Τι είναι αλήθεια;

«Τι είναι αλήθεια;» αναρωτήθηκε ο Πιλάτος όταν δίκαζε τον Κύριο Ιησού Χριστό (Ιωάν.ιη:38) και το ίδιο αυτό ερώτημα έγινε αφορμή να γραφτούν χιλιάδες σελίδες φιλοσοφικών και θρησκευτικών βιβλίων. Όμως μη πανικοβάλλεστε! Δεν πρόκειται να επεκταθούμε σε τέτοια χωράφια.  Το ίδιο ερώτημα, βέβαια, μας απασχολεί παρακάτω, αλλά από εντελώς διαφορετική σκοπιά, πιο προσγειωμένη. Αναρωτιόμαστε, λοιπόν, και καλούμε κι εσάς να συλλογιστείτε: Από όσα λέμε καθημερινά ΤΙ ΕΙΝΑΙ ΑΛΗΘΕΙΑ;

Είναι αξιωματική θέση ότι οι Χριστιανές γυναίκες - φυσικά και οι άντρες - ΔΕΝ ΛΕΝΕ ΨΕΜΑΤΑ. Η Αγία Γραφή είναι κατηγορηματική στο ζήτημα αυτό ιδιαίτερα μάλιστα όταν ο ίδιος ο Κύριος δήλωσε ότι ο Διάβολος «είναι ψεύτης και ο πατήρ αυτού του ψεύδους» ενώ «πας ο αγαπών και πράττων το ψεύδος» δεν έχει μέρος στην ουράνια Ιερουσαλήμ. (Ιωάν.η:44, Απ.κα:12). Ωστόσο η θεωρία δε συμβαδίζει πάντοτε με την καθημερινή πραγματικότητα.

Δεν είναι πρόθεσή μας ν’ αμφισβητήσουμε αυτή την αρχή ούτε να πούμε πως υπάρχουν Χριστιανοί που συστηματικά και ενσυνείδητα λένε ψέματα - διαφορετικά τι Χριστιανοί θα ήταν! Η πείρα, όμως, δείχνει πως μερικές φορές τα λόγια μας δεν είναι εντελώς αληθινά εξαιτίας των υπερβολών που περιέχουν. Έτσι:

-Δεν είναι αλήθεια ότι η φίλη μας «αφήνει νηστικά τα παιδιά της» επειδή έτυχε κάποτε να μη μπορέσει να μαγειρέψει και αναγκάστηκε να τους δώσει σάντουιτς.

-Δεν είναι αλήθεια πως η αδελφή είναι «τεμπέλα» επειδή ένα πρωί που της τηλεφώνησες μόλις είχε σηκωθεί από το κρεβάτι. Ίσως εκείνη τη νύχτα έμεινε άγρυπνη από κάποια αιτία, που δεν έκρινε αναγκαίο να σου εξηγήσει, και χρειάστηκε να κοιμηθεί λίγο παραπάνω.

-Δεν είναι αλήθεια πως η συγγενής σου «κάνει την αριστοκράτισσα» επειδή βρήκε και αγόρασε σε τιμή ευκαιρίας ένα κάπως ακριβό ρούχο ή έπιπλο. Ασφαλώς και υπάρχουν τεμπέλες, απερίσκεπτες και ξιπασμένες, όμως μια συγκεκριμένη πράξη ή σύμπτωση δε μας δικαιώνει να σχηματίζουμε και να κρατάμε εντυπώσεις όπως οι παραπάνω. Πολύ περισσότερο δε μας δίνει το δικαίωμα να συζητάμε αυτές τις σκέψεις μας με άλλα άτομα.

Μια άλλη επικίνδυνη περιοχή είναι ο τρόπος που περιγράφουμε κάποιο συμβάν - π.χ. ένα ταξίδι μας ή πώς η δασκάλα παίνεψε το παιδί μας. Συχνά ο ενθουσιασμός μας παρασύρει σε ατέλειωτη πολυλογία, έτσι που στο τέλος όσα έχουμε πει αποδεικνύονται περισσότερα από τα αληθινά (ψέματα).

Οι Ανατολίτες λένε: «Μη λέτε όσα ακούτε και όσα ξέρετε γιατί, συνήθως, λέτε περισσότερα από όσα ακούτε και όσα ξέρετε».  Όμως, η παροιμία που μόλις αναφέραμε, μας υπενθυμίζει άλλη μια επικίνδυνη περιοχή: τη μεταφορά ειδήσεων.

Δεν αναφερόμαστε βέβαια στο κουτσομπολιό αφού όποιος το συνηθίζει δε μπορεί να θεωρείται Χριστιανός (Ψαλμ.ιε:1-3) αλλά στην απλή μεταφορά κάποιων νέων. Ο Άντερσεν αναφέρει το παραμύθι της κότας που της έπεσε ένα πούπουλο. Ως το βράδυ, λοιπόν, η είδηση γύρισε όλο το χωριό για να επιστρέψει στην πρωταγωνίστρια σαν «ένα κοτέτσι που μάδησε όλα του τα φτερά».

Κι εδώ η υπερβολή είναι η αιτία της παραμόρφωσης καθώς, ακόμα και ασυνείδητα - από κεκτημένη ταχύτητα - καθένας «αγγελιοφόρος» προσθέτει το δικό του «κάτι» στην ιστορία.

Τέλος, για να περιοριστούμε ως εδώ, μια άλλη επικίνδυνη περιοχή είναι όταν μας κάνουν αδιάκριτες ερωτήσεις, στις οποίες δε θέλουμε ή δεν πρέπει να απαντήσουμε.

Τις περισσότερες φορές, για να μη προσβάλουμε το αδιάκριτο πρόσωπο, αρχίζουμε να απαντούμε αφηρημένα και αόριστα. Όμως όταν ο συνομιλητής ή η συνομιλήτρια μας έχει έρθει με σκοπό «να ψαρέψει» δεν ικανοποιείται με μισόλογα - θέλει να μάθει.

Στο σημείο αυτό, αν δεν τηρήσουμε εξαρχής αποφασιστική στάση, ξεκαθαρίζοντας μια και καλή πως το θέμα δεν είναι συζητήσιμο, συμβαίνει να παρασυρθούμε σ’ έναν διπλωματικό αγώνα προσπαθώντας να «ξεφύγουμε», με κίνδυνο να πούμε πράγματα που δεν είναι όλη η αλήθεια δημιουργώντας έτσι μια ψεύτική εντύπωση (ψέμα).

Ας βγάλουμε τα συμπεράσματά μας αρχίζοντας από το τελευταίο σημείο.

1) Συνήθως τα πρόσωπα που σε εξαναγκάζουν σε παρόμοια συμπεριφορά υποτίθεται πως σε αγαπούν και είναι οι στενές σου φίλες. Ο τρόπος τους όμως φανερώνει ακριβώς το αντίθετο. Πάλι μπορεί να εξηγήσουν πως ενδιαφέρονται για το καλό σου. Μην αφήσεις να σε παρασύρουν στην πορεία τους. Πες τους από την αρχή ξεκάθαρα ότι το θέμα δεν τις αφορά και πως δεν θέλεις να το συζητήσεις. Μπορεί να «πληγωθούν» αλλά αυτό είναι προτιμότερο παρά να θερίζετε ανεπιθύμητες δυσάρεστες συνέπειες εσύ και η οικογένειά σου.

2) Μην παρασύρεσαι από ενθουσιασμούς. Μάθε να βλέπεις τα πράγματα ψύχραιμα και ρεαλιστικά. Μην θεωρείς τον εαυτό σου υπεύθυνο για την «ενημέρωση» του περιβάλλοντος. Ακόμα και όταν ακούς - όταν δεν βλάπτει να ακούς - διατήρησε κάποιες επιφυλάξεις για την ακρίβεια όσων σου λένε - όχι επειδή αυτοί που σου το είπαν είναι συνειδητοί ψεύτες αλλά επειδή είναι αδύναμοι άνθρωποι. Μήπως κι εσύ δεν έχεις αδυναμίες προσοχής, αντίληψης και μνήμης;

3) Μη βιάζεσαι να βγάλεις γενικά συμπεράσματα από μοναδικά γεγονότα ή στοιχεία. Είναι ο ασφαλέστερος τρόπος να οδηγηθείς σε λάθη και ν’ αδικήσεις τον συνάνθρωπό σου.

Και επειδή η γλώσσα μας είναι δυσκολοδάμαστο εργαλείο, μη ξεχνάς πως η ενάρετη γυναίκα «Ανοίγει το στόμα αυτής εν σοφία, και επί της γλώσσης αυτής είναι νόμος ευμενείας». (Παρ.λα:26).