρρύνεται να αμαρτήσει. Εξαιτίας της αδιάκοπης επανάληψης της αμαρτίας, το μυαλό βαθμιαία αρχίζει να την αποδέχεται, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι στο κάτω - κάτω δεν είναι και τόσο κακιά!
Οι τηλεθεατές φτάνουν στο σημείο να δεχτούν ότι η κοινωνία, σε γενικές γραμμές, μοιάζει μ’ αυτό που βλέπουν στην οθόνη και ότι όλοι λίγο - πολύ ζουν μ’ αυτό τον τρόπο, γεγονός που οδηγεί σε μια συμβιβασμένη και χαλαρή συμπεριφορά. Επιπλέον, είναι γνωστό στην ψυχολογία ότι η τηλεόραση αποτελεί ένα μέσο φυγής.
Ο θεατής ταυτίζεται με τον ηθοποιό και «παίζει» το ρόλο του, δραπετεύοντας έτσι από την καθημερινότητα της ζωής. Προσέξτε πόσο πολύ μολύνεται το μυαλό αυτού που συμμετέχει στις σκηνές που προβάλλονται. Σαν συμπέρασμα, η τηλεόραση είναι μια συνεχής πηγή πειρασμών και μόλυνσης της καρδιάς και του νου.
Διαβρώνει σταδιακά την άμυνα και μεταβάλλει τη συμπεριφορά απέναντι στην αμαρτία μέσω της πλύσης εγκεφάλου, ενώ το μόνο που προσφέρει είναι ότι διασκεδάζει τον σαρκικό άνθρωπο και τρέφει τις επιθυμίες της σάρκας. Το συμπέρασμα είναι, λοιπόν, ότι η συστηματική παρακολούθηση τηλεόρασης, καταστρέφει τελείως την πνευματικότητα του ατόμου.
Επιπλέον, αποτελεί μια ιδιαίτερα χρονοβόρα απασχόληση, γιατί είναι εύκολο να παρασυρθεί κανείς και να μείνει «καρφωμένος» μπροστά της για πολλές ώρες. Ωστόσο, δεν βοηθάει το θεατή σε κανένα από τα πρακτικά προβλήματά του, απλά του προβάλει ένα τεχνητό τρόπο ζωής και λάθος αξίες. Η τηλεόραση έχει κάτι που σαγηνεύει και έλκει, αλλά όταν παρακολουθήσει κανείς για αρκετή ώρα καταλαβαίνει πόσο μάταιο ήταν και αισθάνεται λύπη για το χάσιμο του χρόνου του!
Με λίγα λόγια, η τηλεόραση μπορεί να γίνει το μέσο για επιρρέπειες σε αδυναμίες. Εδώ είναι που ταιριάζει ακριβώς ο ορισμός της ματαιότητας - αυτό που είναι άχρηστο, δίχως αξία κι έξω από την πραγματικότητα.
Ακόμα κι αν η τηλεόραση δεν έδειχνε όλα αυτά τα κακά που δείχνει και πάλι θα ήταν επικίνδυνη απλά και μόνο γιατί κλέβει από το Χριστιανό πολύτιμο χρόνο. Πόσοι άνθρωποι δεν προφασίζονται ότι δεν έχουν χρόνο για προσευχή ή Βιβλική μελέτη, για τις συναθροίσεις της εκκλησίας ή για επισκέψεις, αλλά σπαταλούν αρκετές ώρες κάθε μέρα μπροστά στην τηλεόραση! Πόσοι δεν θα μπορούσαν να διαθέτουν αυτό το χρόνο σε προσευχή!
Οι Χριστιανοί αμελούν το βάδισμά τους με τον Κύριο, γονείς αμελούν τα παιδιά τους, σύζυγοι αμελούν τις συζύγους τους και μαθητές αμελούν τα μαθήματά τους. Είναι λυπηρό φαινόμενο να βλέπει κανείς τον πατέρα μόνο, να τρώει μπροστά στην τηλεόραση ενώ η υπόλοιπη οικογένεια είναι στο τραπέζι ή κι ολόκληρη την οικογένεια καθηλωμένη μπροστά της!
Ένα άλλο παράδειγμα της επιρροής που έχει είναι όταν κάποιος έρχεται για επίσκεψη κι η τηλεόραση μένει ανοικτή, ενώ ο ιδιοκτήτης της συνεχίζει να παρακολουθεί, «απολαμβάνοντας» συγχρόνως και τη συντροφιά του επισκέπτη του! Σε πολλά σπίτια, για πρακτικούς λόγους μένει ανοικτή όλη την ημέρα! Για σκέψου τις ώρες που χάνονται παρακολουθώντας τηλεόραση! (Εδεσ.ε:16 & Κολ.δ:5).
Γνώμες ψυχολόγων και εκπαιδευτικών. Αφού εξετάσαμε τα πνευματικά αποτελέσματα της τηλεόρασης, ας δούμε τις συνέπειες της στα παιδιά. Μια μελέτη επισήμανε ότι στην Αμερική κάθε παιδί παρακολουθεί κατά μέσο όρο 4 ώρες τηλεόραση την ημέρα. Στην ηλικία που ένα παιδί ξεκινάει το σχολείο, έχει ξοδέψει περισσότερες ώρες μπροστά στην τηλεόραση από αυτές που θα περάσει μέσα σε μια τάξη κολεγίου.
Σε πολλά σπίτια η τηλεόραση παίζει το ρόλο της baby-sitter. Καταλαβαίνουμε πόσο σημαντικό και επικίνδυνο είναι το θέμα μας όταν ξέρουμε ότι η προσωπικότητα, η ηθική και οι αξίες του ατόμου διαμορφώνονται στην παιδική ηλικία. Η τηλεόραση είναι ο καλύτερος τρόπος να διδάξεις το παιδί σου πώς να αμαρτάνει κι ο ευκολότερος δρόμος για να οδηγηθεί στη λαγνεία και τη βία. Το ενθαρρύνει να αμαρτάνει και να παρανομεί, υποδεικνύοντάς του συνεχώς καινούριους τρόπους. Το διδάσκει ότι αυτό που βλέπει στην οθόνη είναι το κανονικό, η πραγματική ζωή. Ακόμα κι αν αισθάνεσαι αρκετά δυνατός να αγνοείς του πειρασμούς (κάτι βέβαια που είναι τελείως λάθος), το παιδί σου σίγουρα δεν είναι, γιατί όλα τα παιδιά είναι περισσότερο ευάλωτα στην πλύση εγκεφάλου.
Ψυχολόγοι, κοινωνιολόγοι κι άλλοι έχουν αρχίσει να ερευνούν κάποια από τα αποτελέσματα της τηλεόρασης στο ανθρώπινο μυαλό κι ιδιαίτερα το παιδικό. Θα αναφέρουμε μια λίστα από παρατηρήσεις, οι οποίες αξίζει να σημειωθεί ότι προσεγγίζουν το θέμα από επιστημονική κι όχι θρησκευτική σκοπιά. Δεν είναι δική μας γνώμη, αλλά γνώμες ειδικών που αναγνωρίζουν τους κινδύνους από την τηλεόραση. Καθώς είδαμε παραπάνω τη φοβερή επιρροή που έχει η τηλεόραση, δεν πρέπει να ξεχνάμε τον συνεχή πειρασμό και τα κακά που προβάλλονται στην οθόνη.
Η απειλή στον πνευματικό τομέα σε συνδυασμό με την δύναμη της να υποβάλλει είναι που κάνει την τηλεόραση κάτι κακό.
“Τί μπορεί να κάνει η τηλεόραση σ’ ένα παιδί”, άρθρο από το περιοδικό “Newsweek” στις 21 Φεβρουαρίου 1977.
Μετά τους γονείς, η τηλεόραση έχει τη μεγαλύτερη επιρροή σε θέματα πίστης, συμπεριφοράς, αξιών. Όταν ένα παιδί αποφοιτά από το γυμνάσιο, έχει υπολογιστεί ότι έχει δει 350.000 διαφημίσεις και 18.000 φόνους στην TV.
· Η παρακολούθηση σκηνών βίας συντελεί στην απόκτηση επιθετικής συμπεριφοράς. Ακόμα αυξάνει την ανοχή βίαιης συμπεριφοράς σε άλλους.
· Μια σχετική μελέτη απέδειξε ότι σε 100 νεαρούς ενόχους, οι 22 παραδέχτηκαν ότι είχαν αντιγράψει τις πράξεις τους από την τηλεόραση.
· Η τηλεόραση ενσταλάζει παράνοια. Δημιουργεί έναν υπερβολικό φόβο απέναντι στη βία μέσα στον τηλεθεατή.
· Δείχνει πολλές φυσικές και κοινωνικές αλληλεπιδράσεις μεταξύ γονέων και παιδιών (σημείωση: επίσης μεταξύ συζύγων και φίλων).
· Μεταβάλλει τη φυσιολογική εξέλιξη της παιδικής ηλικίας. Κουράζει πρόωρα τα παιδιά και κάνει τις φυσικές εμπειρίες της ανάπτυξης κάτι βαρετό.
· Επιρρέπεια στην τηλεόραση εμποδίζει την ανάπτυξη της δημιουργικότητας. Αυτό είναι αιτία για έλλειψη φαντασίας κι αυθορμητισμού.
· Η τηλεόραση δημιουργεί την συμπεριφορά του απλού θεατή - την απόδραση από τα απτά καθημερινά προβλήματα. Είναι μέσο διαφυγής απ’ την πραγματικότητα.
· Δημιουργεί χαμηλό επίπεδο ανεκτικότητας για τις αναστολές μάθησης. Μικραίνει το μέτρο της προσοχής, έτσι ώστε το παιδί να χρειάζεται υπεράνθρωπες προσπάθειες για να μελετήσει.
· Η τηλεόραση είναι ο κύριος κοινωνικός λειτουργός. Αυτό σημαίνει ότι διαμορφώνει απόψεις όσον αφορά στο πώς είναι ο κόσμος και τί ρόλους θα πρέπει να παίξουν οι άνθρωποι στη ζωή. Για παράδειγμα, διδάσκει ότι η ισχύς είναι το δίκαιο και ότι ο πλούσιος, ο δυνατός και ο συνωμότης είναι ο πετυχημένος.
· Η διαφήμιση είναι μια πανίσχυρη δύναμη εξαπάτησης στην τηλεόραση. Για παράδειγμα, διδάσκει: Αγόρασε κοσμήματα για να είσαι όμορφη και να είσαι ελκυστική. Με τα φάρμακα θεραπεύεται κάθε ασθένεια. Το να τρως ζαχαρωτά και γαριδάκια είναι καλό.
Αποτελέσματα της έρευνας «Τέσσερα επιχειρήματα για την εξάλειψη της τηλεόρασης» του Jerry Mander, διευθυντή διαφήμισης, ο οποίος τώρα είναι υπεύθυνος σε μια παρόμοια αφιλοκερδή επιχείρηση για ειδικές περιπτώσεις.
· Η τηλεόραση είναι η αιτία της αποστέρησης της συναίσθησης - της έλλειψης μόρφωσης σε πραγματικές εμπειρίες της ζωής.
· Δημιουργεί λάθος αξίες. Η τηλεδιαφήμιση δημιουργεί λάθος οικονομικές αξίες κι είναι ένας τρόπος οικονομικού ελέγχου.
· Έχει βλαβερά βιολογικά αποτελέσματα. Φυσικές βλάβες είναι αποτέλεσμα του τεχνητού φωτισμού και της φυσικής αδράνειας. Έχει ψυχολογικά βλαβερά αποτελέσματα, γιατί είναι ένας τύπος ύπνωσης και πλύσης εγκεφάλου. Διδάσκει υποσυνείδητα το νου. Οι τηλεθεατές στην πραγματικότητα γίνονται σαν τα τηλεείδωλα, τα οποία αφομοιώνουν. Καταστέλλει τη φαντασία και δημιουργεί λάθος εντυπώσεις για την πραγματικότητα.
· Τα προγράμματα είναι μικρής αξίας. Από τη φύση της η τηλεόραση είναι εύκολο να απεικονίσει συγκινήσεις όπως φόβο, μίσος και επιθυμία, αλλά είναι αδύνατον να φανερώσει τις λεπτές πτυχές της ζωής και τα βαθύτερα συναισθήματα της αγάπης, της ειρήνης και της ευτυχίας. Υπάρχει μικρή δυνατότητα για ενεργητικά προγράμματα και δημοκρατική χρήση.
Αποτελέσματα μελέτης σχετικά με την τηλεόραση του Αυστραλιανού Εθνικού Πανεπιστημίου (Φθινόπωρο 1978).
· Η τηλεόραση μπορεί να κάνει τον τηλεθεατή να χάσει την ικανότητα να ονειρεύεται φυσιολογικά. Ελαττώνει την αυτοεκτίμηση, δημιουργεί σύγχυση ταυτότητας καθώς και παροδική αμνησία.
· Αποξενώνει τον θεατή από την κοινωνία.
· Διεγείρει ορμητική και επιθετική διάθεση.
· Οδηγεί σε υπερβολική χρήση ηρεμιστικών και υπνωτικών.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν το κακό που κάνει η τηλεόραση στην πνευματική ζωή, τη διανοητική κατάσταση, το συναισθηματικό και φυσικό τομέα. Τρέφει τις επιθυμίες του σαρκικού ανθρώπου, είναι μια συνεχής πηγή πειρασμών, είναι ένας κλέφτης του χρόνου, καταστρέφει την οικογενειακή ζωή, διαστρέφει το χαρακτήρα και το ήθος των παιδιών, προάγει το έγκλημα κι είναι ψυχολογικά επιβλαβής.
Όλα αυτά πρέπει να είναι αρκετά για να πείσουν ένα ειλικρινή Χριστιανό ότι θα είναι καλύτερα γι’ αυτόν να μην έχει τηλεόραση μέσα στο σπίτι του.
Απάντηση σε αντιρρήσεις. Υπάρχουν διάφορες αντιρρήσεις που έχουν εγερθεί πάνω σ’ αυτό το θέμα. Συχνά λέγεται ότι πολλά προγράμματα είναι καλά ή τουλάχιστον όχι και τόσο κακά. Για παράδειγμα αναφέρουν τις ειδήσεις, διάφορα ντοκιμαντέρ και ιστορικά θέματα.
Είναι αλήθεια ότι μερικά προγράμματα της τηλεόρασης δεν είναι κακά από μόνα τους κι ακόμη αυτή η συσκευή δεν έχει κάτι το κακό. Οπωσδήποτε δεν είναι κάποια ηθική αμαρτία να παρακολουθήσεις ένα ιδιαίτερο πρόγραμμα. Ωστόσο, ακόμα κι οι ειδήσεις υψώνουν τη βία, το έγκλημα και την επανάσταση κι οι διαφημίσεις συχνά μεταβιβάζουν ανεπιθύμητα μηνύματα. Μετά, είναι μάλλον αδύνατο να είσαι σίγουρος ότι μια ασεβής σκηνή ή κάποια άσχημα λόγια δεν θα συμβούν σ’ ένα, κατά τα άλλα, καλό πρόγραμμα. Φυσικά το κυρίως πρόβλημα έχει να κάνει με την ανθρώπινη φύση. Οι άνθρωποι που ανοίγουν την τηλεόραση, αρχίζουν να κοιτάζουν καθετί που προβάλλεται, άσχετα με τις αρχικές, καλές προθέσεις τους. Είναι δύσκολο να γυρίσεις το κουμπί και να κλείσεις τη συσκευή στη μέση ενός ανθυγιεινού αλλά ενδιαφέροντος προγράμματος.
Ο τηλεθεατής δικαιώνει τον εαυτό του, λέγοντας: “Καλά, εντάξει, δεν θα μου κάνει και κακό για μια φορά” ενώ την ίδια στιγμή η ύπουλη επιρροή της τηλεόρασης κάνει κανονικά τη δουλειά της.
Στη θεωρία, μπορεί κανείς να διαλέγει και να βλέπει μόνο καλά πράγματα, αλλά στην πράξη είναι πάρα πολύ δύσκολο να πειθαρχήσει τον εαυτό του. Στην πραγματικότητα υπάρχουν ελάχιστα καθαρά και αξιόλογα προγράμματα κι αυτοί που λένε ότι έχουν την τηλεόραση για να βλέπουν μόνο καλά προγράμματα δεν θα χάσουν και τίποτα αν την ξεφορτωθούν! Αν πραγματικά εννοούν αυτό που λένε, σημαίνει ότι βλέπουν ελάχιστα τηλεόραση έτσι ώστε η απουσία της να μην κάνει αίσθηση. Δεν θα δυσκολευτούν να το κάνουν για χάρη της υπακοής και της πνευματικής τους αύξησης.
Μια άλλη αντίρρηση είναι ότι όλα αυτά τα κακά που υποτίθεται ότι δείχνει η τηλεόραση, τα βλέπουμε καθημερινά γύρω μας, οπότε δεν συμβαίνει τίποτα.
Για να απαντήσουμε σ’ αυτό, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι υπάρχει διαφορά ανάμεσα στο να ακούς ή να βλέπεις την αμαρτία που υπάρχει στον κόσμο από τη μια μεριά, και να την προσκαλείς με τη θέλησή σου μέσα στην αγιότητα του σπιτιού σου από την άλλη! Είναι η ίδια διαφορά που υπάρχει ανάμεσα στο να έλθει κάποιος πειρασμός στο νου (πράγμα που δεν είναι αμαρτία) και στο να αρχίσεις ν’ ασχολείσαι και να ικανοποιείσαι μ’ αυτόν τον πειρασμό μέσα στο νου μέχρι να φέρει την επιθυμία (πράγμα που είναι αμαρτία).
Το σπίτι είναι ένας ιδιωτικός χώρος ασφάλειας και ησυχίας. Μπορεί κάποιος να μην μπορεί να καθαρίσει από την αμαρτία όλο τον κόσμο, αλλά μπορεί να αγωνίζεται να κρατά καθαρό το σπίτι του! Όταν όλη την ημέρα είσαι εκτεθειμένος στο αμαρτωλό φρόνημα του κόσμου, είναι πολύ σημαντικό να μπορείς να επιστρέφεις σ’ ένα σπίτι όπου υπάρχει ανάπαυση, ειρήνη, αγάπη κι αγιασμός! Φέρνοντας μια συσκευή τηλεόρασης μέσα στο σπίτι, είναι σαν να υποστηρίζεις όλα τα κακά που προβάλλονται σ’ αυτή, ιδιαίτερα στα μάτια ενός παιδιού.
Συμπέρασμα. Ποια είναι η θέση ενός χριστιανού που βλέπει συχνά τηλεόραση; Πώς μπορεί ν’ αγαπά αυτά που δείχνει η τηλεόραση και συγχρόνως να μισεί το κακό; Προφανώς η αγάπη του είναι λάθος κι αυτό είναι πολύ επικίνδυνο γιατί «Εάν τις αγαπά τον κόσμον, η αγάπη του Πατρός δεν είναι εν αυτώ» (Α’ Ιωαν.β:15).
Αν ένας Χριστιανός βάλει τηλεόραση μέσα στο σπίτι του, η πνευματικότητα θα φύγει. Είναι δύσκολο να διατηρήσουμε την πνευματικότητά μας και το περπάτημα με τον Κύριο σ’ ένα τέτοιο περιβάλλον γιατί υπονομεύει τη δύναμη που πρέπει να έχουμε και μας καθιστά πνευματικά άρρωστους.
Ακόμα ο ύπουλος τρόπος με τον οποίο η τηλεόραση επηρεάζει, σίγουρα θα μας οδηγήσει σε λάθος κατευθύνσεις. Φυσικά, αν η κεφαλή της οικογένειας είναι κάποιος μη σωσμένος, μπορεί η υπόλοιπη οικογένεια να μην έχει κάποια άλλη εκλογή, αλλά και σ’ αυτή την περίπτωση χρειάζεται μεγάλη προσοχή να μην αφήσουν την τηλεόραση να τους δέσει γιατί και πάλι θα έχει επίπτωση στην πνευματική τους ζωή.
Δεν μπορούμε να πούμε ότι το να δεις ένα πρόγραμμα κάποια φορά, είναι αμαρτία. Η περιοδική όμως χρησιμοποίηση της τηλεόρασης είναι επικίνδυνη. Η συχνή παρακολούθηση μπορεί εύκολα να γίνει αμαρτωλή γιατί η Βίβλος μας διδάσκει ότι το να παραδιδόμαστε σε σαρκικές επιθυμίες και να ικανοποιούμαστε βλέποντας άσχημα πράγματα, είναι αμαρτία. Ιακ.δ:17 Εκκλ.ζ:29.
Στις μέρες μας, θα μπορούσαμε να πούμε ότι η τηλεόραση είναι αρκετά αθώα μπροστά σε όλα αυτά που υπάρχουν στο διαδύκτιο!
