Η παγίδα και οι συνέπειες της υπερηφάνειας

Αβδιού 1-9

Από τους 12 μικρούς προφήτες ο Αβδιού είναι ο πιο «μικρός». Αυτό δεν αφορά τη σημασία βέβαια του βιβλίου ή του προφήτη, αλλά το μέγεθος του βιβλίου. Μ’ αυτή την έννοια δεν είναι μόνο το μικρότερο των προφητών, αλλά όλης της Παλαιάς Διαθήκης. Περιέχει ένα μόνο κεφάλαιο με 21 εδάφια. Υπάρχει άλλο ένα θέμα με αυτόν τον «μικρό» προφήτη. Ποιος τον ξέρει; Ποιος γνωρίζει για ποιο πράγμα μιλάει; Κι όμως, αυτό το πολύ μικρό βιβλίο είναι διαχρονικό στο μήνυμά του.

Το βιβλίο ασχολείται με τον Εδώμ. Είναι λοιπόν, κάπως σημαντικό να θυμηθούμε λίγο την ιστορία αυτού του αρχαίου βασιλείου. Είναι γνωστό με τα ονόματα Σηείρ, Χορ, Ησαύ, και βρισκόταν στα όρια του Ιούδα νότια και ανατολικά. Από τον ποταμό Ιορδάνη και κάτω. Ήταν μια μακρόστενη λωρίδα γης 20 χιλιόμετρα πλάτος και περίπου 70 χιλιόμετρα μήκος.

Η σημασία της χώρας αυτής οφείλονταν σε δύο παράγοντες. Ο ένας ήταν η τοποθεσία της. Ανάμεσα στους μεγάλους δρόμους της Συρίας και της Αιγύπτου. Αυτό σήμαινε πως είχε εμπόριο και καλό εμπόριο. Εισέπρατταν διόδια από τα καραβάνια που περνούσαν. Το κεντρικό της μέρος έχει κοκκινωπούς βράχους, που φτάνουν στα 1800 μέτρα. Αυτά ήταν φυσικά φρούρια που τους έδιναν το δικαίωμα να πολεμούν με άλλους, να εισπράττουν χρήματα και να παραμένουν ανεξάρτητοι. Οι τρεις βασικές τους πόλεις ήταν η Θαιμάν στο νότο η Βοζρά και η Σελά η πολύ γνωστή αργότερα και σήμερα για το εντυπωσιακό μνημείο της, Πέτρα.

Το βιβλίο του Αβδιού έχει τις ρίζες του στη διήγηση για τους εγγονούς του Αβραάμ τον Ησαύ και τον Ιακώβ. Εκεί αρχίζει και η αντιπαλότητα ανάμεσα στον Εδώμ και τον Ισραήλ. Η προφητεία που ειπώθηκε στη Ρεβέκκα ήταν: Δύο έθνη είναι στην κοιλιά σου· και δύο λαοί θα διαχωριστούν από τα σπλάχνα σου. Και ο ένας λαός θα είναι δυνατότερος από τον άλλο λαό· και ο μεγαλύτερος θα δουλέψει στον μικρότερο (Γέν.κε:23).

Η εκπλήρωση αυτής της προφητείας άρχισε όταν ο Ησαύ πούλησε τα πρωτοτόκια του στον Ιακώβ για ένα πιάτο φακή.  Διαβάζουμε: Δώσε μου, παρακαλώ, να φάω, από το κόκκινο, τούτο το κόκκινο, επειδή είμαι αποκαμωμένος· γι' αυτό, αποκάλεσαν το όνομά του Εδώμ (Γέν.κε:30). Υπάρχει αυτό το λογοπαίγνιο στα εβραϊκά η λέξη κόκκινο είναι «αδόμ» για αυτό, ονομάστηκε ο Ησαύ «Εδώμ». 

Η μόνη ευλογία που είχε απομείνει στον Ησαύ σχετικά με το έθνος ήταν: Μακριά από τα εύφορα μέρη της γης θα κατοικείς, στερημένος απ' τη δροσιά του ουρανού. Από το ξίφος σου θα ζεις και δούλος θα 'σαι του αδερφού σου. Αν όμως επαναστατήσεις θ' αποτινάξεις το ζυγό του από τον τράχηλό σου (Γέν.κζ:39-40).

 

Χρόνια μετά όταν ο Ιακώβ επιστρέφει από το Λάβαν συναντιέται με τον Ησαύ: Και ο Ιακώβ έστειλε μπροστά του μηνυτές στον αδελφό του τον Ησαύ, στη γη Σηείρ, στον τόπο του Εδώμ (Γέν.λβ:3). Εκεί λοιπόν, έζησε ο Ησαύ, εκεί ήταν ο Εδώμ. Την ιστορία του μέρους εκείνου επαναλαμβάνει ο Μωυσής στη δεύτερη γενιά Ισραηλιτών που είναι έτοιμη να μπει στη γη της επαγγελίας. Και στο Σηείρ κατοικούσαν προηγουμένως οι Χορραίοι· αλλά, οι γιοι τού Ησαύ τούς κληρονόμησαν, και τους εξολόθρευσαν, από μπροστά τους, και κατοίκησαν αντί γι' αυτούς· καθώς έκανε ο Ισραήλ στη γη τής κληρονομιάς του, που ο Κύριος τους έδωσε (Δευτ.β:12).

 

Στα χρόνια της Εξόδου λοιπόν, ο λαός Ισραήλ, πρέπει να διασχίσουν τον Εδώμ για να φτάσουν στη γη της επαγγελίας. Ο Θεός  τους εξηγεί: Θα περάσετε μέσα από τα όρια των αδελφών σας, των γιων τού Ησαύ, που  κατοικούν στο Σηείρ· και θα σας φοβηθούν· και προσέξτε πολύ· μη πολεμήσετε μαζί τους· επειδή, δεν θα σας δώσω από τη γη τους ούτε ένα βήμα ποδιού· επειδή, στον Ησαύ έδωσα το βουνό Σηείρ για κληρονομιά (Δευτ.β:4-5).

 

 Οι Εδωμίτες όμως αρνούνται να τους αφήσουν, παρόλο που ο Μωυσής τους έχει υποσχεθεί πως δεν θα τους πειράξουν και μάλιστα θα πληρώσουν για το νερό των ανθρώπων και των ζώων (Αριθ.κ:14-21). Κι όχι μόνο δεν τους αφήνουν, αλλά κάνουν και το εξής: Ο Εδώμ βγήκε εναντίον του με πολύ λαό, και με ισχυρή δύναμη. Έτσι αρνήθηκε ο Εδώμ να δώσει πέρασμα στον Ισραήλ διαμέσου των ορίων του· και ο Ισραήλ ξέκλινε απ' αυτόν (Αριθ.κ:20-21).

 

Εξαιτίας αυτής της στάσης τους ο Θεός θα πει μέσω του προφήτη Αμώς: Ακούστε τι λέει ο Κύριος: «Οι ασέβειες του λαού της Εδώμ σωρεύονται όλο και πιο πολύ. Με ξίφος καταδίωξαν τ' αδέρφια τους, τους Ισραηλίτες, και δείχτηκαν απέναντί τους ανελέητοι. Ποτέ δεν εξαντλείται ο θυμός τους και την οργή τους αιώνια τη διατηρούν· γι' αυτό εξάπαντος θα τους τιμωρήσω. Φωτιά θα στείλω στη Θαιμάν και θα καταστρέψει της Βοσρά τα ανάκτορα (Αμώς α:11-12).

 

Αυτό το αρχαίο μίσος από τα χρόνια του Ιακώβ και του Ησαύ κρατούσε πάντα. Ο Δαβίδ τους κατέκτησε στο Β΄ Σαμουήλ 8:13-14 και σε όλη τη διάρκεια της δικής του βασιλείας και του Σολομώντα ήταν υποταγμένοι. Αργότερα ελευθερώθηκαν από το βασίλειο του Ιούδα. Ο Εδώμ λόγω του Αβραάμ επίσης είχε τη διαθήκη της περιτομής. 

 

 Το τέλος του βασιλείου του Εδώμ δεν είναι γνωστό. Κατακτήθηκαν το 312 π.Χ. από τους Ναβαταίους. Σε αυτή την περίοδο η περιοχή λέγεται Ιδουμαία από όπου καταγόταν ο Ηρώδης ο Μεγάλος. Η περιοχή ουσιαστικά κατοικείται από Βεδουΐνους και στη σύγχρονη ιστορία από στρατόπεδα του κράτους της Ιορδανίας. Πραγματικά εξαφανίστηκε ως βασίλειο όπως είπε ο Αβδιού.

 

 Μπορεί να μη γνωρίζουμε τους ιστορικούς και τους στρατιωτικούς λόγους για τους οποίους χάθηκε το βασίλειο του Εδώμ, αυτό όμως, δεν σημαίνει πως η καταστροφή αυτή δεν έχει ερμηνεία. Το γιατί αυτής της πτώσης μας το διηγείται ο Αβδιού. Η πτώση του Εδώμ οφείλεται στην κρίση του Θεού εξαιτίας της υπερηφάνειας του. Τα πρώτα εννέα εδάφια που θα μελετήσουμε σήμερα, μιλούν ακριβώς για αυτή την περηφάνια του λαού αυτού και την κρίση του Θεού πάνω τους.

 

Σε αυτά τα εδάφια λοιπόν, η βασική αμαρτία γράφεται με έντονο τρόπο στο εδάφιο 3,  Η φοβερή σου αλαζονεία, Εδώμ, σε παραπλάνησε. Επειδή κατοικείς σε απρόσιτα, ψηλά, βραχώδη μέρη σκέφτεσαι: "εμένα ποιος μπορεί να με ρίξει στη γη;" (εδ.3). Εξαιτίας της αλαζονείας, της περηφάνιας, καταστράφηκαν.  Ο Βάμβας που διαβάζουμε το αποδίδει: Η υπερηφάνεια της καρδιάς σου σε απάτησε (εδ.3).

Κι εδώ βέβαια έχουμε ένα πρόβλημα. Οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θεωρούμε τελικά την περηφάνια τόσο πια κακιά, σίγουρα όχι τόσο τρομερή που αυτή να είναι η αιτία που ο Θεός (κατά τη γνώμη μας) να κρίνει ένα έθνος.  Η δική μας άποψη βέβαια δεν συμβαδίζει με αυτή της Αγίας Γραφής.

Σύμφωνα με την Γραφή, η περηφάνια είναι λίγο πολύ η κορωνίδα των αμαρτιών. Μπορεί κάποιος να σταθεί εδώ μπροστά μας και να μας κόψει την ανάσα με διηγήσεις για ζωές που καταστράφηκαν από το αλκοόλ για παράδειγμα, ή τα ναρκωτικά ή τα τυχερά παιχνίδια. Το να στέκεται όμως ένας προφήτης και να λέει η ‘η περηφάνια της καρδιάς σου σε απάτησε’, θα είχε μια διαφορετική αντιμετώπιση. Μέσα μας η σκέψη είναι «έλα τώρα, μήπως υπερβάλλουμε λίγο;» Ο λόγος όμως, για αυτό είναι πως συνειδητοποιούμε πολύ λίγο την πραγματική φύση της αλαζονείας.

Προσέξτε το εξής, τις δύο δηλώσεις που σχετικά εύκολα θα μπορούσαν να βγουν από τα χείλια ανθρώπων είτε πιστεύουν στο Θεό είτε όχι. Μιλάμε για κάποιον και κάποιος κάνει το σχόλιο: «Είναι καλός άνθρωπος, αλλά περήφανος». Αυτή η δήλωση δεν ακούγεται στα αυτιά μας παράξενη, ούτε σοκαριστική. Πρόθυμα στο μυαλό μας παραδεχόμαστε πως η καλοσύνη και η περηφάνια μπορούν να συγκατοικούν στο ίδιο πρόσωπο. Αν όμως το σχόλιο ήταν «Είναι καλός άνθρωπος, αλλά κλέφτης», αμέσως τα ηθικά μας αντανακλαστικά κλωτσάνε. Ένα λεπτό, σκεπτόμαστε. Τι εννοείς; Δεν μπορεί κάποιος να είναι ταυτόχρονα και καλός και κλέφτης. Κι όμως, στα μάτια του Θεού, η περηφάνια είναι όπως και η κλοπή κι ακόμη χειρότερη.

Φτάνει να σκεφτούμε πως ο Λόγος του Θεού μας αποκαλύπτει πως η περηφάνια ήταν η αμαρτία του σατανά, του πατέρα της αμαρτίας. «Πως έπεσες από τον ουρανό, Εωσφόρε, γιε της αυγής! Συντρίφτηκες καταγής, εσύ που καταπατούσες τα έθνη! Εσύ έλεγες στην καρδιά σου: «Θα ανέβω στον ουρανό, θα υψώσω τον θρόνο μου πιο πάνω από τα αστέρια τού Θεού· και θα καθίσω επάνω στο βουνό της σύναξης, προς τα μέρη τού βορρά· θα ανέβω επάνω στα ύψη των σύννεφων· θα είμαι όμοιος με τον Ύψιστο» (Ησαΐας ιδ:12-14).  

Στο επίκεντρο των προβλημάτων της ανθρώπινης φυλής βρίσκεται η περηφάνια, η επιθυμία να εκθρονιστεί ο Θεός από τη θέση που πρέπει να έχει και να μπούμε εμείς στη θέση του, ή να προσποιηθούμε πως δεν υπάρχει. Η ρίζα της περηφάνιας λέει πως «μπορούμε και χωρίς το Θεό». Να τον χρησιμοποιήσουμε όποτε τον έχουμε ανάγκη, αλλά όχι να μας λέει τι να κάνουμε. Το σκέφτεται ο άνθρωπος για την οικογένειά του, για τη δουλειά του, για την υγεία του, για ένα σωρό πράγματα. Κι αυτό εκφράζεται συχνά και στο συλλογικό επίπεδο.

Ένας ολόκληρος λαός ζούσε με αυτή την περηφάνια. Ήταν περήφανοι για 3 λόγους. Ο πρώτος ήταν η φυσική οχύρωση του τόπου. Για πολλά χρόνια η εκπληκτική αυτή οχύρωση ήταν άγνωστη στους βιβλικούς αρχαιολόγους μέχρι ότου τον Αύγουστο του 1812 ανακαλύφθηκε στην Ιορδανία η Πέτρα, από τον Ελβετό Γιόχαν Λούτβιχ Μπούρκχαρντ. Είχε ακούσει αυτός φήμες για την πόλη και ήθελε να τη δει. Γνωρίζοντας πως οι Άραβες της περιοχής δεν θα του επέτρεπαν να δει την πόλη τους υποσχέθηκε πως θα προσφέρει θυσία ένα κατσίκι στον  Γκεμπέλ Χαρούν, πάνω στο όρος Ααρών εκεί που βρίσκεται ο τάφος του αδερφού του Μωυσή. Αυτό βρισκόταν σε ένα βουνό πάνω από την πόλη. Με αυτή τη δικαιολογία του επέτρεψαν να μπει.

Η εικόνα ήταν θαυμάσια. Έμπαινε κάποιος στην πόλη μέσα από ένα πολύ στενό φαράγγι που ονομάζεται Σικ. Αυτό είχε μήκος περίπου 1,5 χιλιόμετρο και σε κανένα σημείο δεν είναι πλατύ. Κατά μέσο όρο είναι περίπου 4,5 μέτρα πλατύ από τοίχο σε τοίχο. Και ο τοίχος είναι ψηλός 50 μέτρα. Στον τοίχο αυτό μέσα υπάρχουν σκαλισμένα σπήλαια στα οποία κάποτε έμενα οι άνθρωποι. Στο τέλος φτάνει κάποιος στο πρώτο από τα εκπληκτικά χτίσματα σκαλισμένα στο βράχο. Μετά στο επόμενο επίπεδο φτάνει κάποιος στην ίδια την Πέτρα. Περίπου ένα τετραγωνικό μίλι μεγάλη και περιβάλλεται από ψηλά βουνά.

Οι αρχαιολόγοι λένε πως εξαιτίας αυτού του φαραγγιού, του Σικ θα μπορούσαν ακόμη και 12 άνδρες μόνο να υπερασπιστούν τη πόλη. Κι αν κι αυτό το έχαναν, θα μπορούσαν να τρέξουν στα βουνά γύρω-γύρω και να αμυνθούν. Από την ανθρώπινη πλευρά λοιπόν, δεν υπάρχουν στον πλανήτη πολλά σημεία πιο ασφαλή από αυτό για τον Εδώμ και για την πρωτεύουσα, την Πέτρα. Είναι κατανοητό γιατί έλεγαν οι Εδωμίτες "Εμένα ποιος μπορεί να με ρίξει στη γη;" (εδ.3). Κι όμως, ο Θεός είπε πως ο Εδώμ θα ριχτεί στη γη; Στο επόμενο εδάφιο γράφει: Ακόμα όμως κι αν χτίσεις τη φωλιά σου στα ψηλά, καθώς αετός, να μοιάζει σαν να βρίσκεται ανάμεσα στ' αστέρια, εγώ στο λέω, ο Κύριος, πως κι από 'κει θα σε γκρεμίσω κάτω (εδ.4).

Μάλιστα αυτή η καταστροφή που ο Θεός τους είπε πως θα τους φέρει δεν μοιάζει καν με την καταστροφή που ακόμη κι ένας εχθρός θα έφερνε. Αυτό είναι το νόημα του ερχόμενου εδαφίου, του 5, Αν ήταν οι συνηθισμένοι κλέφτες και ληστές που κάνουν έφοδο τη νύχτα, θα έπαιρναν αυτά που θέλανε. Όμως αλίμονο! Αυτοί οι εχθροί σου θα σε απογυμνώσουν εντελώς. Αν ήταν σαν τους τρυγητές, θ' αφήναν και λίγα τσαμπιά για κείνους που ξαναγυρνούν και τα μαζεύουν (εδ.5). Και οι κλέφτες όταν έρχονται δεν τα παίρνουν όλα, παίρνουν μόνο ό, τι θέλουν. Στον τρυγητό μένουν και λίγα τσαμπιά πίσω. Δεν θα είναι έτσι με την κρίση του Θεού.  

Όμως, αλίμονο σ' εσάς, απόγονοι του Ησαύ! Οι εχθροί σας όλη σας τη χώρα θα την ψάξουν, να βρούνε και να πάρουν όλους σας τους κρυμμένους θησαυρούς (εδ.6). Η Πέτρα, ο Εδώμ θα απέμενε στην κατάσταση που τον βρίσκουμε σήμερα.

Ήταν μήπως ο Θεός άδικος και ιδιαίτερα σκληρός με τον Εδώμ; Δεν έκανε τίποτα διαφορετικό από αυτό που έκανε σε κάθε έθνος. Ο Θεός υψώνει έθνη. Δυστυχώς όμως αυτοί που τα κυβερνούν θεωρούν πως μπορούν να περηφανεύονται. Νομίζουν πως είναι καλύτεροι από τους άλλους και πως μπορούν και χωρίς το Θεό. Κι ο Θεός μετά κρίνει. Αυτή είναι η μονότονη σχεδόν κατάληξη των πολιτισμών. Οι ιστορικοί κάνουν λόγο για 21 μεγάλους πολιτισμούς. Κι όμως καθένας από αυτούς έδωσε τη θέση του στον επόμενο.  Κάποτε ήταν η Αρχαία Αίγυπτος και σήμερα η Αίγυπτος δεν είναι παγκόσμια δύναμη. Κάποτε υπήρχε η Βαβυλώνα αλλά κι αυτή πέρασε. Η Ελλάδα, η Ρώμη, το Βυζάντιο. Κι αυτό θα συμβεί και με τις σημερινές σύγχρονες υπερδυνάμεις. Το πώς ή το πότε θα γίνει αυτό, δεν το γνωρίζουμε. Ας έχουμε όμως τα μάτια μας ανοιχτά σε κάθε έθνος που καυχιέται για τη δύναμη και την εξουσία του. Ο Θεός λέει πως μπορεί να το κρίνει και να το ρίξει κάτω.

Και στο προσωπικό επίπεδο ακόμη. Καυχιόμαστε στη ζωή μας γιατί; Μήπως για την εξυπνάδα μας; Μήπως για την ικανότητά μας; Για την μόρφωση και την επιτυχία μας στη δουλειά; Για την καλή μας οικογένεια; Για την υγεία μας; Για τα χρήματα στην τράπεζα; Πιστεύουμε πως εμάς δεν μας κουνάει τίποτα. Ο κόσμος στηρίζεται σε αυτά τα πράγματα. Συχνά το κάνουμε κι εμείς. Μπορεί ακόμη και να προσευχόμαστε και να λέμε πως σε σένα Κύριε εμπιστευόμαστε, στην πράξη όμως, να είμαστε ήσυχοι επειδή ξέρουμε πως «εμείς τα έχουμε τακτοποιημένα τα πράγματα» και να ζούμε στην αυταπάτη πως τάχα εμπιστευόμαστε το Θεό.

Ο δεύτερος λόγος περηφάνιας για τους Εδωμίτες ήταν οι δυνατοί τους σύμμαχοι. Για αυτό διαβάζουμε στο εδάφιο 7,   Όλοι οι σύμμαχοί σας, θα σας αρνηθούν την προστασία τους, κι από τη χώρα σας θα σας πετάξουν έξω. Οι φίλοι, που μαζί τους είχατε κοινά συμφέροντα, στην εργασία τους τώρα θα σας πάρουν. Αυτοί που έτρωγαν μαζί σας, παγίδες θα σας στήσουν, θα λεν' για σας: "πού είν' η εξυπνάδα τους! (εδ.7). Αποδεικνύεται λοιπόν, πως οι Εδωμίτες είχαν μια ψευδαίσθηση ασφάλειας επειδή πίστευαν πως έχουν φίλους πιστούς. Οι οποίοι όμως, δεν αποδείχτηκαν πιστοί, αλλά τους πρόδωσαν.

Σήμερα, υποτίθεται πως τα έθνη διαμορφώνουν συμμαχίες, υπάρχει ο ΟΗΕ, το Συμβούλιο Ασφαλείας, το ΝΑΤΟ, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Κι όταν έρχεται η ώρα να βρει κάποιος υποστήριξη διαπιστώνει πόσο οικτρά αυτά απογοητεύουν. Δεν είναι κακό βέβαια να θέλει κάποιος να έχει καλές διπλωματικές σχέσεις. Είναι πρόβλημα όμως, να στηρίζεται κάποιος σε αυτές.

Και στο προσωπικό επίπεδο το ίδιο συμβαίνει. Μαθαίνουμε να στηριζόμαστε στις γνωριμίες (ειδικά εδώ στην Ελλάδα, στο βασίλειο του ρουσφετιού). Γνωριμίες για την υγεία, γνωριμίες για τη δουλειά, γνωριμίες για να κάνουμε τις δουλειές μας. Δυστυχώς και μέσα στην Εκκλησία ακούγονται φράσεις, «ξέρεις εγώ ξέρω τον τάδε». Άλλο να έχεις γνωστούς, και να ζητήσεις νόμιμη βοήθεια, κι άλλο να εμπιστεύεσαι ανθρώπους και να στηρίζεσαι σε αυτούς.

Κι όμως ο Θεός έχει πει: Ο Κύριος λέει: Καταραμένος ο άνθρωπος που σε άνθρωπο ελπίζει, που από μένα απομακρύνεται και στηρίζεται σε ανθρώπινη δύναμη (Ιερ.ιζ:5).

 

Υπάρχει κι ένας τρίτος λόγος για τον οποίο περηφανεύονταν οι Εδωμίτες. Ο πρώτος ήταν η φυσική οχύρωση του τόπου. Ο δεύτερος ήταν οι δυνατοί τους σύμμαχοι. Και τα δύο αυτά τους απογοήτευσαν.  Ο τρίτος ήταν η πεποίθηση στον εαυτό τους.  Στο εδάφιο 8 διαβάζουμε: «Πράγματι», λέει ο Κύριος, «η μέρα εκείνη τους σοφούς στην Εδώμ θα τους εξαφανίσω και θα εξαλείψω όλη τη σοφία τους» (εδ.8).

 

Είναι η νοοτροπία που λέει. Ό, τι είναι ας έρθει. Ξέρουμε να το χειριστούμε. Εμείς μπορούμε. Δεν μας ξεγελάει κανένας. Οι Εδωμίτες φαίνεται πως ήταν γνωστοί για τη σοφία τους. Για παράδειγμα, ο Ελιφάζ ένας από τους φίλους του Ιώβ ήταν από τη Θαιμάν, μία από τις κύριες πόλεις του Εδώμ. Ο άλλος φίλος του είναι ο Βιλδάδ ο Σαυχίτης που κι αυτό είναι ένα βουνό στον Εδώμ. Ο προφήτης Ιερεμίας γράφει στο κεφάλαιο μθ, Ο Κύριος του σύμπαντος λέει σχετικά με τους Εδωμίτες: «Δεν υπάρχει πια σοφία στη Θαιμάν; Χάθηκε η σκέψη από τους συνετούς; Εξαφανίστηκε η φρόνησή τους;» (Ιερ.μθ:7). Αυτές οι αναφορές δείχνουν πως για πολλούς στον Εδώμ υπήρχε σοφία περισσότερη από το σύνηθες, διάκριση, φρόνηση. Το θέμα είναι πως στηρίχθηκαν στην ανθρώπινη σοφία τους και ήταν περήφανοι και για αυτό. Κι ο Θεός τους ταπείνωσε. Γράφει στις Παροιμίες Στον Κύριο να εμπιστεύεσαι μ' όλη σου την καρδιά και στη δική σου σύνεση να μη στηρίζεσαι (Παρ.γ:5).

 

Ακούμε ένα σωρό σήμερα για την ανθρώπινη σοφία, για την ικανότητα των ηγετών, ιδιαίτερα των υποψηφίων ηγετών να οδηγήσουν τον τόπο σε καλύτερες μέρες. Την ικανότητά μας να μεγαλώσουμε τα παιδιά μας και με την παιδεία και τη μόρφωση να έχουμε ένα καλύτερο αύριο. Κι όμως, η σοφία του ανθρώπου μπροστά στο Θεό είναι μωρία, ανοησία. Η σοφία σύμφωνα με την Αγία Γραφή είναι δώρο Θεού και ξεκινάει όταν ο άνθρωπος φοβάται το Θεό. Είναι μια αρετή που ο Θεός την δίνει. Σοφός είναι αυτός που μπορεί να δει τη ζωή και την πορεία της από τη μεριά του Θεού, με πνευματικά μάτια. Στην Παλαιά Διαθήκη η σοφία του Σολομώντα ήταν η ικανότητά του να εφαρμόσει το θέλημα του Θεού στα προβλήματα της ζωής. Δεν ήταν όμως μια οποιαδήποτε εφαρμογή. Ήταν μια εφαρμογή που λάμβανε υπόψη της το Θεό και το θέλημά Του.

Αν στηρίζομαι στη δική μου σοφία, θα έρθει η ώρα που ο Θεός θα με ταπεινώσει: «Πράγματι», λέει ο Κύριος, «η μέρα εκείνη τους σοφούς στην Εδώμ θα τους εξαφανίσω και θα εξαλείψω όλη τη σοφία τους».  Και συνεχίζει: Θα πανικοβληθούν οι πολέμαρχοι της Θαιμάν κι όλοι οι απόγονοι του Ησαύ στο βουνό πάνω θα εξολοθρευτούν (εδ.8-9).

 

Οι άνθρωποι αυτοί στον Εδώμ εμπιστεύθηκαν

(1) τη φυσική οχύρωση του τόπου (εδ. 3)

(2) τους δυνατούς σύμμαχους (εδ. 7)

(3) τη δική τους σοφία, τον εαυτό τους (εδ. 8)

 

Το αποτέλεσμα ήταν να έρθει η κρίση του Θεού:

(1) γκρέμισμα (εδ.4)

(2) λεηλασία (εδ.6)

(3) εξολόθρευση (εδ.9).

 

Αυτή είναι η παγίδα της περηφάνιας. Σε μπλέκει, σε τυλίγει, σε κάνει να πιστέψεις πως είσαι ένας μικρός θεός και μετά έρχεται η κρίση. Σήμερα πηγαίνουν τουρίστες και θαυμάζουν τις οχυρωμένες πόλεις που οι κάτοικοί τους κάποτε πίστευαν πως θα διαρκέσουν για πάντα. Σκέφτεσαι: "εμένα ποιος μπορεί να με ρίξει στη γη;" Ακόμα όμως κι αν χτίσεις τη φωλιά σου στα ψηλά, καθώς αετός, να μοιάζει σαν να βρίσκεται ανάμεσα στ' αστέρια, εγώ στο λέω, ο Κύριος, πως κι από 'κει θα σε γκρεμίσω κάτω (Αβδιού γβ-δ).

 

Γράφει επίσης ο λόγος του Θεού: Πριν απ' τον όλεθρο πάει η αλαζονεία, και πριν από την πτώση το πνεύμα το υπεροπτικό (Παρ.ις:18). Μείνε κοντά στο λόγο του Θεού, επέμεινε στην προσευχή, φρόντισε να βρίσκεις κοντά με υγιείς πνευματικούς ανθρώπους και ζήτησέ τους να είσαι υπόλογος σε αυτούς για τη ζωή σου. Ζήτησέ τους να έρχονται να σου λένε αυτά που βλέπουν. Άκου τον έλεγχο, δέξου συμβουλές, γιατί η περηφάνια φωλιάζει στην καρδιά με τρόπους που δεν τους βλέπουμε μόνοι μας. Η καρδιά μας συνεχίζει να μας εξαπατά.  Η συνεχής κοινωνία με το Θεό, η κοινωνία με τους αδελφούς είναι το αντίδοτο στην παγίδα αυτή.

 

Και ξέρετε η περηφάνια των ανθρώπων που πιστεύουν στο Θεό, που θέλουν να τον ακολουθούν είναι χειρότερη και πιο επικίνδυνη από αυτών που δεν πιστεύουν. Ταυτίζουμε τις σκέψεις μας με τις σκέψεις του Θεού και κλείνουμε τα αυτιά μας σε αυτά που οι άνθρωποι γύρω μας προσπαθούν να μας πουν. Κι ενώ ζητάμε με τα χείλια μας από το Θεό σοφία, στην πράξη εμπιστευόμαστε τον εαυτό μας. Κι όταν τα πράγματα δεν πάνε καλά, τότε ερμηνεύουμε την κατάστασή μας όχι ως την παιδεία του Θεού, ή τις συνέπειες της ασοφίας μας, αλλά ως το Σταυρό που ο Κύριος θέλει να σηκώνουμε. Ο Θεός να μας φυλάξει γιατί η περηφάνια είναι ύπουλη.

 

Ένα δεύτερο μάθημα που παίρνουμε είναι η κυριαρχία του Θεού πάνω σε όλα τα έθνη. Στα εδάφια 1 και 2 μαθαίνουμε πως η πτώση του Εδώμ οφείλεται στην κρίση του Θεού. Αυτή είναι η προφητική ερμηνεία της ιστορίας: Ο Κύριος έστειλε τον αγγελιοφόρο του στα έθνη κι ακούσαμε το μήνυμά του: «Εμπρός, πάμε να πολεμήσουμε ενάντια στην Εδώμ!» Αλλά και στην Εδώμ, λέει ο Κύριος: «Ανάμεσα στα έθνη εσένα θα σε κάνω το πιο αδύναμο. Όλοι θα σε περιφρονούν» (Αβδιού 1-2). Σίγουρα άνθρωποι κάνουν τις επιλογές αυτές να πάνε να πολεμήσουν ενάντια στον Εδώμ. Αυτές οι ενσυνείδητες ανθρώπινες επιλογές με ένα μυστηριώδη τρόπο χωρίς να χάνει ο άνθρωπος την προσωπικότητά του, αλλά και την ευθύνη του, οφείλονται στα σχέδια του Θεού.  Ο Θεός διέγειρε τα έθνη να πολεμήσουν ενάντια στον Εδώμ.

 

Ο Ναβουχοδονόσορας, ένας ειδωλολάτρης βασιλιάς παραδέχτηκε: Όλοι οι κάτοικοι της γης λογίζονται μπροστά του ως ένα τίποτε· και σύμφωνα με τη θέλησή του πράττει στο στράτευμα του ουρανού, και στους κατοίκους της γης· και δεν υπάρχει κάποιος που να εμποδίζει το χέρι του ή που να του λέει: Τι έκανες; (Δανιήλ δ:35).

 

Κι αυτή η αλήθεια, ειδικά στις ταραγμένες μέρες που περνάμε δίνει ανάπαυση στην καρδιά που εμπιστεύεται το Θεό. Ο πιστός ξέρει πως αυτά που συμβαίνουν όλα οδηγούν στην τελική πραγματοποίηση των σκοπών του Θεού για τη δική Του δόξα και τη δική μας τελική σωτηρία.

 

Κλείνουμε με τα εδάφια από τον Ιερεμία:

 

 Ο Κύριος λέει:

«Καταραμένος ο άνθρωπος που σε άνθρωπο ελπίζει, που από μένα απομακρύνεται και στηρίζεται σε ανθρώπινη δύναμη. Θα είναι σαν το θάμνο στην έρημο: Μένει εκεί στα βράχια της ερήμου, σε τόπο άγονο και ακατοίκητο· ποτέ του δε θα δει καλό.  Ευλογημένος όμως είν' ο άνθρωπος που ελπίζει σ' εμένα και μ' εμπιστεύεται. Θα είναι σαν το δέντρο το φυτεμένο κοντά στα νερά· απλώνει τις ρίζες του προς το ποτάμι και δε φοβάται όταν έρχεται ο καύσωνας αλλά μένουν τα φύλλα του καταπράσινα· αδιαφορεί για τον καιρό της ξηρασίας κι αδιάκοπα καρποφορεί» (Ιερ.ιζ:5-8).